- Ինչ է երևույթը
Ֆիզիկական երևույթ
Ֆիզիկական երևույթների ժամանակ նոր նյութեր չեն առաջանում, այլ փոխվում են նյութի ագրեգատային վիճակը, ձևը և չափսերը:
Քիմիական երևույթ
Քիմիական են կոչվում այն երևույթները, որոնց ժամանակ փոխվում է նյութի բաղադրությունը, մի նյութից առաջանում է երկու և ավելի նյութեր։ - Որ երևույթն է կոչվում ֆիզիկական,բերել հինգական օրինակներ
Ապակու, կավի, բաժակի կոտրվելը և այլն: - Որ երևույթն է կոչվում քիմիական,բերել հինգական օրինակներ
Փայտի վառվելը, շոգիացման հետեւանքով աղի բյուրեղների անջատվելը լուծույթից- քիմիական, «չոր սառույցի» առաջացումն ածխաթթու գազից, պողպատի ժանգոտվելը խոնավ օդում-քիմիական - Որոնքն են քիմիական ռեակցիաների հատկանիշները: Ցանակացած փոփոխություն բնությանմեջ կոչվում է երևույթ: Երևույթները լինում ենֆիզիկական և քիմիական: Ֆիզիկական երևույթների ժամանակ նոր նյութեր չեն առաջանում, այլ փոխվում են նյութի ագրեգատային վիճակը, ձևը և չափսերը:
Ֆիզիզկական երևույթներ` ապակու, կավի, բաժակիկոտրվելը…
Քիմիական երևույթներ` որոնց ժամանակառաջանում են նոր նյութեր` ռեակցաներ:Քիմիական առեակցիաների հատկանիշները` գույնի,հոտի համի փոփոխություն, էներգիայի անջատումկամ կլանում, ստվածքի առաջացում և գազի անջատում:
- Ֆիզիկական երևույթներՔիմիական ռեակցիաներ
Ֆիզիկական երևույթներՔիմիական ռեակցիաներԲաժակի կոտրվելըԹեյի մեջ շաքար խառնելըԱփսեի կոտրվելըԿաթի հետ գույն խառնելըԱպակու կոտրվելըՋրի մեջ գույն խառնելըԿտորի պատռվելըՍոդան մածունի մեջ խառնելըՓայտի կոտրվելըՅոդի մեջ նատրիա տիոսուլֆատ լցնելըՍառուցի հալվելըԿալիումի պերմանգամատը և գլիցիրինը լուծումը իրար հետՄոմի հալվելը
Հարցեր և վարժություններ
1 Սահմանե՛ք ֆիզիկական երևույթ հասկացությունը: Առաջարկե՛ք առնվազն երկու օրինակ:
Բնության մեջ կատարվում են շատ փոփոխություններ։ Ինչպես՝ ամառը փոխվում է աշունով, ձյուն է գալիս, կայծակն է որոտում և այլն։
2. Հետևյալ երևույթներից որո՞նք են ֆիզիկական (ընտրությունը հիմնավորե՛ք). ա) սառույցի հալվելը գ) ջրի գոլորշիանալը բ) պղնձի սևանալը տաքացնելիս դ) բաժակի կոտրվելը
Սառույցի հալվելը, որովհետև հալվելուց հետո միայն տեսքն է փոխվում նույնը նաև բաժակի կոտրվելու ժամանակ:
3. Սահմանե՛ք քիմիական երևույթ հասկացությունը: Առաջարկե՛ք առնվազն երկու օրինակ:
Փայտի վառվելը, ջրի հետ գուաշ խառնելը և այլն:
4. Հետևյալ երևույթներից որո՞նք են քիմիական (ընտրությունը հիմնավորե՛ք). ա) ջրի եռալը բ) արծաթե զարդի սևանալը գ) երկաթի ժանգոտվելը դ) կաթի թթվելը
գ) երկաթի ժանգոտվելը դ) կաթի թթվելը քիմիական են, որովհետև (գ) նոր նյութ է ստացվում և (դ) տարածվում է յուրահատուկ տհաճ հոտ:
5. Թվարկե՛ք քիմիական ռեակցիաների հատկանիշները: Բերե՛ք օրինակներ:
Գույնի,հոտի համի փոփոխություն, էներգիայի անջատումկամ կլանում, ստվածքի առաջացում և գազի անջատում: Օրինակ թեյի հետ շաքար խառնելը, ջրի հետ գուաշ խառնելը և այլն:
6. Ի՞նչ պայմաններ են անհրաժեշտ քիմիական ռեակցիաների ընթանալու համար: Թվարկե՛ք ձեզ հայտնի օրինակները:
Խոնավ, լուսավոր, մութ և այլն:
Տնային առաջադրանքներ
1. Թարմ պատրաստված մուգ թեյի բաժակի մեջ լիմոնի կտոր դրե՛ք և խառնե՛ք: Ի՞նչ է նկատվում: Երևույթը քիմիակա՞ն է, թե՞ ֆիզիկական:
Քիմիական:
2. Բաժակի մեջ կիսով չափ ջո՛ւր լցրեք, ջրում լուծե՛ք կես թեյի գդալ խմելու սոդա և ավելացրե՛ք լիմոն: Ի՞նչ է նկատվում: Երևույթը քիմիակա՞ն է, թե՞ ֆիզիկական:
Քիմիական:
Տնային` սովորել`էջ 40-43,վարժ էջ 44,45-46
Պատ.՝դ) օղին
Պատ.՝գ) բուսական յուղը
Պատ.՝գ) արձանը
Պատ.՝գ) էլեկտրահաղորդականությունը
Պատ.՝դ) այրվելու ունակությունը:
Պատ.՝բ) գինին:
Պատ.՝ա) մոլորակ:
Պատ.՝ դ) պարարտանյութերի արտադրություն
Պատ.՝ դ) սպիրտայրոցի բոցը հանգցրել է փչելով:
Պատ.՝ ա) թորում:
Արամ Ղազարյան 