Month: Մարտի 2022

1.Ո՞վ է եղել ՀՀ-ի առաջին վարչապետը:

Հովհաննես Քաջազունի●

Ալեքսանդր Խատիսյան

Համո Օհանջանյան

Սիմոն Վրացյան

2.Ինպե՞ս է բացվում ՀՅԴ հապավումը:

Հայաստանի համազգային դաշինք

Հայկական հեղափոխական դաշնակցություն

Հայ հեղափոխական դաշնակցություն●

Համահայկական հանրապետական դաշինք

3.Ո՞վ էր գլխավորում ՀՀ-ի բանակը:

Գարեգին Նժդեհ

Զորավար Անդրանիկ

Մովսես Սիլիկյան●

Թովմաս Նազարբեկյան

4.Ինչպիսի՞ տարածքային խնդիրներ կային ՀՀ-ի և ՎՀ:

Լոռի և Ջավախք●

Սյունիք և Արցախ

Նախիջևան և Ջավախք

Չկար

5.Նշվածներից ու՞մ անունը չի համապատասխանում ՀՀ-ի զինանշանի և օրհներգի ստեղման գործում:

Միքայել Նալբանդյան

Վարդգես Սուրենյանց●

Ալեքսանդր Թամանյան

Հակոբ Կոջոյան

6.Ո՞վ էր 1920թ-ի մայիսյան ապստամբության ղեկավարը:

Կասյան

Ամիրյան

Շահումյան

Մուսայելյան●

7.Ո՞ր թվականին է Ռուսաստանում տեղի ունեցել Բոլշևիկյան հեղափոխությունը

1917

1918●

1919

1924

8.Ո՞ր պայմանագրով է Թուրքիան դուրս եկել Առաջին համաշխարհային պատրերազմից:

Բրեստ-Լիտովսկ

Փարիզի

Մուդրոսի●

Սևրի

Ա․ Քննարկե՛ք հետևյալ հատվածները։

Պայքարեք՝մի կողմ թողնելով ձեր Եսը: Եվ եթե դուք կարողանաք կռիվ տալ առանց ներքին կատաղության, ուրեմն դուք ամեն ինչ անանձնային կարող եք անել, քանի որ բախումը ամենաշատն է շոշափում մարդու Եսը: Եթե դուք դա անեք, դուք կդառնաք ամենակարող:

Բայց հիմա դուք չեք կարողանում մինչև անգամ անանձնական սիրով սիրել։

Հեղինակն ուզում էր ասել որ պետք է քո կռվում պայքարես մինչև վերջ, բայց չլինես զայրացած թշնամու վրա։

Բ․ Դո՛ւրս գրեք և մեկնաբանե՛ք այն հատվածը, որտեղ ասվում է, թե ինչո՞ւ Օմարը չսպանեց թշնամուն:Ես երդվել էի, որ պայքարելու եմ առանց ներքին զայրույթի: 30 տարվա ընթացքում ես պայքարել եմ առանց բարկության: Իսկ հիմա մեջս կատաղություն բարձրացավ: Երբ դու դեմքիս թքեցիր, հանկարծ այս ամենը անձնային դարձավ: Ես ցանկացա քեզ սպանել. դա իմ Եսից եկող ցանկություն էր:

Օմարը թշնամուն չսպանեց քանի որ գիտեր եթե նա սպաներ իր երդումը կոչնչսնար քանի որ նա կսպաներ թշնամուն զայրույթի պատճառով։

Գ․ Բացատրե՛ք ստեղծագոծության վերնագիրը։

Պայքար առանց կատաղության
Իմ կարծիքով պայքար առանց կոտաղության նշանակում է, որ պետք է պայքարել չբարկացած և պայքարել արդար առանց այլ գործոնների, և պայքարել քո ուժերով:

Shawarma Zutaten

Lavash (großer Teller) — 1 Stück; frische Tomaten — 2 — 3 Stück; frische oder eingelegte Gurken (gesalzen) — 2 — 3 Stück; kohl — mittelgroßer Kohl ¼; karottenblätter — 3 — 4 Blätter; Zwiebel — 1 Kopf; Schwerer Käse (beliebig) — 200 g; Fleisch 250 — 300 g. Zum Herstellen von Marinade. Zwiebel — 1 Kopf; trockener Wein oder raffinierter Traubenessig — ½ Glas. Knoblauchsauce zu machen. Kefir — 3 Esslöffel; dicke Mayonnaise — 3-4 Esslöffel; saure Sahne — 3-4 Esslöffel; Knoblauch — 6 — 7 Nelken; eine Mischung aus rotem und schwarzem gemahlenem Pfeffer; gebogene, gebogene, getrocknete Kräuter (nach Ihrem Geschmack).

Տրված նախադասությունների ընդգծված անդամները համեմատի՛ր. Բ խմբի լրացումներն ինչո՞վ են տարբերվում Ա խմբի որոշիչներից: Փորձի՛ր բացատրել, թե ինչո՛ւ են դրանք բացահայտիչ կոչվում:

Ա. Մեծ գիտնական Նյուտոնը քիչ աշակերտներ է ունեցել: որոշիչ
 Բ. Նյուտոնը` մեծ գիտնականը, քիչ աշակերտներ է ունեցել: բացահայտիչ
Բացահայտիչ նախադասություններում կա բութ «՝»

Ա. Մի օր նրա դուռը թակեց նախկին ծովագնաց էդմունդ Հալեյը: որոշիչ
Բ. Մի օր նրա դուռը թակեց էդմունդ Հալեյր` նախկին ծովագնացը: բացահայտիչ
Բացահայտիչ նախադասություններում կա բութ «՝»

2. Ընդգծված որոշիչներն ըստ օրինակի դարձրո՛ւ բացահայտիչ: Կետադրությանն ուշադրությո՛ւն դարձրու:

Օրինակ`Սիրո աստվածուհի Աստղիկը լողանում էր Արածանիի ջրերում:  Աստղիկը` սիրո աստվածուհին, լողանում էր Արածանիի ջրերում:

Հայաստանի ամենամեծ լիճ  Սևանից սկիզբ է առնում միայն Հրազդանը:
Սևանից՝ Հայաստանի ամենամեծ լճից, սկիզբ է առնում միայն Հրազդանը:

Տղան մոտեցավ չարաճճի գեղեցկուհի  արքայադստերը:
Տղան մոտեցավ արքայադստերը՝ չարաճճի, գեղեցկուհի։

Զորքը պաշարում է երկրի մայրաքաղաք Նինվեն ու սպասում նոր հրամանի:
Զորքը պաշարում էր Նինվեն՝ երկրի մայրաքաղաքը ու սպասում նոր հրամանի։

Կինը հարևաններին բողոքում է իր ոչ ու փուչ մարդ Նազարից: 
Կինը հարևաններին բողոքում է Նազարից՝ իր ոչ ու փուչ մարդուց։

Նազարի հետ կռվող Սաքոն էլ էր այդ հարսանիքում:
Սաքոն՝ նազարի հետ կռվողն էլ էր այդ հարսանիքում

 Արյունոտվում էր զորավարի սիրտը իր հայրենիք Իտալիայի թշվառ վիճակից:
Արյունոտվում էր զորավարի սիրտը՝ իր հայրենիք Իտալիայի թշվառ վիճակից

Ծերունին հաճախ էր իր թոռնիկ Կարոյով հպարտանում:
Ծերունին հաճախ էր իր թոռնիկով՝ Կարոյով հպարտանում:

3. Հարցական դերանունների փոխարեն համապատասխան բացահայտիչներ գրի՛ր:

Միքայելը` ընկերս, երեկ մեր տանն էր:
Տանտիրուհուց` կնոջից, հեռագիր էր ստացել:
Մայրը որդուց` իր տղայից, արդեն երկար ժամանակ լուր չուներ:
Քուռկիկ Ջալալին արագ մոտեցավ տիրոջը` Սասունցի Դավթին:

Հրազդանը` գետը, Երևանով է անցնում: 

Վաղ ժամանակներից ի վեր ոմանք ձգտել են ստեղծել սարքեր, որոնք, առանց էներգիա ծախսելու, կարողանային անընդհատ օգտակար աշխատանք կատարել։ Այդ սարքերն անվանել են <<հավերժական շարժիչներ>>։

Ա նկարում պատկերված է հավերժական շարժիչի ամենահին նախագծերից մեկը։ Ըստ հեղինակի՝ այն հավերժ պետք է պտտվի ժամասլաքի պտտման ուղղությամբ, քանի որ աջ կողմերի գնդերի ծանրության ուժերի բազուկներն ավելի մեծ են, հետևաբար մեծ են նաև դրանց ուժի մոմենտները։ Իրականում այն չի պտտվում։ Չնայած անիվը ժամասլաքի պտտման ուղղությամբ պտտող ծանրության ուժերի բազուկներն ավելի մեծ են, սակայն այդ ուղղությամբ պտտող մոմենտ են առաջացնում հինգ գնդերի ծանրության ուժերը, իսկ հակառակ ուղղությամբ՝ վեց գնդերինը։

Հավերժական շարժիչի մեկ այլ նախագիծ պատկերված է Բ նկարում։ Ըստ հեղինակի՝ քանի որ աջակողմյան մարմինների վրա, բացի ծանրության ուժից, ազդում է նաև դեպի վեր ուղղված արքիմեդյան ուժը, ապա սարքը միշտ պետք է պտտվի ժամասլաքի պտտման հակառակ ուղղությամբ։ Սակայն այն չի աշխատի, քանի որ մարմինները ներքևից ջրավազանի մեջ մտցնելու համար անհրաժեշտ է հաղթահարել ջրի սյան հիդրոստատիկ ճնշումը։

Домашняя работа:

Упражнение 1.
Вставьте согласную З или С в приставку, объясните.
Расписание, нисходить, безмолвный, раздружиться, беззвучный,
использовать, ниспадать, мировозрение, разжигать, исповедь,
нисходящий, беспомощный, чрезмерный, возвышаться, разжать,
бесчувственный, черезчур, изябнуть, бесправный, восстание,
бесмятежный, расстелить, рассмешить, взлететь, безжизненный,
нисвергнуть, воспаление, бесконечный, расчесать, расчёт, рассчитать, чересполосица.

Упражнение 2.
Существительные с предлогами замените прилагательными с
приставками.
Образец: жизнь без забот — беззаботная жизнь.
Речь без связи – бессвязная речь, пассажир без билета – безбилетник,
певец без голоса – безголосый певец, труд без контроля – бесконтрольный труд,
отпуск без срока – бессрочный отпуск, жизнь без просвета – беспросветная жизнь, работа без смены – бессменная работа, пространство без воздуха – безвоздушное пространство ,
крестьянин без земли – безземельный крестьянин, зима без снега – бесснежная зима

Упражненеи 3.
Образуйте слова с приставками:

без/бес
цена – бесценно
забота – беззаботно
страж – бесстрашный
мера – безмерно
цель – бесцельно
форма – бесформенный
совесть – бессовестно
защита – Беззащитный
радость – Безрадостно

1. Բնութագրեք Ադրբեջանի աշխարհագրական դիրքը:
2. Ադրբեջանը լեռնային երկիր է Այդ լեռնային շրջաններում հաճախակի են երկրաշարժերը: Արդբեջանը ամբողջությամբ գտնվում է մերձարևադարձային գոտու հյուսիսային մասում: Աչքի է ընկնում արևոտ, չոր կլիմայով: Ադրբեջանի խոշոր գետեր են Կուրը և Արաքսը:  Նրանց ջրերը օգտագործվում են ոռոգման և էլեկտրաէներգիա ստանալու համար:
3. Ի՞նչ դեր ունի Ադրբեջանը հվ-արմ Ասիայում:
4. Որո՞նք են Ադրբեջանի զարգացման նախադրյալները:
5. Ադրբեջանի ինդերքը հարուստ է օգտակար հանածոներով. հատկապես նավթով և բնական գազով: Ցամաքից բացի (Ապշերոնյան թերակղզի) ,դրանց շատ հարուստ պաշարներ հայտնաբերված են նաև Կասպից ծովի հատակում: Զգալի են նաև երկաթի հանքաքարի (Դաշքեսան) , այրումինի հումքի ալունիտի (Գյանջայի Նախիջևանի մոտ), մոլիբդենի, քարաղի (Նախիջան) պաշարները:  

Cocktail aus Banane und Erdbeeren

Zutaten. Erdbeeren — 200 g, Bananen — 1 Stück Vanilleeis oder Milch — 70 g Zucker, Eis

Հայաստանի Հանրապետություն, ստեղծվել է 1918 թվականի մայիսի 28-ին՝ մայիսին տեղի ունեցած Սարդարապատի, Բաշ-Ապարանի և Ղարաքիլիսայի հերոսամարտերից հետո։ Առաջին հանրապետությունը հիմնադրվեց հայ ժողովրդի համար ծանր ժամանակահատվածում, երբ երիտթուրքական բնաջնջման ծրագրից խուսափած բազմահազար հայ գաղթականներն ու սովը, տրանսպորտային ուղիների շրջափակումները, քեմալական Թուրքիայի հարձակումը, ինչպես նաև Ռուսական Կայսրության մանիպուլատիվ ու դավաճանական կեցվածքը Դաշնակցական Կառավարության նկատմաբ հնարավորություն չէին ընձեռելու պետության ղեկավարներին ստեղծել կայուն պետություն։ Առաջին հանրապետությունը գոյատևեց մինչև 1920 թվականի դեկտեմբերի 2-ը, երբ Լենին-Աթաթուրք ապօրինի Մոսկովյան պայմանագրի արդյունքում Հայաստանի հանրապետության արևմտյան և հարավ–արևմտյան գավառները՝ այդ թվում Կարսը, Արդահանը, Կաղզվանը, Սուրմալու–Իգդիրը՝ սրբազան Արարատ լեռով, անցան քեմալական Թուրքիային, իսկ արևելյան գավառները՝ օկուպացվեցին բոլշեվիկների կողմից ու բաժանվեցին մի քանի մասի՝ Հայաստանի Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետություն, Նախիջևանի երկրամաս, Արցախ, Գարդման-Գանձակ՝ Ադրբեջանական Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետության կազմում և այլն։ Չնայած կարճ կյանքին՝ Առաջին Հանրապետության դերը անգնահատելի է, նախ և առաջ՝ Հայոց Պետականությունը վերակերտելու առումով։

Երազ տեսա. Սայաթ-Նովեն մոտս էկավ սազը ձեռին,
Հրի նման վառման գինու օսկեջրած թասը ձեռին,
Նստեց, անուշ երգեր ասավ՝ հին քամանչի մասը ձեռին,
Էնպես ասավ, ասես ուներ երկնքի ալմասը ձեռին։

《Տաղարան》բանաստեղծությունների շարքը հիմնականում սիրո և կյանքի երազանքների մասին էր

Հարցական դերանունները փոխարինի՛ր հատկացուցիչներով:

 Ընդգծված բառերին ավելացրո՛ւ հատկացուցիչ լրացումներ, որոնք ցույց տան, թե դրանք (հատկացյալները) ո՛ւմ, կամ ինչի՛ն են պատկանում կամ վերաբերում:

1. Վարորդի աչքն ամբողջ օրը ճանապարհին էր:
Միշտ հիշում է հոր խոսքը:
Սևանի ջուրը բարձրացել էր ձնհալից:
Ծառի արմատները շատ խորն էին թափանցել:
Գերմանիայի փողոցները լայն էին և ուղիղ:

2.Լճի Ձկները լույսի պատճառով շատ խորն էին իջել:
Սիրով կարդում էր Տերյանի բանաստեղծությունները:
Նիդերլանդների Երեկոն շատ խաղաղ էր:
Հարևանի Խանութն արդեն երկար ժամանակ փակ էր:
Սպաի Հրամանները շատ արագ էին կատարվում:

3. Նախադասություններն ընդարձակի´ր` ընդգծված հատկացուցիչի և հատկացյալի միջև ավելացնելով փակագծում տրված բառակապակցությունը: Կետադրությանն ուշադարությո´ւն դարձրու:

Օրինակ`

Արեգակի խավարումը  սարսափ առաջացրեց մարդկանց մեջ: (ընդամենը մի քանի րոպե տևող) – Արեգակի` ընդամենը մի քանի րոպե տևող խավարումը սարսափ առաջացրեց մարդկանց մեջ:

Նոբելի պայթուցիկ նյութեր արտադրող
գործարանները ցրված էին Եվրոպայով մեկ: (պայթուցիկ նյութեր արտադրող)
Նոբելի կտակր կարծես թե հակասում էր նրա ապրած կյանքին: (մարդության խաղաղասիրությունն ու զարգացումը խթանող)
Վիկտոր Համբարձումյանը դարձավ աստղաֆիզիկայի ամբիոնի առաջին վարիչը: (իր իսկ նախաձեռնությամբ ստեղծված)
Նա նկատեց, որ փայտանյութի բաղադրությունր ինչ-որ բանով խաղողի շաքարն է հիշեցնում (թղթի ու արհեստական մետաքսի վերածվող):
Քիմիկոսներն էին ելք փնտրում այդ երկրների բնակչությանն օգնելու: (գյուղատնտեսական մթերքների կարիք ունեցող)

Դասարանական աշխատանք

1. Կետադրի՛ր:
Ընկերս՝ զվարթ ու կատակաբան, շուրջն էր հավաքել բոլոր հյուրերին:
Կանաչազարդ դաշտավայրը՝ ցողված վաղորդյան մարգարիտներով, վառվում էր ծիածանի ամենանուրբ գույներով:
 Այդ առավոտ տեսածս առաջին բանը մեր ծիրանենին էր՝ ծաղկազգեստ ու բուրող:
Մայրամուտին ծովը՝ շառագույն ու հանդարտ, հանկարծ ալեկոծվեց:

2. Ընդգծված ծավալուն որոշիչները (որոշիչ բառակապակցությունները) գրի՛ր որոշյալից հետո: Կետադրությանն ուշադրությո՛ւն դարձրու:

Օրինակ`

Անտառաբնակ բուի նման մի կին քաշում էր գանգակի պարանր: Զանգակի պարանը քաշում էր մի կին` նման անտառաբնակ բուի:

Սրտաբուխ ու մտերիմ այդ ձայնը ուշքի բերեց նրան:
Նրան ուշքի բերեց այդ ձայնը՝ սրտաբուխ ու մտերիմ:
Գարնան երեկոյի նման գգվող մի ժպիտ թառել էր դեմքին:              
Թառել էր դեմքին մի ժպիտ՝ գարնան երեկոյի նման գգվող:
Կոշտուկներով պատած ու հողաբույր ձեռքերը հարգանք
էին ներշնչում:
Հարգանք էին ներշնչում ձեռքերը՝ կոշտուկներով պատած ու հողաբույր:
Անտառային հավերժահարսի  նման մի աղջիկ հանկարծ փայտահատին մոտեցավ:
Հանկարծ փայտահատին մոտեցավ մի աղջիկ՝ անտառային հավերժահարսի
նման:
Երկարոտն ու նրբակազմ մի կին անցնում էր մեր փողոցով:
Մի կին՝ երկարոտն ու նրբակազմ անցնում էր մեր փողոցով:
Գազանիկը մարդու ձեռքերին նմանվող երկար, բարակ ու ոսկրոտ մատներով թաթեր ուներ:
Գազանիկը մարդու ձեռքերին նմանվող թաթեր ուներ՝ երկար, բարակ ու ոսկրոտ մատներով։

3. Տրված ծավալուն որոշիչներն ավելացրո՛ւ ընդգծված գոյականներին այնպես, որ լինեն նրանցից առաջ և հետո: Կետադրությանն ուշադրությո՛ւն դարձրու:

Օրինակ`

Ծեր ու իմաստուն հեքիաթասաց: Ջրաղացը լռել էր արդեն: — Ծեր ու իմաստուն հեքիաթասաց ջրաղացը լռել էր արդեն:
Ջրաղացը` ծեր ու իմաստուն հեքիաթասաց, լռել էր արդեն:
Արդեն լռել էր ջրաղացը` ծեր ու իմաստուն հեքիաթասաց:

Խուճապահար թռչունի նման: Մի աղջիկ մոտեցավ հավաքվածներին:
Վերջալույսի շողերով օծված: Լեռն առասպելական մի նահապետ էր կարծես:
Կարկաչուն ու հստակ ձայնը գլուխը գցած: Զանգը բոլորին հավաքում էր եկեղեցում:

Խուճապահար թռչունի նման: Մի աղջիկ մոտեցավ հավաքվածներին:
— Խուճապահար թռչունի նման մի աղջիկ մոտեցավ հավաքվածներին:
Մի աղջիկը՝ խուճապահար թռչունի նման մոտեցավ հավաքվածներին։
Մի աղջիկ մոտեցավ հավաքվածներին՝ խուճապահար թռչունի նման։

Վերջալույսի շողերով օծված: Լեռն առասպելական մի նահապետ էր կարծես:
— Վերջալույսի շողերով օծված լեռն առասպելական մի նահապետ էր կարծես: Լեռը՝ վերջալույսի շողերով օծտված, առասպելական մի նահապետ էր կարծես։ Առասպելական մի նահապետ էր կարծես լեռը՝ վերջալույսի շողերով օժտված։

Կարկաչուն ու հստակ ձայնը գլուխը գցած: Զանգը բոլորին հավաքում էր եկեղեցում:
— Կարկաչուն ու հստակ ձայնը գլուխը գցած զանգը բոլորին հավաքում էր եկեղեցում:
Զանգը ՝ կարկաչուն ու հստակ ձայնը գլուխը գցած, բոլորին հավաքում էր եկեղեցում:
Բոլորին հավաքում էր եկեղեցում զանգը՝ կարկաչուն ու հստակ ձայնը գլուխը գցած։

Թելավոր ճոճանակի տատանումների ուսումնասիրում.

Պարզել թելավոր ճոճանակի աշխատանքի նպատակը.

Պարծել թելավոր ճոճանակի պարբերության և հաճախության կախումները.

Անհրաժեշտ սարքեր և նյութեր.

Անցքով կամ կեռիկով գնդիկ, թել, նկրատ, ամրակալան` կցորդիչով և թաթով, վարկյանաչափ

Աշխատանքի ընթացքը.

Սեղանին դրեցի ամրակալանը և նրա վերևի ծայրին ամրացրեցի թաթը, չափերիզով չափեցինք 100 սմ թել կտրեցի մկրատով, նրանից կապեցի կեռիկով գնդիկը, այն կախեցի թաթից այնպես, փաքր ինչ բարձր լինի սեղանից: Ճաճանակի թելի երկարությունը չափեցի l-ով

Գնդիկը շեղեցի հավասարակշռության դիրքից 8-10սմ և բաց թողեցի: Չափեցի N հավասար է 40, լրիվ տատանումների ժամանակը: Հաշվեցի տատանումների պարբերությունը`T=t/N և հաճախությունը նշանակեցի` նյու:

Նյուն հավասար է N/t

Փորձը կրկնեցի կարճացնելով թելը 4 անգամ տատանումների լայնույթը դարձնելով 2-3սմ-ով:

Классная работа:

Упражнение 1

Расставьте пропущенные буквы.

А .

Собираться, блестеть, собирать, забирать, замереть, замирать, расстилать, расстелить, выжигать, блестящий, зажигательный, стереть, блистать, протереть, вытирать, выбирать, застелить, замерло, замирало, умереть, умирать, растирать, заблистать, выстирали, выдираю, забираю, протереть, собирающий, вычесть, вычитать, расстелить, расстилаться, запереть, запирать, прибирать, избиратели, сочитать, сочитание, блистательный, блеснет, приберет, опереться.

Б 

1. Автомобиль, скрипя тормозами на спуске остановился около калитки.
2. Между скамейками пробиралась девушка.
3. Его черный силуэт выделялся на фоне далекой светящейся зелени.
4. Наконец между стволами сосен что-то блеснуло.
5. Вверху, почти касаясь снежного склона, плыло странное огненное облако.
6. Позади на спокойной воде замерла яхта.
7. Остров был обсолютно гол.
8. Шарф ее развевался по ветру, чуть наклоненная вперед фигурка напряглась.
9. Вместе со своим отражением замок словно висит в воздухе, опоясанный бахромой густой зеленой тени.
10. Песок ложился вытянутыми ровными грядами по обочинам гладкого проспекта…
11. Он видел, как первые лучи солнца коснулись ледяного поля.
12. Шаги гулко раздевались под сводами.
13. В лодке стояла, управляя веслом, женщина с развевающимися волосами.

Домашнее задание

Распределите слова в две колонки: в одну – с чередующимися гласными в корнях, в другую – с проверяемыми гласными корня.С чередующимися гласными в корняхС проверяемыми гласными корня

Слова для выбора

Соб_ру ко_екцию, сп_шу на работу, зап_-вать водой, пост_лить простыню, раст_реть в порош_к, бл_стеть на со_нце, выб_раю ка_ету, выт_реть п_тно, изб_рательная к_мпания, бл_стящий ответ, ум_рать от нет_рпения, прим_рять к_стюм, прим_рить поссорившихся друзей, соб_ратель марок, зап_вать песню, сп_шу задачу, ч_стота пульса, ч_стота комнаты, посв_тить фонарем, посв_тить стихи маме, разв_вать память, разв_ваться на ветру, ст_рожить дачу, ув_дал Петю, ув_дал цветок, ст_ранные дж_нсы, зап_-реть в кл_довке, зап_вать л_карство, зап_рать на ключ, зам_реть от ужаса, соб_рать грибы, бл_снуть умом, мета_ическая заж_галка, ож_г руку, расст_лать постель, ож_г руки выт_райте ноги, поп_рчить суп, п_ровать на свежем воздухе, вып_рает лопатка, какая-то неразб_риха, скр_петь зубами, скр_пить подписью, выж_чь знак, выж_гание по дереву.

1.1912թ. Թիֆլիս լույս տեսնող «Պատանի» ալմանախում տպագրվում է Չարենցի առաջին բանաստեղծությունը: Չարենցը շատ ընթերցասեր էր և օրվա մեծ մասը կարդում էր: Թեև Կարսը գավառական փոքր քաղաք էր, սակայն գրական-հասարակական կյանքը բավականին աշխույժ էր, որի վկայությունը գրախանութների, գրադարանների, տպարանների և զգալի թվով ուսումնական հաստատությունների առկայությունն էր: Ընկերներից մեկը մի հատկանշական դրվագ է հիշում Չարենցի մասին. «… Հայրը` Աբգար աղան, փող էր տվել, որ Եղիշեն կոշիկ առնի, իսկ որդին, առանց երկար-բարակ մտածելու, այդ գումարով գրքեր առած եկավ տուն:

— Տո, դու խելքդ հացի հետ ես կերե՞լ,— զայրացավ հայրը: — Բոբի՞կ պիտի ման գաս: Եղիշեն ձայն չհանեց, բայց հետո, երբ դուրս եկանք ու գնում էինք մեր տուն, ճանապաչհին ասաց. — Լավ է մարդ ոտքից բոբիկ լինի, քան թե` խելքից»:

2.Հրատարակչության բաժնի վարիչ Եղիշե Չարենցի աշխատասենյակ է մտնում մի գրող, թղթապանակը ձեռքին և կատակել ցանկանալով’ ասում է.
— Մի՛ վախեցեք, մեջը ձեռագրեր չկան:
— Բա ինչո՞ւ ես պտտեցնում այդ դատարկ թղթապանակը,- հարցնում է Չարենցը…
— Պտտեցնում եմ, որովհետև մեջը լիքը հանճարեղ մտքեր կան,- շարունակում է կատակել գրողը:
— Հանճարեղ մտքերը հանճարեղ գլուխներում են լինում, ոչ թե դատարկ թղթապանակներում,- պատասխանում է բանաստեղծը:

Չարենցը շատ խիստ էր կենցաղում,- պատմում է գրող Խաժակ Գյուլնազարյանը,- հրաման էր տվել, որ ճանճերը սենյակ չմտնեն, բայց ճանճերը կարդալ չգիտեին ու պատուհանից էին մտնում:

Урок 1

1.Вставьте без­удар­ные глас­ные, най­ди­те про­ве­роч­ные слова.

Объединение, воплощение, обогащение, продолжение, удивление; роскошный, пренебрежительный, ужасающий, иссякать, распорядиться, изменить; скрепить листы — скрипеть перья­ми; раскaлить желе­зо — расколоть поле­но; не обижать сла­бых — обежать всю тер­ри­то­рию; овладеть зна­ни­я­ми, люби­мый преподаватель, политический ком­про­мисс, честолюбивый чело­век, заявление пра­ви­тель­ства, рос­сий­ское гражданство.

2.Укажите а или о пропущена в корне слова.

А.Горючее вещество, угарный газ, обгорелый пень, горячий пирог, гаревая дорожка, догоревший костер, загорелый спортсмен, бронзовый загар, огорок свечи, пахнет гарью, горячее время, загарать на берегу, выгореть на солнце, горячка, не горячись, газовая горелка, угар, подгоревшее молоко, разгорающийся день, перегоревший провод.

Б.Касательная, прикаснуться, предложить, предлагать, изложение, прилагательное, озарять, зоренька, зарница, подгорать, загорелый, загар, выгореть, слогаемые, выросли, вырастать, ростов, растительность, отрасль, ровнина, равняйсь, выровнять (грядки), макать (в сметану), непромокаемый (плащ), обмакнуть (кисть в краску), вымокнуть (под дождем).

10.երշիկեղեն

9.ձեթ

8.ալկոհոլ

7.քաղցր գազավորված ըմպելիքներ

6.կոնֆետներ

5.պատրաստի սոուսներ

4.վերմիշել

3.պահածոներ

2.ֆաստ ֆուդ

1.չիփսեր

10.յոգուրտ

9.նուռ

8.սունկ

7.սոխ

6.կաղամբ

5.ձուկ

4.գազար

3.քաղցր բիբար

2.բրոկոլի

1.խնձոր

Գրի’ր, թե տրված քառյակներից յուրաքանչյուրի հեղինակն ով է’ Թումանյան, Տերյան, Չարենց։ 

• Իրիկուն էր, հրակարմիր մի իրիկուն։
  Արևը, բորբ՝ մայր էր մտնում արևմուտքում։
  Դաշտի վրա փռվել էր մուժ արյունամած՝
  Թույն էր կարծես՝ բորբ արևի սրտից քամած։

Չարենց

• Դժկամ նայում են ժայռերը խոժոռ,
  Տխուր խաղում են ալիքները ժիր. —
  Ընդունիր հոգիս մոլոր, մենավոր,—
  Վերջին աղոթքիս խոսքը մի՛ մերժիր։

Տերյան

• Օտար դաշտերի անանց մշուշում
  Տըխուր լռության գիշերն է իջել —
  Իմ սիրտը հավետ թախիծն է մաշում,
  Մի լուսե երգ է իմ հոգում ննջել…

Տերյան

• Օ, նայիր ու տե՜ս, նայի՜ր ու ժպտա,
  Օ, նայի՜ր հեռուն.—
  Վառվել է ահա մի ոսկի շղթա
  Քրոջ աչքերում…

Չարենց

• Ամռան գիշերվա երկինքն աստղալի,
  Յուր հսկայական վըրանի ներքո
  Գրկած շարքերը բարձր լեռների,
  Պատմում է երկրին մեծությունն աստծո։

Թումանյան

• Որպես դաշույն՝ օրերի հնամենի պատյանից
  Ելնում է, կարծր ու բոսոր, ու վառվում է ապագան.
  Եվ չի մտնի նա հնի փոշոտ պատյանը նորից,
  Ու չի թաղվի օրերում, որ վառվեցին ու չկան։

Չարենց

• Որպես երկաթե մի մրրկահավ՝
  Թռչում է կարմիր մեր կամքը հիմա
  Աշխարհի հեռուն—
   Ու շաչում է հաղթ, երկաթ թևերով
  Հեռու ու մոտիկ ռազմադաշտերում:

Չարենց

• Լուսնի շողերը թովիչ-խուսափող
  Ստվերիդ նման և՛ հեռու, և՛ մոտ.
  Ես մի լուսնահա՛ր, ես մի խենթ լուսնո՛տ,
  Դու ցո՛լք, դու ցնո՛րք հավիտյան խաբող։

Տերյան

• Թեպետև բախտը մեզ շատ հարվածեց
  Երկար դարերով, ահեղ հարվածով,
  Թեպետև էսպես ցրվեց, տարածեց,
  Ձըգեց հողեհող, փըռեց ծովեծով,

Թումանյան

1)Առաջարկեք այնպիսի քիմիական ռեակցիայի օրինակ,որն ընթանում է տաքացման պայմաններում։

Ալյումինի այրումը թթվածնում

2)Առաջարկեք քիմիական ռեակցիաների 3 օրինակ, որոնք ընթանում են սենյակային ջերմաստիճանում։

կաթի թթվելը

Ջրի մեջ ներկ գցելը։

Աղը ջրի մեջ գցելը։

3) Ստորև թվարկված նյութերից թթվածինը որի՞ն անմիջականորեն չի միանա ա) ծծումբ բ) կալցիում գ) մագնեզիում դ)ոսկի

դ)ոսկի

4)Երկու անոթներից մեկը լցված թթվածնով, մյուսը օդով։Ինչպե՞ս կարելի է տարբերել դրանք։

Թթվածնով անոթի մեջ դուք կարող եք դնել մխացող
ջահ — այն կվառվի: Եթե ջահը դնես ջրածնով անոթի մեջ, այն կհանգչի։

5) նկարել Օզոնի մոլեկուլի մոդելը։

6)Ստորև թվարկվածներից ո՞րն է ֆիզիկական մարմին Ա) ջուր բ) սառույց գ) աղաջուր դ) ձնեմարդ

դ) ձնեմարդ

7) Հետևյալ երևույթներից ո՞րն է քիմիական ա) անձրևելու բ) ցողի առաջացումը գ) հրդեհի բռնկումը դ) կարկուտ տեղալը

գ) հրդեհի բռնկումը

8)Ատոմ բառը հունարենից թարգմանվում է Ա) անտեսանելի բ) անբաժանելի գ), փոքրագույն դ)անիմանալի

բ)անբաժանելի

9) Մթնոլորտի հիմնական բաղադրամասերն են հետևյալ քիմիական տարրերրը ա) ջրածին և թթվածին բ) ազոտ և ջրածին գ), ազոտ և թթվածին դ) թթվածին և ածխածին

գ) աղոտ և թթվածին

10) Ստորև թվարկված քիմիական տարրերից ո՞րն է ամենատարածվածը Երկրագնդի կեղևում ա) ջրածին բ) թթվածին գ) ածխածին դ) սիլիցիում

բ)թթվածին, դ)սիլիցիում

1.Вставьте без­удар­ные глас­ные, най­ди­те про­ве­роч­ные слова.

Объединение, воплощение, обогащение, продолжение, удивление; роскошный, пренебрежительный, ужасающий, иссякать, распорядиться, изменить; скрепить листы — скрипеть перья­ми; раскaлить желе­зо — расколоть поле­но; не обижать сла­бых — обежать всю тер­ри­то­рию; овладеть зна­ни­я­ми, люби­мый преподаватель, политический ком­про­мисс, честолюбивый чело­век, заявление пра­ви­тель­ства, рос­сий­ское гражданство.

2.Укажите а или о пропущена в корне слова.

А.Горючее вещество, угарный газ, обгорелый пень, горячий пирог, гаревая дорожка, догоревший костер, загорелый спортсмен, бронзовый загар, огорок свечи, пахнет гарью, горячее время, загарать на берегу, выгореть на солнце, горячка, не горячись, газовая горелка, угар, подгоревшее молоко, разгорающийся день, перегоревший провод.

Б.Касательная, прикаснуться, предложить, предлагать, изложение, прилагательное, озарять, зоренька, зарница, подгорать, загорелый, загар, выгореть, слогаемые, выросли, вырастать, ростов, растительность, отрасль, ровнина, равняйсь, выровнять (грядки), макать (в сметану), непромокаемый (плащ), обмакнуть (кисть в краску), вымокнуть (под дождем).

Վրաստան

1.Բնութագրեք Վրաստանի աշխարհագրական դիրքը:

Վրաստանը գտնվում է Հարավ-արևմտյան Ասիայում, վրաստանի դիրքը հարմար է որովհետև ելք ունի դեպի սև ծով և կարող է ապրանք տեղափոխել : Նրա հարևան պետություներնն են Հայաստանը, Ռուսաստանը, Ադերբեջանը և թուրքիան։ Ադերբեջանից ստանում է գազ և նաֆտ, Հայաստանից ստանում է ավելորդ եկամուտ որովհետև ապրանքները անցնում են վրաստանի սահմանով և այդ ապրանքի համար վճարվում է ավելորդ գումար։

2.Ի՞նչ դեր ունի Վրաստանը հվ-արմ Ասիայում:

Վրաստանը՝ որպես տարածաշրջանում բավական ակտիվ դերակատարում ունեցող երկիր է, որը փորձում է մի կողմից ամրապնդել և զարգացնել իր հարաբերությունները տարածաշրջանային իր հարևանների հետ, մյուս կողմից, արդյունավետորեն առաջ մղել իր շահերը տարածաշրջանում:

3.Որո՞նք են Վրաստանի զարգացման նախադրյալները:

3.Վրաստանը ունի զարգացման միջին մակարդակ։ Տնտեսությունը բազմաճյուղ է։ Դրա գլխավոր նախադրյալը բնակլիմայական պայմանների և ռեսուրսների բազմազանությունն է։ Արդյունաբերական արտադրանքի արժեքն զգալիորեն գերազանցում է գյուղատնտեսականին։ Մեծ է երկրի տնտեսության կախվածությունը արտաքին առևտրից։ Վրաստանի համար տնտեսական զարգացման հզոր գործոն է Սև ծովը ։ Վրաստանում նաև զարգացած է ,թե տուրիզը և,թե առողջարանային տնտեսությունը` Սև ծովի ափին, Բորժոմ, Ծղալտուբո և այլ լեռնային տարածքներում:

4.Գնահատեք հայ-վրացական հարաբերությունները, ի՞նչ ազդեցություն կարող են ունենալ ՀՀ-ի համար, ի՞նչ ուղղությամբ պետք է զարգանան այդ հարաբերությունները:

Հայաստանի Հանրապետության և Վրաստանի միջև դիվանագիտական հարաբերությունները հաստատվել են 1992 թ. հուլիսի 17-ին:Հայաստանի Հանրապետության դեսպանությունը սկսել է գործել Թբիլիսիում 1993 թ. հուլիսից:2008թ. ապրիլին Բաթումիում հիմնվել է ՀՀ գլխավոր հյուպատոսությունը:Հայաստանը գործնականում հետաքրքրություն չէր ցուցաբերում Վրաստանի հանդեպ, բավարարվելով ավելի շատ կենացներով:

Տնային աշխատանք

1. Սխալները գտի՛ր և

ա) ըստ կազմված խոսքի` կետադրությունը ճշտի՛ր.
բ) ըստ կետադրության` խոսքը ճշտի՛ր:

Մի անգամ, ուշ երեկոյան. Ռեզերֆորդը մտավ լաբորատորիա:
Թեև ուշ էր, բայց նրա բազմաթիվ աշակերտներից մեկը հակված էր գործիքների վրա ու ինչ-որ բան էր անում:
Ի՞նչ եք անում այսքան ուշ,- հարցրեց գիտնականը․
— Աշխատում եմ, — հետևեց պատասխանը:
Ռեզերֆորդր զարմացավ. -Ինչո՞ւ, ցերեկն ի՞նչ էիք անում:
Աշակերտը պատասխանեց, որ ցերեկն էլ է աշխատում․
— Վաղ առավոտյան էյ ե՞ք աշխատում:
Այո՜, պրոֆեսո՛ր.- հաստատեց աշակերտը՝ հայտնի գիտնականի շուրթերից գովեստի խոսքեր լսելու հայսով:
Ռեզերֆորդը մռայլ վեց ու զայրացած հարցրեց, թե իսկ Ե՞րբ եք մտածում:

2. Տեքստը փոխադրի՛ր իբրև զրույց:

Ո՞վ է հայտնագործել պաղպաղակը:

Հայտնի է, որ Սիցիլիան նվաճած արաբները տասնմեկերորդ դարում մի հետաքրքիր ուտելիք էին պատրաստում. թռչունի ձվի պարունակությունը դատարկում էին, դատարկ կճեպի մեջ համեմված ջուր լցնում և մի գիշեր թողնում ձյան մեջ: Հին հռոմեացիները նույնպես ունեցել են իրենց սառն աղանդերը, հանում էին դեղձի միջուկը և փոխարենը` մեջը սառույցի կտորներ լցնում: Առաջնությունը սակայն հին չինացիներին է պատկանում: Նրանք հռոմեացիներից դեռ շատ առաջ, որպես սառն անուշեղեն, գործածել են ձյունը` լիմոնի, նարնջի կտորների ու նռան հատիկների հետ խառնած: Եվ ճիշտ են արել, դա շատ համով է:

— Գիտե՞ս, որ Սիցիլիան նվաճված արաբները տասնմեկերորդ դարում մի հետաքրքիր ուտելիք էին պատրաստում. թռչունի ձվի պարունակությունը դատարկում էին, դատարկ կճեպի մեջ համեմված ջուր լցնում և մի գիշեր թողնում ձյան մեջ:
— Այո, գիտեմ: Նաև գիտեմ, որ հին հռոմեացիները նույնպես ունեցել են իրենց սառն աղանդերը, հանում էին դեղձի միջուկը և փոխարենը` մեջը սառույցի կտորներ լցնում:
— Առաջնությունը սակայն հին չինացիներին է պատկանում: Նրանք հռոմեացիներից դեռ շատ առաջ, որպես սառն անուշեղեն, գործածել են ձյունը` լիմոնի, նարնջի կտորների ու նռան հատիկների հետ խառնած:
— Ես կարծում եմ, որ նրանք ճիշտ են արել, դա շատ համով է:

Տնային աշխատանք

Տաղ անձնական
Թողած Կարսում, գետի ափին, տունս՝ շինված անտաշ քարով,
Կարսը թողած, Կարսի այգին ու հայրենի երկինքը մով
Եվ Կարինե Քոթանճյանին անգամ չասած մնաս բարով―
Ա՜նց եմ կենում հիմա օտար քաղաքների ճանապարհով:

Անց եմ կենում, շուրջս-մարդիկ, շուրջս դեմքեր հազա՜ր-հազա՜ր.
Շուրջս աշխարհն է աղմկում, մարդկային կյանքն անհավասար.
Եվ ո՞վ կասի՝ ինչո՞ւ ես դու, և ով կասի, թե ո՞ւր հասար,―
Դեմքերը, ախ, բութ են այնպես՝ կարծես շինված են տապարով:

Գորշ, տաղտկալի ու խելագար երգ է կարծես այս կյանքը մի.
Ինչ-որ մեկի սրտում բացված- վերք է կարծես այս կյանքը մի.
Եվ ո՞ւմ համար- էլ ո՞ւմ համար կարոտակեզ երգե հիմի
Սիրտս՝ լցված տարիների սեղմ արճիճով ու կապարով:

Բայց շուրջս թող որքան կուզե աշխարհը այս խնդա, ցնդի―
Ես- հաշմանդամ ու խելագար ու հավիտյան վտարանդի՜
Դեպի երկինք պիտի գնամ, դեպի եզերքը Ամենտի―
Իմ բարձր, հին ու աստղային երազների ճանապարհով…

Ու էլ ամե’ն մեղքի համար սիրտս հիմա ունի ներում.
Պիտի անդարձ ես հեռանամ, պիտի գնամ՝ ա’չքս հեռուն.
Թե Կարինե Քոթանճյանին տեսնեք Կարսի փողոցներում―
Ասե’ք նրան՝ Չարենցն ասավ- մնաս բարո՜վ, մնաս բարո՜վ…

1. Ինչպիսին է Կարս քաղաքը, ներկայացրո՛ւ քո բառերով, բայց Չարենցի նկարագրությամբ: 
Իմ կարծիքով նա Կարսը ներկայացնում էր, որպես թողնված, թաղծալի քաղաք։
2. Դուրս բեր անհասկանալի բառերը, բացատրի՛ր բառարանի օգնությամբ: 
Մով-կապույտ, Տապարով-կացնով, Տաղտկալի-ձանձրալի, Կարոտակեզ-կարոտից կիզվող, Սեղմ-խիտ, Արճիճ-սպիտակ գույնի մետաղ։
3. Բացատրի՛ր այս քառատողը. 
Բայց շուրջս թող որքան կուզե աշխարհը այս խնդա, ցնդի―
Ես- հաշմանդամ ու խելագար ու հավիտյան վտարանդի՜
Դեպի երկինք պիտի գնամ, դեպի եզերքը Ամենտի―
Իմ բարձր, հին ու աստղային երազների ճանապարհով…
Իմ կարծիքով կան մարդիկ որոնք, սգում են միայն մարդկանց մահի ժամանակ, բայց չէին գնահատում այդ մարդկանց ներկա ժամանակ և մոռանում են նրանց արած լավ գործերը:
4. Ի՞նչ տրամադրություն է արտահայտում բանաստեղծությունը: 
Թաղծոտ, քանի որ ավելի շատ բանաստեղծության մեջ խոսվում է կորուստից։
5. Բացատրի՛ր վերնագիրը: 
6. Գրի՛ր շարադրություն ,,Հին ու աստղային երազների ճանապարհով…,, վերնագրով: 

Ռուսական կայսրությունը  հիմնադրվել է 1721 թվականին և գործել է մինչև Ռուսաստանի հանրապետության հռչակումը Ժամանակավոր կառավարության կողմից, որը իշխանության եկավ 1917 թվականի Փետրվարյան հեղափոխությունից հետո:Ռուսական կայսրությունը եղել է համաշխարհային պատմության մեջ ամենախոշոր կայսրություններից մեկը, որը սփռվում էր երեք մայրցամաքներով և իր չափերով զիջում էր միայն Բրիտանական և Մոնղոլական կայսրություններին։ Ռուսական կայսրության ընդարձակումը տեղի ունեցավ հարևան կայսրությունների հաշվին` այդ թվում Շվեդական կայսրություն, Ռեչ Պոսպոլիտա, Պարսկաստան և Օսմանյան կայսրություն։ Այն մեծ դեր խաղաց 1812-1814 թվականներին Նապոլեոն Բոնապարտին պարտության մատնելու մեջ։

Ռոմանովներն իշխեցին Ռուսական կայսրությունում 1721-1762 թվականներին, և նրա գերմանական ծագում ունեցող ճյուղը` Հոլշթայն-Հոտտորպ-Ռոմանով հարստությունը՝ 1762 թվականից։ 19-րդ դարի սկզբին Ռուսական կայսրության տիրույթները ձգվում էին Հյուսիսային սառուցյալ օվկիանոսից Սև ծով, Բալթիկ ծովից Խաղաղ օվկիանոս և Ալյասկա։ 1897 թվականի մարդահամարով Ռուսական կայսրությունում ապրում էին 125.6 միլիոն մարդ, ինչը Ռուսաստանին դարձնում էր բնակչության թվով երրորդը աշխարհում Ցին Չինաստանից և Հնդկաստանից հետո։ Ինչպես բոլոր կայսրություններում, այստեղ նույնպես կային բազմաթիվ էթնիկ խմբեր, որոնք դավանում էին տարբեր կրոնների։ Ռուսաստանում կային բազմաթիվ անհնազանդ տարրեր, որոնք կազմակերպում էին բազմաթիվ ապստամբություններ և մահափորձեր։ Նրանք հիմնականում հայտնաբերվում էին գաղտնի ոստիկանության կողմից և հազարավոր մարդիկ աքսորվում էին դեպի Սիբիր:

Տնտեսապես կայսրությունը հիմնված էր գյուղատնեսության վրա, լայնածավալ տարածքներում հիմնականում աշխատում էին ճորտ գյուղացիները, մինչև 1861 թվականը, երբ նրանք արդեն ազատվեցին։ Տնտեսությունը դանդաղորեն արդյունաբերականացվեց գործարաններում և երկաթուղում օտարերկրյա ներդրումների օգնությամբ։ 10-րդ դարից մինչև 17-րդ դարը Ռուսաստանում հողի սեփականատեր էին ազնվականները, որոնք ենթարկվում էին կայսրին։

Նիկոլայ II կայսրը մուտք գործեց Առաջին համաշխարհային պատերազմ մեծ խանդավառությամբ և հայրենասիրությամբ, որպեսզի Ռուսաստանը պաշտպանի Ուղղափառ սլավոն սերբերին։ 1914 թվականի օգոստոսին, Ռուսական բանակը ներխուժեց Արևելյան Պրուսիա և նվաճեց Ավստրո-Հունգարիայի մաս կազմող Գալիցիան։ Սակայն Գերմանիայի վերահսկողության ներքո գտնվող Բալթիկ ծովը և Օսմանա-գերմանական հսկողության տակ գտնվող Սև ծովը կտրել էին Ռուսաստանի հիմնական սնուցման ուղիները։

1915 թվականի կեսերին պատերազմից հիասթափությունը ամենուր էր։ Սննդի և վառելիքի պաշարները սպառվում էին, կորուստները մեծանում, իսկ գնաճը արագորեն բարձրանում։ Բախումները քիչ վճարվող բանվորների շրջանում ավելացան և լուրեր էին պտտվում, որ բարեփոխումների սպասող գյուղացիները նույնպես դժգոհ են։ Նիկոլայը որոշեց անձամբ գլխավորել զորքերը և տեղափոխվեց ռազմաճակատ` թուղնելով իր կնոջը` կայսրուհի Ալեքսանդրային մայրաքաղաքում։ Իր որդու` Ալեքսեյի հիվանդության պատճառով Ալեքսանդրան կառավարչական գործերը հանձնեց սիբիրցի գյուղացի Գրիգորի Ռասպուտինին 1869 – 1916թվականներին, ով համոզել էր արքայական ընտանիքին, որ ինքը ունի դեղամիջոցներ, որոնք կբուժեն Ալեքսեյին։ Նա ուներ մեծ ազդեցություն, սակայն չէր կարողանում ազդել որևէ որոշման վրա։ 1916 թվականին նրա սպանությունը ազնվականների խմբի կողմից չվերադարձրեց ցարի կորցրած հեղինակությունը։1917 թվականի մարտի 3-ին մայրաքաղաքի գործարաններից մեկում կազմակերպվեց բախում, որը շղթայական աճեց և մեկ շաբաթ հետո սկսվեց քաղաքացիական պատերազմ:

Ցարական ռեժիմը տապալվեց 1917 թվականի լիբերալ Փետրվարյան հեղափոխությունից հետո։ Ստեղծվեց Ժամանակավոր կառավարություն և Ռուսաստանը հռչակվեց հանրապետություն։ Սակայն այն երկար չգոյատևեց, մեկ այլ հեղափոխություն տեղի ունեցավ նույն 1917 թվականի հոկտեմբերին, որի արդյունքում իշխանությունը անցավ Բոլշևիկներին կամ Կարմիրներին, իսկ ցարական ընտանիքը ենթարկվեց մահապատժի 1918 թվականին։

4. Դուրս գրի՛ր պարզ և բաղադրյալ  ստորոգյալները:

Եթե նա հիվանդ լինի, ոչ մեկին իր մոտ չի թողնի:

Լուսնի շողերի տակ ձյան ծածկոցը ինձ գորգ թվաց:

Խաղաղված ծովակը ծփում է:

Իմ պապը շատ ծեր էր:

1. Տեքստի բարդ նախադասություններից յուրաքանչյուրը պարզեցրո՛ւ`  նրա մեջ եղած նախադասություններից մեկը հանելով (ուշադի՛ր եղիր, որ տեքստը պահպանվի):

Գոյություն ունեն հսկա որդեր, որոնց երկարությունը հասնում է մեկից երկու մետրի: Այդ հսկաներից մեկը` մեգասկոլիդեսը, որը մատի հաստություն ունի, ապրում է իր փորած ստորերկրյա շավիղներում: Նրա օրգանիզմն այնքան է հարմարվել ստորերկրյա կյանքին, որ հողից հանելիս իսկույն խեղճանում է:

Գոյություն ունեն որդեր, որոնց երկարությունը հասնում է մեկից երկու մետրի: Այդ հսկաներից մեկը` մեգասկոլիդեսը, ապրում է իր փորած ստորերկրյա շավիղներում: Նրա օրգանիզմը հողից հանելիս իսկույն խեղճանում է:

2. Կետերը փոխարինիր ինչպիսի՞ կամ ո՞ր հարցերին պատասխանող բառերով կամ բառակապակցություններով (որոշիչներով):

Օրինակ`

… ջրով լվացվեց: Զուլալ  ջրով լվացվեց: Սարերից եկող ջրով լվացվեց:

Գույնզգույն ծաղիկներն օրորվում են հանգիստ զեփյուռից:
Ամազոն գետը ողողել էր  Մանաուս քաղաքի տներն ու պարիսպները:
Ոգևորված ճանապարհորդը պատմում էր Սահարա անապատի մասին:
Գետը տեսանելի շղարշով էր ծածկվել:
Լեռների վիթխարի ստվերները ծածկել էին զմրուխտե դաշտերն ու հովիտները: 
Հնէաբանները եգիպտական դամբարանից անհայտ գործիքներ գտան: