Ճամփորդություն դեպի Արատես
Սա իմ 2 ճամփորդությունն է դեպի Արատես։Ընկեր Տաթևի հետ առաջին անգամն է,բայց հուսով եմ ոչ վերջին։Արատեսում 2 գիշեր և 3 ցերեկ ենք անցկացրել։Այդ 3օրերը շատ հետաքրքիր անցան։
Ինձ համար ճանապարհը շատ երկար էր,բայց երբ ընկերիդ հետ ես լինում հետաքրքիր է անցնում։Արատեսի բնությունը շատ գեղեցիկ է։Այնտեղ կային շունիկներ։Ես կենդանիներ շատ եմ սիրում։
Ի ուրախություն ինձ,այնտեղ կար կիթառ։Ես նվագեցի,Ընկ. Գրիգորյանը տակտ էր խփում։
Ես սիրում եմ մեր դպրոցը,քանի որ այստեղ կազմակերպվում է շատ հետաքրքիր ճամփորդություններ:

1.Քանի՞ աշխատանք է կատարված և տեղադրված բլոգի Մաթեմատիկա առանց բանաձևերի/Մաթեմատիկա և երևակայություն բաժնում։

4 աշխատանք Մաթեմատիկայի բաժնում

Ո՞ր նախագծերին ես մասնակցել․ թվարկել անվանումներով։

https://ghazaryan.home.blog/category/մաթեմ-բ/
Տեղադրիր առարկայի շրջանակներում կատարածդ աշխատանքների/ նախագծերի հղումները։

https://ghazaryan.home.blog/category/մաթեմ-բ/

Ո՞ր նախագծերին չես մասնակցել, որո՞նք են բացթողումներդ։

Ունեմ 1 բացթողում Նվեր կրթահամալիրին․ Իմ խնդրագիրքը
Ի՞նչ ժամկետում ես պատկերացնում և պատրաստվում կատարել բաց թողնված աշխատանքները, լրացնել բաց թողնված նախագծերը։

Այս քանի օրը կլրացնեմ:

Ի՞նչ մաթեմատիկական թեմայով ես ցանկանում տեսնել հաջորդ նախագիծը։

Դիագրամներով

Ինչպիսի՞ն կլինի քո մասնակցությունը հաջորդ նախագծին։

Լավ

Ինչպե՞ս կգնահատես առարկայի շրջանակներում մինչ այժմ կատարածդ աշխատանքը։

8

2x+2y=2(x+y) , ax-ay=a(x-y) , 6a+12=6(a+2) , 7ab+14ac7a(b+2c) ,

5m-5n=5(m-n), mn+n=n(m+1) , 4x-8=4(x-2) , 5mn-5m=5m(n-1),

10p-5q=5(2p-q) , cd-bc=c(d-b) , 5-15y=5(1-3y) , 4ax+8a=4a(x+2),

12c+8b=4(3c+2b) , ab+b=b(a+1), 10+5b=5(2+b) , 6ab-3bc=3b(2a-c),

15l-9k=3(5l-3k) , mx-m=m(x-1) , 3-3c=3(1-c) , -15ax-20ay=-5a(3x+4y),

6a+9b=3(2a+3b) , -2a-5at=-a(2+5t) , 2+6d=2(1+3d) , -2mn-4n=-2n(m+2),

8ax+6ay=2a(4x+3y), a²-ab=a(a-b), ab+b²=b(a+b), mn-n²=n(m-n)

x⁴-x²=x²(x²-1), c⁵+c³=c³(c²+1), y³-y⁴=y³(1-y), a⁷+a⁵=a⁵(a²+1)

a²b²+b⁴=b²(a²+b²), a⁶-a³b⁴=a³(a³-b⁴), b⁵+a⁴b³=b³(b²+a⁴), ax⁵+x⁶=x⁵(a+x)

m³n⁷-n⁴k²=n⁴(m³n³-k²), 3x²-6x³=3x²(1-2x), 15a³+5a²=5a²(3a+1), 9m⁴-6m³=3m³(3m-2)

7y⁵+21y³=7y³(y²+3), 6z⁴-12z⁶=6z⁴(1-2z²), x²y-xy²=xy(x-y), a³b²+a²b⁵=a²b²(a+b³)

9a⁴-6a²b=3a²(3a²-2b), 10ab³-15b⁵=5b³(2a-3b²), 12a⁶x⁴-4a³x⁵=4a³x⁴(3a³-x, 8m²n³+10mn²=2mn²(4mn+5)

Տնային աշխատանք

Կարդա՛ Դերենիկ Դեմիրճյան ,,Ջութակ և սրինգ,, պատմվածքը :

1. Անծանոթ բառերը դուրս գրի՛ր, բառարանի օգնությամբ բացատրի՛ր:

Պուրակ-Ծառապատ մեծ տարածություն՝ այգի՝ զբոսայգի՝ ծաղկանոցներով, լճակներով կամ ավազաններով ու ծառուղիներով:

2. Բնութագրի՛ր Լակըմեին, Հայանթուն, Նալին:
Լակըմեն աղջիկ էր, սիրում էր ծաղիկ քաղել ու երգել:
Հայանթին մի սրինգահար էր։Նա շատ երջանիկ մարդ էր։
Նալը մի տխուր տղա է, որը սիրում էր Լակըմեին:Միշտ Տխուր էր հուսահատ գունատ:Սիրում էր նվագել տխուր երաժշտություններ

3. Գտի՛ր ամենադիպուկ բնութագրումը( բառ, բառակապակցություն, նախադասություն) ա. սրնգի նվագի համար, բ. ջութակի նվագաի համար:

1.Եղեգից կամ փատե փողից պատրաստված երաժշտական փողավոր գործիք:

2.Կնտնտոցավոր քառալար երաժշտական գործիք:

4. Ո՞ր հատվածում է արտահայտված պատմվածքի գլխավոր ասելիքը:
Նա՜լ, դու այն մարդկանցից ես, որ մեծ տառապանքի համար են աշխարհ գալիս: Եվ քո նվագը երգն էր այն մեծ արվեստագետի, որի ներշնչողը մահն է եղել, և որը լացել է ստեղծելիս: Նա արդեն բաց է արել աշխարհիս բոլոր խնդությունների ու ցավերի դռները և նայել ներս: Է՜հ, Նա՛լ, քոնն է իսկական արվեստը, ու էլ ոչ մի գործիք չկա հնարելու: Ի՞նչ է սրինգը սրա մոտ — ականջի զվարճություն և ուրիշ ոչինչ:Գնա՜, կյանքի մեջ թշվառ և արվեստի մեջ երջանիկ Նալ, գնա՜, կրիր ակնակուռ թագերի թագը, և թող աշխարհիս ստրուկներն ու արքաները գլուխ խոնարհեն քո արվեստի առջև:Ու տանջվի՛ր… Այո, Լակըմեն սիրում է սրնգահարին, որը նրան տալիս է համեստներից համեստը, բայց մարդկանց համար թանկերից թանկը — այս կյանքը և նրա ուրախությունը: Նա քեզ չի սիրում և ինչո՞ւ սիրի… Դու կմաշես այդ թիթեռնիկի կյանքը քո անկշռելի տառապանքների մեջ` միշտ լսել տալով քո աշնան կոծերն ու մահվան ձայնը…Եվ ի՞նչ, դու նրան չես էլ կարող սիրել, աղետավոր հոգի, որովհետեև քո արվեստը սիրողը ուրիշ բան չպիտի սիրի և արժի՞, և մի՞թե կարող է ուրիշ բան սիրել

5. Ո՞րն է պատմվածքի ասելիքը:

Իմ կարծիքով պատմվածքի ասելիքը նա է, որ պետք է երջանիկ լինես թեև, ունես խնդիրներ:

Տնային աշխատանք

1.Տրված գոյականները դարձնել հոգնակի

Բոլոր նավապետներն էլ երազում են չբացահայտված կղզիներ գտնել:

Մեզ ասացին,որ բոլոր ժամացուցները հետ են ընկել,ու ոչ մեկը նույն ժամը ույց չի տալիս:

Ասում են,որ շնաձկներին արյան հոտն է հրապուրում:

Այդ տարածքում աշխատող կետորսները հետևում էին կետին ու վախենում էին, թե ևս մեկին այնուամենայնիվ կվնասի:

Ցուցադրվող հրացաններն այդ նույն զինագործի որդիներն ու թոռներն էին սարքել:

2.Տրված տեքստում ընդգծի´ր այն գոյականները, որոնք հոգնակի պիտի լինեն

Հայաստանում հանդիպում է նաև արագիլների սև տեսակը, որի փետրավորումը սև է, որովայնները`սպիտակ, կտուցներն ու ոտքերը` կարմիր է: Հանդիպում է Իջևանի շրջանի անտառներում: Չափազանց հազվագույտ չվող թռչուններն Բնադրում են ծառերի վրա, գետի հովիտներում և ճահճուտներում: Խուսափում է մարդկանցից և մարդկային շինություններից, նախընտրում է անտառի խուլ անկյունները: Չափազանց զգույշ թռչուններ են:Որպես սակավաթիվ տեսակներ՝ պահպանվում են օրենքով:

3.Ա և Բ շարքի գոյականները համեմատի´ր և գրի´ր դրանց նմանությունների և տարբերությունների մասին

Ա.Ծաղիկ, ծառ, կենդանի, մարդ:

Բ.Վարդ, շուշան, մեխակ, զանգակ, նարգիզ, ընկուզենի, թթենի, բարդի, կեչի, թխկի, գայլ, աղվես, ավանակ, շուն, ուղտ, պատանի, օդաչու, հողագործ, ջրվոր, հնոցապան

Ա֊ում ընդհանուր անունն է

Բ֊ում տեսակները

1. Ինչ է երևույթը
   Ֆիզիկական երևույթ
   Ֆիզիկական երևույթների ժամանակ նոր նյութեր չեն առաջանում, այլ փոխվում են նյութի ագրեգատային վիճակը, ձևը և չափսերը:
   Քիմիական երևույթ
   Քիմիական են կոչվում այն երևույթները, որոնց ժամանակ փոխվում է նյութի բաղադրությունը, մի նյութից առաջանում է երկու և ավելի նյութեր։
2. Որ երևույթն է կոչվում ֆիզիկական,բերել հինգական օրինակներ
   Ապակու, կավի, բաժակի կոտրվելը և այլն:
3. Որ երևույթն է կոչվում քիմիական,բերել հինգական օրինակներ
   Փայտի վառվելը, շոգիացման հետեւանքով աղի բյուրեղների անջատվելը լուծույթից- քիմիական, «չոր սառույցի» առաջացումն ածխաթթու գազից, պողպատի ժանգոտվելը խոնավ օդում-քիմիական
4. Որոնքն են քիմիական ռեակցիաների հատկանիշները:                                Ցանակացած փոփոխություն բնությանմեջ կոչվում է երևույթ: Երևույթները լինում ենֆիզիկական և քիմիական: Ֆիզիկական երևույթների ժամանակ նոր նյութեր չեն առաջանում, այլ փոխվում են նյութի ագրեգատային վիճակը, ձևը և չափսերը:

Ֆիզիզկական երևույթներ` ապակու, կավի, բաժակիկոտրվելը…
Քիմիական երևույթներ` որոնց ժամանակառաջանում են նոր նյութեր` ռեակցաներ:Քիմիական առեակցիաների հատկանիշները` գույնի,հոտի համի փոփոխություն, էներգիայի անջատումկամ կլանում, ստվածքի առաջացում և գազի անջատում:                                                  

1. Ֆիզիկական երևույթներՔիմիական ռեակցիաներ

Ֆիզիկական երևույթներՔիմիական ռեակցիաներԲաժակի կոտրվելըԹեյի մեջ շաքար խառնելըԱփսեի կոտրվելըԿաթի հետ գույն խառնելըԱպակու կոտրվելըՋրի մեջ գույն խառնելըԿտորի պատռվելըՍոդան մածունի մեջ խառնելըՓայտի կոտրվելըՅոդի մեջ նատրիա տիոսուլֆատ լցնելըՍառուցի հալվելըԿալիումի պերմանգամատը և գլիցիրինը լուծումը իրար հետՄոմի հալվելը

                                    Հարցեր և վարժություններ 

1 Սահմանե՛ք ֆիզիկական երևույթ հասկացությունը: Առաջարկե՛ք առնվազն երկու օրինակ: 
Բնության մեջ կատարվում են շատ փոփոխություններ։ Ինչպես՝ ամառը փոխվում է աշունով, ձյուն է գալիս, կայծակն է որոտում և այլն։
2. Հետևյալ երևույթներից որո՞նք են ֆիզիկական (ընտրությունը հիմնավորե՛ք). ա) սառույցի հալվելը գ) ջրի գոլորշիանալը բ) պղնձի սևանալը տաքացնելիս դ) բաժակի կոտրվելը
Սառույցի հալվելը, որովհետև հալվելուց հետո միայն տեսքն է փոխվում նույնը նաև բաժակի կոտրվելու ժամանակ:
 3. Սահմանե՛ք քիմիական երևույթ հասկացությունը: Առաջարկե՛ք առնվազն երկու օրինակ: 
Փայտի վառվելը, ջրի հետ գուաշ խառնելը և այլն:
4. Հետևյալ երևույթներից որո՞նք են քիմիական (ընտրությունը հիմնավորե՛ք).  ա) ջրի եռալը բ) արծաթե զարդի սևանալը գ) երկաթի ժանգոտվելը դ) կաթի թթվելը 

գ) երկաթի ժանգոտվելը դ) կաթի թթվելը քիմիական են, որովհետև (գ) նոր նյութ է ստացվում և (դ) տարածվում է յուրահատուկ տհաճ հոտ:
5. Թվարկե՛ք քիմիական ռեակցիաների հատկանիշները: Բերե՛ք օրինակներ: 
Գույնի,հոտի համի փոփոխություն, էներգիայի անջատումկամ կլանում, ստվածքի առաջացում և գազի անջատում: Օրինակ թեյի հետ շաքար խառնելը, ջրի հետ գուաշ խառնելը և այլն:
6. Ի՞նչ պայմաններ են անհրաժեշտ քիմիական ռեակցիաների ընթանալու համար: Թվարկե՛ք ձեզ հայտնի օրինակները:
Խոնավ, լուսավոր, մութ և այլն:
Տնային առաջադրանքներ

1. Թարմ պատրաստված մուգ թեյի բաժակի մեջ լիմոնի կտոր դրե՛ք և խառնե՛ք: Ի՞նչ է նկատվում: Երևույթը քիմիակա՞ն է, թե՞ ֆիզիկական:

Քիմիական:

2. Բաժակի մեջ կիսով չափ ջո՛ւր լցրեք, ջրում լուծե՛ք կես թեյի գդալ խմելու սոդա և ավելացրե՛ք լիմոն: Ի՞նչ է նկատվում: Երևույթը քիմիակա՞ն է, թե՞ ֆիզիկական: 
Քիմիական:

Տնային` սովորել`էջ 40-43,վարժ էջ 44,45-46

Պատ.՝դ) օղին

Պատ.՝գ) բուսական յուղը

Պատ.՝գ) արձանը

Պատ.՝գ) էլեկտրահաղորդականությունը

Պատ.՝դ) այրվելու ունակությունը:

Պատ.՝բ) գինին:

Պատ.՝ա) մոլորակ:

Պատ.՝ դ) պարարտանյութերի արտադրություն

Պատ.՝ դ) սպիրտայրոցի բոցը հանգցրել է փչելով:

Պատ.՝ ա) թորում:

1.Измените предложения используя союз чем.
Пример. Никита сильнее Андрея – Никита сильнее , чем Андрей.
1. Романы Толстого длиннее романов Достоевского
Романы Толстого длиннее, чем романы Достоевского
2. Мне кажется, что фильм “Пираты Карибского моря” интереснее ”Гарри Поттера”
Мне кажется, что фильм “Гарри Поттера” интереснее, чем фильм ”Пираты Карибского моря”
3. Физика труднее химии
Физика труднее, чем химия
4. Джинсы ”Левайс” дороже джинсов ”Кира Пластинина”
Джинсы ”Левайс” дороже, чем джинсы ”Кира Пластинина”

5. Найдите в тексте все степени сравнения.
Симпатичная-страшная
Хорошая игра-классно поиграли

Все киберспортивные дисциплины делятся на несколько основных классов, различаемых свойствами пространств, моделей, игровой задачей и развиваемыми игровыми навыками киберспортсменов: шутеры от первого лица, стратегии в реальном времени, спортивные симуляторы, авто-симуляторы, авиа-симуляторы, файтинги, командные ролевые игры с элементами тактико-стратегической игры и т. д.:
Игры турниров транслируются в прямом эфире в интернете, собирая многомиллионную аудиторию. Например, за финалом The International 2015, согласно данным с TrackDota.com, наблюдало более 4,6 млн зрителей.
История киберспорта началась с игры Doom 2, которая имела режим сетевой игры через локальную вычислительную сеть. Благодаря популярности игры Quake, в 1997 году в США появилась первая лига киберспортсменов — Cyberathlete Professional League..

23-27 ноября

Обзор проекта

Данный проект, осуществляемый силами учеников 7-ых классов, направлен на создание карты улиц нашего города.

Цели

• Узнать, откуда происходят названия улиц, и таким образом изучить часть истории своего города.

• Овладеть лексикой и грамматическими конструкциями, необходимыми для описания улиц.

Ход проекта:

У каждой улицы есть своё название. Улицам дают имена в честь знаменитых писателей, художников, военных деятелей, поэтов и других знаменитых деятелей, которые внесли свою лепту в развитие истории или страны. Названия улиц могут быть связаны с местностью . Так же улицы обозначают именами различных растений, цветов или деревьев. В основном, как назвать ту или иную улицу, решают органы местной власти. Если на улице проживает много людей одной профессиональной деятельности, то улицу могут назвать в честь этой профессии (улица Строителей, Фабричная улица, улица Медиков).

Название улицы в чём-то похоже на имя человека. Оно может поведать её историю, рассказать о занятиях людей, которые здесь жили, а иногда — указать, куда эта улица ведёт

Среди названий улиц есть повторяющиеся, типичные для каждой страны или региона, а есть и единственные в своём роде. Изучение истории названий улиц— это отличная возможность познакомиться с судьбой не только конкретного места, но и всего города.

• Когда родилась улица? (поискать информацию в интернете, поспрашивайте родственников — много интересных историй вы узнаете именно от них).
• Менялось ли название этой улицы? Если это происходило, узнайте, в каком году улица была переименована и как называлась прежде.
• О чём вам говорит название улицы?
• Поместите фотографию улицы, которую вы представляете. Что там находится?( опишите)
• Как выглядела эта улица много лет назад( если в ходе исследования вы обнаружите старую фотографию улицы, обязательно поместите ее)
• Что бы вы изменили, добавили на этой улице (напишите в 5-6 предложениях)
• Современное название в честь армянского историка V века Павстоса (Фавстоса) Бузанда.
  Проходила в местности Ханбах, через располагавшиеся здесь ханские сады. Первоначальное название Бебутовская, по имени Василия Бебутова (1791—1858), российского наместника, управляющего Армянской областью в течение восьми лет (1830—1838). Неоднократно меняла названия, в ХХ веке была переименована в улицу Симона Заваряна (1866—1913), одного из основателей партии Дашнакцутюн. В феврале 1921 года, когда Красная Армия вошла в Ереван, улица переименовывается в честь основателя большевистского комитета Карабахской области Рубена Рубенова (1894 — 27 ноября 1937), бюст которого был установлен на углу улицы Астафяна. А вскоре после этого улица была переименована в честь председателя Всероссийского центрального исполнительного комитета, советского революционного деятеля Якова Свердлова[1].
  На плане 1906—1911 годов улица имела длину около километра и ширину около 11 м.
  В 1930-е годы улица стала застраиваться согласно принятом плану реконструкции Еревана, разработанному А. Таманяном.
  В прошлом улица продолжалась до улицы Сарьяна, но в 2014 году часть улицы была переименована в память Карена Демирчяна.
  В 2000-е годы на улице было возведено несколько крупных жилых и торгово-общественных комплексов по проектам архитектора Нарека Саргсяна.

Փակագծում տրված բառերից և բառակապակցություններից նախադասության մտքին համապատասխանող գոյականներ ստացի՛ր և գրի՛ր կետերի փոխարեն: Եֆրեմովի «Անդրոմեդի միգամածությունը» ֆանտաստիկական վեպում պատմում է մի խումբ տիեզերագնացների (տիեզերք գնալ) հեռավոր միջաստղային ճանապարհորդության (ճանապարհորդել) մասին: Նրանց աստղաթիռի արագությունը (արագ) շատ մոտ է լույսի արագությանը (արագ), և ժամանակն երկրայինի համեմատությամբ (համեմատել) շատ դանդաղ է շարժվում: Տիեզերագնացները գալակտիկայի ամենահեռավոր շրջաններին հասնելու առաջադրանք (առաջադրել) ունեն: Պիտի հասնեն այն աստղին, որի մոլորակներից (մոլորել) մեկի վրա, ըստ որոշ ենթադրությունների (ենթադրել) մեզ նման մարդիկ են բնակվում: Ինչպիսի՜ն կլինի ամբողջ մարդկության ցնծությունը (ցնծալ), երբ նրանք վերադառնան ու այլ աշխարհի մարդկանցից ողջույն բերեն:
2. Հարցական դերանունները փոխարինի՛ր փակագծում տրված բառերից կազմված համապատասխան գոյականներով: «Քավության նոխազ» արտահայտությունը (ի՞նչը, արտահայտել) հին հրեաների կրոնական մի սովորույթից (ինչի՞ց, սովորել) է առաջացել: Տարին մի անգամ հրեաները երկու այծ էին բռնում, որոնցից մեկին էին միայն զոհում: Մյուսի վրա մարդիկ հերթականությամբ (ինչպե՞ս, հերթական) դնում էին ձեռքերն ու դրանով իբր իրենց մեղքերը բարդում նրա վրա: Հետո այդ այծին ազատություն (ի՞նչ, ազատ) էին տալիս: Հիմա «Քավության («ինչի՞, քավել) նոխազ» անվանում են այն մարդկանց, որոնք իրենց վրա են վերցնում ուրիշի մեղքերը, ստիպված են լինում պատասխան տալ ուրիշ արարքների (ինչի՞, անել) համար:
3. Գրի՛ր շարադրություն ,,Մարդը և հասարակությունը,, վերնագրով:
Մարդը և հասարակությունը
Մարդը հասարակության մի մասնիկ է:Մարդը իր ծննդյան օրից մինչև կյանքի վերջ, ապրում է հասարակության մեջ և շփվում է մարդկանց հետ: Մարդկանց մեծամասնությունը, ինչ որ քայլ անելուց առաջ հաշվի է առնում՝ հասարակության կարծիքը, իսկ փոքրամասնությունը դրան ուշադրություն չի դարձնում:Հասարակությունը կարող է ազդել մարդու կարծիքի, ապրելակերպի և հոգեբանության վրա:

Շարունակել ընթերցել ,,Երկրագործի ընթերցարան,, ժողովածուն:

• Անհասկանալի բառերը բացատրել բառարանի օգնությամբ, նշումներ անել:
• Գութան-Մետաղյա լայն խոփով երկրագործական գործիք՝ հողը հերկելու համար:
• Առանձնացնել գեղեցիկ նկարագրություններ:

• Լուսը լուսացավ,
  Բարին շատացավ.
  Վաղ լուսաբացին
  Գութան լըծեցին.

• Ուշադրություն դարձնել բանաստեղծություններում արտահայտված մտքերին, նշումներ անել:
• • Ցանենք, արտ անենք,
    Հնձենք, տուն տանենք,
    Ունենանք շատ հաց.
    Օրհնյալ է աստված.
• Ընտրել բանաստեղծություն/ներ, ընթերցել, ձայնագրել կամ տեսագրել:

• ԳՈՒԹԱՆ

  Լուսը լուսացավ,
  Բարին շատացավ.
  Վաղ լուսաբացին
  Գութան լըծեցին.

  Հորովել հո՜…

  Գութանը լարած,
  Հոտաղը շարած,
  Մաճկալը մաճին,
  Ձեռը ականջին.

  Հորովել հո՜…

  Գութան ջան, վարի՛,
  Ակոսը շարի՛.
  Թափ տուր, թև արա,
  Շուռ տուր, սև արա.

  Հորովել հո՜…

  Ցանենք, արտ անենք,
  Հնձենք, տուն տանենք,
  Ունենանք շատ հաց.
  Օրհնյալ է աստված.

  Հորովել հո՜…

117

ա)a²-a³+a⁴=a²(1-a+a²)

բ)x³+x²-x=x(x²+x-1)

գ)a³+4b²a=a(a²+4b²)

դ)-5x³y²-5x²y=-5x²y(xy+1)

ե)x³y⁴-x²y²+xy³=xy²(x²y²-x+y)

զ)2a³b-6ab⁴+4a²b³=2ab(a²-3b³+2ab²)

է)-2a²b+4ab²-4b³=2b(-a²+2ab-2b²)

ը)16x+8x²-4x³+2x⁴=2x(8+4x-2x²+x³)

116
ա)ax-bx+cx=x×(a-b+c)
բ)8abx-6acy-10ak=2a×(4bx-3cy-5k)
գ)14acx-21bcy-7c=7c×(2ax-3by-1)
դ)63xy-84y²+98ay=7y×(9x-12y+14a)
ե)15abx-98y²+12ab=15abx+12ab-98y²=3ab(5x+4)-98y²
զ)20ax-35bx-40x²=5x(4a-7b-8x)

Յուրաքանչյուր բառի իմաստն արտահայտի՛ր բառակապակցությամբ. գտի՛ր երկու խմբի բառերի նմանությունն ու տարբերությունը:

Ա. Դասագիրք-դասերի համար գիրք, հեռագիր-ռադիո և էլեկտրական կապի միջոց, արոտավայր-խոտավետ տեղ, լրագիր-Մեծ թերթերի ձևով պարբերական հրատարակություն, ծառաբուն-ծառի բուն, մրգաջուր-մրգից քամված հյութ, մրջնաբույն-մրջյունների բույն, ծաղկեփունջ-քաղած ու կապած ծաղիկների փունջ, միջնապատ-երկու տների միջին՝ պատ:

Բ. Վիպագիր-վեպ գրող, մեծատուն-հարուստ, զինակիր-զենք ունեցող, ժամացույց-ժամ ցույցվտվող սարք, կողմնացույց-աշխարհի կողմեր ցույց տվող սարք, երգահան- երգեր ստեղծագործող, քարահատ-քարահատներ, պատմագիր-պատմություն գրող, քանդակագործ-քանդակագործական պատկերներ պատրաստող արվեստագետ:

Նման են նրանով, որ՝ բոլոր բառերը եզակի թիվ էին:

2. Երկու խմբի գոյականների հոգնակին կազմի´ր և օրինաչափությունը բացահայտի´ր:
Օրինակ` Դասագիրք- դասագրքեր, վիպագիր- վիպագրեր:
Ա. Դասագիրք-դասագրքեր, հեռագիր-հեռագրեր, արոտավայր-արոտավայրեր, լրագիր-լրագրեր, ծառաբուն-ծառաբներ, մրգաջուր-մրգաջրեր, մրջնաբույն-մրջնաբներ, ծաղկեփունջ-ծաղկեփնջեր, միջնապատ-միջնապատեր:

Բ. Վիպագիր-վիպագիրներ, մեծատուն-մեծատներ, զինակիր-զիրնակիրներ, ժամացույց-ժամացույցներ, կողմնացույց-կողմնացույցներ, երգահան-երգահաններ, քարահատ-քարահատներ, պատմագիր-պատմագրեր, քանդկագործ-քանդակագործներ:

3. Փակագծում տրված բառերը դարձրո´ւ հոգնակի և գրի´ր կետերի փոխարեն:
Ամերիկացի վիճակագրերը (վիճակագիր) պարզել են, որ օրվա ընթացքում ամենաշատը քայլում են անասնապահներն (անասնապահ) ու հողագործները (հողագործ): Երկրորդ տեղում գյուղական նամակատարներն (նամակատար) են: Հաջորդը մատուցողներն (մատուցող) ու բուժքույրերն (բուժքույր) են: Նրանցից զգալիորեն քիչ են քայլում ոստիկանները (ոստիկան), հետախույզներն (հետախույզ) ու պահակները (պահակ): Ամենից քիչ քայլում են նահանգապետերն (նահանգապետ) ու նախարարները (նախարար):

Աշխարհի բնակչության ռասսայական, կրոնական և ազգային կազմը

1.Ուրվագծային քարտեզի վրա նշել ռասսաների տեղաբախման հիմնական շրջանները:

2. Գրել հետևյալ երկրներում գերիշխող դավանանքը՝ նշելով նաև համաշխարհային կրոնի ուղղությունը. Արգենտինա, Իսրայել, Ճապոնիա, Չինաստան, Ռուսաստան, Ֆրանսիա, Կանադա, ԱՄՆ, Իրան, Սաուդյան Արաբիա, Ալժիր, Նիգեր, Վիետնամ, Նիդերլանդներ, Կազախստան, Ուկրաինա, Թուրքիա, Ուրուգվայ, Վրաստան, Բրազիլիա, Ավստրալիա, Մոնղոլիա, Հունաստան, Լեհանստան, Հս. Կորեա, Հայսատան:

Համաշխարհային կրոնի ուղղություններն են` բուդդայականություն, քրիստոնեություն, հուդայականություն և մահմեդականություն:

Արգենտինա – Քրիստոնեություն

Իսրայել – Քրիստոնեություն

Ճապոնիա – Բուդդայականություն

Չինաստան – Բուդդայականություն

Ռուսաստան – Քրիստոնեություն

Ֆրանսիա – Քրիստոնեություն

Կանադա – Քրիստոնեություն

ԱՄՆ – Քրիստոնեություն

Իրան – Մահմեդականություն

Սաուդյան Արաբիա – Մահմեդականություն

Ալժիր – Մահմեդականություն

Նիգեր – Քրիստոնեություն

Վիետնամ – Բուդդայականություն

Նիդերլանդներ – Քրիստոնեություն

Կազախստան – Մահմեդականություն

Ուկրաինա – Քրիստոնեություն

Թուրքիա – Մահմեդականություն

Ուրուգվայ – Քրիստոնեություն

Վրաստան – Քրիստոնեություն

Բրազիլիա – Քրիստոնեություն

Ավստրալիա – Քրիստոնեություն

Մոնղոլիա – Բուդդայականություն

Հունաստան – Քրիստոնեություն

Լեհանստան – Քրիստոնեություն

Հս. Կորեա – Բուդդայականություն

Հայաստան – Քրիստոնեություն

3. Ուրվագծային քարտեզի վրա նշել 5 բազմազգ (պոլիեթնիկ) և 5 միազգ (մոնոէթնիկ) երկիր:

Փորձեր

Անհրաժեշտ պարագաներ՝ 2 միանման սայլակ, որոնցից մեկի դիմացից ամրացված է առաձգական թիթեղ, թել, մկրատ և լուցկի։
Փորձ 1․
Նպատակը՝ ուսումնասիրել միայնակ սայլակը շարժվում է, թե ոչ։
Առաձգական թիթեղով սայլակը դրեցի սեղանի վրա, այն գտնվում է դադարի վիճակում սեղանի նկատմամբ։ Առաձգական թիթեղը ճկեցի, կապեցի թելով։
Իմ կարծիքով մինչև թելի այրելը սայլակը չի շարժվի։
Իմ կարծիքը ճիշտ եղավ։
Փորձը անելիս առաձգական թիթեղն ուղղվեց, բայց սայլակը մնաց սեղանի նկատմամբ դադարի վիճակում։
Փորձ 2․
Այժմ առաձգական թիթեղը ճկեցի կապեցի թելով մոտեցրեցի պատին և թելը այրեցի։
Ես տեսա, որ միայնակ սայլակը չի շարժվի և նրան օգնեց շարժվել պատը։
Փորձ 3․
Նորից առաձգական թիթեղը ճկում և կապում ենք և նրան դիմաց մոտենցնենք դնենք միանման սայլակ։
Փորձը ցույց տվեց, որ սայլակները միմյանց փոխազդում են։
Փարձ 4․
Նորից ճկենք կապենք և նրա դիմաց մոտեցնենք դնենք սայլակ, բայց այս անգամ սայլակի վրա դնենք բեռ։
Թելը այրելուց հետո տեսանք, որ այն սայլակը, որը ավելի թեթև էր ավելի շատ տեղաշարժվեց, քան ծանրը։ Պատը և սայլակը պահեցին իրենց իներտ։
Իներտության չափը կոչվում է զանգված։
Որպես զանգվածի գործիքներն են՝ լծակավոր կշեռքները, էլեկտրոնային կշեռքները և այլն։
Զանգվածի հիմնական միավորը կիլոգրամն է։ Օգտագործվում են նաև տոննան, ցենտը, գրամը և միլիգրամը։

Տնային աշխատանք

Վիլյամ Սարոյան ,,Հայն ու հայը,,,

Վերլուծի՛ր հատվածները

1. Դուք անգամ չեք պատկերացնի, որքան լավ է հայի համար հանդիպումը մի ուրիշ հայի` աշխարհի կորած—մոլորած մի անկյունում, այն էլ գարեջրատանը, մի տեղ, ուր մարդիկ խմում են: Մե¯զ ինչ, թե գարեջուրն անհամ է, և մե¯զ ինչ անգամ բռնապետությունները: Դրանք այդպես են ու այդպես էլ պիտի լինեն: Աշխարհում կան բաներ, որ փոխելն անկարելի է:

Օտարության մեջ հայը հային հարազատ է զգում:

2. Մեր ցեղը զարմանալի մի ցեղ է, և ես ճամփա եմ ընկել Հայաստանը գտնելու: Ցավում եմ, ձեզ տխրեցնելու եմ, պարոնա°յք, բայց պիտի ասեմ, որ Հայաստան չկա:

Փոքր Ասիայում կա մի փոքր հողակտոր, այնտեղ հովիտներ են, լեռներ, լճեր ու քաղաքներ են, աշխարհի ուրիշ վայրերից պակաս չեն, բայց Հայաստանն այդ չէ, պարոնա°յք: Ես կսկիծով եմ ասում, բայց չկա Հայաստան, պարոնա°յք, կան միայն մարդիկ, որ այս աշխարհում ապրում են որպես իրենց երկրում: Եվ Ամերիկա էլ չկա, պարոնա°յք, Անգլիա էլ չկա, Ֆրանսիա էլ չկա, Իտալիա էլ չկա, միայն մարդկանց երկիրը կա, պարոնա°յք:

Յուրաքանչյուր շարքի չորս բառերն ի՞նչ ընդհանուր հատկանիշ ունեն, որ նույն շարքի բառը չունի:

ա) վանք բ) հարսնացու գ) Հովհաննես դ) կապիկ

Թումանյան

անտառ տիեզերագնաց Թբիլիսի տեր

գայլ եղբայր Լուսաստղ սարսափ

Երեխա գիտնական մոլորակ կամուրջ

թփուտ առնետ «Ջութակ և սրինգ» երեխա

2. Տրված գոյականները երկու խմբի բաժանի´ր:

Մարմին, մշակույթներ, նյութեր, շարժում, ժամանակ, մարմիններ, ճանապարհ, օրացույցներ, դաշտ, շարժումներ, նյութ, դաշտեր, մշակույթ, ճանապարհներ, ժամանակներ, օրացույց:

Եզակի, հոգնակի։

3. Տրված գոյականները դարձրո´ւ հոգնակի և բացատրի´ր օրինաչափությունները:

Ա. Ձև, արտ, հարց, սարք, զենք, դեզ, օր:

Ձևեր, արտեր, հարցեր, զենքեր, դեզեր, օրեր։

Ա խմբում բոլորին ավելացրեցի եր վերջավորությունը։

Բ. Երկիր, տարի, գնացք, նվեր, վայրկյան, ուղևոր:

Երկիրներ, տարիներ, գնացքներ, նվերներ, վայրկյաններ, ուղևորներ։

Բ խմբում բոլորին ավելացրեցի ներ վերջածանցը։

Գ. Թոռ, դուռ, մուկ, ձուկ, լեռ, բեռ:

Թոռներ, դռներ, մկներ, ձկներ, լեռներ, բեռներ։

Գ խմբում բոլորին ավելացրեցի ներ վարջածանցը։

Դ. Աստղ, արկղ, վագր, անգղ, սանր:

Աստղեր, արկղեր, վագրեր, անգղեր, սանրեր։

Դ խմբում բոլորին ավելացրեցի եր վերջածանցը։

Եռանկյունը կոչվում է հավասարասրուն, եթե նրա երկու կողմերը հավասար են: Հավասարասրուն եռանկյան հավասար կողմերը կոչվում են սրունքներ, իսկ երրորդ կողմը՝ հիմք:

AB=BC՝ սրունքներ, AC՝ հիմք

Եթե եռանկյան բոլոր երեք կողմերը հավասար են, ապա եռանկյունը կոչվում է հավասարակողմ: Հավասարասրուն եռանկյունն ունի որոշ հատկություններ, որոնք այլ եռանկյուններ չունեն:

1. Հավասարասրուն եռանկյան հիմքին առընթեր անկյունները հավասար են:

2. Հավասարասրուն եռանկյան հիմքին տարված կիսորդը նաև միջնագիծ է և բարձրություն:

3. Հավասարասրուն եռանկյան հիմքին տարված միջնագիծը նաև կիսորդը է և բարձրություն:

4. Հավասարասրուն եռանկյան հիմքին տարված բարձրությունը նաև կիսորդ է և միջնագիծ: Առաջին և երկրորդ հատկություններն ապացուցված կլինեն, եթե ապացուցենք, որ հիմքին հանդիպակաց անկյան BD կիսորդով առաջացած երկու եռանկյունները հավասար են:

Դիտարկենք AC հիմքով ABC հավասարասրուն եռանկյունը և ապացուցենք, որ ΔABD=ΔCBD Դիցուք BD-ն ABC եռանկյան կիսորդն է: Եռանկյունների հավասարության առաջին հայտանիշից եզրակացնում ենք, որ ΔABD=ΔCBD (AB=BC ըստ պայմանի, BD-ն ընդհանուր կողմ է, ∡ABD=∡CBD, քանի որ BD-ն կիսորդ է): Հավասար եռանկյունների բոլոր համապատասխան մեծությունները հավասար են:

1. ∡A=∡C՝ ապացուցված է, որ հիմքին առընթեր անկյունները հավասար են:

2. AD=DC՝ ապացուցված է, որ կիսորդը նաև միջնագիծ է:

3. ∡ADB=∡CDB՝ որպես կից անկյուններ, որոնց գումարը հավասար է 180°-ի: Ուստի, դրանցից յուրաքանչյուրը հավասար է 90°-ի, ինչը նշանակում է, որ միջնագիծը նաև բարձրություն է:

Շատ հեշտ կարելի է ինքնուրույն ապացուցել նաև հավասարասրուն եռանկյունների երրորդ և չորրորդ հատկությունները:

Խնդիրներ՝

1․

ΔABC-ն հավասարասրուն է, AB=BC, ∡A+∡C=133°: Որոշի՛ր∡A մեծությունը:

133÷2=66.5

2․Հաշվիր CAB եռանկյան պարագիծը և BA կողմը, եթե CF-ը միջնագիծ է, BC = CA = 15 մմ և FB = 10 մմ ։

BC=CA=15մմ, BF=FA=10մմ, BA=BF+FA=10+10=20մմ, P=BC+CA+AB=15+15+20=50մմ

2․Որոշիր BCA եռանկյան պարագիծը, եթե FC-ն միջնագիծ է և հայտնի է, որ FB=7,5մմ, AC=25մմ և BC=20մմ:

FB=7,5մմ, AC=25մմ, BC=20մմ, AB=AF+FB=15մմ, P=AC+BC+BA=45+15=60մմ

3․

DE=EC,∢DEC=158°։

Տնային աշխատանք

Ճանաչո՞ւմ ենք կրթահամալիրը: Պատրաստել հարցեր կրթահամալիրի վերաբերյալ:

• Որքա՞ն դպրոց կա կրթահամալիրում։
• Ե՞րբ է հիմնադրվել Մխիթար Սեբաստացի կրթահամալիրը:

• Ո՞վ է հիմնադրել կրթահամալիրը:

1․ Ում՞ որդին էր Պապ թագավոը, երբ՞ է նա կառավարել:
Պապն եղել է Արշակ Բ-ի և Փառանձեմի։ Նա կառավարել է 368-374 թվականներին։
2․ Ի՞նչ նորամուծություններ արեց նա: Այդ նորամուծությունների ազդեցությունը Հայաստանի ներքին կյանքի վրա:
Նա վերամիավորեց մի շարք նահանգներ, որոնք անջատվել էին Մեծ Հայքից։ Նա սահմանափակեց եկեղեցու դերը երկրի կառավարման մեջ, կիսեց եկեղեցական հողերը, որի պատճառով խնդիրներ առաջացան Պապի և Ներսես Մեծի միջև։
3․ Ձիրավի ճակատամարտ, ընթացք և հետևանքներ:
Հայկական զորքը ղեկավարում էին Պապ թագավորը և Մուշեղ Մամիկոնյանը: Պարսկական զորքերը դուրս էին շպրտվում երկրի սահմաններից և Պապ թագավորը կարողանում է հաստատվել գահի վրա: Մուշեղ Մամիկոնյանը, զարգացնելով հաջողությունը, վերանվաճում է Արշակ Բ գերությունից հետո (368 թ.) անիշխանության տարիներին Մեծ Հայքից անջատված սահմանային տարածքները` (Ուտիք, Գուգարք, Կորճայք, Աղձնիք և այլն):

Պտերներ բարձրակարգ սպորավոր բույսերի բաժին, միջանկյալ ցեղ է գրավում ռինիոֆիտների և մերկասերմերի միջև։

Ռինիոֆիտներից պտերները տարբերվում են գլխավորապես արմատների ու տերևների առկայությամբ, իսկ մերկասերմերից՝ սերմերի բացակայությամբ։ Առաջացել են ռինիոֆիտներից:

Պտերներին, ինչպես նաև մյուս բարձրակարգ բույսերին, բնորոշ է անսեռ (սպորոֆիտ) և սեռական (գամետոֆիտ) սերունդների հաջորդականությունը։ Պտերների սպորոֆիտները խոտաձև կամ ծառանման բույսեր են, աչքի են ընկնում մորֆոլոգիական և էկոլոգիական մեծ բազմազանությամբ։ Տերևները բազմաձև են՝ բազմակի կտրտվածքա-եզրավորներից մինչև ամբողջաեզրավոր, 3-6 սմ և նույնիսկ 30 սմ երկարությամբ։

Հայաստան
Սա իմ երկիրն է-
չափերով այնպիսին-
որ կարող եմ վերցնել հետս,
թե մի հեռու տեղ գնամ:
Փոքրիկ՝ ինչպես ծերացած մայր,
Փոքրիկ՝ ինչպես նորածին զավակ
իսկ քարտեզի վրա
ընդամենը արցունքի մի կաթիլ…
Սա իմ երկիրն է – չափերով այնպիսին,
որ ազատորեն տեղավորել եմ սրտիս մեջ,
որ չկորցնեմ հանկարծ…

Ջրիմուռներ ստորակարգ, ավտոտրոֆ սննդառություն, քլորոֆիլ պարունակող բույսերի էկոլոգիական խումբ են, որոնց գերակշռող մասը տարածված է և բնակվում է ջրային միջավայրում, որտեղ նրանք կազմում են բուսական զանգվածի հիմնական մասը։ Ջրիմուռները հարմարված են ցամաքային կյանքին, հանդիպում են հողում, ծառերի կեղևի վրա։ Ջրիմուռները, որպես էկոլոգիական խումբ համախմբված են ըստ իրենց ապրելակերպի։

Ջրիմուռները բազմանում են երեք ճանապարհով՝ վեգետատիվ, սեռական և անսեռ։

Ըստ իրենց ինքնուրույն ծագման` ջրիմուռները տարբեր բաժիններում հանդիպում են թալոմի մորֆոլոգիական դիֆերենցիայի համանման աստիճաններ կամ կառուցվածքային տիպեր։

Ջրիմուռների չափսերը տատանվում են 30-50 մետրի սահմաններում:

Բնակչության վերարտադրության վրա որ գործոններն են ազդում և ինչպես: Ծնելիության և մահացության հետևանքով բնակչության սերունդների նորացման և հերթափոխման գործընթացը անվանում են բնակչության վերարտադրություն։ Աշխարհի բնակչության վերարտադրության գործընթացը տեղի է ունենում բացառապես բնակչության բնական շարժի միջոցով։ Բնակչության բնական շարժը բնակչության թվի փոփոխությունն է (աճը կամ նվազումը), որը տեղի է ունենում բնական եղանակով՝ ծննդի ու մահի հետևանքով։ Բնակչության բնական վերարտադրության (շարժի) ցուցանիշներն են՝ ծնելիությունը, մահացությունը և դրանց տարբերությունը՝ բնական աճը։

• Ուրվագծային քարտեզի վրա նշեք 15 երկիր, որտեղ բնակչության վերարտադրության առաջին տիպն է
• 
• Ուրվագծային քարտեզի վրանշեք 15 երկիր, որտեղ բնակչության վերարտադրության երկրորդ տիպն է
• 
• Նշած երկրները առանձնացրեք ըստ վերարտադրության առաջին և երկրորդ տիպի
  Ֆրանսիա, Նիգերիա, Սաուդյան Արաբիա, Պորտուգալիա, Ռուսաստան, Արգենտինա, Սիրիա, Կանադա, Ճապոնիա, Պակիստան, Հնդկաստան, Բելգիա, Գերմանիա, Իտալիա, Չինաստան, Ալժիր, Հայաստան, Ուկրաինա, Իսպանիա, Քենիա, Կամերուն, Մալթա, Ինդոնեզիա, Ավստրալիա, Չադ, Նոր Զելանդիա, Հունաստան, Եմեն
• 
• Կարմիր-1տիպ
• Մանուշակագույն-2տիպ

111բ)4(x-y)+7(x-y)=4x-4y+7x-7y=11x-11y

դ)2a-3(b-a)=2a-3b+3a=5a-3b

զ)a(×-y)-b(x+y)=ax-ay-bx-by

ը)2ab(a+2b)-3ab²(a-4)=2a²b+4ab²-3a²b²+12ab²=2a²b+16ab²-3a²b²

Վարժություն 112

ա)a(b-c)+b(c-a)+c(a-b)=ab-ac+bc-ba+ca-cb=2a2b

բ) a(b+c-bc)-b(c+a-ac)+c(b-a)=ab+ac-abc-bc-ba-bac+cb-ca=-2abc

Ջրհորի մոտ» պատմվածքը պատմում է Առաջին համաշխարհային պատերազմից մի հատված, որտեղ կռվում էին ռուսական և ավստրիական զորքերը։Գլխավոր հերոսը Բաղդասարն էր։ Այն օրը, երբ պետք է ջուր մատակարարեին, ինչ-որ պատճառով չեն մատակարարում։ Զևյվորյերը ծարավ էին և չէին կարողանում կռվել։Եվ որոշում են, որ իրենցից մեկը պետք է գնա մոտակա ջրհորներից մեկը և ջուր բերի որպեսզի ծարավը հագեցնեն։Մտածում են, թե ով պետք է գնա, և որոշում են Բաղդասարին։ Նա տանջվելով է տեղ հասնում։ Սպիտակ թաշկինակը թափահարելով՝ նա ջուրը հասցնում է ընկերներին։ Սակայն ջուրը բոլորին չի բավականացնում, և որոշում են բոլորով գնալ։ Ավստրիացիները կրկին ծարավ էին։Եվ հանկարծ երկու զորքերը իրար են հանդիպում ջրհորի մոտ։ Մոռանալով պատերազմի մասին՝ նրանք զրուցում և ծիծաղում էին։ Երեկոյան նրանք հրաման են ստանում կրակ բացել թշնամու վրա։ Զինվորները չէին ցանկանում կռվել։ Հաջորդ օրը իմանում են, որ իրենց վաշտապետին սպանել են։ Սպանել են, նրա համար, որ թողել է տղաներին գնալ ջրհորի մոտ։ Զինվորները սպանեցին մատնիչին։

Պատմվածքը մարդկային հարաբերությունների և հավատարմության մասին է։

ա)2(a+b)+4(a+b)=2a+2b+4a+4b=6a+6b

գ)4-2(x+1)=4-2x-2=2x+2

բ)2(a-b)-3(a+b)=2a-2b-3a+3b=-a-5b

է)3a2-a( -a(3a-4b)-2(b-4a)=3a2-3a2+4ab-2b+8a=4ab-2b+8a

Վարժություն 108

3×(a+b)=3a+3b

x×(a-b)=xa-xb

(x+1)×5=5x+5

(a-b)×x=ax-bx

Красота бабочек

По древнеиндейской легенде бабочки – это чьи-то души, не улетевшие на небеса. И Бог послал их на землю исполнить назначение почтальонов. Если вы возьмете бабочек в руки нашепчете им свои желания, бабочки обязательно доставят их на небо. Ваши мечты непременно исполнятся.

Թիթեռների գեղեցկությունը

Հին հնդկական լեգենդի համաձայն ՝ թիթեռները մարդկանց ոգիներն են, որոնք երկինք չեն թռչել: Եվ Աստված նրանց երկիր է ուղարկում փոստատարների նշանակումը կատարելու համար: Եթե դուք վերցնեք թիթեռին ձեռքերում ու նրան շշնջաք ձեր ցանկությունը, ապա թիթեռները կհասցնեն ձեր ցանկությունը երկինք: և ձեր երազանքը, անկասկած, իրականություն կդառնա:

1. Ответьте на вопросы

Есть ли у ваших родителей братья и сёстры?Ага есть. Дружат ли они друг с другом?Да
 Кого русские  называют дядей и тётей?дядя-мамин или папин брат.тётя-мамин или папин сестра. У вас есть дяди и тёти?Да есть.Как их зовут?Татев-(мамин сестра) Раффи-(папин брат)
Дружите ли вы со своими двоюродными братьями и сёстрами?Да дружу
 

2. Прочитайте текст и озаглавьте его

Семья

        Ох, уж эти старшие братья и сёстры! Они задирают нос, потому что им всё разрешают. Они, например, могут попозже лечь спать, могут пойти в кино без родителей. Счастливчики, в общем!  Ох, уж эти младшие, – думают  старшие. –  Пристают, мешают, жалуются маме. А мама, конечно, говорит: “Они маленькие. Уступи им”. Ох, уж эти маленькие! Ты кто – старший или младший?Старший брат

Как ты относишься к брату или сестре?Нормально. Я – младшая сестра. Когда мне  было 8 лет, это было ужасно. Потому что: – каждый день мой старший брат щёлкал меня пó носу .Это у него  была  такая привычка; – у него был велосипед. Спортивный. Он говорил мне: “Почисть колёса, покатаю. Долго”. Я чистила. Сашка один раз катал меня вокруг дома, потом сам уезжал кататься на улицу; – он очень любил сладкое. Конфеты, пирожные. Он ел свои , потом говорил мне: “Смотри, что это там в окне? Пожар!” Я бежала к окну, а он смеялся и съедал мою конфету.
Вот что я вспоминала, когда решила написать рассказ о старших и младших. Но потом я вдруг подумала: а что Сашка будет вспоминать обо мне? Что бы он мог рассказать? И вот что получилось: – я без конца на него жаловалась всем: маме, бабушке, соседям. И все меня жалели, а его ругали и говорили: “Не стыдно тебе, дураку большому?”; – я его дразнила разными обидными словами; – я его под столом толкала ногой, когда мы обедали. А сама спокойно ела суп. Он вскакивал, кричал: “Смотрите, что она делает!” “Она ест суп”, – говорила мама. В общем, я была не сахар!  Я решила вспоминать дальше. О хорошем, а не о плохом. О хорошем, что мне сделал брат. Он рисовал мне смешные картинки, когда я болела. Он водил меня в кино. Он подарил мне книжку, правда, надписал её “Поросёнку в день рождения”. И всё же …
Зачем я это вспомнила и написала? А вот зачем: я теперь точно знаю, что надо быть друг с другом подобрее.  Надо уступать друг другу. И это нужно начать прямо сейчас. Почему я хотела всё это вам сказать? Потому что сегодня я иду в гости к Саше, то есть к Александру Николаевичу! Мы с ним большие друзья. Брат и сестра должны быть друзьями. Жаль только, что я это поняла не в восемь лет, а намного позже.

Напишите о своих отношениях с братом или сестрой.

У меня есть младший брат.мы часто ссоримся, но это длится не долго.Мы смотрим вместе фильмы.

3. Напишите по образцу

Хорошо – лучше; плохо – хуже ;  много – множе ;  мало –меньше ; поздно – позднее ; часто  – чаще;
громко – громче ; тихо  –тише.

4.  Согласны  или нет ?

 Старшие и младшие дети не любят друг друга.Согласен
 Старшие всегда обижают младших.Согласен
Младшие никогда не обижают старших.не согласен
 Родители всегда сердятся на старших детей.не согласен
Старшие и младшие дети всегда дружат.не согласен

5. Грамматический материал

Տրված է ուղղանկյուն: Արդյո՞ք եռանկյունները հավասար են՝ EOF=GOH եռանկյունների հավասարության առաջին հայտանիշի համաձայն: Հիմնավորիր:

Դիտարկենք ∆ EOF, ∆ GOH
EO = OH
FO = OG
∆ EOF = ∆ GOH
Ըստ եռանկյունիների հավասարության առաջին հայտանիշի ∆EOF=∆GOH

2․ O հատման կետը AD և LC հատվածների միջնակետն է: Ինչպե՞ս է եռանկյունների հավասարության առաջին հայտանիշը կատարվում ALO և DCO եռանկյունների համար: C D

A L
Դիտարկենք ∆ DCO, ∆ ALO
AO = OD
CO = OL
∆ DCO =∆ ALO որպես հակադիր անկյուններ։
∆ DCO = ∆ ALO եռանկյունները հավասար են ըստ եռանկյունների հավասարության առաջին հայտանիշի։

3․ O հատման կետը PE և RS հատվածների միջնակետն է: Գտիր∡P և ∡R անկյունների մեծությունները PRO եռանկյան մեջ, եթե ∡S=56° և∡E=35°
S E

P R
Դիտարկենք ∆ SOE, ∆ POR
SO = OR
EO = OP
∆ SOE = ∆ POR որպես հակադիր անկյուններ
∆ SOE = ∆ POR եռանկյունները հավասար են ըստ եռանկյունների հավասարության առաջին հայտանիշի։

К юбилею образовательного комплекса “Мхитар Себастаци”

9-13 ноября

Обзор проекта

Данный проект, осуществляемый силами учеников 7-ых,8-ых классов, направлен на создание карты памятников школы ” Мхитар Себастаци”.

Цели

Создать информационную страничку в интернете с описанием и указанием на карте памятников школы

Овладеть лексикой и грамматическими конструкциями, необходимыми для описания памятников.

Конечные результаты обучения

Ученик знает:

Необходимую лексику и грамматические конструкции для описания памятников;

Умеет использовать технологии создания карты с указанием места (Гугл-карты);

Умеет описывать объекты;

Умеет представлять информацию;

Умеет работать в команде;

Умеет сохранять информацию в нужном формате (презентация, блог)

дился в Севастии (Сивас, западная Армения, территория современной Турции) 7 февраля 1676 года. Поступил в монастырь Сурб Ншан (Святого Знамения), где принял имя Мхитар (Утешитель). В 15 лет уже был саркавагом (диаконом). Стремясь к знаниям, отправился в Эчмиадзин, который считал центром цивилизации. В пути встретил миссионера-европейца и армянского путешественника, чьи рассказы о западном мире его глубоко поразили; с тех пор он стремился приобщить свой народ к достижениям Запада. Полтора года бродил с места на место, зарабатывая на жизнь преподаванием, затем вернулся в Сивас, где посвятил себя чтению армянских, сирийских и греческих богословов. После неудачной попытки попасть в Европу через Александрию был рукоположен в Сивасе в сан священника (1696), получил церковную ученую степень вардапета (1699).

В качестве проповедника отправился в Константинополь, где вокруг него собрался кружок учеников, в 1701 году оформившийся в монашескую общину, которая, помимо типичных религиозных задач, поставила себе целью просветительскую деятельность среди армян и их подчинения Святому Престолу. В ходе начавшихся гонений на католиков со стороны османских властей и подчиненных им православных и нехалкидонских иерархов был вынужден укрыться в монастыре капуцинов, находившемся под дипломатической защитой Франции, затем бежать в Морею (полуостров Пелопонне́с (Греция), в то время находившуюся под контролем Венецианской республики). В Модоне он построил армянскую церковь и монастырь, заложив основы будущего ордена. В 1712 году Папа Климент XI дал этому начинанию официальное одобрение и назначил Мхитара аббатом. Однако уже через три года между Венецией и Османской империей началась война, поставившая монастырь под угрозу. Мхитар с шестнадцатью спутниками перебрались в Венецию, чтобы основать там новый монастырь. Модон же был захвачен турками, монастырь разрушен, около 70 остававшихся там монахов рассеяны.

В Венеции Мхитару удалось получить в дар небольшой остров Святого Лазаря, расположенный в южной части Венецианской лагуны, вблизи острова Лидо. Официальное переселение состоялось 8 сентября 1717 года. На острове Мхитар и его собратья восстановили из руин старую церковь и выстроили Монастырь Санта-Ладзаро дельи Армени, со временем ставший одним из мировых центров армянской культуры. Здесь Мхитар прожил 30 лет, занимаясь литературными трудами и печатным делом. Он скончался 16 апреля 1749 года.

1. Прочитайте текст
   
   Говорят, что жил когда-то в Фучжоу один бедный студент. Он был такой бедный, что не мог заплатить даже за чашку чая. Звали его Ми. Он умер бы от голода, если бы не один хозяин чайной. Он жалел Ми и поил, и кормил его бесплатно.Но вот однажды Ми пришѐл к хозяину и сказал:– Я ухожу. Денег у меня нет, и я не могу заплатить за всѐ, чтоя выпил и съел здесь. Но я не хочу быть неблагодарным. Вот смотри!И он вынул из кармана кусок жѐлтого мела и нарисовал на стене чайной жѐлтого аиста. Аист был совсем как живой.– Этот аист, – сказал Ми, – принесет вам в десять раз больше денег, чем я должен. Каждый раз, когда в вашей чайной соберутся люди, вы должны три раза хлопнуть в ладоши. Тогда аист сойдѐт со стены и будет танцевать. Но вы никогда не должны заставлять аиста танцевать для одного человека. Если вы будете заставлять его танцевать для одного человека, он будет танцевать в последний раз.На следующий день, когда в чайной собралось много народу,хозяин три раза хлопнул в ладоши, и аист сошѐл со стены и начал танцевать. Гости удивлялись и не верили своим глазам.С тех пор в чайной всегда собиралось много посетителей и хозяин стал очень богатым.Но вот однажды в чайную зашѐл один богатый человек. Он пришѐл посмотреть на аиста, о котором много слышал. Он положил на стол много денег и заставил хозяина выгнать всех людей из чайной.– Я хочу смотреть на аиста один, – сказал он. Хозяин увидел деньги и забыл то, что сказал ему студент. Он хлопнул три раза в ладоши, и аист сошѐл со стены. У него был невесѐлый и больной вид. Он станцевал только один танец и ушѐл обратно. Хозяин сердился, кричал, но ничего не мог сделать.А ночью в дверь чайной кто-то постучал. Хозяин открыл дверь и видит: стоит студент Ми и молчит. Потом студент Ми вынул из кармана дудочку, заиграл на ней и пошѐл прочь. Аист сошѐл со стены и пошѐл за ним. С тех пор никто никогда не видел студента Ми и его жѐлтого аиста.

2. Соедините части предложения

А. Он был такой бедный, что не мог заплатить даже за чашку чая.
Б. И он вынул из кармана кусок з жѐлтого мела и нарисовал на стене чайной жѐлтого аиста. .
В. Если вы будете заставлять его он будет танцевать в последний раз.
Г. Он хлопнул три раза в ладонь и аист сошѐл со стены и начал танцевать

3. Грамматический материал

4. Поделите слова на два столбика: с буквой з в приставке, с буквой с в приставке. З-Разделить, безработный, возвратиться, бездомный, вздрогнуть, разыскать, бездельник, раздать.

С- безработный, распилить, бессовестный, бессердечный, воспитывать, испугаться, вскрикнуть, бесшумный, чересчур, бессмертный, беспомощный.

5.Вставьте з или с:
Здоровье, рассмотреть, возвратить, бездельник, разбить, изменить, безобразие, здравствуйте, воспитательница, безработный, испугаться, здесь, возсхищаться, здание, поздороваться, рассердиться, использовать.

6. От данных ниже прилагательных образуйте новые с помощью приставки без(бес-). Бессердечный, бессмертный, бессильный, безумный, безшумный, беззвучный.

7. К данным словам прибавьте приставку раз-(рас-).
Разделить, раздать, рассвет, расставить, рассердиться, разгадать, рассыпать, разлить.

Արշակունիների արքայատոհմի անկումը

Պապի դավադիր սպանությունից հետո Հռոմի աջակցությամբ Մեծ Հայքի թագավոր դարձավ նրա ազգական Վարազդատը (374-378), որն ապրել եւ կրթվել էր Հռոմում, հռչակվել օլիմպիական մրցախաղերում:

Վարազդատը եւս վարում էր Հռոմի ու Պարսկաստանի միջեւ խուսանավելու քաղաքականություն:

Պատմիչների վկայությամբ` Վարազդատը հուժկու մարզիկ էր, բայց բավական միամիտ էր, որի համար էլ գլուխ չէր հանում պետական գործերից:

Շուտով տարաձայնություններ առաջ եկան արքայի եւ սպարապետ Մուշեղ Մամիկոնյանի միջեւ: Վարազդատը իր դայակ Բատ Սահառունու դրդմամբ սպանել տվեց Մուշեղ Մամիկոնյանին, իսկ սպարապետության գործակալությունը հանձնեց Սահառունուն:

Վարազդատի քաղաքականությունից դժգոհ հայ նախարարներն սկսեցին համախմբվել Մանվել Մամիկոնյանի շուրջը, որը 378թ. Կարինի ճակատամարտում պարտության մատնեց Վարազդատին եւ վտարեց երկրից:

Մանվել Մամիկոնյանի խնամակալությամբ Մեծ Հայքի թագավոր հռչակվեց Պապի անչափահաս որդի Արշակ III-ը (378-389):

Երկրի փաստացի ղեկավար դարձավ Մանվելը, որը կարողացավ որոշ ժամանակով համախմբել բոլոր նախարարներին եւ երկիրը զերծ պահել պարսիկների ու հռոմեացիների ոտնձգություններից:

Իրավիճակը կտրուկ փոխվեց Մանվել Մամիկոնյանի մահվանից հետո:

Նախարարների մեծ մասը հրաժարվեց ենթարկվել Արշակ III-ին եւ պարսից արքայի աջակցությամբ Հայոց արքա հռչակվեց Խոսրով IV Արշակունին (385-389):

Արշակի իշխանության տակ մնացին երկրի արեւմտյան մի քանի գավառները, իսկ երկրի մեծագույն մասն անցավ Խոսրովի իշխանության տակ: Մեծ Հայքը փաստորեն բաժանվեց երկու մասի եւ ավելի թուլացավ:

Երկարատեւ բանակցություններից հետո բյուզանդական կայսրը եւ պարսից արքան համաձայնության եկան վավերացնելու Հայաստանի բաժանումը:

387թ. կնքված պայմանագրով Հայաստանի արեւմտյան մասը հռչակվեց Հռոմի ազդեցության շրջան, իսկ արեւելյան մեծագույն մասը` Պարսկաստանի:

Բյուզանդական ու պարսկական զորքեր հաստատվեցին իրենց ազդեցության գոտիներում: Այսպիսով` հարեւան տերությունների միջեւ բաժանված ու թուլացած Հայոց պետությունը այլեւս ի զորու չէր ինքնուրույն քաղաքականություն վարելու, եւ ժամանակի հարց էր նաեւ թագավորության վերացումը:

389թ.` Արշակ III-ի մահից հետո, Հռոմը իր ազդեցության տակ գտնվող Հայաստանի արեւմտյան մասի կառավարումը վստահեց Խոսրով IV-ին, որով երկիրը նորից միավորվեց մեկ թագավորի իշխանության տակ: Խոսրովը պարտավոր էր արեւմտյան շրջաններից հավաքած հարկը ուղարկել կայսրին, իսկ արեւելյանից հավաքածը` պարսից արքային:

Աղձք) գյուղը գտնվում էր Մեծ Հայքի Այրարատ նահանգում (այժմ

389թ. պարսից արքան բանտարկեց Խոսրով IV-ին, քանի որ առանց իր համաձայնության կաթողիկոս էր հաստատել Սահակ Ա Պարթեւին: Սակայն պարսից արքան չհամարձակվեց վերացնել Հայոց թագավորությունը, քանի որ հայ նախարարները դեմ էին այդ քայլին:

Հայկական գահը տրվեց Խոսրով IV-ի եղբայր Վռամշապուհին (389-415 թթ.): Նա եւս կառավարում էր Հայաստանի երկու մասերում:

Վռամշապուհը, օգտվելով Պարսկաստանի եւ Հռոմի միջեւ ստեղծված քաղաքական հավասարակշռությունից, բարեկամական կապեր հաստատեց նրանց արքունիքների հետ, կարողացավ լավ հարաբերություններ պահպանել նաեւ հայ նախարարների հետ եւ քառորդ դար գահակալեց խաղաղությամբ, մեծապես նպաստեց երկրի բարգավաճմանը, հատկապես ազգային մշակույթի ու կրթության զարգացմանը:

Վռամշապուհն աջակցեց Սահակ Պարթեւին ու Մեսրոպ Մաշտոցին` հայոց գրերի ստեղծման եւ ազգային դպրոցների բացման գործում, մեծապես խրախուսեց նրանց լուսավորական ձեռնարկումները:

Վռամշապուհը կարգավորեց եւ Պարսից արքունիքին հաստատել տվեց հայոց նոր «Գահնամակը»` նախարարությունների տեղն ու պաշտոնները կառավարման նվիրապետական համակարգում:

Վռամշապուհի մահից հետո, նրա որդի Արտաշեսի մանկահասակության պատճառով, հայ նախարարների առաջարկով 415թ. կրկին թագավորեց բանտարկությունից ազատված Խոսրով IV-ը, բայց մի քանի ամսից վախճանվեց:

Օգտվելով պատեհ առիթից` Պարսից արքա Հազկերտ I-ը, հակառակ հայ նախարարների կամքին, 416թ. Հայոց գահին դրեց իր որդի Շապուհին (416-419): Դրանով պարսիկները նպատակ ունեին Հայաստանում հաստատել Սասանյան արքայատոհմի իշխանությունը, ապա հետզհետե հայերին քրիստոնեությունից շեղել դեպի զրադաշտականություն: Սակայն Շապուհը չկարողացավ շահել նախարարների համակրանքը, որոնք ամեն առիթով բացահայտորեն ցույց էին տալիս իրենց արհամարանքը նրա նկատմամբ:

419թ. Շապուհի Տիզբոն մեկնելուց եւ սպանվելուց հետո հայ նախարարները, Ներսես իշխանի գլխավորությամբ, ապստամբեցին եւ ժամանակավորապես թոթափեցին պարսից տիրապետությունը:

Սասանյան արքան հարկադրված եղավ Վռամշապուհի որդի Արտաշեսին ճանաչել Հայոց թագավոր (422-428), իսկ Վարդան Մամիկոնյանին` Հայոց սպարապետ: Սակայն Արտաշեսը փորձեց նախարարների իրավունքները սահմանափակել, ավելի շատ ժամանակ էր հատկացնում որսին ու զվարճություններին, քան պետական գործերին: Անխոհեմ քայլերով նա հետզհետե իր դեմ գրգռեց նախարարներին, որոնց պահանջով եւ կեղծ ամբաստանությամբ 428թ. պարսից արքան գահազրկեց նրան:

Արշակունի վերջին արքայի դեմ պարսից արքունիքի առաջ ամբաստանությամբ հանդես գալուց հրաժարվեց Գրիգոր Լուսավորչի տոհմի վերջին ներկայացուցիչ կաթողիկոս Սահակ Պարթեւը, որի համար ինքը եւս գահազրկվեց:

Այսպիսով` տապալվեց Արշակունիների արքայատոհմը եւ վերացավ Հայոց թագավորությունը:

Հայաստանը վերածվեց պարսից տերության մարզպանության, որի առաջին մարզպան նշանակվեց Վեհմիհրշապուհը (428-443):

Մարզպանական Հայաստանը թուլացնելու նպատակով նրանից առանձնացվեցին եւ հարեւան մարզպանություններին միացվեցին սահմանային նահանգները` Գուգարքը, Ուտիքը, Արցախը, Փայտակարանը, Պարսկահայքը, Կորճայքը եւ Աղձնիքը:

Փաստորեն, հայոց թագավորության վերացման ուղղությամբ պարսիկների դարավոր պայքարը, որ միշտ անհաջողության էր մատնվել հայոց բանակի եւ նախարարների դիմադրության շնորհիվ, ի վերջո պսակվեց հաջողությամբ հենց հայ նախարարների միջոցով:

Թագավորության կորուստը ծանր հարված էր հայ ժողովրդին, քանի որ ազգային պետությունը այն կարեւոր միջոցն է, որով ժողովուրդները պաշտպանվում են օտարների ոտնձգություններից:

Այս շրջանում հայկական պետականության կրողները մնացին նախարարությունները, որոնց ձեռքում էր կենտրոնացված երկրի տնտեսական ու պետական գործառույթների հիմնական մասը եւ բանակը:

Խնդիրներ(Գ. Մխիթարյան)

ՏԱՐԲԵՐԱԿ 1

I. (1) ժամանակի ընթացքում մարմնի դիրքի փոփոխությունը մեկ այլ
մարմնի նկատմամբ անվանում են.

1. անցած ճանապարհ 2. հետագիծ 3. մեխանիկական շարժում
   
   II. (2) Որ՞ շարժումն են անվանում հավասարաչափ: Այն շարժումը, որի դեպքում.
   1. մարմինը ցանկացած հավասար ժամանակամիջոցներում անցնում է
   հավասար ճանապարհներ
   2. մարմինը հավասար ժամանակամիջոցներում անցնում է հավասար
   ճանապարհներ
   3. մարմինը շարժվում է այնպես, որ նրա հետագիծը ուղիղ գիծ է
   
   III. (2) Շարժվող գնացքի վագոնում նստած ուղևորը ո՞ր մարմինների
   նկատմամբ է գտնվում դադարի վիճակում.
   1. վագոնի
   2. գետնի
   3. վագոնում նստած մյուս ուղևորների 
   4. վագոնի անիվների
   
   IV. (2) Մարդատար գնացքը ցանկացած 0,5ժ-ում անցնում է 60կմ
   ճանապարհ, 15ր-ում’ 30կմ, 1ր-ում’ 2կմ և այլն: Ի՞նչ շարժում է դա.
   1. անհավասարաչափ
   2. հավասարաչափ
   3. որոշ տեղամասերում հավասարաչափ
   
   ՏԱՐԲԵՐԱԿ 2

I. (2) Այն գիծը, որը մարմինը գծում է իր շարժման ընթացքում, անվանում են.
1. անցած ճանապարհ 2. հետագիծ 3. մեխանիկան շարժում

II. (2) Մարմնի անցած ճանապարհ կոչվում է.
մարմնի սկզբնական և վերջնական դիրքերի միջև եղած
հեռավորությունը
հետագծի այն հատվածի երկարությունը, որը մարմինը անցնում է
որոշակի ժամանակամիջոցում

III. (2) Շարժվող գնացքի վագոնում սեղանի վրա դրված խնձորը տեդափոխվում է ……նկատմամբ.

1․ վագոնում քայլող ուղևորի 2. շոգեքարշի 3․ վագոնում նստած ողևորի
IV. (2) Թվարկված շարժումներից, ո՞րն է հավասարաչափ.

ավտոմեքենայի շարժումը արգելակման ընթացքում

ժամացույցի ճոճանակի շարժումը

հարթավայրում հոսող գետի ջրի շարժումը

երկրի շարժումը իր առանցքի շուրջը

ՏԱՐԲԵՐԱԿ 3

I. (2) Այն գծի երկարությունը, որը մարմինը անցնում է որոշ ժամանակամիջոցի ընթացքում, անվանում են.

1. անցած ճանապարհ 2. հետագիծ 3. մեխանիկական շարժում
   II. (2) Ի՞նչ է մեխանիկական շարժումը.
   1․ հետագծի երկարությունը, որով շարժվում է մարմինը
   2․ մարմնի դիրքի փոփոխությունը այլ մարմինների նկատմամբ
   3․ այն գիծը, որով շարժվում է մարմինը
   III. (2) Հեծանիվը իջնում է բլրից: Նրա ո՞ր մասերն են կմախքի նկատմամբ
   գտնվում շարժման մեջ.
   1․ ոտնակները իրենց պտտման ընթացքում
   2․ ոտնակները հեծանիվի «ազատ ընթացքի» ժամանակ
   3․ նստատեղը
   4․ շղթան ոտնակների պտտման դեպքում

IV. (2) Ավտոմեքենան 0,5ժ-ում անցավ 30կմ հեռավորություն, ընդ որում՜
առաջին 15ր-ում՜ 20կմ, իսկ հաջորդների ընթացքում՜ 10կմ: Ի՞նչ
շարժում է դա.

1. անհավասարաչափ 2. հավասարաչափ
2. ճանապարհի որոշ հատվածներում հավասարաչափ
   
   ՏԱՐԲԵՐԱԿ 4
   
   I. (2) Այն շարժումը, որի ընթացքում մարմինը ցանկացած հավասար ժամանակամիջոցներում անցնում է հավասար ճանապարհներ, անվանում են.
3. մեխանիկական շարժում 2. հավասարաչափ շարժում 3․ անհավասարաչափ շարժում
   II. (2) Ինչպե՞ս է կոչվում այն գիծը, որը մարմինը գծում է իր շարժման
   ընթացքում.
   1․ ուղիղ գիծ 2. անցած ճանապարհ 3. հետագիծ
   III. (2) Ո՞ր մարմինները կամ նրանց մասերն են գտնվում դադարի
   վիճակում Երկրի նկատմամբ.
   1․ շարժվող տրակտորի թրթուրների ներքևի մասերը
   2․ շարժվող տրակտորի թրթուրների վերևի մասերը
   3․ արեգակը 
   4. շենքի հիմքը
   IV. (2) Բերված շարժումներից որո՞նք են անհավասարաչափ.
   1․ ժամացույցի վայրկյնաչափի սլաքի շարժումը
   2․ ձեռքից ընկած գնդակի շարժումը
   3․ մետրոյի շարժասանդուղքի շարժումը
   
   4. Հավասարաչափ շարժման արագություն
   ՏԱՐԲԵՐԱԿ 1

I. (1) Հավասարաչափ շարժման արագություն անվանում են այն
մեծությունը, որը թվապես հավասար է.

1. միավոր ճանապարհ անցնելու ժամանակամիջոցին
2. շարժման ամբողջ ժամանակամիջոցում մարմնի անցած ճանապարհին
3. միավոր ժամանակում մարմնի անցած ճանապարհին
   
   II. S=900 մ, t=15 ր, V=? մ/վ
   V=S/t V=900÷15=60մ/ր=1մ/վ

1. III. V=108000 կմ/ժ, V=? մ/վ
   V=108000000մ÷3600վ=30000մ/վ IV. V=33,5 կմ/ժ, V=? մ/վ
2. V=33500մ÷3600վ=9,3մ/վ
   
   V. S=3 կմ, t₁=70վ,t₂ =80վ, t₃=50վ, V=? մ/վ
   t=t₁+t₂+t₃=200 վ V=S/t=3000մ÷200վ=15մ/վ
3. ՏԱՐԲԵՐԱԿ 2

I. (1) Ուղղագիծ հավասարաչափ շարժման ժամանակ մարմնի
արագությունը ցույց է տալիս.

1. այն ժամանակը, որի ընթացքում մարմինը անցնում է միավոր
   ճանապարհ.
2. ինչ ճանապարհ է անցել մարմինը միավոր ժամանակում
3. ինչ ճանապարհ է անցնում մարմինը իր շարժման ընթացքում
   
   II. t=10 ր, S=3 կմ, V=? մ/վ
   V=5 մ/վ
   
   III. V=41760 կմ/ժ, V=? մ/վ
   V=11600 մ/վ
   
   IV. S=860 մ, t=3,5 ր, V=? մ/վ
   V=4,1 մ/վ
   
   V. t=10 ր, S=2400 մ, t₂=1 ր, S₂=900 մ, t₃=4ր, S₃=1200 մ, V=? մ/վ
   V=15 մ/վ
   
   ՏԱՐԲԵՐԱԿ 3

I. (1) Որպես արագության միավոր ընդունում են այն… արագությունը, որի
դեպքում մարմինը 1վ-ում անցնում է 1մ ճանապարհ.

1. շարժման… 2. հավասարաչափ շարժման… 3. անհավասարաչափ շարժման

II. (1) Երբ խոսում են անհավասարաչափ շարժման մասին, ի՞նչ
արագություն են նկատի ունենում.

1. հավասարաչափ շարժման արագությունը
2. անհավասարաչափ շարժման արագությունը
3. միջին արագությունը
   
   III. V=61200 կմ/ժ, V=? մ/վ
   
   V=61200000 մ/3600 վ=17000մ/վ
   IV. S=15 կմ, t=10 ր, V=? մ/վ
   V=S/t V=15կմ/10ր=15000մ/600վ=25մ/վ
   V. S=3 կմ, t₁=10 ր, t₂=11 ր, t₃=12 ր 20 վ, V=? մ/վ
   V=S/t t=t1+t2+t3=600վ+660վ+740վ=2000վ V=3000մ÷2000վ=1,5մ/վ
   ՏԱՐԲԵՐԱԿ 4

I. (1) Անվանեք արագության միավորները.
1․ 1սմ, 1 մ, 1 կմ
2. 1վ, 1ր,1ժ
3. 1սմ/վ, 1մ/վ, 1 կմ/ժ

II. S=1200 մ, t=5 ր, V=? մ/վ
V=S/t 1200մ/300վ=4մ/վ
III. V=2520 կմ/ժ, V=? մ/վ
V=2520000մ/3600=700մ/վ
IV. t=3 ժ, S=54 կմ, V=? մ/վ
V=S/t V=54000մ/10800=5մ/վ
V. t=3 ր, S₁=100 մ, S₂=90 մ, S₃=80 մ, V=? մ/վ
S= S1+S2+S3=270մ V=S/t=270÷180=1,5մ/վ

5. Շարժման ճանապարհի և ժամանակի հաշվարկը:

ՏԱՐԲԵՐԱԿ 1

I. S=250 մ, V=5 մ/վ, t=? վ
T=S/V=250մ/5մ/վ=50վ
II. t=15 վ, V=4 մ/վ, S=? մ
S=V×t=4 մ/վ×15վ=60մ
III. V=60 կմ/ժ, t=1,5 ժ, S=? կմ

S=V×t=60կմ/ժ×1.5ժ=90կմ
IV. t=5 վ, V=0.34 կմ, S=? մ
S=V×t=340մ×5=1700մ
V. S=43200 կմ, V=8000 մ/վ, t=? վ
t=S/V=43200000÷8000մ/վ=5400վ

ՏԱՐԲԵՐԱԿ 2

I. V=200 մ/վ, S=3000 մ, t=? վ
t=S/V=3000մ÷200մ/վ=15վ
II. V=80 կմ/ժ, t=4 ժ, S= ? կմ
S=V×t=80կմ/ժ×4ժ=320կմ
III. V=90 կմ/ժ, t=40 վ, S=? մ
S=V×t=25մ/վ×40վ=1000մ
IV. t=2,5 ժ, V=20 մ/վ, S=? կմ
S=18 կմ
S=V×t=9000վ×20մ/վ=180000մ=18կմ
V. V=0,095 մ/վ, S=200 մ, t=? ր
t=S÷V
ՏԱՐԲԵՐԱԿ 3

I. V=50 կմ/ժ, t=3 ժ, S=? կմ
S=V×t=50 կմ/ժ×3ժ=150կմ
II. S=600 մ, V=12 մ/վ, t=? վ
t=S/V=600մ/12=50վ

III. t=80 վ, V=720 կմ/ժ, S=? մ
S=V×t=200մ/վ×80վ=16000 մ=16կմ

IV. V=3 մ/վ, t=30 ր, S=?
S=V×t=3մ/վ×1800վ=5400մ

V. S=150000000կմ, V=300000000 մ/վ, t=? վ
t=S/V=150000000000մ/300000000=500վ

ՏԱՐԲԵՐԱԿ 4

Եթե մարմինը շարժվում է անհավասարաչափ, ապա, որպեսզի որոշենք.
I. (1) նրա միջին արագությունը,
պետք է…
մարմնի անցած ճանապարհը
բաժանել շարժման ժամանակի
II. (1) նրա անցած ճանապարհ,
պետք է…
միջին արագությունը
բազմապատկել շարժման
ժամանակով
III. (1) նրա շարժման ժամանակը,
պետք է …
մարմնի անցած ճանապարհը
բաժանել միջին արագությանը

IV. V=1000 մ/վ, t=15 ր, S=? կմ/մ
S=V×t=1000մ/վ×900վ=900000մ=900կմ

V. S=600 կմ, V=300000000 մ/վ, t=? վ
t=S/V=600000/300000000 մ/վ=0,002վ

6. Իներցիա
Իներցիան կենցաղում և տեխնիկայում

ՏԱՐԲԵՐԱԿ 1
Կարո՞ղ է մարմինը այլ մարմինների ազդեցության բացակայության դեպքում.
I. (1) սկսել շարժվել
կարող է
II. (1) շարժվել հավասարաչափ
մարդիկ և կենդանիները կարող են
III. (1) մեծացնել կամ փոքրացնել իր արագությունը
չի կարող

IV. (2) Մարմնի արագությունը պահպանելու երևույթը, երբ նրա վրա այլ մարմիններ չեն ազդում, կոչվում է.

1․ մեխանիկան շարժում 2. իներցիա 3. մարմնի շարժում

V. (2) Ո՞ր ուղղությամբ կընկնի շարժվող տրամվայից ցատկող մարդը.

1․ տրամվայի շարժման ուղղությամբ

2․ տրամվայի շարժման ուղղությանը ուղղահայաց

3․ տրամվայի շաժման ուղղությանը հակառակ

ՏԱՐԲԵՐԱԿ 2

I. (2) Եթե մարմնի վրա այլ մարմիններ չեն ազդում, նա.
1. գտնվում է դադարի վիճակում 
2.շարժվում է
3. շարժվում է փոփոխական արագությամբ
4. գտնվում է դադարի վիճակում կամ շարժվում է ուղղագիծ և հավասարաչափ

II. (2) Եթե մարմնի վրա ազդում են այլ մարմիններ, ապա նրա
արագությունը.
1. չի փոփոխվում,այն գտնվում է դադարի վիճակում
2. չի փոփոխվում, այն շարժվում է ուղղագիծ և հավասարաչափ
3. մեծանում է կամ փոքրանում

III. (2) Մարմինը գտնվում է շարժման մեջ, և նրա վրա ազդում են այլ
մարմիններ: Ի՞նչ տեղի կունենա մարմնի հետ, եթե նրա վրա այլ
մարմինների ազդեցությունները վերանան: Ինչպե՞ս նա կշարժվի.
1. մարմնի շարժումը կդադարի
2. մարմինը կսկսի շարժվել ուղղագիծ և հավասարաչափ
3. մարմնի արագությունը կսկսի փոքրանալ

IV. Ինչպես է կոչվում մարմնի՝ իր արագությունը պահպանելու երևույթը երբ նրա վրա մարմիններ չեն ազդում:
1. մեխանիկական շարժում 2. իներցիա 3. դիֆուզիա

V. Մայրուղով հարավից դեպի հյուսիս ավտոբուսը կտրուկ թեքվեց դեպի արևելք: Այդ ընթացքում որ ուղղությամբ կշարժվեն ավտոբուսում գտնվող ուղևորները.
1. Դեպի հյուսիս
2. Դեպի հարավ
3. Դեպի արևմուտք
4. Դեպի արևելք

Մամուռներ մամռանմաններ, ցամաքային, հազվադեպ քաղցրահամ ջրերի ինքնասուն բույսեր։ Բաժանվում են 3 դասի՝

• Անթոցերոտայիններ
• Լյարդամամուռներ
• Տերևացողունայիններ կամ իսկական մամուռներ

Խոտանման (բարձրությունը կամ երկարություն՝ 1 մն-ից մինչև 60 սմ), հաճախ՝ անցողուն, համեմատաբար պարզ կազմությամբ, բազմաբջիջ, միամյա կամ բազմամյա բույսեր են, որոնց մոտ ասիմիլացիոն, փոխադրող և մեխանիկական հյուսվածքները մասնակի առանձնացված են։

Բազմանում են սեռական և անսեռ ճանապարհներով։

Սեռական բազմացման օրգանները իգական արքեգոնիումներն ու արական անթերիդիումներն են, անսեռ բազմացմանը՝ սպորոգոնիումները։ Մամուռների զարգացման ցիկլը ուղեկցվում է հապլոիդ գամետոֆիտի վրա դիպլոիդ սպորոֆիտի առանձնացմամբ, դրա հետևանքով սեռական և անսեռ սերունդները զարգանում են միևնույն բույսի վրա։ Գամետոֆիտը, բացի սեռական բազմացումից, կատարում է վեգետատիվ ֆունկցիա (ֆոտոսինթեզ, հանքային սննդառություն և այլն) Սպորոֆիտն ավելի պարզ է, քան մյուս բարձրակարգ բույսերինը, և երբեք ինքնուրույն օրգանիզմ չի առաջացնում։

Արևմտյան Հայաստանը VI դարում

Իրադրությունը երկրում 387թ. բաժանումից հետո

Մեծ Հայքի թագավորությունը բաժանելուց հետո Բյուզանդիան և Սասանյան Պարսկաստանն ամեն կերպ ձգտում էին սահմանափակել հայ իշխանների իրավունքները, երկրում տարածել իրենց պաշտոնական դավանանքը:

Արևմտյան Հայաստանը 387թ. հետո

Արևմտյան կամ Բյուզանդական Հայաստանը բաղկացած էր երեք հիմնական մասերից: Առաջինը Փոքր Հայքն էր, որն արդեն շուրջ կես հազարամյակ գտնվում էր Հռոմեական կայսրության կազմում:

Հուստինիանոս Ա կայսեր վերափոխումները

Հուստինիանոսի վերափոխումները պայմաններ էին ստեղծում Արևմտյան Հայաստանի ներքին ինքնուրույնության վերջնական վերացման համար:

Հակաբյուզանդական ելույթներն Արևմտյան Հայաստանում

Բյուզանդական քաղաքականությունը դժգոհություն և զայրույթ էր առաջացնում Արևմտյան Հայաստանում: Հուստինիանոսի օրոք հայերը բազմիցս զենքի դիմեցին բյուզանդական ատելի վարչակարգի դեմ

Հարցարան

1.Մխիթար Սեբաստանցու անունը

ա)Մանուկ

բ)Մխիթար

գ)Ղազար

2.Ո՞ր թվականին է ծնվել Մխիթար Սեբաստացին

ա)1677

բ)1676

գ)1679

3.Որտե՞ղ է ծանոթացել կաթոլիկ միսիոներների հետ

ա)Բերիա(այժմ՝Հալեպ)

բ)Երևան

գ)Հռոմ

4.Ե՞րբ է Հռոմի պապը Սեբաստացուն շնորհել է աբբահոր կոչում

ա)1710թ.

բ)1711թ.

գ)1712թ.

5.Ինչպե՞ս է Մխիթար Սեբաստացու հոր անունը

ա)Մանուկ

բ)Պետրոս

գ)Ղազար

6.Քանի՞ տարեկանում նշանակվեց քահանա

ա)19

բ)20

գ)21

7.Քանի՞ տարեկանում հիմնեց եկեղեցի Կոստանդոպոլսում, որի օրինակով էլ մի խումբ երիտասարդների հետ հիմնեց Մխիթարյան միաբանությունը:

ա)21

բ)22

գ)25

8.Ե՞րբ միաբանությունը տեղափոխվեց Սուրբ Ղազար կղզի

ա)1712

բ)1715

գ)1716

9. Ե՞րբ ստեղծվել «Տաղարան» ժողովածուն

ա)1725

բ)1726

գ)1727

10.Քանի՞ տարեկանում է մահացել Մխիթար Սեբաստացին

ա)71

բ)72

գ)73

Մխիթար Սեբաստացի

1676 թվականի Հունվարի 17-ին, Սեբաստյա քաղաքում ծնվեց Մանուկը` Պետրոսի և Շահրիստանի զավակը: Հետագա տարիներին նա իր ծնողների շնորհիվ ստացավ բարձրորակ կրթություն, որը իրեն կպատրաստեր հետագայում ընտանեկան առևտուրը շարունակելու համար:

Դեռ վաղ տարիքից Մանուկը երազում էր դառնալ քահանա:

Նա գտավ մի ընկեր, որի հետ փախան դեպի լեռները, որտեղ ապրեցին որպես ճգնավորներ:

Մանուկի ծնողները գտան նրանց և նրան տարան տուն: Այս պատահարի մասին տեղեկանալով` մոտակա վանքի` Սուրբ Նշանի վանահայրը, Մանուկին առաջարկեց վանքում հասարակական աշխատանքներ կատարել, ինչը նորից մերժվեց ծնողների կողմից:

Նա սկսեց այցելել հարևան ընտանիքներից մեկի տուն, որտեղ մի մայր իր երկու դուստրերի հետ ապրում էր վանականի կյանքով: Նրա այցելությունների նպատակը նույն տանը ապրող քահանայի հետ զրուցելն էր, ով իրեն շատ բան սովորեցրեց վանական կյանքի մասին:

Վանական

1691 թվականն էր, երբ Մանուկը վերջապես թույլատվություն ստացավ իր ծնողներից վանքում աշխատելու համար և շուտով ստացավ սարկավակի աստիճան: Հենց այս ժամանակ նա իր անունը փոխեց` դնելով Մխիթար:

Տեսնելով, որ վանական կյանքի մակարդակը նախորդ դարերին եղած պատերազմների արդյունքում հազարավոր վանքերի փլուզման պատճառով բավականին ցածր էր, Մխիթարը սկսեց որոնել կրթություն` ճշմարիտ հոգևոր կյանքի մասին:

Սովորելով կաթոլիկության մասին` Մխիթարը որոշեց, որ իր փնտրած պատասխանները ստանալու լավագույն վայրը Հռոմն էր: Վերջապես, հասնելով Հալեպ, Մխիթարը դարձավ մի կաթողիկոսի աշակերտ, ով իրեն ծանոթացրեց մարդկանց քրիստոնեացման միաբանությանը: Մխիթարը որոշեց միանալ այդ միաբանությանը, սակայն նա հիվանդ էր դեղնախտով և ի վիճակի չէր շարունակել իր ճանապարհը: Նա նաև ստացել էր Հայաստանի վարդապետներից մերժում, քանի որ նրանք հաշտ չէին արևմտյան վարդապետության հետ: Այսպիսով` նրան ստիպեցին ոտաբոբիկ վերադառնալ տուն:

Զարմանալի աշուն (հեղինակ՝ Չարենց )Այս աշունը եկավ, բացվեց ինչպես երբե՛ք,-
Եկավ — ինչպես զինվոր ու ղեկավար.-
Այս աշունը բերեց իմաստության երգեր
Եվ կորովի գրեր — երգիս համար:-
Ե՛վ աշնան ցուրտ քամին ինձ մարտակոչ թվաց,
Թվաց կռվի կանչող հնչուն շեփոր,-
Եվ անձրևի շնչով, երբ երեսիս հևաց —
Ինձ զգացի ես թարմ — և անչափ նո՛ր:-Եվ անձրևի թելերն ինձ թվացին թելեր՝
Աշխարհներին կապող և կյանքին խո՛ր,-
Կարծես ծառերն անգամ պայքարի են ելել,
Որ թոթափեն հուշերը — և դառնան նո՛ր…Շրշուն աշունն այսօր ինձ գործ ու կյանք վսեմ,
Եվ ո՛չ թե մուժ, ու մահ, ու անկում է գուժում:-
Օ, հիրավի, երբե՛ք ես դեռ չէի՜ տեսել
Մի այսպիսի՜ աշուն…

1.Բացատրի՛ր բառերը՝ կորովի֊մտավորապես ֆիզիկապես ուժեղ:

մարտակոչ֊մարտի կանչել

շեփոր֊փողային,երաժշտական գործիք

մուժ֊մառախուղ

գուժել֊վատ լուր հաղորդել

2.. Ի՞նչ տրամադրություն է արտահայտում բանաստեղծությունը:Բանաստեղծությությունը մեզ պարգևում է ուրախ տրամադրություն:

3. Գտի՛ր, թե ինչ բառով է բնութագրում աշունը:Այս աշունը բնութագրվում է զարմանալի և յուրահատուկ բառերով:

4. Դուրս գրի՛ր քեզ դուր եկած քառյակը և մեկնաբանի՛ր:

Եվ անձրևի թելերն ինձ թվացին թելեր՝
Աշխարհներին կապող և կյանքին խո՛ր,-
Կարծես ծառերն անգամ պայքարի են ելել,
Որ թոթափեն հուշերը — և դառնան նո՛ր…

Այս աշունը եկավ, բացվեց ինչպես երբե՛ք,-
Եկավ — ինչպես զինվոր ու ղեկավար.-
Այս աշունը բերեց իմաստության երգեր
Եվ կորովի գրեր — երգիս համար:

5.  Մգեցված բառերը փոխարինի՛ր այլ բառերով, բայց այնպես, որ բանաստեղծության հանգավորումը պահպանվի: 

6.. Ինչպե՞ս ես հասկանում այս տողերը՝Այս աշունը բերեց իմաստության երգեր
Եվ կորովի գրեր — երգիս համար:

7. Ընդգծված հանգավոր բառերով հորինի՛ր քառյակ:

8. Ընտրի՛ր վերնագրերից մեկը և գրի՛ր շարադրություն

• Զարմանալի աշուն
• Աշունը նորի սկիզբն է
• Աշունը՝ ոգեշնչման աղբյուր

Զարմանալի աշուն

Աշնանային ցրտաշունչ գիշեր էր,երկինքն անամպ էր և աստղազարդ:Լուսինը լողում էր երկնակամարի վրա և իր արծաթազօծ շողերով լուսավորում մեր պատուհանից երևող մռայլ այգին:

Հանկարծ գիշերվա այդ խաղաղության մեջ բարձրացավ դաժան,ցրտաշունչ քամին:Տերևները դողացին, միմյանց հետևից գետնին էին ընկնում:

Քամին սողում էր չորացած խոտերի մեջ, ամեն ինչ ցնցում,ամեն բույս փորձում:Ցրիվ էր տալիս , դես ու դեն նետում չորացած տերևներ:

Բարդիների երկնաբարձ կատարները խշշացին,սաղարթները դողում էին և դողը հետզհետե սահում էր ցած,կարծես ծառերից մի թանձր քող իր վայրէջքն է կատարում:

Նույնիսկ բակի մի անկյունում կանգնած հաստաբուն և հպարտ կաղնին խոնարհվեց դառնաշունչ քամու արջև և կարծես տնքաց ցավից:

Դեղնակարմիր փողոցների վրա իջեել էր մի պայծառ տխրություն:

ՈՒռենիների երկար ճյուղերը թրերի նման քսվում էին իրար ,պողպատի ձայներ հանելով,կարծես ձիավորներ էին արշավում իրար դեմ:

Աշնանային երփներանգ և միարժամանակ չորությունից փշրվող տերևները խենթ պտույտներ էին անում լուսավորված փողոցի վրա:

Մեծ արագությամբ ընթացող մի մեքենա մխրճվելով տերևների մեջ, կարծես խանգարեց նրանց խենթ պարը, անխղճորեն քշելով նրանց

Ինչպես ամառային գիշերներին ճրագի լույսը հրապուրում է զանազան միջատների, այնպես էլ  աշնանային զարմանահրաշ երանգները հրապուրում և գերում են ինձ

Ես սիրում եմ երեկոները մեր տաքուկ տնից հետևել և զմայլվել ,խենթ և միարժամանակ գեղեցիկ աշնանային բնապատկերով,վորին երկար նայելու դեպքում թվում է ՝ դա իրականություն չէ,այլ կտավին հանձնված մի ճոխ բնապատկեր

My hero

Almost every boy want to be a hero. We learn about brave people from newspapers, magazines, books, films, and TV programmes. We are proud of them. I think our time is also reach in heroism.
All people have their own ideals. As for me my grandfather is my hero. Now I would like to tell you about him. My grandfather`s name was Ghukasyan Aram. He was born in 1965.
My grandfather took part in the Artsakh War,in 1993, when he was only 27. We know how courageous and faithful common people were, how much they loved their Motherland. I am proud of my grandfather because he was one of those people.He died,when he was 28. My grandfather was awarded orders and medals for his bravery.
I want to be as brave and fair as my grandfather was. I think he is a real hero. It is a pity that my grandfather is not alive. And I have not seen him.

Հետևյալ  գիտություններից  ո՞րը  բնական  գիտություն  չէ

      1.ֆիզիկա

      2.քիմիա

      3.կենսաբանություն

[v]      4.պատմություն




2.Ինչ անվանում են ստացել բնությունը ուսումնասիրող գիտությունները
       1.պատմական
       2.հումանիտար
[v]        3.բնագիտական
       4.իրավագիտական

3.    Ո՞ր  շարքում  են  թվարկված  միայն  նյութեր

[v]        1.ալյումին, արծաթ, ազոտ

       2.սեղան, ապակի, գրիչ

       3.ոսկի, բաժակ, թթվածին

       4.քացախ, սոդա, տետր


     4. Ո՞ր  շարքում  են  թվարկված  միայն  ֆիզիկական  մարմինները

       1.գիրք, մեխ, ապակի

[v]        2.սեղան, գրիչ, տետր

       3.երկաթ, բաժակ, ոսկի

5. Ո՞ր մարմինը չի կարելի պատրաստել փայտանյութից
        1.գիրք
        2.տուփ
[v]          3.մեքենայի շարժիչ
         4.դուռ


6.Թվարկված  երևույթներից  ո՞րը  ֆիզիկական  չէ

         1.ճոճանակի  շարժումը

[v]          2.փայտի  այրումը

         3.մեքենայի  ընթացքը

         4.երկրագնդի  պտույտը  արեգակի  շուրջ

      7. Երկաթին  բնութագրական  չէ  հետևյալ  ֆիզիկական  հատկությունները

         1.էլեկտրահաղորդականությունը

         2.մետաղական  փայլը

[v]          3.սովորական  պայմաններում  հեղուկ  վիժակը

         4.ջերմահաղորդականությունը                                                        
 8.   Թվարկված  չափման  միավորներից  որո՞վ  չի  չափվում  նյութի  զանգվածը

         1.գ      
  2.տ          
[v] 3.սմ3                   
   4.կգ

     9.Թվարկված  չափման  միավորներից  որո՞վ  չի  չափվում  նյութի ծավալը.
   1.լ        
2սմ3                       
 3. մ 3                                  
[v]     4.կգ
     10.Նշված  նյութերից  ո՞ր  նյութն  է  սենյակային  ջերմաստիճանում  գտնվում  պինդ  վիճակում

         1.թթվածին               
         2.սնդիկ    
[v] 3.շաքարավազ                  
   4.ջուր

  11.Թվարկված  հատկություններից  ո՞րն  է  ընդհանուր  սոդայի  և  շաքարի  համար

      1.համը                                               
[v]      2.ագրեգատային  վիճակը     
         3.խտությունը
4.էլեկտրահաղորդականությունը

     12..Թվարկված  հատկություններից  ո՞րն  է  ընդհանուր կերակրի աղի և  երկաթի խարտուկի  համար                                                                      
       1.գույնը

       2.համը
       3.խտությունը
[v]        4.ագրեգատային վիճակ
      13.Ֆիզիկական երևույթների դեպքում նյութի նշված հատկություններից
       ո՞րը չի ենթարկվում փոփոխության
           1.ագրեգատային վիճակը
           2.չափսը
           3.ձևը
[v]           4.համը
     14. Նշված նյութերից ո՞ր նյութն է սենյակային ջերմաստիճանում  գտնվում հեղուկ վիճակում
      1.աղ
[v]       2.սնդիկ
      3.շաքարավազ
      4.երկաթ
   15.Թվարկված երևույթներից ո՞րը քիմիական չէ.
      1.կաթի թթվելը
      2.երկաթի ժանգոտվելը
[v]       3.սառույցի հալվելը
      4.գինին քացախի վերածվելը
    16.Նշված երևույթներից ո՞րն է քիմիական
      1.եղյամի գոյացումը ծառերի վրա
[v]       2.մոմի հալվելը
      3.սպիրտի գոլորշացումը
      4.կանաչ փառի առաջացումը պղնձե առարկաների վրա
   17.Նշված երևույթներից ո՞րն է ֆիզիկական
[v]       1.ժանգի մաքրումը զմռխտի  թղթով                                                         
      2.մեխի ժանգոտումը
      3.մոմի այրումը
      4.մազերի գունաթափումը
    18.Նշվածներից ո՞ր նյութն է օրգանական
[v]         1.ջուրը
        2.կերակրի աղը
        3.շաքարավազ
        4.սոդան
    19.Ինչ եք կարծում ո՞ր նյութի մասին է խոսքը.
   Պինդ,կարմրավուն նյութ, ունի  մետաղական փայլ, ջերմա- և էլեկտրահաղորդանություն,տաքացնելիս սևանում է:_Պղինձ
    20.Հաստատեք   համապատասխանություն  հետևյալ  նյութերի  ու  դրանց  բնորոշ հատկությունների  միջև.

    Ա.Խմելու  սոդա   3             1. Պինդ  է, մետաղական  փայլ  ունի, հոտ  չունի

   Բ. Երկաթ     1                       2. Հեղուկ  է, հոտ  չունի, թափանցիկ  է, անգույն  է

  Գ. Քացախ     4                     3. Պինդ  է, ջրում  լուծվում  է, սպիտակ  է, բյուրեղային  է    
      Դ. Ջուր        2                         4. Հեղուկ  է, թափանցիկ  է, հոտ  ունի,  ջրում  լուծվում  է:

Թարգմանչական աշխատանք

Пришла весна

Автор: Толстой Лев Николаевич

Пришла весна. По мокрым улицам журчали торопливые ручьи. Все стало ярче, чем зимой: и дома, и заборы, и одежда людей, и небо, и солнышко. От солнца майского жмуришь глаза, так оно ярко. И по-особому оно ласково греет, точно гладит всех.

В садах пухнули почки деревьев. Ветви деревьев покачивались от свежего ветра и чуть слышно шептали свою весеннюю песню.

Шоколадные чешуйки лопаются, как будто выстреливают, и показываются зеленые хвостики. И лес, и сад по-особому пахнут — зеленью, оттаявшей землей, чем-то свежим. Это почки с разных деревьев разными запахами перекликаются. Понюхаешь черемуховую почку — горьковато-вкусный запах напоминает тебе белые кисточки ее цветов. А у березы свой особый аромат, нежный и легкий.

Запахи наполняют весь лес. В весеннем лесу дышится легко и свободно. И уже зазвенела короткая, но такая нежная и радостная песня малиновки. Если прислушаться к ней, то можно разобрать знакомые слова: «Славься, славься все кругом!» Свистит, переливается на все лады молодой, зеленеющий лес.

Радостно, молодо и на небе, и на земле, и в сердце человека.

Եկավ գարունը: Շտապող առվակները տրտնջում էին թաց փողոցների երկայնքով: Ամեն ինչ ավելի պայծառ դարձավ, քան ձմռանը ՝ տները, ցանկապատերը, մարդկանց հագուստը, երկինքը և արեւը: Դու հայացքդ Մայիսյան արևից աչքերդ կկոցվում է, այնքան պայծառ է: Եվ հատուկ կերպով, այն ջերմորեն նրբորեն, ասես շոյելով բոլորին:

Ծառերի բողբոջները այգիներում այտուցվեցին: Ծառերի ճյուղերը օրորվում էին թարմ քամուց ու հազիվ լսելի շշնջում էին իրենց գարնանային երգը:

Շոկոլադե փաթիլները պայթում են այնպես, կարծես կրակում են, և կանաչ պոչերը ցույց են տալիս: Ե՛վ անտառը, և՛ պարտեզը յուրահատուկ բուրում են ՝ կանաչի հոտով, հալված երկիր, թարմություն: Սրանք տարբեր հոտերով տարբեր ծառերի բողբոջներ են: Երբ բալի բողբոջի հոտ ես զգում, դառը համեղ հոտը հիշեցնում է ձեզ նրա ծաղիկների սպիտակ բողբոջների մասին: Իսկ կեչին ունի իր յուրահատուկ բույրը ՝ նուրբ և թեթև:

Հոտերը լցվում են ամբողջ անտառով: Գարնանային անտառում հեշտությամբ ու ազատ շնչելը: Եվ արդեն հնչեց կարճ, բայց այդքան նուրբ ու ուրախ երգը: Եթե լսեք նրան, կարող եք կազմել ծանոթ բառերը. «Փա՛ռք, փա՛ռք շուրջ բոլորը»: Մի երիտասարդ, կանաչ անտառ սուլում է, ամեն կերպ շողում:

Ուրախ, երիտասարդ երկնքում, երկրի վրա և մարդու սրտում:

Աշնանային նախագիծ

Ընթերցողական նախագիծ Առաջարկում եմ ընթերցել 

• Վիլյամ Սարոյան ,,Մարդկային կատակերգություն,, 
• Ջեկ Լոնդոն ,,Սպիտակ ժանիքը,, 

Ներկայացնել տեսանյութի, ռադիոնյութի կամ պատումի տեսքով:

Ընթերցած ստեղծագործության գաղափարը, ասելիքը:

Ստեղծագործության կերպարներին:

Կարդացել եմ Ջեկ Լոնդոնի 《սպիտակ ժանիք》ստեղծագործությունը

Արկածային վեպ է, որի գլխավոր հերոսը Սպիտակ Ժանիք մականունով գայլ է:Ստեղծագործության մեծ մասը նկարագրված է կենդանու աչքերով:Գրքում նկարագրվում է 19_րդ դարի վերջերը,Ալյասկայում:Այս վեպում նկարագրվում է մարդու և կենդանիների միջև հարաբերությունները:Չարի և բարու մասին է:

• Սպիտակ ժանիքի հայրը գայլ էր,իսկ մայրը կիսով չափ շուն:Սպիտակ Ժանիքի հայրը զոհվում է լուսանի հետ մարտելու ժամանակ:Սպիտակ Ժանիքը միակ ողջ մնացածն էր իր քույրերի և եղբայրներից:Սլիտակ Ժանիքը մնում է մայրիկի հետ միայնակ:
• Շատ հետաքրքիր գիրք է:Նկարագրվում է աշխարհի անակնկալները և գայլին հանդիպած անհայտ արարածները՝մարդիկ:
• Ասելիքը՝Հեղինակի մոտ բնության օրենքները դաժան են,բայց արդարացի:Հեղինակը նկարագրում է Սպիտակ Ժանիքի հոգեբանությունը,վարքի դրդապատճառները:Գրողը ցույց է տալիս,որ կենդանի արարածի նկատմամբ բարի վերաբերմունքը և հոգատարությունը նրան սովորեցնում է սիրո փոխարեն սիրով վարձատրել:Սպիտակ Ժանիքի համար սերը կյանքից թանկ էր:
• Վեպը բաղկացած է 5 մասերից և 25 գլուխներից
• Գլխավոր հերոս_Սպիտակ Ժանիք մականունով վարժեցրած կիսաշուն_կիսագայլ:
• Կարևոր, հետաքրքիր մտքեր ստեղծագործությունից: 
• Այն ամենը,ինչ անհայտ էր,նրան սարսափելի էր թվում:
• Նա հաչեց կյանքում երկրորդ ու վերջին անգամ և կարողացավ իր միտքը հասկացնել:

Աշնանային ընթերցումներ

Աշուն

Դալուկ դաշտեր, մերկ անտառ…
Մահացողի տըխո՜ւր կյանք…
Անձրև, քամի, սև կամար…
Սրտակտուր հեկեկանք։
Միգում շողաց մի ցուրտ լույս.
Օ՜, արդյոք կա՞ վերադարձ.
Մահացողի անզոր հույս,
Վհատ սրտի տխուր հարց…
Անուժ ցավի ցուրտ կապար…
Մահացողի տխուր կյանք.
Անմխիթա՜ր, անսպա՜ռ
Վհատության հեկեկանք…

Խնդիր 1․ Իմ հորից ես լսեցի, թե պարսիկների դեմ հայոց պատերազմի ժամանակ Զորաց Կամսարյանը մեծ քաջագործություններ էր գործում․ իբր թե մեկ ամսվա ընթացքում երեք անգամ հարձակվելով պարսկական զորքի վրա՝ առաջին անգամ կոտորեց զորքի կեսը, հետապնդելով՝ երկրորդ անգամ կոտորեց քառորդ մասը, երրորդ անգամ՝ տասնմեկերորդը, մնացածները փախուստի մատնված ՝ Նախիջևան մտան, թվով 280: Այդ մնացածներով մենք պետք է իմանանք, թե ջարդից առաջ որքա՞ն էին։

1ամսում_3անգամ

Առաջին անգամ_1/2

Երկրորդ անգամ_1/4

Երրորդ անգամ_1/11

Փախան_280

Ընդհանուր_?մարդ

Լուծում

1/2+1/4+1/11=22/44+11/44+4/44=37/44

44/44-37/44=7/44

7/44=280

280÷7×44=1760

Պատ.՝1760մարդ

Դրսում աշուն է, իսկ մեզ մոտ կորոնավիրուս։Դիմադրողականաությունն ամրապնդելու համար անհրաժեշտ է սննդակարգում ավելի մեծ թվով միրգ ու բանջարեղեն ներառել, որոնք կօգնեն պայքարել աշնանային սրացումների դեմ:

Ոչ ոքի համար գաղտնիք չէ, որ Հայաստանի բնությունը լի է զանազան բանջարեղենով և մրգերով, որոնց մեծ մասը հասունանում է վաղ աշնանը: Ներկայացնում եմ համեղ և միևնույն ժամանակ օգտակար սեզոնային մրգերի և բանջարեղեններ, որոնք թույլ կտան վիտամինների պաշար կուտակել:

Մասուր
Մասուրը պարունակում է մեծ թվով ասկորբինային թթու (վիտամին С)՝ լինելով հիանալի բուժամիջոց և կանխարգելիչ միջոց: Դրա կազմում են նաև այլ օգտակար նյութեր՝ շաքար, Р և К վիտամիններ, տարբեր օրգանական նյութեր: Բացի այդ, մասուրի պտուղները մանրէազերծ միջոց են:
Մասուրն ավելացնում է օրգանիզմի ընդհանուր դիմադրողականությունը, հորմոնների արտազատումը, խթանում են վերականգնողական գործընթացները, օժտված են հակաբորբոքիչ հատկություններով:

Մասուրում պարունակվող կարոտինը դրական է ազդում մարդու դիմադրողականության վրա, К վիտամինը բարելավում է արյան մակարդելիությունը և օգնում է պրոտրոմբինի ձևավորմանը, Р վիտամինն ամրացնում է մազանոթները, ինչպես նաև օգնում է С վիտամինի յուրացմանը, В2 և В1 վիտամիններն ազդում են արյունաստեղծ օրգանների վրա, օգնում են տեսողության բարելավմանը:

Դդում
Դդումը ցածր կալորիական է, բայց միաժամանակ հարուստ է զանազան օգտակար նյութերով, մասնավորապես, կարոտինով, В խմբի վիտամիններով և ասկորբինաթթվով: Պարունակում է նաև կալիում, կալցիում, երկաթ, ֆոսֆոր, մագնեզիում:

Դդմի օգտագործումն օգնում է երիկամների հիվանդությունների, աղեստամոքսային տրակտի աշխատանքի դեպքում: Այն բարելավում է աղեջրային հավասարակշռությունը՝ դուրս է բերում օրգանիզմից ավելորդ հեղուկը, նպաստում է լեղարտադրությանը:

Դդումը կարելի է ուտել և հում, և խաշած և խորոված ձևով՝ ավելացնել տարբեր կերակրատեսակների աղանդերի մեջ:

Նուռ
Նուռն ախորժակ է գրգռում և օգնում է յուրացնել կերակուրը: Բացի այդ, այն բարելավում է սիրտ-անոթային համակարգի աշխատանքը, բարձրացնում է հեմագլոբինի մակարդակը:
Նուռը նաև հիանալի հակաօքսիդանտ է: Դրա հատկությունների ցուցակը կարելի է թվարկել երկար, չէ՞ որ պտուղների կազմում 15 ամինաթթու կա, որոնցից հինգն անփոխարինելի է:

Այս օրերին մայրիկս մեզ համար պատրաստում է վիտամին C_ով հարուստ թեյեր և ըմպելիքներ,որպեսզի չհիվանդանանք:

Աշխարհի բնակչության տեղաբաշխումը

Երկրագնդի բնակչության ժամանակակից տեղաբաշխումը ձևավորվել է տարածքի բնակեցման և տնտեսական յուրացման հազարավոր տարիների ընթացքում:

Բնակչության տեղաբաշխում ասելով՝ հասկանում ենք բնակչության աշխարհագրական բաշխվածությունը երկրագնդի վրա, առանձին տարածաշրջաններում և երկրներում:

Աշխարհի բնակչությունը կազմում է մոտ 7.5 մլրդ մարդ (2017 թ.), որը տեղաբաշված է խիստ անհավասարաչափ՝ կախված աշխարհագրական դիրքից, բնակլիմայական պայմաններից (ռելիեֆ, կլիմա, հողեր, ջրեր և այլն ) և այլն:
Աշխարհի բնակչության տեղաբաշխման կարևոր ցուցանիշներից է բնակչության միջին խտությունը:

1.Որո՞նք են աշխարհի բնակչության կտրուկ աճի պատճառները: 

Աշխարհի կտրուկ աճի պատճառներն բժշկության զարգացումը,կյանքի մակարդակի բարելավումը:

2.Ինչու ՞ է անհրաժեշտ իմանալ բնակչության մասին տվյալները:
Բնակչության մասին տվյալները մեզ պետք են, որպեսզի մենք իմանանք, թե աշխարհում քանի շնչող մարդ կա։

3.Ինչու ՞ է զարգացած երկրներում բնակչության աճը ավելի քիչ, քան ոչ զարգացած երկրներում, չնայած այն հանգամանքին, որ զարգացած երկրներում կյանքի պայմաններն ավելի լավ են:

Զարգացած երկրներում մարդկանց զբաղվածությունն ավելի շատ է:
Ոչ զարգացած երկրներում չկան ատոմակայաններ, գործարաններ, և մարդիկ շնչում են մաքուր օդ, այլ ոչ թե վնասակար օդ։ Զարգացած երկրներում տեխնիկան լավ զարգացած է ատոմայականները շատ են և այդ ամեն ինչը ազդում է մարդու առողջության վրա։