Ժամանակը շատ արագ է անցնում, ու նրան հնարավոր չէ կանգնեցնել կամ դանդաղեցնել: Մարդն անզոր ժամանակի առաջ, իսկ ժամանակը մեծ զորություն ունի մարդու նկատմամբ: Ինչ էլ անենք, մեզ հարկավոր է օրեր, ժամեր, րոպեներ: Ամեն ինչ սահմանվում է ժամանակով` ինչքան աշխատել,ինչքան հանգստանալ,երբ հանդիպել ընկերներին:Կյանքը շատ կարճ է,իսկ մենք դա չենք հասկանում կամ չենք ուզում հասկանալ:Փոքր ժամանակ ուզում ենք շուտ մեծանալ,մեծ ժամանակ երազում մանուկ դառնալ:Երբեմն լինոում են պահեր,երբ ուզում ենք ժամանակն արագացնել,երբ սպասում ենք ուշացող գնացքի կամ էլ սպասված նվերի երբ սպասում ենք սիրելի մարդու հետ հանդիպման,ում երկար ժամանակ չեմք տեսել:Ամեն րոպեն գնում է մեր կյանքից:Ինչքան արագ են անցնում րոպեներն այնքան արագ է անցնում կյանքը:Երբ մենք երջանիկ ենք ուզում ենք կանգնեցնել ժամանակը,ձեռքերով ամուր բռնել,որ չթռչի:Ուզում ենք ավելի երկար ժամանակ անցկացնել հարազատ մարդկանց հետ,զգալ նրանց ներկայությունը և հետաձգել բաժանման պահը:Բայց ցավոք չենք կարող,մենք չենք կարող կանգնեցնել ժամանակը,միակ ելքը այդ ամենը սրտում պահելն է:Միակ բանը,որ կարող ենք ժամանակից խլել,դա հիշողություններն են:Հիշողություններն երբեմն ժպիտ են առաջացնում,իսկ երբեմն՝ աննկարագրելի ցավ, քանի որ ինքներս էլ շատ լավ գիտակցում ենք, որ այդ պահերն էլ չեն վերադառնալու:
Говорят, что жил когда-то в Фучжоу один бедный студент. Он был такой бедный, что не мог заплатить даже за чашку чая. Звали его Ми. Он умер бы от голода, если бы не один хозяин чайной. Он жалел Ми и поил, и кормил его бесплатно.Но вот однажды Ми пришѐл к хозяину и сказал:– Я ухожу. Денег у меня нет, и я не могу заплатить за всѐ, чтоя выпил и съел здесь. Но я не хочу быть неблагодарным. Вот смотри!И он вынул из кармана кусок жѐлтого мела и нарисовал на стене чайной жѐлтого аиста. Аист был совсем как живой.– Этот аист, – сказал Ми, – принесет вам в десять раз больше денег, чем я должен. Каждый раз, когда в вашей чайной соберутся люди, вы должны три раза хлопнуть в ладоши. Тогда аист сойдѐт со стены и будет танцевать. Но вы никогда не должны заставлять аиста танцевать для одного человека. Если вы будете заставлять его танцевать для одного человека, он будет танцевать в последний раз.На следующий день, когда в чайной собралось много народу,хозяин три раза хлопнул в ладоши, и аист сошѐл со стены и начал танцевать. Гости удивлялись и не верили своим глазам.С тех пор в чайной всегда собиралось много посетителей и хозяин стал очень богатым.Но вот однажды в чайную зашѐл один богатый человек. Он пришѐл посмотреть на аиста, о котором много слышал. Он положил на стол много денег и заставил хозяина выгнать всех людей из чайной.– Я хочу смотреть на аиста один, – сказал он. Хозяин увидел деньги и забыл то, что сказал ему студент. Он хлопнул три раза в ладоши, и аист сошѐл со стены. У него был невесѐлый и больной вид. Он станцевал только один танец и ушѐл обратно. Хозяин сердился, кричал, но ничего не мог сделать.А ночью в дверь чайной кто-то постучал. Хозяин открыл дверь и видит: стоит студент Ми и молчит. Потом студент Ми вынул из кармана дудочку, заиграл на ней и пошѐл прочь. Аист сошѐл со стены и пошѐл за ним. С тех пор никто никогда не видел студента Ми и его жѐлтого аиста.
2. Соедините части предложения
А. Он был такой бедный, что не мог заплатить даже за чашку чая. Б. И он вынул из кармана кусок з жѐлтого мела и нарисовал на стене чайной жѐлтого аиста. . В. Если вы будете заставлять его он будет танцевать в последний раз. Г. Он хлопнул три раза в ладонь и аист сошѐл со стены и начал танцевать
3. Грамматический материал
В словах здесь, здание, здоровье, здравствуй(те) всегда пишется буква з, так как это не приставка, а часть корня. Запомните правописание слова чересчур.
4. Поделите слова на два столбика: с буквой з в приставке, с буквой с в приставке. З-Разделить, безработный, возвратиться, бездомный, вздрогнуть, разыскать, бездельник, раздать.
6. От данных ниже прилагательных образуйте новые с помощью приставки без(бес-). Бессердечный, бессмертный, бессильный, безумный, безшумный, беззвучный.
7. К данным словам прибавьте приставку раз-(рас-). Разделить, раздать, рассвет, расставить, рассердиться, разгадать, рассыпать, разлить.
Պապի դավադիր սպանությունից հետո Հռոմի աջակցությամբ Մեծ Հայքի թագավոր դարձավ նրա ազգական Վարազդատը (374-378), որն ապրել եւ կրթվել էր Հռոմում, հռչակվել օլիմպիական մրցախաղերում:
Վարազդատը եւս վարում էր Հռոմի ու Պարսկաստանի միջեւ խուսանավելու քաղաքականություն:
Պատմիչների վկայությամբ` Վարազդատը հուժկու մարզիկ էր, բայց բավական միամիտ էր, որի համար էլ գլուխ չէր հանում պետական գործերից:
Շուտով տարաձայնություններ առաջ եկան արքայի եւ սպարապետ Մուշեղ Մամիկոնյանի միջեւ: Վարազդատը իր դայակ Բատ Սահառունու դրդմամբ սպանել տվեց Մուշեղ Մամիկոնյանին, իսկ սպարապետության գործակալությունը հանձնեց Սահառունուն:
Վարազդատի քաղաքականությունից դժգոհ հայ նախարարներն սկսեցին համախմբվել Մանվել Մամիկոնյանի շուրջը, որը 378թ. Կարինի ճակատամարտում պարտության մատնեց Վարազդատին եւ վտարեց երկրից:
Մանվել Մամիկոնյանի խնամակալությամբ Մեծ Հայքի թագավոր հռչակվեց Պապի անչափահաս որդի Արշակ III-ը (378-389):
Երկրի փաստացի ղեկավար դարձավ Մանվելը, որը կարողացավ որոշ ժամանակով համախմբել բոլոր նախարարներին եւ երկիրը զերծ պահել պարսիկների ու հռոմեացիների ոտնձգություններից:
Նախարարների մեծ մասը հրաժարվեց ենթարկվել Արշակ III-ին եւ պարսից արքայի աջակցությամբ Հայոց արքա հռչակվեց Խոսրով IV Արշակունին (385-389):
Արշակի իշխանության տակ մնացին երկրի արեւմտյան մի քանի գավառները, իսկ երկրի մեծագույն մասն անցավ Խոսրովի իշխանության տակ: Մեծ Հայքը փաստորեն բաժանվեց երկու մասի եւ ավելի թուլացավ:
Երկարատեւ բանակցություններից հետո բյուզանդական կայսրը եւ պարսից արքան համաձայնության եկան վավերացնելու Հայաստանի բաժանումը:
387թ. կնքված պայմանագրով Հայաստանի արեւմտյան մասը հռչակվեց Հռոմի ազդեցության շրջան, իսկ արեւելյան մեծագույն մասը` Պարսկաստանի:
Բյուզանդական ու պարսկական զորքեր հաստատվեցին իրենց ազդեցության գոտիներում: Այսպիսով` հարեւան տերությունների միջեւ բաժանված ու թուլացած Հայոց պետությունը այլեւս ի զորու չէր ինքնուրույն քաղաքականություն վարելու, եւ ժամանակի հարց էր նաեւ թագավորության վերացումը:
389թ.` Արշակ III-ի մահից հետո, Հռոմը իր ազդեցության տակ գտնվող Հայաստանի արեւմտյան մասի կառավարումը վստահեց Խոսրով IV-ին, որով երկիրը նորից միավորվեց մեկ թագավորի իշխանության տակ: Խոսրովը պարտավոր էր արեւմտյան շրջաններից հավաքած հարկը ուղարկել կայսրին, իսկ արեւելյանից հավաքածը` պարսից արքային:
Աղձք) գյուղը գտնվում էր Մեծ Հայքի Այրարատ նահանգում (այժմ
389թ. պարսից արքան բանտարկեց Խոսրով IV-ին, քանի որ առանց իր համաձայնության կաթողիկոս էր հաստատել Սահակ Ա Պարթեւին: Սակայն պարսից արքան չհամարձակվեց վերացնել Հայոց թագավորությունը, քանի որ հայ նախարարները դեմ էին այդ քայլին:
Հայկական գահը տրվեց Խոսրով IV-ի եղբայր Վռամշապուհին (389-415 թթ.): Նա եւս կառավարում էր Հայաստանի երկու մասերում:
Վռամշապուհը, օգտվելով Պարսկաստանի եւ Հռոմի միջեւ ստեղծված քաղաքական հավասարակշռությունից, բարեկամական կապեր հաստատեց նրանց արքունիքների հետ, կարողացավ լավ հարաբերություններ պահպանել նաեւ հայ նախարարների հետ եւ քառորդ դար գահակալեց խաղաղությամբ, մեծապես նպաստեց երկրի բարգավաճմանը, հատկապես ազգային մշակույթի ու կրթության զարգացմանը:
Վռամշապուհն աջակցեց Սահակ Պարթեւին ու Մեսրոպ Մաշտոցին` հայոց գրերի ստեղծման եւ ազգային դպրոցների բացման գործում, մեծապես խրախուսեց նրանց լուսավորական ձեռնարկումները:
Վռամշապուհը կարգավորեց եւ Պարսից արքունիքին հաստատել տվեց հայոց նոր «Գահնամակը»` նախարարությունների տեղն ու պաշտոնները կառավարման նվիրապետական համակարգում:
Վռամշապուհի մահից հետո, նրա որդի Արտաշեսի մանկահասակության պատճառով, հայ նախարարների առաջարկով 415թ. կրկին թագավորեց բանտարկությունից ազատված Խոսրով IV-ը, բայց մի քանի ամսից վախճանվեց:
Օգտվելով պատեհ առիթից` Պարսից արքա Հազկերտ I-ը, հակառակ հայ նախարարների կամքին, 416թ. Հայոց գահին դրեց իր որդի Շապուհին (416-419): Դրանով պարսիկները նպատակ ունեին Հայաստանում հաստատել Սասանյան արքայատոհմի իշխանությունը, ապա հետզհետե հայերին քրիստոնեությունից շեղել դեպի զրադաշտականություն: Սակայն Շապուհը չկարողացավ շահել նախարարների համակրանքը, որոնք ամեն առիթով բացահայտորեն ցույց էին տալիս իրենց արհամարանքը նրա նկատմամբ:
419թ. Շապուհի Տիզբոն մեկնելուց եւ սպանվելուց հետո հայ նախարարները, Ներսես իշխանի գլխավորությամբ, ապստամբեցին եւ ժամանակավորապես թոթափեցին պարսից տիրապետությունը:
Սասանյան արքան հարկադրված եղավ Վռամշապուհի որդի Արտաշեսին ճանաչել Հայոց թագավոր (422-428), իսկ Վարդան Մամիկոնյանին` Հայոց սպարապետ: Սակայն Արտաշեսը փորձեց նախարարների իրավունքները սահմանափակել, ավելի շատ ժամանակ էր հատկացնում որսին ու զվարճություններին, քան պետական գործերին: Անխոհեմ քայլերով նա հետզհետե իր դեմ գրգռեց նախարարներին, որոնց պահանջով եւ կեղծ ամբաստանությամբ 428թ. պարսից արքան գահազրկեց նրան:
Արշակունի վերջին արքայի դեմ պարսից արքունիքի առաջ ամբաստանությամբ հանդես գալուց հրաժարվեց Գրիգոր Լուսավորչի տոհմի վերջին ներկայացուցիչ կաթողիկոս Սահակ Պարթեւը, որի համար ինքը եւս գահազրկվեց:
Այսպիսով` տապալվեց Արշակունիների արքայատոհմը եւ վերացավ Հայոց թագավորությունը:
Հայաստանը վերածվեց պարսից տերության մարզպանության, որի առաջին մարզպան նշանակվեց Վեհմիհրշապուհը (428-443):
Մարզպանական Հայաստանը թուլացնելու նպատակով նրանից առանձնացվեցին եւ հարեւան մարզպանություններին միացվեցին սահմանային նահանգները` Գուգարքը, Ուտիքը, Արցախը, Փայտակարանը, Պարսկահայքը, Կորճայքը եւ Աղձնիքը:
Փաստորեն, հայոց թագավորության վերացման ուղղությամբ պարսիկների դարավոր պայքարը, որ միշտ անհաջողության էր մատնվել հայոց բանակի եւ նախարարների դիմադրության շնորհիվ, ի վերջո պսակվեց հաջողությամբ հենց հայ նախարարների միջոցով:
Թագավորության կորուստը ծանր հարված էր հայ ժողովրդին, քանի որ ազգային պետությունը այն կարեւոր միջոցն է, որով ժողովուրդները պաշտպանվում են օտարների ոտնձգություններից:
Այս շրջանում հայկական պետականության կրողները մնացին նախարարությունները, որոնց ձեռքում էր կենտրոնացված երկրի տնտեսական ու պետական գործառույթների հիմնական մասը եւ բանակը:
I. (1) ժամանակի ընթացքում մարմնի դիրքի փոփոխությունը մեկ այլ մարմնի նկատմամբ անվանում են.
անցած ճանապարհ 2. հետագիծ 3. մեխանիկական շարժում II. (2) Որ՞ շարժումն են անվանում հավասարաչափ: Այն շարժումը, որի դեպքում. 1. մարմինը ցանկացած հավասար ժամանակամիջոցներում անցնում է հավասար ճանապարհներ 2. մարմինը հավասար ժամանակամիջոցներում անցնում է հավասար ճանապարհներ 3. մարմինը շարժվում է այնպես, որ նրա հետագիծը ուղիղ գիծ է
III. (2) Շարժվող գնացքի վագոնում նստած ուղևորը ո՞ր մարմինների նկատմամբ է գտնվում դադարի վիճակում. 1. վագոնի 2. գետնի 3. վագոնում նստած մյուս ուղևորների 4. վագոնի անիվների
IV. (2) Մարդատար գնացքը ցանկացած 0,5ժ-ում անցնում է 60կմ ճանապարհ, 15ր-ում’ 30կմ, 1ր-ում’ 2կմ և այլն: Ի՞նչ շարժում է դա. 1. անհավասարաչափ 2. հավասարաչափ 3. որոշ տեղամասերում հավասարաչափ
ՏԱՐԲԵՐԱԿ 2
I. (2) Այն գիծը, որը մարմինը գծում է իր շարժման ընթացքում, անվանում են. 1. անցած ճանապարհ 2. հետագիծ 3. մեխանիկան շարժում
II. (2) Մարմնի անցած ճանապարհ կոչվում է. մարմնի սկզբնական և վերջնական դիրքերի միջև եղած հեռավորությունը հետագծի այն հատվածի երկարությունը, որը մարմինը անցնում է որոշակի ժամանակամիջոցում
III. (2) Շարժվող գնացքի վագոնում սեղանի վրա դրված խնձորը տեդափոխվում է ……նկատմամբ.
1․ վագոնում քայլող ուղևորի 2. շոգեքարշի 3․ վագոնում նստած ողևորի IV. (2) Թվարկված շարժումներից, ո՞րն է հավասարաչափ.
ավտոմեքենայի շարժումը արգելակման ընթացքում
ժամացույցի ճոճանակի շարժումը
հարթավայրում հոսող գետի ջրի շարժումը
երկրի շարժումը իր առանցքի շուրջը
ՏԱՐԲԵՐԱԿ 3
I. (2) Այն գծի երկարությունը, որը մարմինը անցնում է որոշժամանակամիջոցի ընթացքում, անվանում են.
անցած ճանապարհ 2. հետագիծ 3. մեխանիկական շարժում II. (2) Ի՞նչ է մեխանիկական շարժումը. 1․ հետագծի երկարությունը, որով շարժվում է մարմինը 2․ մարմնի դիրքի փոփոխությունը այլ մարմինների նկատմամբ 3․ այն գիծը, որով շարժվում է մարմինը III. (2) Հեծանիվը իջնում է բլրից: Նրա ո՞ր մասերն են կմախքի նկատմամբ գտնվում շարժման մեջ. 1․ ոտնակները իրենց պտտման ընթացքում 2․ ոտնակները հեծանիվի «ազատ ընթացքի» ժամանակ 3․ նստատեղը 4․ շղթան ոտնակների պտտման դեպքում
IV. (2) Ավտոմեքենան 0,5ժ-ում անցավ 30կմ հեռավորություն, ընդ որում՜ առաջին 15ր-ում՜ 20կմ, իսկ հաջորդների ընթացքում՜ 10կմ: Ի՞նչ շարժում է դա.
անհավասարաչափ 2. հավասարաչափ
ճանապարհի որոշ հատվածներում հավասարաչափ
ՏԱՐԲԵՐԱԿ 4
I. (2) Այն շարժումը, որի ընթացքում մարմինը ցանկացած հավասար ժամանակամիջոցներում անցնում է հավասար ճանապարհներ, անվանում են.
մեխանիկական շարժում 2. հավասարաչափ շարժում 3․ անհավասարաչափ շարժում II. (2) Ինչպե՞ս է կոչվում այն գիծը, որը մարմինը գծում է իր շարժման ընթացքում. 1․ ուղիղ գիծ 2. անցած ճանապարհ 3. հետագիծ III. (2) Ո՞ր մարմինները կամ նրանց մասերն են գտնվում դադարի վիճակում Երկրի նկատմամբ. 1․ շարժվող տրակտորի թրթուրների ներքևի մասերը 2․ շարժվող տրակտորի թրթուրների վերևի մասերը 3․ արեգակը 4. շենքի հիմքը IV. (2) Բերված շարժումներից որո՞նք են անհավասարաչափ. 1․ ժամացույցի վայրկյնաչափի սլաքի շարժումը 2․ ձեռքից ընկած գնդակի շարժումը 3․ մետրոյի շարժասանդուղքի շարժումը
4. Հավասարաչափ շարժման արագություն ՏԱՐԲԵՐԱԿ 1
I. (1) Հավասարաչափ շարժման արագություն անվանում են այն մեծությունը, որը թվապես հավասար է.
միավոր ճանապարհ անցնելու ժամանակամիջոցին
շարժման ամբողջ ժամանակամիջոցում մարմնի անցած ճանապարհին
միավոր ժամանակում մարմնի անցած ճանապարհին
II. S=900 մ, t=15 ր, V=? մ/վ V=S/t V=900÷15=60մ/ր=1մ/վ
III. V=108000 կմ/ժ, V=? մ/վ V=108000000մ÷3600վ=30000մ/վ IV. V=33,5 կմ/ժ, V=? մ/վ
V=33500մ÷3600վ=9,3մ/վ
V. S=3 կմ, t1=70վ,t2 =80վ, t3=50վ, V=? մ/վ t=t1+t2+t3=200 վ V=S/t=3000մ÷200վ=15մ/վ
ՏԱՐԲԵՐԱԿ 2
I. (1) Ուղղագիծ հավասարաչափ շարժման ժամանակ մարմնի արագությունը ցույց է տալիս.
այն ժամանակը, որի ընթացքում մարմինը անցնում է միավոր ճանապարհ.
ինչ ճանապարհ է անցել մարմինը միավոր ժամանակում
ինչ ճանապարհ է անցնում մարմինը իր շարժման ընթացքում II. t=10 ր, S=3 կմ, V=? մ/վ V=5 մ/վ
I. (1) Որպես արագության միավոր ընդունում են այն… արագությունը, որի դեպքում մարմինը 1վ-ում անցնում է 1մ ճանապարհ.
շարժման… 2. հավասարաչափ շարժման… 3. անհավասարաչափ շարժման
II. (1) Երբ խոսում են անհավասարաչափ շարժման մասին, ի՞նչ արագություն են նկատի ունենում.
հավասարաչափ շարժման արագությունը
անհավասարաչափ շարժման արագությունը
միջին արագությունը
III. V=61200 կմ/ժ, V=? մ/վ
V=61200000 մ/3600 վ=17000մ/վ IV. S=15 կմ, t=10 ր, V=? մ/վ V=S/t V=15կմ/10ր=15000մ/600վ=25մ/վ V. S=3 կմ, t1=10 ր, t2=11 ր, t3=12 ր 20 վ, V=? մ/վ V=S/t t=t1+t2+t3=600վ+660վ+740վ=2000վ V=3000մ÷2000վ=1,5մ/վ ՏԱՐԲԵՐԱԿ 4
I. (1) Անվանեք արագության միավորները. 1․ 1սմ, 1 մ, 1 կմ 2. 1վ, 1ր,1ժ 3. 1սմ/վ, 1մ/վ, 1 կմ/ժ
II. S=1200 մ, t=5 ր, V=? մ/վ V=S/t 1200մ/300վ=4մ/վ III. V=2520 կմ/ժ, V=? մ/վ V=2520000մ/3600=700մ/վ IV. t=3 ժ, S=54 կմ, V=? մ/վ V=S/t V=54000մ/10800=5մ/վ V. t=3 ր, S1=100 մ, S2=90 մ, S3=80 մ, V=? մ/վ S= S1+S2+S3=270մ V=S/t=270÷180=1,5մ/վ
5. Շարժման ճանապարհի և ժամանակի հաշվարկը:
ՏԱՐԲԵՐԱԿ 1
I. S=250 մ, V=5 մ/վ, t=?վ T=S/V=250մ/5մ/վ=50վ II. t=15 վ, V=4 մ/վ, S=? մ S=V×t=4 մ/վ×15վ=60մ III. V=60 կմ/ժ, t=1,5 ժ, S=? կմ
S=V×t=60կմ/ժ×1.5ժ=90կմ IV. t=5 վ, V=0.34 կմ, S=? մ S=V×t=340մ×5=1700մ V. S=43200 կմ, V=8000 մ/վ, t=? վ t=S/V=43200000÷8000մ/վ=5400վ
ՏԱՐԲԵՐԱԿ 2
I. V=200 մ/վ, S=3000 մ, t=? վ t=S/V=3000մ÷200մ/վ=15վ II. V=80 կմ/ժ, t=4 ժ, S= ? կմ S=V×t=80կմ/ժ×4ժ=320կմ III. V=90 կմ/ժ, t=40 վ, S=? մ S=V×t=25մ/վ×40վ=1000մ IV. t=2,5 ժ, V=20 մ/վ, S=? կմ S=18 կմ S=V×t=9000վ×20մ/վ=180000մ=18կմ V. V=0,095 մ/վ, S=200 մ, t=? ր t=S÷V ՏԱՐԲԵՐԱԿ 3
I. V=50 կմ/ժ, t=3 ժ, S=? կմ S=V×t=50 կմ/ժ×3ժ=150կմ II. S=600 մ, V=12 մ/վ, t=? վ t=S/V=600մ/12=50վ
III. t=80 վ, V=720 կմ/ժ, S=? մ S=V×t=200մ/վ×80վ=16000 մ=16կմ
IV. V=3 մ/վ, t=30 ր, S=? S=V×t=3մ/վ×1800վ=5400մ
V. S=150000000կմ, V=300000000 մ/վ, t=? վ t=S/V=150000000000մ/300000000=500վ
ՏԱՐԲԵՐԱԿ 4
Եթե մարմինը շարժվում է անհավասարաչափ, ապա, որպեսզի որոշենք. I. (1) նրա միջին արագությունը, պետք է… մարմնի անցած ճանապարհը բաժանել շարժման ժամանակի II. (1) նրա անցած ճանապարհ, պետք է… միջին արագությունը բազմապատկել շարժման ժամանակով III. (1) նրա շարժման ժամանակը, պետք է … մարմնի անցած ճանապարհը բաժանել միջին արագությանը
IV. V=1000 մ/վ, t=15 ր, S=? կմ/մ S=V×t=1000մ/վ×900վ=900000մ=900կմ
V. S=600 կմ, V=300000000 մ/վ, t=? վ t=S/V=600000/300000000 մ/վ=0,002վ
6.Իներցիա Իներցիան կենցաղում և տեխնիկայում
ՏԱՐԲԵՐԱԿ 1 Կարո՞ղ է մարմինը այլ մարմինների ազդեցության բացակայության դեպքում. I. (1) սկսել շարժվել կարող է II. (1) շարժվել հավասարաչափ մարդիկ և կենդանիները կարող են III. (1) մեծացնել կամ փոքրացնել իր արագությունը չի կարող
IV. (2) Մարմնի արագությունը պահպանելու երևույթը, երբ նրա վրա այլմարմիններ չեն ազդում, կոչվում է.
1․ մեխանիկան շարժում 2. իներցիա 3. մարմնի շարժում
V. (2) Ո՞ր ուղղությամբ կընկնի շարժվող տրամվայից ցատկող մարդը.
1․ տրամվայի շարժման ուղղությամբ
2․ տրամվայի շարժման ուղղությանը ուղղահայաց
3․ տրամվայի շաժման ուղղությանը հակառակ
ՏԱՐԲԵՐԱԿ 2
I. (2) Եթե մարմնի վրա այլ մարմիններ չեն ազդում, նա. 1. գտնվում է դադարի վիճակում 2.շարժվում է 3. շարժվում է փոփոխական արագությամբ 4. գտնվում է դադարի վիճակում կամ շարժվում է ուղղագիծ և հավասարաչափ
II. (2) Եթե մարմնի վրա ազդում են այլ մարմիններ, ապա նրա արագությունը. 1. չի փոփոխվում,այն գտնվում է դադարի վիճակում 2. չի փոփոխվում, այն շարժվում է ուղղագիծ և հավասարաչափ 3. մեծանում է կամ փոքրանում
III. (2) Մարմինը գտնվում է շարժման մեջ, և նրա վրա ազդում են այլ մարմիններ: Ի՞նչ տեղի կունենա մարմնի հետ, եթե նրա վրա այլ մարմինների ազդեցությունները վերանան: Ինչպե՞ս նա կշարժվի. 1. մարմնի շարժումը կդադարի 2. մարմինը կսկսի շարժվել ուղղագիծ և հավասարաչափ 3. մարմնի արագությունը կսկսի փոքրանալ
IV. Ինչպես է կոչվում մարմնի՝ իր արագությունը պահպանելու երևույթը երբ նրա վրա մարմիններ չեն ազդում: 1. մեխանիկական շարժում 2. իներցիա 3. դիֆուզիա
V. Մայրուղով հարավից դեպի հյուսիս ավտոբուսը կտրուկ թեքվեց դեպի արևելք: Այդ ընթացքում որ ուղղությամբ կշարժվեն ավտոբուսում գտնվող ուղևորները. 1. Դեպի հյուսիս 2. Դեպի հարավ 3. Դեպի արևմուտք 4. Դեպի արևելք