Лао-цзы пытался отказываться от назначения, но тщетно. Тогда он согласился и сказал:
— Но Вы будете сожалеть об этом назначении, так как мои пути понимания и видения полностью отличаются от Ваших.
Император настаивал, поскольку был уверен в необыкновенной мудрости этого человека.
Лао-цзы занял место верховного судьи и первое дело, которое он рассматривал, было о человеке, Которого схватили на месте преступления за воровство в доме самого богатого человека. Фактически дело не рассматривалось, поскольку вора поймали на месте преступления и он сам признался в содеяном.
Лао-цзы вынес ему знаменитый приговор, настолько уникальный и исполненный понимания, что никогда, ни до него, ни после никто не выносил такого приговора. Он гласил, что вора нужно отправить в тюрьму на шесть месяцев и богача тоже следует отправить в тюрьму на такой же срок.
Богач промолвил:
— Не могу поверить своим ушам! Мои деньги украдены и меня же в тюрьму? То же самое наказание, что и вору! За что?
Лао-цзы сказал:
— Ты и есть первый вор, а он уже второй. Но тебе следовало бы вынести более суровое наказание. Ты собрал все ценности столицы в свои закрома и сделал тысячи людей голодными, а ведь это люди, которые производят! За счет них ты живешь. Ты великий эксплуататор.
Весь зал хранил молчание. Богач же сказал:
— Возможно, ты и прав, но перед тем, как ты отправишь меня в тюрьму, я хочу видеть императора. Встретившись с императором, он сказал:
— Вы поставили верховным судьей человека, который осудил меня. Но помните, если я — вор, то Вы — гораздо больший вор. Вы эксплуатируете всю страну. Отстраните этого человека, иначе он и Вас объявит вором.
Император сказал:
— Признаю, это мое упущение, он предупреждал меня, что его понимание совершенно отлично от нашего. Мы поправим это дело.
Лао-цзы освободили от его обязанностей и император сказал ему:
— Ты был прав, прости меня. У нас действительно разные способы мышления.
Լաո Ցզին փորձում էր հրաժարվել նշանակումից, սակայն ապարդյուն։ Հետո նա համաձայնվեց և ասաց. «Բայց դուք կզղջաք այս նշանակման համար, քանի որ իմ հասկացողություներն ու տեսակետերը բոլորովին տարբերվում են ձերից: Կայսրը պնդեց, քանի որ վստահ էր այդ մարդու արտասովոր իմաստության վրա։ Գերագույն դատավորի տեղը զբաղեցրեց Լաո Ցզին, և առաջին գործը, որը նա դատեց, վերաբերում էր մի մարդու, ով բռնվել էր հանցագործության վայրում՝ ամենահարուստ մարդու տնից գողություն անելու համար։ Փաստորեն, գործը քննության չի առնվել, քանի որ գողին բռնել են հանցագործության վայրում, և նա ինքն է խոստովանել իր կատարածը։
Լաո Ցզին նրան մի հայտնի նախադասություն բերեց՝ այնքան յուրօրինակ և ըմբռնումով լի, որ ոչ ոք երբևէ նման նախադասություն չէր բերել՝ ո՛չ նրանից առաջ, ո՛չ դրանից հետո։ Այնտեղ ասվում էր, որ գողը պետք է վեց ամսով բանտարկվի, և հարուստը նույնպես պետք է նույն ժամկետով բանտարկվի։ Հարուստն ասաց. — Ականջներիս չեմ հավատում! Իմ փողը գողացել են, իսկ ես պետք է բանտ նստե՞մ։ Նույն պատիժը, ինչ գողի համար։ Ինչի համար? Լաո Ցզին ասաց. «Դուք առաջին գողն եք, իսկ նա՝ երկրորդը։ Բայց դուք պետք է ավելի խիստ պատիժ ընդունեիք։ Դուք ձեր սեյֆերում հավաքել եք մայրաքաղաքի բոլոր արժեքները և հազարավոր մարդկանց թողել սոված, բայց նրանք մարդիկ են, որոնք արտադրում են։ Դուք ապրում եք նրանց հաշվի: Դուք մեծ շահագործող եք։
Ամբողջ սենյակը լռություն պահպանեց ։ Հարուստն ասաց. «Դուք կարող է և ճիշտ եք, բայց նախքան ինձ բանտ ուղարկելը, ես ուզում եմ տեսնել կայսրին։ Հանդիպելով կայսրին, նա ասաց. -Ինձ դատապարտողին դարձրեցիք գերագույն դատավոր։ Բայց հիշեք, եթե ես գող եմ, ուրեմն դուք շատ ավելի մեծ գող եք։ Դուք շահագործում եք ամբողջ երկիրը։ Հեռացրե՛ք այս մարդուն, այլապես նա և դուք կհայտարարվեք գող։ Կայսրն ասաց. — Ընդունում եմ, սա իմ բացթողումն է, նա ինձ զգուշացրեց, որ իր հասկացողությունը բոլորովին տարբերվում է մեր հասկացությունից։ Մենք կկարգավորենք այս հարցը։ Լաո Ցզին ազատվեց իր պարտականություններից, և կայսրն ասաց նրան. -Դու ճիշտ էիր, ներիր ինձ։ Մենք իսկապես տարբեր մտածելակերպ ունենք։
Արամ Ղազարյան 