Արամ Ղազարյան

Հարավ-արևմտյան Ասիա

1.Ուրվագծային քարտեզի վրա նշել հարավ-արևմտյան Ասիայի երկրները և այդ երկրների ափերը ողողող ջրային ավազանները:

2.Ինչպիսին է Հարավ-արևմտյան Ասիայի աշխարհագրական դիրքը

Հարավ-արևմտյան Ասիան գտնվում է Միջերկրական, Արաբական, Կարմիր, Սև և Կասպից ծովերի, Ադենի, Օմանի և Պարսից ծոցերի միջև։ Տարածաշրջանում է գտնվում Փոքրասիական Արաբական թերակղզինները, Հայաստանը, Իրանը։ Պատմաաշխարհագրական առումով Հարավարևմտյան Ասիայի կազմում են նաև Կովկասի պետությունները։

3. Որոնք են հարավ-արևմտյան Ասիայի տնտեսական զարգացման խոչընդոտներն ու խթանիչները

Հարավ-արևմտյան Ասիայում նավթը տարածաշրջանի երկրների մեծ մասի եկամտի գլխավոր աղբյուրն է։ Նավթի համար մղվող պայքարը դարձել է հարավ-արևմտյան Ասիայի լարվածության,երբեմն նաև հակամարտության, պատերազմների գլխավոր պատճառը։ Տարածաշրջանում շատ լուրջ է ջրի խնդիրը։Տարածաշրջանում ջրի խնդիրն էլ շատ մեծ դեր խաղում: Դրա պակասը շատ է զգացվում և նաև, պետությունների միջև հաճախ քաղաքական լարվածության պատճառ է դառնում։

4.Ինչ դեր ունի հարավ-արևմտյան Ասիան ամողջ աշխարհում

Հարավ-արևմտյան Ասիայում են սկիզբ առել համաշխարհային կրոններից քրիստոնեությունը և մահմեդականությունը: Այս տարածաշրջանում նաև գտնվում են դրանց ուխտավայրերը: Տարածաշրջանում գտնվում են հնագույն պատմություն ունեցող քաղաքները, օրինակ՝ Երևանը, Բեյրութը, Դամասկոսը, Երուսաղեմը և այլմ: Պաղեստինը հաամարվում է հուդդայականության և քրիստոնեության, իսկ Սաուդյան Արաբիան՝ իսլամի հայրենիքը: Հարավ-արևմտյան Ասիայում են գտնվում աշխարհի նավթի պաշարների 2/3-ը և գազի պաշարների 1/4-ը: Տարածաշրջանը աշխարհում առաջինն է փյունիկյան արմավի արտադրությամբ: Հարավ-արևմտյան Ասիան, աշխարհում առանձնանում է խողովակաշարային տրանսպորտի զարգացման բարձր մակարդակով: Կիպրոսը աշխարհի ամենամեծ նավատորմ ունեցող երկրներից մեկն է:

1. Մթնշաղ



Ես սիրում եմ մթնշաղը նրբակերտ,
Երբ ամեն ինչ երազում է հոգու հետ,
Երբ ամեն ինչ, խորհրդավոր ու խոհուն,
Ցրնորում է կապույտ մութի աշխարհում…
Չըկա ոչ մի սահման դնող պայծառ շող,
Աղմուկի բեռ, մարդկային դեմք սիրտ մաշող.—
Հիվանդ սիրտըդ չի՛ տրտնջում, չի՛ ցավում,
Որպես երազ մոռացումի անձավում.
Եվ թվում է, որ անեզր է ամեն ինչ —
Ու ողջ կյա՛նքդ — մի անսահման քաղցր նինջ…

Դասարանական աշխատանք

Հարակատար դերբայով կազմված ժամանակային ձևեր 

Հարակատար դերբայ + օժանդակ բայ : Հատուկ են միայն սահմանափակ թվով բայերի: 

Հարակատար ներկան ցույց է տալիս առարկայի դրությունը և վիճակը ներկայում՝

Քնած են, կարծես անսահման խաղաղություն է:

Հարակատար անցյալը ցույց է տալիս առարկայի դրությունը, վիճակը անցյալում ՝ խոսելու պահից առաջ: 

Կանգնած էր սեղանի մոտ և ինչ-որ բան էր մտորում: 

1. Փակագծերում եղած բայերը գործածիր հարակատար անցյալի համապատասխան թվով ու դեմքով: 

Դղյակի ուրիշ շատ սենյակների նման քարաշեն էր և այս առանձնարանը՝ միայն այն զանազանությամբ , որ սա (կերտված էր) գույնզգույն ընտիր քարերից: Պատերից յուրաքանչյուրը (բաժանված էին) չորս կամարամասի, որոնք (հաստատված էին) գոտեզարդ պատվանդանների վրա: Պատերի հարթ ու ողորկ մասերը (շինված էին) սպիտակ, սյուներն ու կամարները ՝ դեղնագույն քարից: 

Սահմանական ապառնի 

Կազմվում է ապակատար դերբայի և օժանդակ բայի ներկայի ձևերով: 

Ցույց է տալիս խոսելու պահից հետո կատարելի գործունեություն: 

2. Խոնարհի՛ր երգել, բարձրանալ բայերը: 

Երգելու եմ, ենք, ես, եք, է, են:

բարձրանալ եմ, ենք, ես, եք, է, են:

328

329

330

331

332

333

Միություն և առաջադիմություն (թուրքերեն «իթթիհաթ վե թերաքքի»), երիտթուրքեր, թուրքական քաղաքական կուսակցություն։ Հիմնվել է 1889 թվականի մայիսի 21-ին՝ «Օսմանյան միասնության ընկերություն» անունով։ Նպատակը 1876 թվականի Սահմանադրության վերականգնումն էր և պառլամենտի գումարումը։ Ավելի ուշ վերանվանվել է «Միության և առաջադիմության օսմանյան ընկերություն» և միավորվել երիտթուրքերի Փարիզի խմբի հետ։ Հիմնադիրներն էին Աբդուլլահ Ջևդեթը, Իսհակ Սյուքութին, Իբրահիմ Թեմոն, Հիլմի Թունալըն և Աքիլ Մուխթարը։ Հալածանքների պատճառով ղեկավարները փախել են արտասահման։ 1897 թվականին սկսել են գործել ընկերության Ժնևի, ապա և Կահիրեի բաժանմունքները։ Ընկերությունը հրատարակել է թերթեր Կ.Պոլսում, Զմյուռնիայում, Ժնևում, Կահիրեում, քննադատել Աբդուլ Համիդ ll-ի վարչակարգը։ 1902 թվականին Փարիզի համագումարում ընկերությունը պառակտվել է 2 խմբի. Սաբահէդդինի կողմնակիցների և Ահմեդ Ռիզայի կողմնակիցների։ Դաշնակցության ներկայացուցիչ Խ. Մալումյանի միջնորդությամբ, կողմերը համաձայնել են միավորել ուժերը սուլթանի դեմ պայքարում։ Այդ ժամանակ Սալոնիկում գործել է Ազատության օսմանյան ընկերությունը, որը հանդես է եկել կայսրության ներքին գործերին եվրոպական տերությունների միջամտության դեմ. ագիտացիա արել բանակում և այլն։ 1908 թվականին այդ ընկերությունը որոշել է միավորվել Փարիզի ընկերության հետ, և նրա պարագլուխները մտել են ԿԿ կազմի մեջ։ 1908 թվականի հուլիսի 23-ի զինված հեղաշրջման հետևանքով իթթիհաթականները հռչակել են սահմանադրության վերականգնումը։ Դրանից հետո գաղտնի ԿԿ անդամներ Թալեաթը, Էնվերը, Բեհաեդդին Շաքիրը, Միդհաթ Շյուքրին և ուրիշներ Սալոնիկից տեղափոխվել են Կ. Պոլիս, շուտով նրանց գլխավորած ընկերությունը հռչակվել է քաղաքական կուսակցություն։ Լինելով պանթյուրքիզմի մոլի ջատագովներ՝ նրա պարագլուխները իրենց տասնամյա կառավարման ընթացքում (1908-1918) Օսմանյան կայսրությունը երեք անգամ ներքաշել են արկածախնդրական պատերազմների (1911 թվականին՝ Տրիպոլիտանական, 1912-1913 թվականներին՝ Բալկանյան, 1914-18 թվականներին՝ Առաջին աշխարհամարտ) մեջ՝ նոր տարածքներ զավթելու նպատակով։

Առաջին համաշխարհային պատերազմի նախօրեին և ընթացքում «Միություն և առաջադիմություն» կուսակցության պարագլուխները ծրագրել և իրագործել են հայերի ցեղասպանությունը։ Պատերազմում Թուրքիայի պարտությունից հետո՝ 1918 թվականի հոկտեմբերի 19-ին, տեղի է ունեցել կուսակցության վերջին համագումարը, որը հայտարարել է ինքնալուծարման և նոր՝ «Թեջադդուդ» («Վերածնունդ») կուսակցության ստեղծման մասին։ Սակայն նոյեմբերի 2-ին դաշնակիցների (Անտանտի) զորքերը մտել են Կ.Պոլիս, և «Միություն և առաջադիմություն» կուսակցության պարագլուխները փախել են արտասահման։

1919-1920 թվականներին Կ.Պոլսում տեղի է ունեցել կուսակցության ԿԿ անդամների դատավարությունը։ Պատերազմի և հայերի ցեղասպանության գլխավոր հանցագործները հեռակա կարգով դատապարտվել են մահվան, սակայն հանցագործների զգալի մասը խուսափել է արդար պատժից։ Կուսակցության որոշ պարագլուխների մահվան դատավճիոն ի կատար են ածել հայ վրիժառուները։

Մասնակիցներ՝

Միջին դպրոցի 8-րդ դասարանի սովորողներՆպատակը՝

• Բացատրել ընտանիքի նշանակությունը հասարակության մեջ
  Առանց ընտանիքի, երեխան մեծ հաշվով սխալ կմեծանա և գրեթե ամեն ինչից զուրկ կլինի:
• Ի՞նչ է անհրաժեշտ ընտանիքի ամրության ու կայունության համար,ինչն է ընտանիքում միավորում մարդկանց
  Միմյանց լսելը և հասկանալը։
• Որո՞նք են մեծ և փոքր ընտանիքների առավելություններն ու թերությունները
  Մեծ ընտանիքի առավելությունը այն է, որ ֆինանսական խնդիրներ քիչ կլինեն, իսկ փոքր ընտանիքի առավելությունը այն է, որ ուշադրությունը միմյանց հանդեպ ավելի շատ է:
• Ի՞նչն է նյութական արժեք և ինչը՝ հոգևոր:
• Նյութական արժեքը դա գումարն է կամ այլ ինչ-որ թանկարժեք բան, իսկ հոգևոր արժեքը դա մարդու ներաշխարհն է:

Ընթացքը՝

• Խմբային աշխատանքներ
• Քննարումներ
• Բանավեճեր

Արդյունքում՝ 

• պատումներ, հոդվածներ, հետազոտական աշխատանքներ սովորողների բլոգներում

382-391

Տնային աշխատանք

1. Դուրս բեր բայերը, որոշիր տեսակը, դեմքը, թիվը, եղանակը, սեռը:

Սկսել էր փչել թարմ, գրեթե ցուրտ քամին: Արևը հաճախ ծածկվում էր վազող ամպերի մութ կտորներով: Առջևս՝ ցածում, փռված էր գյուղը՝ իր կարմիր կղմինդրե տանիքներով, սիրուն ծառաստանների մեջ թաքնված: Հորիզոնում հնձված արտերի հեռանկարը ծածկվել էր մոտակա թաց հողերից ելնող գոլորշիների քողաձև վարագույրով:

1.Սկսել էր փչել-հարադիր բարդություն,3րդ դեմք, եզակի թիվ, սահմանական եղանակ, ներգործական սեռ:

2.Ծածկվում էր-Օժանդակ բայ, 3րդ դեմք, եզակի թիվ, սահմանական եղանակ, կրավորական սեռ:

3.Փռված էր-Օժանդակ բայ, 3րդ դեմք, եզակի թիվ, սահմանական թիվ, կրավորական սեռ:

4.Թաքնված-հարակատար, անդեմ,

5.Հնձված-հարակատար, անդեմ

6.Ծածկվել էր-Օժանդակ բայ, 3րդ դեմք, եզակի, սահմանական թիվ, կրավորական սեռ:

7.Ելնող-ենթակայական, անդեմ

2. Վերհիշել ածականը, նախորդ առաջադրանքի տեքստից դուրս գրել ածականները, գրել տեսակը և աստիճանը:

1.Թարմ-որակական, դրական

2.Ցուրտ-որակական, դրական

3.Հաճախ-որակական, դրական

4.Մութ-որակական, դրական

5.Կարմիր-որակական, դրական

6.Սիրուն-որակական, դրական

7.Թաց-որակական, դրական

8.Քողաձև-որակական, դրական

3. Դուրս գրի՛ր անորոշ դերբայները, որոշի՛ր դրանց հոլովը և պաշտոնը:

Նստել անկարելի էր, պետք էր միայն կանգնել : Ասաց, որ մեռնելու ցանկություն չունի, կարիք չկա անհանգստանալու: Նրանց դուրս գնալուց հետո սենյակն ազատվեց:

Պատուհանի մութ ապակիները սկսեցին որոշակի երևալ, խրճիթը սկսեց քիչ-քիչ լուսավորվել:

Հավերը շարժվեցին թառի վրա, բարձրացան ոտների վրա, թափահարեցին թևերը

Նստել, կանգնել, մեռնելու, անհանգստանալու, գնալուց, երևալ, լուսավորվել

4. Հոլովի՛ր հեռանալ և հեռացնել անորոշ դերբայները:

Հեռանալ, հեռանալու, հեռանալուն, հեռանալը, հեռանալուց, հեռանալով, հեռանալու մեջ:

Հեռացնել, հեռացնելու, հեռացնելուն, հեռացնելը, հեռացնելուց, հեռացնելով, հեռացնելու մեջ:

5. Կազմի՛ր տրված բայերի ենթակայական դերբայը՝ գնահատել, թպրտալ, թախծել, խաղալ, անհանգստանալ, թռչել:

Գնահատել-գնահատող

Թպրտալ-թպրտացող

Թախծել-թախծող

Խաղալ-խաղացող

Անհանգստանալ-անհանգստացող

Թռչել-թռչող

Բառերից երեքը գործածիր նախադասության մեջ:

Անհանգստացող մայրը սպասում էր իր որդուն:

Թպրտացող ձուկը փորձում էր նորից մտնել ջուրը:

Բակում խաղացող երեխաները աղմկում էին:

6. Դուրս գրի՛ր ենթակայական դերբայները և որոշի՛ր, թե դրանք որպես նախադասության ինչ անդամ են գործածված:

Իր արհեստին ծուռ նայողը կուշտ չի ուտի:

Տուն ավերողին տուն չի մնա:

Ուրիշի տունը քանդողը իր հացը ցամաք կուտի:

Հեռվից լսվող դափի ձայնը դուրս կգա:

Նայող-ենթակա

Ավերող-խնդիր

Քանդող-ենթակա

Լսվող-հատկացուցիչ

1.Որ շարժումն են անվանում ազատ անկում
Մարմինների անկումը, որը տեղի է ունենում միայն երկրի ձգողության ազդեցությամբ, կոչվում է ազատ անկում:

2.Գրել և բացատրել ազատ անկման բանաձևը
v=gt

3.Ձևակերպել Գալիլեյի օրենքը
Բոլոր մարմինները Երկրի ձգողության ազդեցությամբ ընկնում են նույն արագացմամբ։

4.Որ շարժումն են  անվանում   շրջանագծային հավասարաչափ շարժում:
Կորագիծ շարժումը, որի դեպքում մարմնի հետագիծը շրջանագիծ է, կոչվում է շրջանագծային շարժում:

5.Ինչ ուղղություն ունի արագությունը շրջանագծային հավասարաչափ շարժման դեպքում:բերել օրինակներ
Մարմնի շարժման ակնթարթային արագության ուղղությունը համընկնում է այդ կետով շրջագծին տարված շոշափողին:

6.Ինչ է պտտման պարբերությունը:
Պտտման պարբերություն է կոչվում այն ժամանակամիջոցը, որի ընթացքում շրջանագծով հավասարաչափ շարժվող մարմինը կատարում է մեկ լրիվ պտույտ։

7.Ինչ է պտտման հաճախությունը,և որն է նրա միավորը:
Շրջանագծային հավասարաչափ շարժման պտտման հաճախություն կոչվում է կամայական ժամանակամիջոցում մարմնի կատարած պտույտների N թվի և պարբերության հակադարձ մեծությունն է:

8.Գրել և բացատրել պտտման պարբերության և հաճախության կապն արտահայտող բանաձևը:
n=1/T

9.Ինչպես կարելի է հաշվել շրջանագծով հավասարաչափ շարժվող մարմնի արագությունը,եթե հայտնի են շրջանագծի շառավիղը և պտտման պարբերությունը կամ պտտման հաճախությունը:
Շրջանագծով հավասարաչափ շարժվող մարմնի արագությունը կարելի է հաշվել՝
v=S/t բանաձևով, որտեղ t=T,  S=2 ПR, որտեղ П=3.14,
v=(2ПR)/T, հաշվի առնելով, որ T=1/n, կստանանք
v=2ПRn

Spielen

Ich spiele

Du spielst

Er/sie/es spielt

Ihr spielt

Wir spielen

Sie spielen

1908 թվականի հուլիսին Օսմանյան կայսրությունում տեղի ունեցած զինված ապստամբություն։ Կազմակերպել էր Իթթիհադ վե թերաքքին միություն և առաջադիմություն կոմիտեն, որը հիմնադրվել էր 1889 թվականին։

19-րդ դարի վերջին և հատկապես 20-րդ դարի սկզբին Օսմանյան կայսրությունը շարունակում էր քայքավել տնտեսական և քաղաքական ճգնաժամի պատճառով։ Թուրք հասարակական-քաղաքական կյանքում առաջացած նոր ուժերը նպատակ ունեին կանխել կայսրության մոտալուտ փլուզումը և այդ ուղղությամբ առաջին քայլը համարում էին երկրի դուրս բերումը այդ օրհասական դրությունից։ Որպես այդ նպատակի միջոց, առաջնահերթ հրատապ էր սուլթան Աբդուլ Համիդի ռեժիմի տապալումը։ Հակասուլթանական շարժման գլուխ կանգնած էր դեռևս 1889 թ.-ին հիմնադրված «Իթթիհատ վե թերաքքի» («Միություն և առաջադիմություն») կուսակցությունը։ Երիտթուրքերը դաշնակցականներին և հնչակյաններին առաջարկել էին միասնաբար պայքարել սուլթանական վարչակարգի դեմ։ Հնչակյանները հրաժարվեցին երիտութրքերի հետ համագործակցությունից, որովհետև ինչպես իրենք են նշել.«…թուրք կոմիտեն պայման կը դնէր ազգային ամեն մասնավոր պահանջում մէկդի ընել, և համաձայնիլ Միության և Առաջադիմության Օսմանյան ծրագրին վրա» ։ Մինչդեռ Դաշնակցական գործիչները ընդունել էին համագործակցության առաջարկը՝ պատճառաբանելով, որ իրենք նախընտրել են չմերժել թուրքերի մեկնած ձեռքը և առաջնային նպատակ են համարել Համիդյան վարչակարգի տապալումը։ Արդյունքում՝ 1907 թ.-ի դեկտեմբերին, Փարիզում կայացած կոնգրեսում Իթթիհատ վե թերաքքի և Հայ հեղափախական դաշնակցություն կուսակցությունները, արաբական, հրեական և մակեդոնական կոմիտեները համաձայնության եկան համիդյան վարչակարգը միասնական ուժերով տապալելու և Թուրքիայում սահմանադրական կարգեր հաստատելու խնդրի շուրջ։ Երիտթուրքերը շատ պարզ հասկացրեցին դաշնակցականներին, որ չպետք է անկախանալու կամ ինքնավարություն ձեռք բերելու հույսեր փայփայեն, սակայն հայերը կարող են «այլ ժողովուրդների հետ համահավասար իրավունք » ստանալ։ Չնայած Փարիզի վեհաժողովում դաշնակից ուժերի միջև եղած տարակարծություններին, այնուամենայնիվ քաղաքական ուժերը համախբմվեցին և դա բախտորոշ նշանակություն ունեցավ շարժման ընթացքի համար։ Աբդուլ Համիդի միահեծան կառավարմանը վերջ տալու համար մղվող պայքարը շուտով դրվեց գործնական հողի վրա։ Դրա համար ազդակ հանդիսացավ Մակեդոնիայում կառուցվող երկաթգիծը, որն ըստ սուլթանի նպատակ ուներ ամրապնդել թուրք-գերմանական դաշինքը։ Սակայն Թուրքիայի ընդդիմադիր ուժերը համոզված էին որ, սա Մակեդոնիային տանում էր գերմանիզացման, որը կանջատեր այդ երկիրը Օսմանյան կայսրությունից։ 1908 թ.-ի հուլիսին, Մակեդոնիայում սպաներ Նիազի և Էնվեր բեյերի գլխավորությամբ զորքերն ապստամբում են։ Սուլթան աբդուլ Համիդի ուղարկած պատժիչ ուժերը, որոնք գտնվում էին իթթիհատականների քարոզչության ազդեցության ներքո, նույնպես ապստամբում են։ Սուլթան Աբդուլ Համիդ Երկրորդը իր գահը փրկելու համար համաձայնում է երկրում սահմանադրական կարգեր հասատելու ընդդիմության պահանջին։ Այսպիսով Թուրքիայում տեղի է ունենում պետական հեղաշրջում, որից հետո սուլթանի իշխանությունը կրում է ձևական բնույթ։ Երկրում փաստացի իշխանությունը կենտրոնանում է երիտթուրք պարագլուխների ձեռքում։ Օսմանյան կայսրությունը հռչակվում է սահմանադրական միապետություն։ Երիտթուրքական հեղաշրջումից հետո Օսմանյան կայսրությունում իր քաղաքական գործունեությունն էր ծավալում նաև Հայ հեղափախական դաշնակցություն կուսակցությունը։ Նրա գործունեությունը 1908 թ-1914 թթ.-ին կարելի է բաժանել երկու փուլերի՝ 1908-1911 թթ. և 1912-1914 թթ.: Թեև մի շարք դաշնակցական գործիչներ թերահավատորեն էին վերաբերվում «Ազատություն, հավասարություն, եղբայրություն» կարգախոսով հեղաշրջում կատարող երիտթուքերին, այնուամենայնիվ առաջին փուլում ՀՅԴ-ն համագործակցեց իթթիհատականների հետ։ Հրաժարվելով դրսի միջամտությունից՝ Հայկական հարցի լուծումը նա փորձեց կապել սահմանադրական միապետության ժողովրդավարացման հետ՝ որպես երկրի ներքին խնդիր։ ՀՅԴ-ն իր մասնակցությունն էր բերել երիտթուրքերի հաղթանակին և սահմանադրության շրջանակներում գործելու հնարավորություն ձեռք բերեց, ինչը վերջնականապես հաստատվեց 1908 թ. Օգոստոսին Կ.Պոլսում երիտթուրքերիև Սաբահեդինի հետ կայացած խորհրդկացությունից հետո Հեղաշրջումից հետո բոլորը ազատ արձակվեցին բանտերից։ Մի պահ կարծես, հայերը դարձել էին թուրքերի սիրելի հարևանները։ Թուրք պաշտոնյաները հարմար առիթը բաց չէին թողնում հայերի հանդեպ իրենց համակրանքը արտահայտելու համար։ Հատկանշական է, որ Սաբահեդինի հետ ունեցած խորհրդակցությանը եկած դոկտոր Ռեշիդ Նիհադը պահանջում էր ավելի լայն արտոնություններ քան հայ հեղափոխական դաշնակցականները արդեն ստացել էին։ Սա ևս մեկ անգամ ցույց է տալիս, թե թուրքական իշխանությունները քաղաքական ինչպիսի խորամանկ ու երկդիմի մոտեցում էին որդեգրել հայերի նկատմամբ։ Սահմանադրական պետություն ստեղծելու կարևորագույն առհավատչյաներից մեկն էլ Օսմանյան խորհրդարանի ձևավորումն էր։ 1908 թ. հուլիսից հոկտեմբեր ընկած ամիսները կարող էին բախտորոշ լինել Օսմանյան ողջ հասարակության համար։ Երիտթուրքերն իրենց իրական դեմքը ցույց տվեցին հենց խորհրդարանական ընտրությունների ժամանակ։ Օսմանյան խորհրդարանի ընտրությունները տեղի ունեցան թուրք հետամնաց ու անուղղելի տարրի քաղաքացիական տհասությանն ու ազգայնական գաղափարներին համահունչ ու լիովին համապաստասխան։ Այդ խայտառակ ընտրությունների մասին տեղեկություններ են պահպանվել Կիլիկիայում պատգամավորության իր թեկնածությունն առաջադրած հայ թեկնածուի շնորհիվ, որը, ցավոք, իր անուն չի շեշտում. «Թուրք տարրը հաառակ այն գիրկընդխառնումին, զոր ի գործ դրած էր առաջին թափով ուրախության վայրկյանին,…ընտրության միջոցին ուրիշ բան չմտածեց, բայց միայն ամենուրեք հաջողացնել թրքերու ընտրությունը …» : Հատկապես ուշագրավ է ոչ միայն թուրքերի խախտումները այլև դրանց միջոցները, որոնցից մի քանիսը առավել կարևոր են։ Թուրքերը հայ թեկնածուների ընտրությունը խափանելու համար դիմեցին տարատեսակ ընտրակեղծիքների։ Օրինակ՝ ընտրողների ցուցակում հայերի թիվը պակաս գրելը, հայկական թաղերը թուրքական թաղերի ու շրջանների մեջ բաժանելը, հայերին նոր ջարդերով ու կոտորածներով ահաբեկելը, բացահայտ և ծածուկ խախտումները, որոնց անվերապահ իրականացումը պայմանավորված էր հայերի անփորձությամբ ու թուլությամբ։ Այս ամենի հետևանքով էր, որ ընտրությունների ավարտին, ընտրված հայ պատգամավորների քանակը մեծապես տարբերում էր Օսմանյան կայսրությունում բնակվող հայության ընդհանուր քանակին համապատասխանող և բոլորի կողմից սպսած թվից։ Արդյունքում 1908 թ.-ի հոկտեմբերին բացվեց 275 տեղերից բաղկացած խորհրդարանը, որտեղ հայերը զբաղեցրին 12 պատգամավորական տեղ(մինչդեռ հայ պատգամավորների թիվը պետք է եղածից առնվազն 2 անգամ ավելի լիներ)։

Գարուն

Գարուն էր՝ տարբեր գույներով, երփներանգ ծաղիկներով: Երկնքում ճախրում էին թռչունները, թփուտներում վխտում էին կենդանիները: Նրբագեղ մանուշակները նազում էին ստվերոտ անկյուններում, ծփծփում էինը, փրփրաշառաչ գետը հոսում էր դեպի ծովը: Աղբյուրները կարկաչում էին, ջրարբի շուշանները՝ մեղմօրոր ճոճվում էին ջրերի վրա: Անտառը երգում կարծես ներբողում էր մայր բնությանը:

Առանց Չինաստանի, սխալ կլինի ասելը, որ աշխարհը չէր լինի, բայց նաև շատ գյուտեր ավելի ուշ կհայտնաբերվեին և միգուցե նաև հայտնաբերվեր 2021 թվականից հետո:Չինաստանը ամբողջ աշխարհում շատ պետքական և ակտուալ երկիր է։ Այնտեղ կա ամեն ինչ մարդու գոյատևելու համար, կարելի է ասել նրանք հեշտացրել են կյանքը։Չինացիները նաև շատ աշխատասեր են, այդ պատճառով նրանք զարգացած են և շատ պահանջված, ճիշտ է այդ աշխատասիրության և զարգացածության մեջ քանակնել է դեր խաղում։

Չինաստանի գրեթե բոլոր արտադրանքները ավելի մատչելի են, քան ուրիշ ցանկացած վայրում: Նույն բջջային հեռախոսը, համարյա թե աշխարհի բոլոր երկրներում այն կա, սակայն Չինաստանի արտադրությունն ավելի մատչելի է։ Չինաստանը շատ մեծ դեր ունի ամբողջ աշխարհում, քանի որ նրանց մոտ ապրանքը ոչ միայն մատչելի է, այլ նաև որակով:

Չինաստանի բացակայությունը իրոք շատ կազդեր այսօրվա աշխարհի վրա, սակայն վաղ թե ուշ մի ուրիշ երկիր կփոխարիներ նրան, քանի որ Չինաստանից բացի կան նաև ուրիշ գերզարգացած պետություններ:

Տնային աշխատանք

•Ամփոփելով 2021-ը

•Ակնկալիքներ 2022-ից

•Ամանորի հրաշքի սպասումով

•Գալդ բարի

•Նո՛ր տարի  

•Այլ

Ակնկալիքներ 2022-ից

Ակնկալիքներս իհարկե այդքան էլ մեծ չեն, բայց կցանկանամ որ երջանկությամբ և հետաքրքրությամբ լի տարի լինի գրեթե բոլորիս համար:Գիտելիքները անպակաս լինեն և կարևորը դժբախտությունները քչանան, որպեսզի ամեն տարի տոնին ավելի ուրախությամբ մարդիկ մոտենան:Խաղաղություն իհարկե չի լինի, քանի որ անգամ մարդիկ իրենց իսկ երկրում իրար են վնասում և ատում, խաղաղության համար մարդկանց պետք է հանգստություն, իսկ հանգստության համար, պետք է չլարվել, իսկ չլարվելու համար ամեն ինչին պետք է լուրջ, արդար և կարևորը ինքդ քեզ չխաբելով վերաբերվել:Եթե աշխարհում բոլորը այս սխեման պահեին ապա պրոբլեմները կքչանաին, և այս սխեմային հետևելով կտևեր խաղաղություն:

Դասարանական աշխատանք

Գրավոր ներկայացնել ստեղծագործության ասելիքը, գաղափարը։ 

Ստեղծագործության գաղափարը այն էր, որ իմաստ չկա տարբերություն դնել կրոնական ռասսաների միջև և ընդհանրապես մարդկանց մեջ:

Կարող է լավ գործը երջանիկ դարձնել մարդուն։ 

Այս կարող է, քանի որ եթե լավ գործ անես ինքդ ել քեզ երջանիկ կզգաս, որ կարողացել ես գոնե միքիչ օգնել մարդուն:

Տնային աշխատանք

Կարդա՛ Վիլյամ Սարոյանի ,,Բան ունեմ ասելու,, ստեղծագործությունը: 

Գրի՛ր էսսե ,,Բան ունեմ ասելու,, վերնագրով՝ ներկայացնելով և մեկնաբանելով ստեղծագործության մեջ արտահայտված գաղափարը:

Ստեղծագործության իմաստն այն է, որ պետք է գնահատես այն ինչ ունես, և չնկնես շատի հետևից:Պետք է գնահատես քո հարազատների արած աշխատանքը, եթե անգամ դու ավելի քիչ ես մյուսից ուտում, դու պետք է գնահատես այն, որ քո ծնողները և ընկերները քո կողքին են:

Սիրանուշը սև, խոշոր աչքերով, սպիտակ մորթով, առատ մազերով մի աղջիկ էր. խոսում էր, ծիծաղում և ուրիշներին ուրախացնում: 
Սիրանուշը-գոյական, եզակի, հատուկ, անձնանիշ, որոշյալ, ի արտաքին հոլովում, ուղղական հոլով։
Սև-ածական, որակական, դրական, ի արտաքին հոլովում, ուղղական հոլով։
Խոշոր-ածական, որակական, դրական, ի արտաքին հոլովում, ուղղական հոլով։
Աչքերով-գոյական, հոգնակի, հասարակ, իրանիշ, անորոշ, ի արտաքին հոլովում, գործիական հոլով։
Սպիտակ-ածական, որակական, դրական, ի արտաքին հոլովում, ուղղական հոլով։
Մորթով-գոյական, եզակի, հասարակ, իրանիշ, անորոշ, ի արտաքին հոլովում, գորշիական հոլով։
Առատ-ածական, քանակական, դրական, ի արտաքին հոլովում, ուղղական հոլով։
մազերով-գոյական, հոգնակի, հասարակ, իրանիշ, անորոշ, ի արտաքին հոլովում, գործիական հոլով։
Աղջիկ-գոյական, եզակի, հասարակ, անձնանիշ, անորոշ, ա արտաքին հոլովում, ուղղական հոլով։
Էր-օժանդակ բայ, սահմանական եղանակ, եզակի, 3 դեմք, վաղակատար անցյալ, չեզոք։
Խոսում-բայ, դիմավոր, անորոշ
Էր-օժանդակ բայ, սահմանական եղանակ, եզակի, 3 դեմք, վաղակատար անցյալ, չեզոք։
Ծիծաղում-բայ, անդեմ, անորոշ
և-շախկապ
Ուրիշներին-գոյական, եզակի, հասարակ, անձնանիշ, անորոշ, ի արտաքին հոլովում, տրական հոլով։
Ուրախացնում-բայ, անդեմ, անորոշ

Բնակատեղի որոնող այդ տասնմեկ սասունցիները որոշեցին ապրել Արագածի վրա:
Բնակատեղի-գոյական, եզակի, հասարակ, իրանիշ, անորոշ, ի արտաքին հոլովում
Որոնող-բայ, անդեմ, անորոշ
Տասնմեկ-թվական
Սասունցիները-գոյական, հոգնակի, հասարակ, անձնանիշ, որոշյալ, ի արտաքին հոլովում, ուղղական հոլով։
Որոշեցին-բայ, անդեմ, որոշյալ
Ապրել-բայ, անդեմ, անորոշ
Արագածի-գոյական, եզակի, հատուկ, իրանիշ, անորոշ, ի արտաքին հոլովում

Ձևաբանորեն վերլուծի՛ր նախադասությունները:

Նրա համար ամենից մեծ հաճույքը այգին ու արտերը ջրելն էր:

Նրա-դերանուն, անձնական դերանուն, եզակի, սեռական հոլով, 3 դեմք, եզակի

Համար-կապ, իսկական, հետադրություն

Ամենից մեծ-ածական, որակական, բացատռական, ի արտաքին հոլովում

Հաճույք-գոյական, իրանիշ, հասարակ, ուղղական հոլով, ի արտաքին հոլովում, եզակի, որոշյալ

Այգին-գոյական, եզակի, հասարակ, թանձրացական, իրանիշ, հայցական հոլով, ու արտաքին հոլովում, որոշյալ

Ու-շախկապ

Արտերը-գոյական, հոգնակի, հասարակ, թանձրացական, իրանիշ, հայցական հոլով, ի արտաքին հոլովում, որոշյալ

Ջրելն-բայ, անդեմ, որոշյալ

Էր-օժանդակ բայ, սահմանական եղանակ, եզակի, 3 դեմք, վաղակատար անցյալ, չեզոք

Ձին լայն մարմնով ճեղքում էր լեռնային օդի սառն ալիքները:

Հավասարաչափ փոփոխական շարժումներ և դրանց դասակարգումը

Այն շարժումը, որի ժամանակ գոնե երկու հավասար ժամանակամիջոցներում մարմինն անցնում է անհավասար ճանապարհներ, կոչվում է անհավասարաչափ կամ փոփոխական շարժում:

Հավասարաչափ արագացող շարժում, արագացում

Այն շարժումը, որի ընթացքում մարմնի արագությունը կամայական հավասար ժամանակամիջոցներում աճում է միևնույն չափով, կոչվում է հավասարաչափ արագացող շարժում:

Այն ֆիզիկական մեծությունը, որը հավասար է կամայական ժամանակամիջոցում արագության կրած փոփոխության և այդ ժամանակամիջոցի հարաբերությանը, կոչվում է հավասարաչափ արագացող շարժման արագացում:   

Երբ եկավ ձմեռը

Ձմեռը տարվա շատ լավ ժամանակաշրջանն է: Փողոցում ամեն ինչ սպիտակ ու սպիտակ է, կարծես հրաշքի ակնկալիքով բնությունը սառեց: Հրաշքը Ամանորի տոնն է: Հյուրերը եկել էին մեր տուն ՝ դիմավորելու Նոր տարին: Դա զվարճալի էր! Ժամացույցը 12-ին հարվածելուց հետո ես ու ընկերներս գնացինք նշելու:

Ձմեռը եկավ: Ցուրտ եղավ: Փափուկ, փափուկ ձյունը ծածկեց սպիտակ վերմակը: Գետերն ու հոսքերը սառած են:Բոլոր թռչունները թռան հեռավոր տաք երկրներ: Համստերները, սկյուռիկները և նույնիսկ արջերը պառկում էին քնելու մինչև գարուն: Բայց պայծառ ցլամարտերը մեզ ուրախացնում են ձմռանը և ձյունը անընդհատ ընկնում ու ընկնում էր: Նա լուռ ընկղմվում էր դեռ տաք գետնի վրա: Դանդաղ պտտվելով ծածկում էր զմրուխտ կանաչ անլուրջ խոտը, որն այնքան անմտորեն էր նայում ուշ աշնանը:

ֆիդայիները կամ հայդուկները Արևմտյան Հայաստանում ժողովրդական վրիժառուներն էին։Ֆիդայինները հանուն իրենց Հայրենիք Արևմտյան Հայաստանի ազատագրության համար ընտրել էին պարտիզանական ընդվզումը։Հայ ֆիդայինները լինում էին, թե անհատական, թե խմբերով։Առաջին հայ ֆիդայական խմբերը հանդես են եկել 1880-ակաների կեսերին։Սկզբնական նրանց ղեկավար էլ էին Մարգար Վարժապետը, Արաբոնը, Աչգբաշյանն և այլն։
Հայ ֆիդայինների համար նրանց բարձը քարն էր, իսկ վերմակը հողն։Նրանք իրավունք չունեին ընտանիք կազմելու և ինչ-որ հարազատ ունենալու, որպեսզի կորցնելու բան չունենաին, նրանց միակ կորցնելու բանը նրանց պատիվն էր և անունը։

 1. Ի՞նչ ընդհանրությամբ են խմբավորվել տրված բայերը:

Ա. Կիրառել, խմել, հնարել, բացատրել, գրավել, հասնել, լցնել, թռչել, սառչել:
խոնարհում։

Բ. Գնալ, գգալ, խոյանալ, ընթանալ, վախենալ, կամենալ, տզզալ, շրխկալ:
խոնարհում։

2. Տրված արմատներից բայեր կազմի՛ր և ընդգծի՛ր արմատի և ել կամ ալ վերջավորության միջև եղած մասը:

Օրինակ`

տես — տեսնել, բարձր — բարձրանալ:

Ա. Ընկեր, թանձր, խոր:
ընկերանալ, թանձրանալ, խորհանալ

Բ. Վախ, կամ, մոտ:
վախենալ, կամենալ, մոտենալ

Գ. Հաս, անց, հագ:
հասնել, անցնել, հագնել

Դ-. Թիռ, սառ, կիպ:
թռնել, սառել, կպնել

3. Տրված բայերը պատճառական դարձնող ածանցները թվի՛ր:
Մեծացնել, հեռացնել, գգացնել, վախեցնել, հիշեցնել, թռցնել, տեսցնել:

4. Տրված բայնրի անցյալ ժամանակը կազմի՛ր և պարզի՛ր, թե ինչպե՛ս է փոխվում ընդգծված բայածանցներից յուրաքանչյուրը:
հագենալ — հագեցել է – են-ը դառնում է եց:
Հեռանալ, մոտենալ, դալկանալ, ամրանալ, գտնել, տեսնել, թռն ել, փախչել, հասցնել, մեծացնել:
Հեռացել է — ան-ը դառնում է ցե
Մոտեցել է — ան-ը դառնում է ցե
Դալկացել է — ան-ը դառնում է ցե
Ամրացել է — ան-ը դառնում է ցե
Գտել է — ն-ն զեղջվել է
Տեսել է — ն-ն զեղջվել է
Թռել է — ն-ն զեղջվել է
Փախել է — չ-ն զեղջվել է
Հասցրել է — ն-ն դարձել է ր
Մեծացրել է — ն-ն դարձել է ր

5. Տրված բայերի անցյալ ժամանակը կազմելու միջոցով պարզի՛ր, թե ընդգծվածները ո՛ր բառերի մեջ են արմատի մասեր և որտեղ` բայ կազմող ածանցներ (կարող են փոփոխվել կամ դուրս գալ):

կպչել- կպել է, հաչել — հաչել է  (կպչել բառի մեջ չ-ն ածանց է):
Հանել, վանել, բարձրանալ, մանկանալ, հենել, վախենալ) մեռնել, բռնել, թռչել, խաչել, հառաչել:
Հանել է, վանել է, բարձրացել է, մանկացել է, հենվել է, վախեցել է, մեռել է, բռնել է, թռչել է, խաչել է, հառաչել է։

307-312

307.
P=32սմ
A=32:4=8սմ
8*8=64
64:45=1,4սմ
308.
<AMB=30^o, BM=20^o
AM=30-20=10^o
AB=10^o
10*10=100^o
309.
BK=5սմ
KC=7սմ
BA=5սմ
5+7=12
310.
(a+2a)*2=42
6a=42
a=7
AB=CD=7
AD=BC=14
7*14=98սմ
311.
S₁=5,5*6=33մ²
S₂=30*5=150սմ²=0,015մ²
S=33:0,015=2200 հատ
312.
S₁=3*2,7=8,1մ²
15սմ=0,15մ
S₂=0,15*0,15=0,0225մ²
S=8,1:0,0225=360 հատ

Քարտեզի վրա նշել Չինաստանի հարևան պետությունները և ափերը ողողող ջրային ավազանները:

Բնութագրեք Չինաստանի աշխարհագրական դիրքը:

Չինաստանի աշխարհագրական դիրքը ունի և լավ և վատ կողմեր։ Լավ կողմը այն է, որի ունի ջրային ավազաններ, որոնցով կարողանում է տնտեսական մեծ կապեր հաստատել այլ երկրների հետ։ Լավ կողմ է նաև, որ չունի ոչ մի թշնամի իր տարածաշրջանում։ Վատ կողը այն է, որ շատ հեռու է գտնվում Եվրոպայից և նույնիսկ Ռուսաստանի շատ քաղաքներից։

Ի՞նչ դեր ունի Չինաստանը հվ-արմ Ասիայում և ամբողջ աշխարհում

Չինաստանը մեծ դեր ունի ամբողջ աշխարհի համար։ Չինաստանում է առաջին անգամ ստեղծվել թուղթը, բաժակները, հագուստը և այլ, որոնք դարձել են մեր առօրյայի անբաժանելի մասը։ Նաև Չինաստանի բնակչությունն է մեծ ազդեցություն թողնում աշխարհի տնտեսական զարգացման վրա։ Չինաստանի բնակչությունը այնքան շատ է, որ Չինաստանը հազիվ բավականացնում է իր ռեսուրսները իր երկրներին և շատ քիչ բաներ է արտահանում։ Դա լավ է նաև այլ երկրների համար, որովհետև եթե Չինաստանը չկարողանա բավականացնել իր պաշարները, կգնի այլ երկրներից։ Արտահանում է մեծ քանակով ածուխ

Որո՞նք են Չինաստանի զարգացման նախադրյալները:

Չինաստանի զարգացման նախադրյալներն են, աշխատուժի մեծ քանակը, ջրային ավազանները, ՋրԷԿ-ները, ռեսուրսները և կլիման։

Որո՞նք են Չինաստանի տնտեսության առաջատար ճյուղերը:

Չինաստանի արդյունաբերությունը և սպասարկման ոլորտը զարգացած են համարյա հավաս չափով։ Չինաստանում զարգացած է մեքենաշինությունը, բուսաբուծությունը, մետաղաձուլությունը, այգեգործությունը, անասնապահությունը, ձկնորսությունը, նավթի, ածխի և վոլֆրամի հանույթը։

Տնային աշխատանք
Կարդա՛ ,,Ամբողջ ամառը մեկ օրում,, պատմվածքը:

1. Ո՞րն է արև չլինելու փոխաբերական իմաստը: Դա ինչպե՞ս է արտահայտվում այդ երկրի բնակիչների վրա:
Երեխաները երբեք արև չէին տեսել և դժվար էլ տեսնեին, քանի որ նրանք ապրում էին միշտ մռայլ և անձրևոտ տարածքում:

2. Բնութագրեք Մարգոյին: Ո՞րն է այս կերպարի անհրաժեշտությունը պատմվածքում:
Մարգոն միակ երեխան էր, որ տեսել էր լույս, քանի որ նա ծնվել էր ուրիշ տեղ, և այնուհետև եկել այդ մոլորակ, իսկ մնացածը ծնված օրվանից այդտեղ էին եդել և արև չէին տեսել:

3. Ո՞րն է պատմվածքի գաղափարը՝ հեղինակի ասելիքը:
Պատմվածքի գաղափարը այն է, որ մարդիկ կան ովքեր իվիճակի չէն անկեղծ սիրել ինչ-որ մեկի:Նրանք նաև չունեին մարդկային ջերմություն և միգուցե այդ պատճառով նրանք շատ կոպիտ էին:

Գրի՛ր տրված բառերի բայական հատկանիշները- խաղալ, քայլում ենք, պատերազմել, քննարկվող, երգելու էի, ընկնելիս, շշնջացող, տարածած, ընդհատում էիր, մասնակցել ենք, մտածելու էին, սովորեին, պիտի խաղաս:

Եղանակ ժամանակաձև դեմք թիվ

Խաղալ֊անորոշ դերբայ

Քայլում ենք֊անկատար ներկա, սահմանական եղանակ, առաջի դեմք հոգնակի թիվ

Պատերազմել֊անորոշ դերբայ

Քննարկվող֊ենթակայական, ենթակայական եղանակ, եզակի

Երգելու էի֊ժխտական, առաջի դեմք եզակի, սահմանական կախյալ եղանակ

Ընկնելիս֊համակատար անկախ

Շշնջացող֊ենթակայական

Կազմիր նախադասություններ՝ տրված ներգործական սեռի բայեր հետ գործածելով ուղիղ խնդիր լրացում՝ գրկել, թրջել, կերակրել

2.Ներգործական սեռի բայերից կարելի է կազմել կրավորական սեռ, կազմի՛ր տրված բայերի կրավորականը՝ գրել, պատմել, իմանալ, երգել:

Տնային աշխատանք

Ներկայացնել նոյեմբեր ամսվա աշխատանքը՝ տեղադրելով հղումներ

·         Ստեղծագործական աշխատանքներ, շարադրություններ,

https://ghazaryan.home.blog/2021/11/23/2137/https://ghazaryan.home.blog/2021/11/09/%d5%b0%d5%a1%d5%b5%d5%b8%d6%81-%d5%ac%d5%a5%d5%a6%d5%b8%d6%82-98/

https://ghazaryan.home.blog/2021/11/23/2137/https://ghazaryan.home.blog/2021/11/02/%d5%a3%d6%80%d5%a1%d5%af%d5%a1%d5%b6%d5%b8%d6%82%d5%a9%d5%b5%d5%b8%d6%82%d5%b6-54/

·         Անհատական նախագծի արդյունքները,

https://ghazaryan.home.blog/2021/11/14/%d5%b0%d5%a1%d5%b5%d5%b8%d6%81-%d5%ac%d5%a5%d5%a6%d5%b8%d6%82-99/

·         Հեռավար ուսուցման շաբաթվա նախագծերի հղումները

https://ghazaryan.home.blog/2021/11/04/%d5%b0%d5%a1%d5%b5%d5%b8%d6%81-%d5%ac%d5%a5%d5%a6%d5%b8%d6%82-96/

·         ,,Պարտուսի գերին,, պատմվածքի վերլուծությունը,

https://ghazaryan.home.blog/2021/11/10/%d5%a3%d6%80%d5%a1%d5%af%d5%a1%d5%b6%d5%b8%d6%82%d5%a9%d5%b5%d5%b8%d6%82%d5%b6-56/

·         ,,Մթնաձոր,, ստեղծագործության առաջադրանքների հղումը,

https://ghazaryan.home.blog/2021/11/30/2168/

·         ,,Սիրելու տարիք,, պատմվածքի վերլուծությունը,

https://ghazaryan.home.blog/2021/11/23/2137/https://ghazaryan.home.blog/2021/11/17/%d5%a3%d6%80%d5%a1%d5%af%d5%a1%d5%b6%d5%b8%d6%82%d5%a9%d5%b5%d5%b8%d6%82%d5%b6-57/

·         ,,Ինչ-որ կարևոր բան տեղի կունենա գյուղում,, պատմվածքի առաջադրանքների հղումը,

https://ghazaryan.home.blog/2021/11/23/2137/

·         ,,Եթե ,, բանստեղծության առաջադրանքների հղումը,

https://ghazaryan.home.blog/2021/11/17/%d5%a3%d6%80%d5%a1%d5%af%d5%a1%d5%b6%d5%b8%d6%82%d5%a9%d5%b5%d5%b8%d6%82%d5%b6-58/

·         ,,Գիշերային հանդիպում,, պատմվածքի առաջադրանքի հղումը,

https://ghazaryan.home.blog/2021/11/24/%d5%a3%d6%80%d5%a1%d5%af%d5%a1%d5%b6%d5%b8%d6%82%d5%a9%d5%b5%d5%b8%d6%82%d5%b6-61/

·         Արևմտահայերեն ընթերցանության ձայնագրության կամ տեսագրության հղումը,

·         Այլ լրացուցիչ առաջադրանքներ կամ նախագծեր, որ իրականացրել եք կամ կատարել,նաև ձեր նախաձեռնությամբ,

·         Առաջարկներ:

Խնդիրներ՝

1․ 11.1 մ և 3.6 մ կողմերով ուղղանկյան ձև ունեցող սենյակի հատակը պետք է պատել ուղղանկյուն սալիկներով: Սալիկի երկարությունը 30 սմ է, իսկ լայնությունը՝ 10 սմ:
30սմ=0,3մ
10սմ=0,1մ
S1=0,1×0,3=0,03մ2
S2=11,1×3,6=39,96մ2
S2=39,96:0,03=1332մ2

Քանի՞ սալիկ կպահանջվի սենյակի հատակը պատելու համար:

2․ Գտիր ուղղանկյան a և b կողմերը, եթե դրանց հարաբերությունը 2:5 է, իսկ ուղղանկյան մակերեսը 1210 մ2 է: 
10×2=1210
x2=1210:10=121
x*x=121
x=11
2x=2*11=22
5x=5*11=55

3․ Որքա՞ն են ուղղանկյան կողմերը, եթե նրա պարագիծը 22 սմ է, իսկ մակերեսը՝ 30 սմ²:

Դասագրքից՝ 298, 299, 301, 303, 305, 306

ա) 1,2*1,2=1,44սմ2
բ) 3/4*3/4=9/16դմ2
գ) 10/3*10/3=100/9մ2

ա) 16:4=4սմ
բ) 25:5=5դմ
գ) 2,25:1,5=1,5մ

ա) օրինակ՝ S=9*9=81
9*3=27
27*27=729
729:81=9
կմեծանա 9 անգամ
բ) օրինակ՝ S=10*10=100
10:2=5
5*5=25
100:25=4
կփոքրանա 4 անգամ

ա) S=a*b=8,5*3,2=27,2սմ2
բ) S=a*b=2/3*1,2=0,8սմ2
գ) b=S:a=684:32=21,375սմ
դ) a=S:b=1215:0,45=2700

Օրինակ՝
m=12սմ
S=96սմ2
n-?
__________________
n=96:12=8սմ
P=(12+8)*2=40սմ

Հայկական հարցը Արևմտյան Հայաստանի Օսմանյան կայսրության տիրապետությունից ազատագրվելու, միացյալ պետություն ստեղծելու հայ ժողովրդի մղված ազգային-ազատագրական պայքարի անվանումն է, որը որպես Արևելյան հարցի բաղկացած մաս Հայկական հարց անունով հայտնվում է միջազգային դիվանագիտության կետում 1877-1878-ի ռուս-թուրքական պատերազմից հետո։
1878 թվականին փետրվարի 19-ին կնքված Սան-Ստեֆանոյի պայմանագրում արծարծվեց նաև XIX դարի երկրորդ կեսի հայ հասարակական-քաղաքական կյանքի հիմնական բովանդակությունը կազմող Հայկական հարցը։ Պայմանագիրը ստորագրվել է Ռուսաստանի կողմից Իգնատևի ու  Նելիդովի, Թուրքիայի կողմից՝ Սավֆետ փաշայի ու Սահադուլլահ բեյի կողմից:

Տնային աշխատանք

Կարդա՛ ,,Զաբուղոն,, նովելը: 

Ի՞նչ է նովելը:
Նովել, պատմողական պրոզայիկ ժանր, համեմատաբար սեղմ ծավալի արձակ ստեղծագործություն, որն ունի դեպքերի ընթացք և կերպարներ
Զաբուղոն՝ որպես առեղծվածային կերպար, բնութագրել, ներկայացնել: 
Նա գող էր, որը մի աղքատ գյուղացի էր, նա միշտ գողություն էր անում և չէր բռնվում:

Ինչո՞ւ Զաբուղոն որոշեց վերադառնալ բանտ:
Վերադարձավ, քանի որ նրան ազատությունը կործանում էր, նաև նա տուն չուներ և բանտը նրա վրեժը թուլացնում էր:

Կարդա՛ Ակսել Բակունցի ,,Մթնաձոր,, պատմվածքը:
Անծանոթ բառերը դուրս գրի՛ր, բառարանի օգնությամբ բացատրի՛ր: 
Կուսական – ամաքուր:
Պախրա – Եղնիկ:
Նկարագրի՛ր Մթնաձորի բնությունը, կենդանական աշխարհը: 
Ծառերն կոտրվում էին և ընկնում էին, հետո սկսում էին փտել, և փտած ծառերի տեղը նորներ ծլում, արջերը խաղում էին, սուլում էին, ոռնում են գայլերը, դունչը լուսնին մեկնած, վարազները ժանիքով փորում են սև հողը, փտած կաղիններ ժողովում։ 
Բնութագրի՛ր Պանինին, ի՞նչ էին պատմում նրա մասին, ինչպիսի՞ն էր նա իրականում: 
Մի հրեշ էր նա անտառապետի տարազով, կոկարդով գլխարկը գլխին։ Պանինը որսորդ Էր։ Վեց շուն ուներ, մեկը մյուսից կատաղի։
Իմ կարծիքով նա հրեշ չէր, ուղղակի նա իր աշխատանքին շատ լուրջ էր վերաբերվում և շատ ճիշտ էր անում:
Ավու հետ պատահածի համար ո՞ւմ կամ ի՞նչն ես մեղավոր համարում: 
Իմ կարծիքով այստեղ արջին մեղավոր չես համարի, քանի որ արջը իր անելուց առաջ չի մտածում հետևանքների մասին, իսկ Ավին սխալ արեց որ արջին ցավ պատճառեց արջն էլ քանի որ չի կառավարում իր էմոցիաները նրան սպանեց:

Բենիտո Մուսոլինի

Բենիտո Ամիլկարե Անդրեա Մուսոլինի ծնվել է հուլիսի 29-ին, 1883 թվականին, Պրեդապիո, Ֆորլի Չեզանա, Էմիլիա Ռոմանիա, Իտալիայի թագավորություն:Իտալացի քաղաքական գործիչ և լրագրող, ով ղեկավարում էր Նացիոնալ Ֆաշիստական կուսակցությունը: Նա կառավարում էր Իտալիան, որպես վարչապետ 1922 թվականից մինչև 1943 թվականը։ Նա սահմանադրականորեն կառավարել է երկիրը մինչև 1925 թվականը, երբ նա վերացրել է կեղծ դեմոկրատիան և հաստատել է դիկտատուրա։

Ճանաչված լինելով որպես  Դուչե (առաջնորդ)` Մուսոլինին իտալական Ֆաշիզմի հեղինակն էր։ 1912 թվականին Մուսոլինին  եղել է Իտալիայի սոցիալիստական կուսակցություն Ազգայ:ին Վարչության առաջատար անդամներից մեկը, սակայն նրան հեռացրել են կուսակությունից, քանի որ վերջինս քարոզում էր ռազմական միջամտություն Առաջին համաշխարհային պատերազմի տարիներին` հակառակվելով իր կուսակցության գաղափարախոսությանը։ Մուսսոլինին ծառայել է Իտալական արքայական բանակում պատերազմի տարիներին մինչև 1917 թվականը, երբ նա վիրավորվեց և ազատվեց ծառայությունից։ Մուսսոլինին սկսեց քննադատել Իտալիայի սոցիալիստական կուսակցությանը և նրա հայացքը այժմ ուղղված էր ազգայնականությանը սոցիալիզմի փոխարեն և ավելի ուշ նա ստեղծեց ֆաշիստական շարժումը։ Հաջորդող մայիսին Հռոմում 1922 թվականի հոկտեմբերին Մուսոլինին դարձավ Իտալիայի ամենաերիտասարդ վարչապետը մինչև 2014 թվականը, երբ վարչապետ դարձավ Մատեո Ռենցին։ Հեռացնելով իր քաղաքական հակառակորդներին իր գաղտնի ոստիկանության և հակաօրինական գործադուլների միջոցով` Մուսոլինին և իր հետևորդները կենտրոնացրեցին իրենց իշխանությունը մի շարք նոր օրենքների ընդունման շնորհիվ, որոնք ազգը դարձրին միակուսակցական դիկտատուրա։ Հինգ տարվա ընթացքում Մուսոլինին հաստատեց դիկտատուրական իշխանություն թե՛ օրինական, թե՛ արտակարգ միջոցների կիրառման միջոցով և ձգտեց ստեղծել տոտալիտար պետություն։ 1929 թվականին Մուսոլինին ստորագրեց Լաթերանյան համաձայնագիրը Վատիկանին` վերջ դրեց տասամյակներ տևած հակամարտությանը Իտալական պետության և Վատիկանի միջև` ճանաչելով վերջինիս անկախությունը։

Աբիսինիայի 1935-1936 թվականի ճգնաժամին Մուսոլինին ներխուժեց Եթովպիա և սկսեց երկրորդ իտալա-եթովպիական պատերազմը։Այդ ներխուժումը բացասական արձագանք է ստացել արևմտյան երկրների կողմից, և սանկցիաներ են կիրառել Իտալիայի դեմ:Հետո Իտալիայի և Գերմանիայի հարաբերությունները լավացան այն բանից հետո երբ Հիտլերը պաշտպանեց Իտալիայի ներխուժումը Աբիսինիա:

Հետո 1936 թվականին Մուսոլինին ընդունեց Ավստրիան որպես Գերմանիայի ազդեցության տակ գոտի, ստորագրեց Գերմանիայի հետ համագործակցական պայմանագիր, և ձևավորվեց Հռոմ-Բեռլին առանցքը:

1936-1939թթ. Մուսոլինին մեծ ռազմական օգնություն ցուցաբերել Ֆրանցիսկո Ֆրանկոյի ուժերին Իսպանիայի քաղաքցիական պատերազմում:Բայց այդ ակտիվ մասնակցությունը Իտալիային ավելի հեռացրեց Ֆրանիայից և Մեծ Բրիտանիայից:

Մուսոլինին ցանկանում էր և փորձում էր հետաձգել լայնածավալ պատերազմը Եվրոպայում, բայց Գերմանիան 1939 թվականի սեպտեմբերի 1-ին ներխուժեց Լեհաստան 1, որը հանգեցրեց Ֆրանսիայի և Մեծ Բրիտանիայի պատերազմ հայտարարելուն և Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի սկսվելուն։

1943 թվականին Բենիտո Մուսոլինին հեռացվել է իշխանությունից, իսկ հետո կնոջ հետ մահապատժի ենթարկվել ժողովրդի կողմից։

Մարդու բոլոր ոսկրերն իրենց միացումներով կազմում են կմախքը, որը հենաշարժիչ համակարգի պասիվ մասն է, կմախքի տարբեր օղակները շարժման մեջ դնող մկանները՝ ակտիվ մասը։

Հենաշարժիչ համակարգն օրգանիզմում կատարում է հետևյալ ֆունկցիաները`

 Հենարանային 

Պաշտպանական 

Տեղաշարժման 

Արյունաստեղծ

 

Կմախքը մարմնի հենարանն է, նրան տալիս է որոշակի ձև և դիրք տարածության մեջ։ Ոսկրերը միանալով առաջացնում են խոռոչներ և պաշտպանում նրանցում գտնվող օրգաններն արտաքին ազդեցություններից։ Գանգատուփը գլխուղեղի զետեղարանն է, ողնաշարային խողովակը՝ ողնուղեղի ոսկրապատյանը, կրծքավանդակը պաշտպանում է սիրտը, թոքերը, խոշոր անոթները, կոնքերը՝ սեռական, միզային և մարսողական համակարգերի որոշ օրգանները։ Ոսկրերը պարունակում են հանքային փոխանակությանը մասնակցող աղեր (երկաթի, ֆոսֆորի, կալցիումի և ուրիշ)։ Ոսկորը նաև արյունաստեղծ օրգան է։

Ոսկրահյուսվածք

 

Կմախքի ոսկրերը կազմված են ոսկրահյուսվածքից, որը շարակցական հյուսվածքի տարատեսակ է։ Այն կազմված է ոսկրաբջիջներից, օրգանական ու անօրգանական միացություններ պարունակող միջբջջային նյութից, որը կազմում է ոսկրահյուսվածքի 2/3-ը։ Այն պինդ է և ամուր, օժտված է մեխանիկական բարձր հատկություններով և ամրությունը գերազանցում է երկաթին ու գրանիտին։ Ոսկրահյուսվածքը պարունակում է արյունատար անոթներ և նյարդեր, նրանում մշտապես կատարվում է ոսկրի քայքայում և ստեղծում։

 

 

Ոսկրերի կառուցվածքը և տեսակները

 

Յուրաքանչյուր ոսկր մի քանի հյուսվածքներից կազմված բարդ օրգան է։ Արտաքինից ոսկրը պատված է շրջոսկրով։ Այն բարակ, ամուր, արյունատար անոթներով և նյարդերով հարուստ շարակցահյուսվածքային թիթեղ է, ապահովում է ոսկրի սնուցումը և աճը։ Շրջոսկրը բացակայում է հոդավորվող մակերեսներում։ Շրջոսկրի տակ գտնվում է հոծ ոսկրահյուսվածքը, իսկ դրա տակ՝ սպունգանման ոսկրահյուսվածքը: Վերջինս կատարում է արյունաստեղծ ֆունկցիա:

Գործնական քերականություն
Շաղկապ-իրար կապել, շաղկապել: Շաղկապերը իրար են կապում նախադասությունները կամ նախադասության անդամները: 
Բաժանվում են երկու տեսակի
Համադասական՝ և, ու, բայց, իսկ, սակայն, այլ, կամ, էլ, նաև, այլև, ապա, այսինքն, ուրեմն  և այլն: (Կապում են նախադասության համազոր անդամներ կամ համազոր, համադաս նախադասություններ)
Օրինակ՝ Ահել ու ջահել իրարով անցան:
Կա Մեծարենց, կա Տերյան, և բազում ուրիշ պոետներ կան:

Ստորադասական ՝ որ, թե, եթե, նախքան, որպեսզի, որովհետև, թեև, թեկուզ, թեպետև, մինչ, մինչև, մինչդեռ, քան և այլն: (Բարդ նախադասության մեջ ստորադաս ՝ երկրորդական նախադասությունը կապում են  գերադաս է գլխավոր նախադասությանը)
Օրինակ՝ Գևորգի առաջարկընա ընդունեց, որովհետև հավատաց քաջությանը:

1. Փորձի՛ր բացատրել տրված խմբերի նախադասությունների տարբերությունը (ուշադրությո՛ւն դարձրու նրանց մեջ մտնող նախադասությունների հարաբերությանը) և անվանի՛ր խմբերից յուրաքանչյուրը:
Ա. Շների ծառայությունների մասին կարելի է երկար գրել, կարելի է նաև նրանց պատվին կանգնեցված հուշարձանների մասին պատմել:
Լճում ձկների տեսակները շատացել են, և կերի պակաս է նկատվում:
Սիգը  դրսից է բերվել Սևան և այստեղ իր բազմացման համար նպաստավոր պայմաններ է գտել:
Հողը ոչ թե օգնում է բույսերին, այլ խանգարում է նրանց աճին:
Ա–խումբը համադասական է։
Բ. Մ. թ. ա. IV ղարում շունն է արթնացրել Կորնթոս քաղաքի կայազորին, երբ թշնամին գաղտագողի մոտեցել է քաղաքին:
Ճապոնացի գիտնական Նոդզավան ասում է, որ հողը բոլորովին էլ չի նպաստում բույսերի աճին:
Գետերի հոսանքում էլ ձուկն ազատ երթևեկելու հնարավորություն չունի, քանի որ ամենուրեք դրված են ջրմուղ սարքեր ու կայաններ:
Սևանում համեմատաբար բարվոք  է սիգ ձկան վիճակը, որը դրսից` ռուսական Լադոգա և Չադ լճերից է բերվել:
Բ–շարքում ստորադասական է։

2.Տրված բարդ նախադասությունները երկու խմբի բաժանի՛ր` ըստ նրանց մեջ մտնող նախադասությունների հարաբերության:
Երբ պորտուգալացիները հայտնագործեցին Սուրբ Հեղինե կղզին, նա պատված էր համատարած անտառով: Ստորադասական
Կղզյակում խոզեր ու այծեր թողեցին, որ նավաբեկությունից տուժած մարդիկ կարողանան որոշ ժամանակ այնտեղ ապրել: Ստորադասական
Ամենուրեք բավականաչափ կենդանիներ կային, և մարդիկ չէին մտածում դրանց վերանալու մասին:
Համադասական
Մշակվող հողերը շրջափակում են մետաղալարե ցանկապատով ու դրա միջով էլեկտրական հոսանք են անցկացնում: Համադասական
Որսորդությունը դարձավ նաև սպորտ, իսկ սպորտին հատուկ է ռեկորդներ սահմանելու ձգտումը:
Համադասական
Արևելյան մի տիրակալ տիրակալ հռչակվեց նրանով, որ անձամբ հազար առյուծ խփեց: Ստորադասական
Մի ժամանակ առյուծների մռնչյունը լսվում էր Հունաստանից մինչև Հիմալայան լեռների ստորոտը, բայց այսօր այդ վայրերում առյուծներ չկան: Համադասական

3. Փորձի՛ր տրված նախադասությունները լրացնել:
1–ին վարժության Բ խմբում բարդ ստորադասական նախադասություններ են. 
դրանց կազմի մեջ մտնող նախադասություններից մեկը գերադաս է, 
մյուսը` երկրորդական: Ա խմբում բարդ համադասական նախադասություններ են, դրանց կազմի մեջ մտնող նախադասությունները համազոր են:
Համադաս նախադասություններն ու նախադասության համադաս անդամները կարող են կապակցվել համադասական շաղկապներով:
Երկրորդական նախադասությունները գլխավորի հետ կապվում են ստորադասական շաղկապներով կամ հարաբերական դերանուններով:

4. Նախադասությունները տրված շաղկապական բառերից յուրաքանչյուրով միացրո՛ւ, դարձրո՛ւ բարդ նախադասություն: Երկրորդական նախադասություններն ընդգծի՛ր:
ա) Երբ, բ)  որ:
Գետը զայրանում է: Կամուրջը նրա հոսանքը բաժանում է ճյուղերի:
Գետը զայրանում է, երբ կամուրջը նրա հոսանքը բաժանում է ճյուղերի:
Գետը զայրանում է, որ կամուրջը նրա հոսանքը բաժանում է ճյուղերի:

5. Զույգ նախադասությունները միացրո՛ւ, մեկ բարդ նախադասություն դարձրո՛ւ ` քանի ձևով կարող ես:
Փողոցի ծայրը բաժանվում է նեղ ճանապարհների, և դրանք տանում են դեպի այգիները:
Զրույցը լռում էր, երբ նրանք լսում էին ջրերի ձայնը:
Գուցե այդպիսին է եղել աշխարհը այն ժամանակ, երբ քարածուխի հսկա շերտեր են գոյացել և շերտերի վրա պահել վաղուց անհետացած բույսերի ու սողունների հետքեր:
Վեր բարձրանալիս որսորդը զգաց, որ մեկը հետևում է իրեն:
 Անունը Ծիրանի տափ է, բայց ծիրանի ոչ մի ծառ չկա այնտեղ: 
ժամանակին հսկաներ են ապրել, սակայն իհարկե, այդ ձորերը նրանց համար առուներ են եղել:
Շինականին քարափի գլխի հովը դուր եկավ, որովհետև կալին կալսածը հեշտ կլիներ քամուն տալ:
Ես ուրախ կլինեմ, երբ ամեն ինչ կկարգավորվի:
Դու քաջ ես ու անձնվեր, և դու կարդարացնես մեր հույսերը: 
Մարդու արյունատար մազանոթների 
ընդհանուր երկարությունը հարյուր հազար կիլոմետրի է հասնում, և դա հասարակածից երկուսուկես անգամ երկար է:

6. Ըստ տրված կաղապարների`նախադասություններ կազմի´ր: Բարդ համադասակա՞ն, թե՞ստորադասական նախադասություններ ստացվեցին:
Մենք գնացինք կինոթատրոն, և դիտեցինք մի հետաքրքիր ֆիլմ:
Տղան սիրում էր մի աղջկա, ու որոշեց խոստովանել.:
Մենք Ամանորը տոնում ենք Հայաստանում, կամ գնում են Արտերկիր:
Ես որոշեցի ընկերներիս առաջարկել գնանք զբոսնելու, և նրանք որոշեցին չմերժել ինձ:
Նրանք գնում են դպրոց, կամ մնում են տանը և ոչինչ չեն սովորում:
Ե՛վ ես որոշեցի չմերժել, և՛ որոշեցի գնալ զբոսնելու:

Ո՛չ մեկը չի կարող նրան դեմ կանգնել, ո՛չ մեկը որոշեց իր հետ գլուխ չդնել։:
Թե՛ կարողանաս հաղթել, թե՛ կարողանաս չպարտվել ես քեզ նվեր կգնեմ:
Կամ նա կհեռանա, կամ իրեն վնաս կտա:
Գումարը վճարեմ, թե՞ կարող եմ անվճար վեցնել:

7.Ըստ տրված կաղապարների բարդ նախադասություններ կազմի՛ր: Ինչպիսի՞ նախադասություններ ստացվեցին:
Այնքան շատ գումար ունեին, ինչքան (որքան) քայլ կատարել էին ամբողջ կյանքում:
Այնպես վիճեցին, ինչպես թշնամիներ լինեին:
Այնտեղ շատ հետաքրքիր վայրեր կան, որտեղ (ուր) ես ցանկանում եմ լինել:
Երբ ես ավարտեմ դպրոցը, հենց այդ ժամանակ կնդունվեմ քոլեջ:
Հենց որ ավարտեմ քոլեջը, հենց այդ ժամանակ կնդունվեմ ինստիտուտ:
Իրար այնքան էին սիրում, այնպես որ փողոցում համբուրվեցին:
Այնքան կռվեցին, մինչդեռ իրար շատ էին սիրում:
Քանի դեռ նա կա, ինչքան էլ տանջվեն չեն կարողանա գումար վաստակել:                                            
Հայրիկիդ ես շատ սիրում, թե մայրիկիդ ես շատ սիրում:

8. Կետերը փոխարինի՛ր նախադասություններով : 
Ոչ մի հնար չօգնեց, և վերադարձան հայրենիք:
Լուրը շատ անսպասելի էր, բայց անսպասելիությունը կործանում չէ:
Ինչո՞ւ պտտվող հոլը չի ընկնում, թեև պտտվում է:
Թափ առնելով` ճոճանակն սկսեց շրջաններ գծել, իսկ տղան կանգնել և նայում էր առանց ուժ գործադրելու:
Աշխարհում ամեն ինչ շարժվում է, կամ ամեն ինչ դադարի վիճակում է։

Առաջադրված են  մի քանի փորձեր,որոնց կատարման ընթացքում պարզաբանվում  և քննարկվում են՝

1.Ի՞նչ է մեխանիկական շարժումը

Ժամանակի ընթացքում մարմնի դիրքի փոփոխությունն այլ մարմինների նկատմամբ կոչվում է մեխանիկական շարժում:

2.Մեխանիկայի ո՞ր բաժինն  են անվանում կինեմատիկա

բաժին, որն ուսումնասիրում է մարմինների շարժումների երկրաչափական հատկությունները, առանց մարմինների զանգվածներն ու դրանց վրա ազդող ուժերը հաշվի առնելու։

3.Ի՞նչն են անվանում նյութական կետ

Այն մարմինը, որի չափերը տվյալ պայմաններում կարելի է անտեսել, կոչվում է նյութական կետ:

4.Ի՞նչն են անվանում շարժման հետագիծ(թվարկել տեսակները )

Երբ շարժումից հետո դու կամ ինչ-որ իր թողնում է հետքոր։ Օրինակ՝  երբ ինքնաթիռը գնում է , և հետևից հետք է թողնում, կամ դու քայլելիս մտնում են ներկի մեջ և քեզանից հետո թողնում ես հետագիծ։

5.Ի՞նչն են անվանում մարմնի անցած ճանապարհ

Հետագծի երկարությունը, որով մարմինը շարժվում է որոշ ժամանակահատվածում, կոչվում է անցած ճանապարհ։

6.Ինչո՞վ է տարբերվում հետագիծը մարմնի անցած ճանապարհից:

Մարմնի հետագիծը այն գիծն է, որով շարժվել է մարմինը, իսկ մարմնի անցած ճանապարհը որոշակի ժամանակամիջոցում անցած հետագծի երկարությունն է:

7.Ո՞ր շարժումն են անվանում հավասարաչափ և որը ՝անհավասարաչափ:

Հավասարաչափ շարժման ժամանակ մարմինը հավասար ժամանակամիջոցում անցնում է հավասար ճանապարհ, իսկ անհավասարաչափ շարժման ժամանակ մարմինը անհավաարաչափ ժամանակամիջոցում անցնում է անհավասարաչափ ճանապարհ:

8.Ո՞ր մարմինն են անվանում հաշվարկման մարմին:

Հաշվարկման մարմին կոչվում է այն մարմինը, որի նկատմամբ դիտարկում են այլ մարմինների դիրքերը։

      9.Ո՞ր շարժումն է կոչվում անհավասարաչափ:Բերել օրինակներ

Անհավասարաչափ է կոչվում այն շարժումը, որի ընթացքում հավասար ժամանակամիջոցում մարմինը անցնում է անհավասար ճանապարհներ: Օրինակ՝ վայրէջք կատարող ինքնաթիռը :

      10.Սահմանել անհավասարաչափ շարժման միջին արագություն:

Այն ֆիզիկական մեծությունը, որը հավասար է մարմնի հետագծի երկարության և այդ անցնելու ժամանակի հարաբերությանը, կոչվում է միջին արագություն:

      11.Գրել միջին արագության բանաձևը

Vմիջ=St

        12.Ի՞նչ ֆիզիկական իմաստ ունի անհավասարաչափ շարժման միջին   արագությունը

Մարմնի անցած ճանապարհի և այդ ճանապարհն անցնելու ժամանակի հարաբերությունն անվանում են մարմնի անհավասարաչափ շարժման միջին արագություն:

       13.Ի՞նչ է ակնթարթային արագությունը

Ժամանակի տվյալ պահին մարմնի արագությունը կոչվում է ակնթարթային արագություն:

1. Սկզբից տասը-տասներկռւ նախադասություն ավելացրո՛ւ, որ ամբողջական տեքստ դառնա:

Նորից երկնքում լողում էր լուսինը: Կաթնավուն լույսի մեջ ուրվագծվում էին լեռները:  Քամին շոյում էր տղայի դեմքը, և քաղաքը կանչում էր բյուրավոր լույսերով:

2. Տրված ժխտական և անորոշ դերանուններով նախադասություններ կազմի՛ր:

Ինչ-որ, մի քանի, ուրիշ, ոչ մի, ոչ ոք, ոչինչ:

Ինչ-որ մեկը վերցրել է իմ գրիչը

Ես տանը ունեմ մի քանի գիրք:

Այսօր Հայաստանի ֆուտբոլի հավաքականը կխաղթա մի ուրիշ թմի հետ:

Երեկ ոչ մի խանութ բաց չէր:

Վաղը դպրոց ոչ ոք չի գալու, քանի որ շաբաթ է:

Գիշերը ոչինչ չէր երեվում, բացի մեքենաների լույսերից:

3.Փակագծում տրված գոյականներն ու բայերը համաձայնեցրո՛ւ ընդգծված դերանունների հետ:

ճապոնացի երկարակյաց ձկնորսն ասում էր, որ իր ամբողջ (սնունդ) եղել է ծովակաղամբն ու հում ձուկը: Նա ամբողջ (գյուղ) խորհուրդ էր տալիս նույն ձևով սնվել:
Իր կյանքի բոլոր (տարի) անցկացրել է նույն գյուղում:
Քնելու ընդունակությունը կորցրած երեխային քննելով`բոլոր (բժիշկ) (ասել), թե դա բացաոիկ ու անհավանական դեպք է:
Քնաբեր դեղերից ոչ մեկը (չազդել):
Քառասուն տարի է, որ իր բոլոր (գիշեր) (նվիրել) իր անձի զարգացմանը:
Ամբողջ (գիշեր) կարդում է, գրում ու նկարում:
Այդ օրը ոչ մի (վթար) (չգրանցվել):
Նոր մեքենան առայժմ ոչ մի (հաջողություն) չունի:
Ամբողջ (արձակուրդ) նվիրեց երեխայի ասած մեքենան գտնելուն:

Ուրվագծային քարտեզի վրա նշել հարավ-արևմտյան Ասիայի երկրները և այդ երկրների ափերը ողողող ջրային ավազանները:

Ինչպիսին է Հարավ-արևմտյան Ասիայի աշխարհագրական դիրքը

Հարավ-արևմտյան Ասիան գտնվում է Արաբական, Միջերկրական, Սև, Կարմիր և Կասպից ծովերի ու Պարսից, Օմանի, Ադենի ծոցերի միջև: Այս տարածաշրջանում ընդգրկված են Հայկական լեռնաշխարհը, Իրանական բարձրավանդակը, Արաբական թերակղզիները ու միջագետքի դաշտավայրը:

Որոնք են հարավ-արևմտյան Ասիայի տնտեսական զարգացման խոչընդոտներն ու խթանիչները

Հարավ-արևմտյան Ասիայով են անցնում Եվրոպական ու Աֆրիկական Ասիային կապող հաղորդակցության գլխավոր ուղիները: Դա մեծ ազդեցություն է թողնում այդ տարածաշրջանի երկրների սոցիալ-տնտեսական և քաղաքական զարգացման վրա: Այս տարածաշրջանը ունի բարենպաստ աշխարհագրական դիրք ու հարուստ է բնական ռեսուրսներով, հատկապես նավթով: Քանի որ խիստ հակասություններ կան Հարավ-արևմտյան Ասիայի պետությունների միջև, և որի պատճառով էլ այն դարձել է աշխարհի ամենաանկայուն տարածաշրջաններից մեկը: Տարածաշրջանում ավելի քան պետություններից 20-ը իրարից տարբերվում են պետական կարգով, սոցիալ տնտեսական զարգացման մակարդակով, տնտեսական ու քաղաքական կողմնորոշմամբ:

Ինչով է պայմանավորված հարավ-արևմտյան Ասիայի մի շարք երկրներում տղամարդկանց մեծ թիվը: Բնակչության սեռային կազմում գերակշռում են տղամարդիկ։ Բացառություն են կազմում Հարավային Կովկասի երեք երկրները՝Հայաստանը, Վրաստանը և Ադրբեջանը։ Ոչ միայն տարածաշրջանում, այլ աշխարհում տղամարդկանց գերակշռությունը նկատվում է Քաթարում, Քուվեյթում և ԱՄԷ-ում։

Ինչ դեր ունի հարավ-արևմտյան Ասիան ամողջ աշխարհում

Հարավ-արևմտյան Ասիայում են սկիզբ առել համաշխարհային կրոններից քրիստոնեությունը և մահմեդականությունը: Այս տարածաշրջանում են նաև գտնվում դրանց ուխտավայրերը: Տարածաշրջանում գտնվում են հնագույն պատմություն ունեցող քաղաքներ, օրինակ՝ Երուսաղեմը, Երևանը, Բեյրութը, Դամասկոսը: Պաղեստինը հաամարվում է հուդդայականության և քրիստոնեության, իսկ Սաուդյան Արաբիան՝ իսլամի հայրենիքը: Հարավ-արևմտյան Ասիայում են գտնվում աշխարհի նավթի պաշարների 2/3-ը և գազի պաշարների 1/4-ը: Տարածաշրջանը աշխարհում առաջինն է փյունիկյան արմավի արտադրությամբ: Հարավ-արևմտյան Ասիան, աշխարհում առանձնանում է խողովակաշարային տրանսպորտի զարգացման բարձր մակարդակով: Կիպրոսը աշխարհի ամենամեծ նավատորմ ունեցող երկրներից մեկն է:

1. Այդ գիշեր օդում զգալի էր Ժամանակի բույրը։ Նա ժպտաց, մտովի գնահատելով իր ստեղծած պատկերը։ Վատ միտք չէ։ Իսկապես, ինչպե՞ս է բուրում ժամանակը, նրանից փոշու, ժամացույցների, մարդկանց հոտ է գալիս։ Մտածենք, թե ինչպե՞ս է հնչում ժամանակը, ջրի կաթիլքի նման, որ շիթ առ շիթ հոսում է մութ քարանձավում։ Կանչող ձայնի նման է, դատարկ արկղի կափարիչին թափվող հողի թմփոցի։ Անձրևի նման է։ Շարունակենք և հարցնենք, թե ինչի նման է Ժամանակը, ձյան պես է, որ անաղմուկ իջնում է մութ ջրհորը կամ՝ հին համր կինոնկարի, որտեղ հարյուր միլիարդավոր անձինք նոր տարվա օդապարիկների պես ընկնում են ցած՝ անէություն։ Ահա թե ինչպես է բուրում Ժամանակը և թե ինչ տեսք ու ձայն ունի։ Իսկ այս գիշեր, Թոմասը ձեռքը հանեց պատուհանից, նույնիսկ թվում է՝ կարելի է շոշափել Ժամանակը։

Գրավոր շարադրի՛ր մտքերդ՝ Ինչի՞ է նման ժամանակը, նրա ձայնը…
2. Մեկնաբանի՛ր միտքը , համաձա՞յն ես արտահայտած գաղափարի հետ:

Բայց Թոմասը լողացել էր Երկրի կապույտ գետերում, որի ափերով անցնում էին անծանոթ մարդիկ, օտար մարդկանց հետ սեղան էր նստել օտար տներում, և միշտ նրա լավագույն զենքը եղել էր ժպիտը։ Նա իր հետ ատրճանակ չէր վերցնում։ Այժմ էլ Թոմասը դրա կարիքը չէր զգում, թեկուզ սրտի խորքում վախ կար։

Թույլ մարդիկ են իրենց մոտ զենք պահում(ոչ բոլորը), իսկ ուժեղ մարդիկ իրենց խնդիրները միշտ իրենց խոսքով և գաղափարով են լուծում:

3.Բառերը ոչինչ են, ավելի՝ քան ոչինչը։    Իսկ ի՞նչն է կարևոր․․․
Իմ կարծիքով պետք է գործով մարդուն ինչ-որ բան ապացուցել, քան բառերով։

4.Մեկնաբանի՛ր այս միտքը ՝ գալիքի մասին կանխագուշակումներ մի՛ արա, ոչինչ մի՛ պահանջիր, ոչնչից մի՛ վախեցիր:
Այստեղ ասվում է, որ ոչ մեկից պետք չէ, ինչ-որ բան պահանջել, քանի որ ոչ ոք քեզ պարտավոր չի։ Ոչ մեկից պետք չէ վախենալ, քանի-որ վախկոտ մարդը ավելի քիչ բան իր համար կբացահայտի, քան անվախը։

5.Կարդա՛ լցակայանի ծերունու և Թոմասի զրույցը, ո՞ր միտքը կառանձնացնես: Մեկնաբանիր այդ միտքը:

— Համաձայնենք համաձայնության չգալ,— առաջարկեց մարսեցին,– Անցյալ, Ապագա, մի՞թե միևնույնը չէ, միայն թե մենք երկուսս էլ կենդանի լինենք, չէ՞ որ այն, ինչ գալու է մեզնից հետո, միևնույն է՝ գալու է, վաղը լինի, թե տասը հազար տարի անց։ Որտեղի՞ց գիտեք, որ այս տաճարները ձեր քաղաքակրթության ավերակները չեն հարյուր դար հետո։ Չգիտեք։ Ուրեմն, էլ մի հարցրեք։ Սակայն գիշերը կարճ է։ Ահա տոնական հրավառությունն սկսվեց, թռչունները թռան։

Երբեք պետք չէ հանձնվել, եթե դու հանձնվես 1 անգամ, 2 անգամ, 3 անգամ և այլն, դա կդառնա քո մոտ բնույթ և կունենաս թույլ հոգեբանություն:

Գործնական քերականություն
Կապ
1. Դուրս գրի՛ր վերաբերականները, ձայնարկությունները, կապերը: 
Հարյուր իննսուներեք, թե, դու, անշուշտ, դանդաղ, վրա, թութակ, բոլորը, վա՜յ, մասին, հավանաբար, մտերմանալ, հովիվ, որպեսզի, արագ, երրորդ, կացին, ա՜խ, դեղին, ընկերանալ, երկար,  կրկնել, է՜, բացի, որովհետև, հնգական:
Կապ-վրա, մասին, բացի
ձայնարկություն-վա՜յ, է՜, ա՜խ
վերաբերական-անշուշտ, հավանաբար

2. Ընդգծի՛ր կապերը:
Հայրենիքի համար պետք է պատրաստ լինի ամեն զոհողության:
Սեղանի վրա դրված էր ծաղկաման, իսկ ծաղկամանի մեջ ծաղիկներ կային:

Կապերն արտահայտում են հոլովական իմաստներ՝ կատարելով հոլովական վերջավորությունների դեր: Օրինակ՝ սեղանի վրա-սեղանին
Չեն հոլովում, նախադասության անդամ չեն դառնում:

3.Ընդգծված բառերը որտե՞ղ են գործածվել որպես կապ, որտե՞ղ` որպես այլ խոսքի մասեր (կապերն ընդգծի՛ր):
Առաջ նա բոլորովին չէր մտածում իր արարքների մասին: ժամանակի մակբայ
Որոշել էր ծովափ գնալուց առաջ լողալ սովորել: կապ
Սեղանի վրա  թափթփված թղթերի ու գրքերի մեջ մի կաշեկազմ տետր կար: կապ
Երեսից հասկացա, որ բոլորովին էլ գոհ չէ: գոյական

Կապերը դրվում են կապվող գոյականից, դերանունից և գոյականաբար գործածված այլ բառից առաջ կամ հետո. այդ պատճառով էլ կոչվում են նախադրություններ կամ հետադրություններ: Կան մի քանի կապեր, որոնք դրվում են կապվող բառից և՛ առաջ, և՛ հետո, օրինակ՝ բացի Արամից, Արամից բացի….

4. Տրված նախադասությունների մեջ ընդգծի՛ր կապերը, նշի՛ր տեսակը:
Ձիերի երամակը արածում է կանաչ լանջի տակ:
Ամպի տակից ջուր է գալիս…
Առանց նրա փաստաթղթերի, չէր կարող դուրս գալ:
տակ – հետադրություն
տակից – հետադրություն
առանց – նախադրություն

5. Ուղղի՛ր սխալները:
Նվագում է դաշնամուր:
Այդ որոշմանը բոլորը ծանոթացան:
Կանգնել է մայթին:
Ես ոչ մի նորություն չունեմ:

6. Գրի՛ր տրված կապերի կազմությունը՝ դեպի, առ, դեմ, ի հաշիվ, նախքան, ընդդեմ, մեջ, մոտ, ըստ, նկատմամբ:
Պարզ-առ, դեմ, մեջ, մոտ, ըստ, նկատմամբ։
բարդ-դեպի, ի հաշիվ, նախքան, ընդդեմ։

7. Կետադրի՛ր նախադասությունները, ուշադրություն դարձրո՛ւ կապերի կետադրությանը:
Բացի Կարենից բոլորն ընդունեցին իրենց մեղքը:
Իբրև ճանաչված վիրաբույժ՝ Սուրենի քեռին մրցակից չուներ։
Հերթով ներս էին մտնում և կանգնում նրա բոլոր զինվորները՝ որպես անդավաճան եղբայրներ:
Վաղուց մահացել է Օհան ամին և թաղված է այս ծառի տակ՝ իր սրտի ուզածի համաձայն

1.Պարզի´ր, թե տրված թվականներն ի՞նչ սկզբունքով են խմբավորվել:

Ա. Տասնմեկ, քսաներեք, քառասունվեց, հիսունչորս, յոթանասունինը, իննսունինը, տասնմեկերորդ, վաթսունութերորդ, երեսունմեկական: Բացարձակ

Բ. Հարյուր մեկ, հազար երեք հարյուր երեսուներկու, երկու հազար հինգ հարյուր հիսուներորդ, չորս հարյուր վաթսունական, երեք քառորդ, զրո ամբողջ հինգ տասնորդական: Հարադիր

Գ. Երկու-երկու, քսան-քսան, տասնութ-տասնութ, հարյուր-հարյուր: Բաշխական

2. Տեքստի թվականները բառերով գրի՛ր:

Մարդն իր կյանքի յոթանասուն տարվա ընթացքում միջին հաշվով հիսուն միլիոն քայլ է անում:  Քաղաքային տրանսպորտով երթևեկող մարդն օրական երկու հազար քայլ է անում:
Մարդն իր կյանքի յոթանասուն տարիներից տասներեք-ը ծախսում է խոսակցությունների, վեց տարի` ուտելու վրա: Այդ ընթացքում հարյուր տոննա ուտելիք է օգտագործում:
Կյանքի մեկ երրորդ-ը քնած  է անցկացնում:

3. Տեքստի թվականները բառերով գրի՛ր:
 Կալիֆոռնիացի քառասուն-ամյա մի մարդ (Պիտեր Նիկեյրսը) Միացյալ Նահանգները` Խաղաղ օվկիանոսից մինչև Ատլանտյան, ոտքով անցավ իննսունինը օր տասներեք ժամ տասներեք րոպեում, վեց ժամով ավելի արագ, քան նույն տարածությունն անցած հայրենակիցը:  Ճանապարհի երկարությունը չորս հազար ինը հարյուր չորս կիլոմետր էր: մեկ օրում անցնում էր միջին հաշվով հիսուն կիլոմետր:
4. Փակագծում տրված բառերը գրի՛ր կետերի փոխարեն` դնելով պահանջված թվով:

Այդ լողացող գործարանը մեկ օրում կարող է մշակել երեսուն կապույտ կետերի (կետ), ստանալ 600 տոննա (տոննա) ճարպ, որը համարժեք է 2400 հեկտար (հեկտար) տարածությամբ արևածաղկի դաշտից ստացվող յուղին:
1961 թվականին արդեն Ասիայում 600 ռնգեղջյուր էր մնացել (ռնգեղջյուր) (մնալ):
Մի քանի ժամվա ընթացքում Արջակղզում 900 ծովափիղ է խփվել (ծովափիղ) (խփվել):
Իրենց որսացած 900 ծովափղերին էլ թողեցին (ծովափիղ) (թողնել) տեղում ու տարան միայն ժանիքները:
Երկրի վերջին հինգ նախագահները հետևել էին (նախագահ) (հետևել) կենդանական ու բուսական աշխարհի վերականգնմանը:
Ջրհեղեղի դատարկած վեց գյուղերում (գյուղ) արդեն վերաբնակիչներ են ապրում:
Ժլատորեն էր բաշխել (բաշխվել) թանկարժեք փոշու վերջին հիսուն գրամը (գրամ):

Ռուս-թուրքական պատերազմ 1877-1878 (թուրքերեն անվանվել է՝ 93 Harbi, քանի որ պատերազմը Իսլամական օրացույցով տեղի է ունեցել 1293 թվականին, բուլղար․՝  «Ռուս-թուրքական ազատագրական պատերազմ»), հակամարտություն Օսմանյան կայսրության և Ուղղափառ եկեղեցու դաշինքի միջև Ռուսական կայսրության գլխավորությամբ, որի մեջ էին մտնում Բուլղարիան, Ռումինիան, Սերբիան և Չեռնոգորիան։ Մարտերը տեղի ունեցան Բալկաններում և Կովկասում, պատճառը 19-րդ դարի վերջին բալկանյան ազգայնականության աճն էր։ Լրացուցիչ պատճառներից էին Ռուսաստանի նպատակները վերականգնելու տարածային կորուստները Ղրիմի պատերազմի ժամանակ, վերականգնել դիրքերը Սև ծովում Օսմանյան կայսրության կազմի մեջ մտնող ազատատենչ ժողովուրդների օգնությամբ։

Դաշնակիցները Ռուսաստանի գլխավորությամբ հաղթեցին պատերազմում։Արդյունքում Ռուսաստանին Կովկասում անցան Կարսը և Բաթումը, ինչպես նաև Բուդյակ տարածաշրջանը։ Պաշտոնապես անկախություն ձեռք բերեցին Ռումինիան, Սերբիան և Չեռնոգորիան, որոնք դե ֆակտո անկախացել էին մինչև պատերազմը։ Մոտ հինգ դար (1396–1878) լինելով օսմանյան լծի տակ` Բուլղարիան վերահիմնադրվեց որպես Բուլղարիայի իշխանություն, որի տարածքը անցնում էր Դանուբ գետից մինչև Ստարա Պլանինա (բացառությամբ հյուսիսային Դոբրուդջայից, որն անցավ Ռումինիային), ինչպես նաև Սոֆիա տարածաշրջանը, որը դարձավ նոր պետության մայրաքաղաք։ 1878 թվականի Բեռլինի կոնգրեսով թույլատրվեց Ավստրո-Հունգարիային օկուպացնել Բոսնիան և Հերցեգովինան, իսկ Մեծ Բրիտանիային` Կիպրոսը։

Սկզբում կնքված Սան Ստեֆանոյի պայմանագիրը, որը ստորագրվել է մարտի 3-ին, այժմ տոնվում է որպես ազատության օր Բուլղարիայում։

Ռուս-թուրքական պատարերազմի արդյունքում նաև միջազգայնացվեց հայկական հարցը։ Օսմանյան կայսրության լծի տակ գտնվող հայերի մեծ մասը ընդունում էր ռուսներին որպես ազատագրողներ։

Տնային աշխատանք

Կարդա՛ Մարկեսի ,,Ինչ-որ կարևոր բան տեղի կունենա այս գյուղում,, պատմվածքը:
Դուրս գրի՛ր անհասկանալի բառերը, բացատրի՛ր բառարանի օգնությամբ:Անհասկանալի բառեր չկային:
Բնութագրի՛ր հանրությանը:
Մի կին է լինում ով ուներ և մի աղջիկ և մի տղա:Տղան 17 տարեկան էր աղջիկը՝ 14 տղան ուներ մի ընկեր, որի անունը՝ Դամասոն էր։
Ո՞րն է ստեղծագործության գաղափարը:
Գաղափարն այն է, որ սխալ է լքել հարազատ քեզ տունը և վայրը, ինչ-որ ոչ հիմնավորված ինֆորմացիայի համար։

Ձայնարկություն՝ զգացմունք, հուզմունք, կոչ, նմանաձայնություն արտահայտող բառեր:
1. Տրված նախադասություններում ընդգծի՛ր ձայնարկությունները:
—Փի՜շտ, հեռու գնա ափսեի մոտից:
—ՈՒխա՛յ, հաճելի է այս ջուրը խմելը:
—Հե՜յ, որտեղ եք:

Ձայնարկությունները լինում են երեք տեսակ.

զգացականկոչականնմանաձայնական


2. Ձայնարկությունների շարքերի դիմաց գրի՛ր տեսակը, նշի՛ր՝ ինչ են արտահայտում:
Ա.Է՜յ, Էհե՛յ, ծո՜, ա՜, փի՜շտ, տո՜… կոչական
Բ. ա՛խ, վո՛յ, ո՛ւխ, օ՛, օ՛յ, ջա՛ն, պա՛հ… զգացական
Գ.ծի՛վ-ծի՛վ, ծուղրուղո՜ւ,խը՜շշ, բը՛զզ, ճը՛ռռ նմանաձայնական

Ձայնարկությունները նախադասության անդամ չեն դառնում:
Ձայնարկությունները կազմությամբ լինում են պարզ և բարդ:
3. Գրի՛ր տրված ձայնարկությունների կազմությունը՝ ա՛խ, վա՛յ, վա՛յ-վա՛յ, հե՜յ վախ, բը՛զզ, ջա՛ն:
պարզ-ա՛խ, վա՛յ, բը՛զզ, ջա՛ն։
բարդ-վա՛յ-վա՛յ, հե՜յ վախ։

Ձայնարկությունների ուղղագրությունը.

միության գծիկով գրվում են կրկնավոր հարադրությունները՝ հա՛յ-հա՛յ, վա՜շ-վի՜շ…անջատ գրվում են հարադրական բարդությունները՝ հա՜յ հա, զը՜նգ հա զը՜նգ …եթե ձայնարկության միակ վանկարար հնչյունը ը-ն է, գրվում է՝ թը՜խկ, հը՜մ…

4. Կետադրի՛ր նախադասությունները.
Ա՛յ մարդ, ի՞նչ ենք անելու: Հե՜յ, ո՞ւր եք գնում: Օ՜ ինչպես մինչև, հիմա գլխի չէի ընկել:

Կազմել հաշվետվություն՝ ներկայացնելով.

Իրականացրած անհատական նախագիծը:,,

https://ghazaryan.home.blog/2021/10/01/%d5%b0%d5%a1%d5%b5%d5%b8%d6%81-%d5%ac%d5%a5%d5%a6%d5%b8%d6%82-91

https://ghazaryan.home.blog/2021/11/04/%d5%b0%d5%a1%d5%b5%d5%b8%d6%81-%d5%ac%d5%a5%d5%a6%d5%b8%d6%82-96/

https://ghazaryan.home.blog/2021/10/09/%d5%b0%d5%a1%d5%b5%d5%b8%d6%81-%d5%ac%d5%a5%d5%a6%d5%b8%d6%82-93/

Ուսումնական աշուն,, նախագծային աշխատանքը:

https://ghazaryan.home.blog/2021/11/02/%d5%a3%d6%80%d5%a1%d5%af%d5%a1%d5%b6%d5%b8%d6%82%d5%a9%d5%b5%d5%b8%d6%82%d5%b6-54/

Շտապեք , երեխաներ, թռչել ենք սովորելու- վերլուծության հղում:

https://ghazaryan.home.blog/2021/10/17/%d5%a3%d6%80%d5%a1%d5%af%d5%a1%d5%b6%d5%b8%d6%82%d5%a9%d5%b5%d5%b8%d6%82%d5%b6-59/

 Կոմիտասի բանաստեղծություններից մեկի ձայնագրությունը կամ տեսագրությունը:

Առաջարկներ: Հաշվետվությունն ուղարկել tatev.abrahamyan@mskh.am էլ. փոստին: 

Աշխատանքի նպատակը հաշվել ջրում ընկղմված մարմնի վրա ազդող արքիմեդիան ուժը և փորձով ստուգել ստացված արդյունքը:

Անհրաժեշտ սարքեր և նյութեր ամրակալան կցորդիչով, մարմին, ուժաչափ, ջրթափ անոթ, վերանբարձ, չափագլան և ջուր.

Փորձի ընթացքը, ամրակալանին ամրացնենք կցորդիչը, կցորդիչից ամրացնենք ուժաչափը, ուժաչափից կախում ենք դույլը, դույլի տակից կախում ենք այն մարմինը: Դույլի ծավալը հավասար է ընկղմվող մարմնի ծավալին, նրա տակ դրեցինք վերանբարձը, վերանբարձի վրա տեղավորեցինք ջրթափ անոթը:Ջրթափ անոթի մեջ լցրեցինք ջուր մինչև ջրթափ անոթի կարմիր գիծը’ ծորակը:Նայեցինք ուժաչափին մարմնի կշիռը օդում:Նայեցի ուժաչափի ցուցմունքին մարմնի կշիռը օդում ցույց տվեց P=1,5ն:

Չափագլանը դրեցինք ջրթափ անոթի ծորակի տակ և սկսեցինք բարձրացնել մինչև մարմինը ամբողջությամբ ընկղմվեց:Նայեցի ուժաչափին տեսա, որ մարմնի կշիռը ջրում դարձավ’ P1=0,5°ն

Չափագլանի մեջ, ջրի ծավալ

Դասարանական աշխատանք

Վերաբերական՝ վերաբերմունքային իմաստ
Եղանակավորում կամ երանգավորում են նախադասությունը կամ նրա որևէ անդամ:
Օրինակ՝ Բարեբախտաբար, ամեն ինչ հրաշալի անցավ:
Ո՞րն է ,,բարեբախտաբարի,, դերը այս նախադասության մեջ:
1. Վերաբերականները սովորաբար եղանակավորում են ամբողջ նախադասությունը և կապվում են հիմնականում ստորագյալի հետ: Օր՝. Դժբախտաբար չի եկել:
2. Վերաբերականները կարող են դրվել նաև նախադասության այլ անդամների վրա:
Նույնիսկ Վահեն այսօր լուծեց խնդիրը:
Վահեն նույնիսկ այսօր լուծեց խնդիրը
Վահեն այսօր նույնիսկ խնդիրը լուծեց:

Ըստ իրենց արտահայտած վերաբերմունքային կամ երանգային իմաստի՝ վերաբերականները բաժանվում են հետևյալ տեսակների՝

հաստատականժխտականերկբայականգնահատողականսաստկականսահմանափակման 

1. Նշված վերաբերականները, ըստ արատահայտած երանգային իմաստի,  տեսակավորի՛ր՝ իհարկե, կարծես թե, անպայման, մի՞թե, բարեբախտաբար, դժբախտաբար, նույնիսկ, մանավանդ, գոնե, միայն, ոչ, ամենևին: Ըստ կազմության  վերաբերականները լինում են պարզ, բարդ և ածանցավոր: 

իհարկե — հաստատական, կարծես թե — երկբայական, անպայման — հաստատական, մի՞թե — երկբայական, բարեբախտաբար — գնահատողական, դժբախտաբար — գնահատողական, նույնիսկ — սաստկական, մանավանդ — սաստկական, գոնե — սահմանափակման, միայն — սահմանափակման, ոչ — ժխտական, ամենևին — հաստատական

2. Տրված վերաբերականները գրի՛ր ըստ կազմության՝ գոնե, նույնիսկ, իբր, անպատճառ, իբրև թե, ահա, կարծես թե, բարեբախտաբար: 

Պարզ- գոնե, իբր, ահա

բարդ- նույնիսկ, իբրև թե, կարծես թե

ածանացավոր- անպատճառ,

բարդածանցավոր- բարեբախտաբար


3. Կետադրի՛ր տրված նախադասությունները

Իրոք, նրան չէր հաջողվել որևէ աշխատանք գտնել: 
Ո՛չ, դա միայն ինձ է վերաբերում: 
Ընկերս, անշուշտ, միշտ ինձ հետ է: 
Արդյոք լուծում ունի այս հարցը:

 
4. Գտի՛ր վերաբերականները, նշի՛ր տեսակը: 

Իմ ուզածի պես էլ(սաստկական) եղավ: 
Իհարկե(հաստատական) իմ սրտով է այդ պատմությունը: 
Գեթ(սահմանափակման) մի բառ ասա, մի բան խոսիր:
Ցավոք(գնահատողական), մեզնից ոչինչ կախված չէր:
Թերևս(երկբայական) այս մասին նորից խոսենք:
Այդ պատմությունը, ո՛չ(ժխտական), չի կարող որևէ դեր ունենալ: 

5. Հարցերին պատասխանի՛ր վերաբերականների միջոցով:


1. Դու վստահո՞ւմ ես ընկերներիդ: Իհարկե այո։
2. Գո՞հ ես  տանն անցկացրածդ օրերից: Անշուշտ:
3. Համացանցը քեզ օգնո՞ւմ է:Միշտ այո՛։

 

Դասի հղումը
Այլ հղումներ 1 2 3

Ռուսատանի սահմանները

Ի՞նչ դեր ունեն Ռուսաստանի բնական պայմաններն ու բնական ռեսուրսները երկրի զարգացման հարցում։

Միայն Ռուսաստանի բնական ռեսուրսների շնորհիվ, այն կարող է դառնալ ամենազարգացած երկրներից մեկը: Ռուսաստանը ռեսուրսներով լցված դաշնություն է և իր ռեսուրսների շնորհիվ կարող է առաջխաղացում ունենալ զարգացման հարցում։ Բնական պայմանների առումով Ռուսաստանը այդքանել հարմար չէ, քանի որ տարածքի կեսից ավելին սառցապատ է և անտառներ, իսկ դա գլխավոր խոչընդոտն է գյուղատնտեսության, նույնիսկ արդյունաբերության զարգացման համար։ 

• Ուրվագծայի քարտեզի վրա նշել Ռուսաստանի հարևան պետությունները, ափերը ողողողջրային ավազանները:

Ռուսաստանի Դաշնությունը սահմանակցում է 18 երկրների հետ, որոնցից ցամաքով սահմանակցում է Նորվեգիայի, Ֆինլանդիայի, Էստոնիայի,Լատվիայի, Լիտվայի, Լեհաստանի, Բելառուսի, Ուկրաինայի, Աբխազիայի, Վրաստանի, Հարավային Օսիայի, Ադրբեջանի,Ղազախստանի, Չինաստանի, Մոնղոլիայի, Հյուսիսային Կորեայի, իսկ ծովով`Ճապոնիայի և ԱՄՆ-ի հետ:

Տնային աշխատանք

Կարդա’ ,, Սիրելու տարիք,,  պատմվածքը։ 

Պատմվածքի վերաբերյալ գրիր կարծիքդ։ 
Պատմվածքում գլավոր հերոսը՝ շատ անվախ էր և իր ընկերներին չէր խառնում իր խնդիրների մեջ։ Նա ուներ մի հավանած աղջիկ, բայց այդ աղջկան սիրում էր նաև մեկ ուրիշը և նրանք իրար հետ գնացին կռիվ անելու։Աղջիկը ոչինչ չգիտեր այդ կռվի մասին։ Միշտ առաջին հարվածը տղային էր հասնում, որովհետև նա չէր ցանկանում և սիրում առաջինը հարվածել։ Նա փորձում էր առանց իրար հարվածելու լուծել խնդիրը, բայց դա նրա մոտ չէր ատացվում և նա ամեն անգամ փորձում էր խուսափել հարվածներից։

Եթե


Եթե կարողանաս գլուխդ պահել, երբ շուրջդ ամենքը

Կորցնում են իրենցը և մեղավորը քեզ են համարում,
Եթե կարողանաս վստահել ինքդ քեզ, երբ բոլորը կասկածում են քեզ,
Բայց հաշվի առնել նրանց կասկածանքը նույնպես,
Եթե  կարողանաս սպասել և չհոգնել սպասելուց,
Կամ էլ խաբված լինելով՝ խաբեությունը արհեստդ չկարգել,
Կամ էլ սիրված չլինելով՝ հագուրդ չտալ ատելությանը,
Եվ, այդուհանդերձ, չափազանց լավի կեցվածք չընդունել
Եվ ոչ էլ խոսել չափազանց իմաստուն։

…

Եթե կարողանաս երազել և երազանքներիդ ստրուկը չլինել,
Եթե կարողանաս մտածել և խոհերդ չլինեն ինքնանպատակ,
Եթե կարողանաս դիմակայել հաջողության ցնծությանն ու աղետին,
Եվ նույն կերպ վերաբերվել այդ երկու չսպասված ինքնակոչներին,
Եթե կարողանաս անվրդով լսել քո իսկ ասած ճշմարիտ խոսքը,
Որն աղավաղել է խարդախ սրիկան՝ հիմարներին իր որոգայթը գցելու համար,
Կամ նույն կերպ տեսնես, որ քանդված է այն ամենը, որոնց նվիրել ես քո կյանքը,
Եվ կռանաս ու մաշված գործիքներով նորից դրանք վեր խոյացնես։

….

Եթե կարողանաս բոլոր շահումներդ կուտակել ու վտանգել ամենը՝
Միայն մի անգամ վիճակ գցելով,
Եվ կորցնել ու սկսել ամեն ինչ նորից
Եվ երբեք ծպտուն չհանել կորստիդ համար,
Եթե կարողանաս ստիպել քո սրտին, նյարդերին ու ջլերին
Երկար ծառայել քո նպատակներին, մինչև իսկ եթե դրանք արդեն սպառվել են,
Եվ դեռ համառես, երբ ոչինչ այլևս չկա քո մեջ, բացի քո կամքից, որն ասում է.
«Շարունակի՛ր»։

….

Եթե կարողանաս զրուցել ամբոխների հետ՝ պահպանելով
Ողջախոհության քո արժանիքը,
Եվ նաև չկորցնել սովորական ոճը, երբ թագավորների հետ ես քայլ գցում,
Եթե ոչ թշնամիներդ և ոչ էլ ընկերներդ չկարողանան քեզ կոտրել,
Եթե հաշվի նստեն բոլորը քեզ հետ, ու ոչ ոք քեզ իր տերը չհամարի,
Եթե կարողանաս վաթսուն արժանի վայրկյաններով լցնել
Անգթորեն առաջ շարժվող ու անցնող քո կյանքի ամեն մի րոպեն,
Քոնն է աշխարհը և այն ամենը, ինչ կա մեջ,
Եվ դեռ ավելին՝ այդժամ ես դու մարդ, որդի՛ս։

Հեղինակ՝ Ռադյարդ Քիփլինգ 

1. Առանձնացրո՛ւ և մեկնաբանի՛ր քեզ դուր եկած տողերը:Եթե կարողանաս գլուխդ պահել, երբ շուրջդ ամենքը

Կորցնում են իրենցը և մեղավորը քեզ են համարում,
Եթե կարողանաս վստահել ինքդ քեզ, երբ բոլորը կասկածում են քեզ,
Բայց հաշվի առնել նրանց կասկածանքը նույնպես,
Եթե  կարողանաս սպասել և չհոգնել սպասելուց,
Կամ էլ խաբված լինելով՝ խաբեությունը արհեստդ չկարգել,
Կամ էլ սիրված չլինելով՝ հագուրդ չտալ ատելությանը,
Եվ, այդուհանդերձ, չափազանց լավի կեցվածք չընդունել
Եվ ոչ էլ խոսել չափազանց իմաստուն։


2. Շարունակիր եթե-ների շարքը՝ հարազտ մնալով հեղինակի ոճին: 

Միջին դպրոցի 8-րդ դասարանի սովորողներ

Նպատակը`

Ծանոթություն մարդու պահանջմունքներինՄարդու պահանջմունքների տեսակները

Խնդիրը`

Ինչո՞ւ է մարդը անհիշելի ժամանակներից ձգտում ճանաչել ինչպես շրջակա միջավայրը, այնպես էլ իրեն: Մարդու ինչի՞ն է պետք իրեն իմանալը:Ինչպե՞ս է արտահայտվում նոր միջավայր, նոր աշխարհ ստեղծելու մարդու ձգտումը: Մի՞շտ է այդ ձգտումը դրական հետևանքների հանգեցնում:

Արդյունքում`

Սովորողները պատրաստում են հոդվածներ,. ֆոտոշարեր, տեսանյութեր մարդու պահանջմունքերի վերաբերյալ, կատարում վերլուծություններՊահանջմունքների տեսակները

Հոգեբանության մեջ գոյություն ունեն պահանջմունքների դասակարգման տարբեր չափանիշներ։

Ըստ ծագման առանձնացնում են բնական և մշակութային պահանջմունքներ։Բնական անվանում են այն պահանջմունքները, որոնք նրան տրված են ի ծնե։ Դրանք հատուկ են, բնական մարդ տեսակի բոլոր անհատներին։ Բնածին պահանջմունքների բավարարումն անհրաժեշտ է օրգանիզմի նորմալ կենսսագործունեության պահպանման համար։Մշակութային կոչվում են առաջացումն ու բավարարումը պայմանավորված է մարդկային մշակույթի, քաղաքակրթության զարգացմամբ։ Այս պահանջմունքները բնածին չեն և ծագում ու ձևավորվում են անձի օնտոգենետիկ զարգացման և սոցիալականացման ընթացքում։ Մշակութային պահանջմունքներն ունեն սոցիալ-պատմական բնույթ։ Տարբեր սոցիալական պայմաններում ապրող մարդիկ ձեռք են բերում տարբեր մշակութային պահանջմունքներ։Ըստ պահանջմունքների բավարարող առարկաների տարբերում են մարդկային պահանջմունքների երկու տեսակ՝ նյութական և հոգևոր։Նյութական պահանջմունքները բավարարվում են նյութական առարկաների օգնությամբ, որոնք կարող են պատրաստ վիճակում տրված լինել բնության մեջ կամ ստեղծվել մարդկային գործունեության շնորհիվ։Հոգևոր պահանջմունքները բավարարվում են հոգևոր մշակույթի արժեքների օգնությամբ։ Հոգևոր պահանջմունքի կարևոր տեսակ է մարդկանց հետ շփվելու, խոսքայի և ոչ խոսքային հաղորդակցության մեջ մտնելու պահանջմունքը։

Պահանջմունք, նորմալ կենսագործունեության և հոգեկան ակտիվության համար անհրաժեշտ որևէ երևույթի, արժեքի կարիքը։ Յուրաքանչյուր կենդանի օրգանիզմի, այդ թվում նաև մարդու հոգեկան ակտիվության հիմքում ընկած է պահանջմունքները։ Պահանջմունքներն այն ամենի ամբողջությունն են, ինչի կարիքն ունի կենդանի օրգանիզմը իր կենսագործունեությունը պահպանելու, գոյատևելու, հարմարվելու և զարգանալու համար։ Պահանջմունքն, առաջ գալով, մարդուն մղում է ակտիվության կամ նույնիսկ նպատակասլաց գործունեության, որի նպատակը այդ պահանջմունքը բավարարելու համար անհրաժեշտ հատկություններ ունեցող օբյեկտներ ձեռք բերելն է։ Պահանջմունքի բավարարումն անհրաժեշտ է օրգանիզմի և անձի պահպանման ու զարգացման համար։ Մարդիկ զարգացման գործընթացում հաճախ ձեռք են բերում նաև վնասակար պահանջմունքներ (օրինակ, ծխելու կամ սպիրտային խմիչքներ օգտագործելու պահանջմունք)։

1. Գծիկները  ը կամ  ն մասնիկով (հոդով) փոխարինի՛ր:

Մի օր Զևսի գլուխը սոսկալի ցավեց: Նա կանչեց իր որդուն ու հրամայեց, որ ճեղքի իր գլուխն ու ինքն ազատվի ցավից ու գլխի միջի աղմուկից: Հեփեստոսը կացինը տարավն բերեց ու մի հզոր հարվածով ճեղքեց հոր գլուխը: Այդ ժամանակ աստծո գլխից դուրս եկավ Աթենասը Պալաս հզոր դիցուհին: Ոտից գլուխ զինավառ, շողշողուն սաղավարտով, վահանն ու նիզակը ձեռքին` կանգնեց ապշահար աստվածների առջև, ու նրա կանչն որոտաց ու ցնցեց Օլիմպոսը: Աթենասը սկսեց հովանավորել Հունաստանի հերոսներին, պահպանել քաղաքներն ու ամրոցները:

2. .Գտի՛ր սխալ գործածված բառերն ու բառակապակցաթյունները և ուղղի՛ր:

Բացի աղջիկը, բոլորն ուզում էին ուրիշ քաղաք տեղափոխվել: Սիրահարված եմ ձեր երկրիին:
Հալվում, մաշվում էր հարազատ տան ու ընկերների կարոտով:
Կարոտում էր նույնիսկ իրենց փողոցի ծառերը:
Ի՞նչ է նշանակում ընկերությանը դավաճանել:
Խոսքը վերաբերվում է քեզ:
Ինչպե՞ս ես վերաբերում նրանց:
Քույրս երրորդ դասարան է:
Բաժակը ձեռքին մտավ:
Մարսը աղքատ է ջրով:
Շատ լավ է տիրապետում անգլերեն լեզվին:
Բացի դա, ազատ ժամանակն ու արձակուրդն անցկացնում էր պրոֆեսորին ոչ սազական եղանակով:
Մուգ ակնոցներիդ պատճառով աչքերդ չեմ տեսնում:

3. Ըստ կազմության` տրված ածականները բաժանի՛ր չորս խմբի:

Ալեծուփ, մեծ, ուժեղ, հոտավետ, հորդառատ, առևտրական, հոդային, ոսկեհուռ, խոշոր, սիրելի, միջմոլորակային, ահեղամռունչ, համեստ, մարդամոտ:

պարզ — Մեծ, ուժեղ, խոշոր, համեստ
բարդ — Ալեծուփ, հորդառատ, ոսկեհուռ, մարդամոտ
ածանցավոր — Հոտավետ, հոդային, սիրելի
բարդ-ածանցավոր — Առևտրական, միջմոլորակային, ահեղամռունչ

4. Կետերը փոխարինի՛ր ածականակերտ ածանցներով:

անկենդան, դժկամ, չխոսկան, հայրաբար, կիսատ, փառավոր, վայրենի, աղի, արևելյան, երևանյան, ընկերական, կծու, ազդեցիկ, թրթռալ, հնչուն, շաչուն, խոհեմ, դողդոջուն:

Լսողության նշանակությունը: Լսողության շնորհիվ մարդը զանազանում է միջավայրի բազմաթիվ ձայները և կողմնորոշվում նրանցում: Լսողության օգնությամբ մարդիկ ընկալում են խոսքը, հաղորդակցվում միմյանց հետ, տեղեկատվություն ստանում, սովորում: Լսողության դերը մեծ է նաև մարդու խոսքի և մտավոր զարգացման համար:


Լսողական օրգանի կառուցվածքը

  

Լսողական վերլուծիչի ծայրամասային բաժինը  ականջներն են: Ականջը կազմված է երեք բաժնից՝ արտաքին, միջին և ներքին:

Արտաքին ականջը կազմված է ականջախեցուց և լսողության արտաքին անցուղուց: Ականջախեցին հավաքում (որսում) է ձայնային տատանումները և ուղղում դեպի 3 սմ երկարությամբ լսողական արտաքին անցուղի: Լսողական անցուղին ավարտվում է թմբկաթաղանթով, որը սահմանազատում է արտաքին ականջը միջին ականջից:

1. Տրված բառակապակցությունների  իմաստներն արտահայտի՛ր մեկ բառով: Ո՞ր հոլովներով են դրվում այդ բառերը:

Կիրճի մեջ-կիրճում, հանրապետության մեջ-հանրապետությունում, ամպերի մեջ-ամպերում, գոմի մեջ-գոմում, օվկիանոսի մեջ-օվկիանոսում: Ներգոյական
Գագաթի վրա-գագաթին, հողի վրա-հողին, այգիների վրա-այգիներին, սեղանի վրա-սեղանին, աստիճանների վրա-աստիճաններին: Տրական

2. Նախադասության մնջ ընդգծված բառակապակցությունների իմաստներն արտահայտի՛ր գոյականների հոլովական ձևերով:

Շատ էր պատմում իր ճամփորդություննից, նավում իր հետ ընկերացած տղաների մասին:
Անընդհատ խոսում է իր երեխաներից:
Իր բույնը հյուսել էր մեր բակի ծառին:
Ամառը չէր կարողանում տան մեջ մնալ, քնում էր կտուրին` աստղազարդ երկնքի տակ:
Ամայի դաշտում քարե երկու սյուն էր կանգնեցված:

Խավարում մի երկու ցոլք էր երևում միայն:
Պառկեց դեզին, ու չորացած ծաղիկների խառը բույրերը նորից հուշեր արթնացրին:
Նրան քո իսկ հրամանով պիտի կախեին, եթե չփախչեր:
Այդ երկրի օրենքով` իր սենյակից կամ մեքենայից դուրս եկած օտարականը պիտի հագնված լինի տեղացիների նման:

3. Փորձի՛ր բացատրել, թե ո՛րն է կապերի և հոլովական վերջավորությունների ընդհանրությունը:
Դրանց շնորհիվ բառը համապատասխանում է նախադասությանը։

4. Հականիշ բառակապակցություններ կազմի՛ր` տրված բաոերը գործածելով հարուստ և աղքատ (կամ զուրկ) բառերի հետ: Օրինակ`
քարերով հարուստ, քարերից զուրկ:
Հումք, խելք, անտառներ, գետեր, հանածոներ, կենդանիներ:
հումքով հարուստ, հումքից զուրկ։
խելքով հարուստ, խելքից զուրկ։
անտառներով հարուստ, անտառներից զուրկ։
գետերով հարուստ, գետերից զուրկ։
հանածոներով հարուստ, հանածոներից զուրկ։
կենդանիներով հարուստ, կենդանիներից զուրկ։

Лао-цзы пытался отказываться от назначения, но тщетно. Тогда он согласился и сказал:

— Но Вы будете сожалеть об этом назначении, так как мои пути понимания и видения полностью отличаются от Ваших.

Император настаивал, поскольку был уверен в необыкновенной мудрости этого человека.

Лао-цзы занял место верховного судьи и первое дело, которое он рассматривал, было о человеке, Которого схватили на месте преступления за воровство в доме самого богатого человека. Фактически дело не рассматривалось, поскольку вора поймали на месте преступления и он сам признался в содеяном.

Лао-цзы вынес ему знаменитый приговор, настолько уникальный и исполненный понимания, что никогда, ни до него, ни после никто не выносил такого приговора. Он гласил, что вора нужно отправить в тюрьму на шесть месяцев и богача тоже следует отправить в тюрьму на такой же срок.

Богач промолвил:

— Не могу поверить своим ушам! Мои деньги украдены и меня же в тюрьму? То же самое наказание, что и вору! За что?

Лао-цзы сказал:

— Ты и есть первый вор, а он уже второй. Но тебе следовало бы вынести более суровое наказание. Ты собрал все ценности столицы в свои закрома и сделал тысячи людей голодными, а ведь это люди, которые производят! За счет них ты живешь. Ты великий эксплуататор.

Весь зал хранил молчание. Богач же сказал:

— Возможно, ты и прав, но перед тем, как ты отправишь меня в тюрьму, я хочу видеть императора. Встретившись с императором, он сказал:

— Вы поставили верховным судьей человека, который осудил меня. Но помните, если я — вор, то Вы — гораздо больший вор. Вы эксплуатируете всю страну. Отстраните этого человека, иначе он и Вас объявит вором.

Император сказал:

— Признаю, это мое упущение, он предупреждал меня, что его понимание совершенно отлично от нашего. Мы поправим это дело.

Лао-цзы освободили от его обязанностей и император сказал ему:

— Ты был прав, прости меня. У нас действительно разные способы мышления.

Լաո Ցզին փորձում էր հրաժարվել նշանակումից, սակայն ապարդյուն։ Հետո նա համաձայնվեց և ասաց. «Բայց դուք կզղջաք այս նշանակման համար, քանի որ իմ հասկացողություներն ու տեսակետերը բոլորովին տարբերվում են ձերից: Կայսրը պնդեց, քանի որ վստահ էր այդ մարդու արտասովոր իմաստության վրա։ Գերագույն դատավորի տեղը զբաղեցրեց Լաո Ցզին, և առաջին գործը, որը նա դատեց, վերաբերում էր մի մարդու, ով բռնվել էր հանցագործության վայրում՝ ամենահարուստ մարդու տնից գողություն անելու համար։ Փաստորեն, գործը քննության չի առնվել, քանի որ գողին բռնել են հանցագործության վայրում, և նա ինքն է խոստովանել իր կատարածը։

Լաո Ցզին նրան մի հայտնի նախադասություն բերեց՝ այնքան յուրօրինակ և ըմբռնումով լի, որ ոչ ոք երբևէ նման նախադասություն չէր բերել՝ ո՛չ նրանից առաջ, ո՛չ դրանից հետո։ Այնտեղ ասվում էր, որ գողը պետք է վեց ամսով բանտարկվի, և հարուստը նույնպես պետք է նույն ժամկետով բանտարկվի։ Հարուստն ասաց. — Ականջներիս չեմ հավատում! Իմ փողը գողացել են, իսկ ես պետք է բանտ նստե՞մ։ Նույն պատիժը, ինչ գողի համար։ Ինչի համար? Լաո Ցզին ասաց. «Դուք առաջին գողն եք, իսկ նա՝ երկրորդը։ Բայց դուք պետք է ավելի խիստ պատիժ ընդունեիք։ Դուք ձեր սեյֆերում հավաքել եք մայրաքաղաքի բոլոր արժեքները և հազարավոր մարդկանց թողել սոված, բայց նրանք մարդիկ են, որոնք արտադրում են։ Դուք ապրում եք նրանց հաշվի: Դուք մեծ շահագործող եք։

Ամբողջ սենյակը լռություն պահպանեց ։ Հարուստն ասաց. «Դուք կարող է և ճիշտ եք, բայց նախքան ինձ բանտ ուղարկելը, ես ուզում եմ տեսնել կայսրին։ Հանդիպելով կայսրին, նա ասաց. -Ինձ դատապարտողին դարձրեցիք գերագույն դատավոր։ Բայց հիշեք, եթե ես գող եմ, ուրեմն դուք շատ ավելի մեծ գող եք։ Դուք շահագործում եք ամբողջ երկիրը։ Հեռացրե՛ք այս մարդուն, այլապես նա և դուք կհայտարարվեք գող։ Կայսրն ասաց. — Ընդունում եմ, սա իմ բացթողումն է, նա ինձ զգուշացրեց, որ իր հասկացողությունը բոլորովին տարբերվում է մեր հասկացությունից։ Մենք կկարգավորենք այս հարցը։ Լաո Ցզին ազատվեց իր պարտականություններից, և կայսրն ասաց նրան. -Դու ճիշտ էիր, ներիր ինձ։ Մենք իսկապես տարբեր մտածելակերպ ունենք։

https://vsebasni.ru/pritchi/verhovnyi-sudya.html

Մի տղա կար՝ Հենդո անունով։Նա մի քանի տարի է մնացել էր վեցերրորդ դասարանում։Տղան միշտ բոլոր առարկաներից ստանում էր 2, բացի աշխատանքի ուսուցման դասից։Երբ դասալսողը գալիս էր, նրան ուղարկում էին դպրոցի այգի աշխատելու։Երբ գալիս է քարորդը փակելու ժամանակը նա բոլոր առարկաներից ստանում է երկու իսկ աշխատանքի ուսուցման դասից 5։Հայրը կարդալով այդ գնահատականները տեսնում է որ ամենաբարձր գնահատականը աշխատանքի ուսուցման դասից է ստացել և ուրախանում է։Հաջորդ օրը դասի ժամանակ դասատուն նրան կանչում է գրատախտակի մոտ և բոլորը զարմանում են, քանի որ նրան հազվադեպ են կանչում։Հենդոնը ոչինչ չգիտեր սակայն նրան օգնում է դասարանցիներից մեկը։Նա հասցնում է լսել մեկ բառ որը և ասում է։Դասատուն կրկին կարդում էր քարորդները։Հենդոն լսեց որ աշխատանքի ուսուցման դասից ստացել է երկու։Նա զարմանալով և միևնույն ժամանակ զայրանալով ջարդեց իր բոլոր վերանորոգաց իրերը և դասարանի պատուհանից դուրս թռավ սակայն արդեն ոչ ոք չկար որպեսզի պայուսակը նետեր նրան։

Տնային աշխատանք

Ընտրի՛ր նկարներից մեկը:Նկարի արտահայտած բովանդակության վերաբերյալ գրի՛ր շարադրություն կամ պատմություն: Վերնագրի՛ր աշխատանքդ:

Խաբեություն

Աշխարհում ամեն տեղել կա սուտը և խաբեությունը, մի տեղ քիչ, մի տեղ շատ:Իրար խաբելով մարդիկ առաջացնում են լարվածություն իրենց շփումների և հարաբերությունների մեջ:Մարդկանց մեծ մասը կարող է խաբել իր նպատակների համար, բայց դա չի նշանակում որ, բոլոր ստողները վատ մարդիկ են:Մարդ կա ստում է իր կեղտոտ գործերի համար, մարդ էլ կա ստում է իր ընտանիքը պահելու համար, բայց միևնույնն է, ստելը լավ բանի չի բերում, ստի պատճառով կարող են ընտանիքներ քանդվել, հարազատ քեզ մարդու կորցնես և այլն:

Մարդու աչք

Աչք, լուսային գրգիռներն ընկալող տեսողության օրգան, տեսողական վերլուծիչի ծայրամասային բաժինը։ Արտաքին միջավայրից տեղեկատվության 80-90 տոկոսը մարդը ստանում է Տեսողական վերլուծիչի օգնությամբ։ Հաղորդիչ հատվածը ընդգրկում է նաև տեսողական նյարդն ու գլխուղեղում տեղադրված տեսողական կենտրոնները։ Աչքը կազմված է օժանդակ ապարատներից և ակնագնդից։ Օժանդակ ապարատի մեջ են մտնում ակնագնդի մկանները, հոնքերը, կոպերը, արտևանունքները, շաղկապենին, արցունքագեղձերը։ Աչք կամ ակնագունդը տեղադրված է ոսկրային ձագարում՝ ակնակապիճում։ Հետևից և կողքից աչք արտաքին ազդակներից պաշտպանվում է ոսկրային պատերով, առջևից՝ կոպերով։

1. Խոսքի մասերը դասավորի՛ր հետևյալ շարքերում.

Ա. Նյութական իմաստ արտահայտող ՝ գոյական, դերանուն, ածական, թվական, բայ, մակբայ

Բ. Քերականական իմաստ արտահայտող ՝ կապ, շախկապ

Գ. Վերաբերմունքային իմաստ արտահայտող ՝  վերաբերական, ձայնարկություն

2. Դուրս գրի՛ր մակբայները, գրի՛ր տեսակը: 

Դուք քաջաբար պաշտպանեցիք ձեր իրավունքները: ձև

Հավաքեց իր իրերը և իսկույն դուրս գնաց: ձև

Նստեց աթոռի մոտ և սկսեց դանդաղ գրել: ձև

Շուտով կբացվի լույսը, կսկեն հայտնվել լույսի կտորները: ժամանակ

Շտապ փնտրում էր Կատյային, բայց թե ինչ էր ուզում, չիմացա: ձև

Նա քիչ-քիչ հանդարտվեց, դադարեց գոռալ: չափ ու քանակ

3. Ա խմբի գոյականներից ածականներ ստացի՛ր Բ խմբի ածականակերտ ածանցների միջոցով:

Ա. Տուն, իմաստ, գույն, ոսկի, երկաթ, համ:
Բ. Ան, դժ, յա, ատ, եղեն, եղ:
Անտուն, դժգույն, ոսկեղեն, երկաթյա, համեղ, անգույն, անիմաստ, երկաթեղեն, ոսկյա, գունատ։

4.Տրված բառակապակցությունների իմաստներն արտահայտի՛ր ածականներով  և ընդգծի՛ր ածականակերտ ածանցները:Յոթ գյուխ ունեցոդ, երկու երես ունեցող, երկու փող ունեցող, եռանդով օժտված, շատ բուրդ ունեցոդ, գույն ունեցող, թևեր ունեցող, մեծ ուժ ունեցող, երեք տարի (ամ) տևող, տասը տարեկան:

Յոթգլխանի, երկերեսանի, երկփող, եռանդուն, բրդոտ, գունավոր, թևավոր, ուժեղ, եռամյա, տասնամյա։

1. Ինչպես հեղուկում, զսպանակում նույնպես սեղմելիս ծագում են առաձգականության ուժեր։
Որովհետև, սեղմված զսպանակն ազդում է մխոցի և անոթի հատակի վրա, մինչդեռ սեղմված հեղուկն ազդում է ինչպես մխոցի, այնպես էլ հատակի և պատերի վրա։
2․ 3․ Պասկալը փայտը տակառն ամբողջությամբ լցրել է ջրով։ Տակառի կափարիչի վրա արված տառին ուղղաձիգ դիրքով ամրացրել է երկար խողովակ։ Խողովակի մեջ ջուր է լցրել՝ հետզհետե ավելացնելով վերջինիս քանակը։ Երբ խողովակում ջրի մակարդակը հասել է որոշակի բարձրության, տակառի կողմնային պատերը ճեղքվել են, և ջուրը դուրս է ցայտել բացված ճեղքերից։ Փորձի բացատրությունը հետևյալն է։ Խողովակի մեջ լցված ջուրը  տակառի ներսում ստեղծում է հավելյալ ճնշում։ Համաձայն ճնշման սահմանման՝ p=F/S, որտեղ S-ը խողովակի լայնական հատույթի մակերեսն է, իսկ F-ն խողովակում լցված ջրի կշիռը։ Այդ հավելյալ ճնշումն առաջացնում է տակառի ջրի լրացուցիչ սեղմում։ Դրա հետևանքով տակառի ներսի բոլոր մասերում ջրի ճնշումն ավելանում է հավելյալ ճնշման չափով։
5․ Հեղուկներն ու գազերը իրենց վրա գործադրվող ճնշումը միատեսակ են հաղորդում բոլոր ուղղություններով։ Այս օրենքը կրում է այն հայտնագործող Բլեզ Պասկալի անունը՝ Պասկալի օրենք:

1․ Նշանակում է, որ հեղուկները շարժվում են։
Շնորհիվ հոսունության՝ հեղուկի ձևը փոփոխելիս չեն ծագում առաձգականության ուժեր։
2․ Հեղուկների հոսունությամբ է բացատրվում  հավասարակշռության վիճակում հեղուկի ազատ մակերևույթի միշտ հորիզոնական լինելը։
3․ Հեղուկի ճնշման ուժերը առաձգականության ուժեր են:Քանի որ դրանք առաջանում են մարմինների հմպան հետևանքով առաջացած դեֆորմացիայից:
4․ Օրինակ՝ եթե ջրի բաց ծորակը մատով փակենք, ապա մատի վրա կզգանք ջրի ճնշման ուժի ազդեցությունը։
5․ Մինչև ճնշման ուժ չգործադրենք հեղուկի առանձին մասերը չեն փոխազդի։
6․ Հեղուկներն ու գազերը բոլոր ուղղություններով փոխանցում են ոչ միայն իրենց վրա գործադրվող արտաքին ճնշումը, այլև այն ճնշումը, որ գոյություն ունի իրենց ներսում սեփական մասերի կշռի շնորհիվ։ Հեղուկի վերին շերտերը ճնշում են գործադրում միջին շերտերի վրա, միջին շերտերը՝ ստորին շերտերի վրա, վերջիններս էլ՝ հատակի վրա։ Հանգստի վիճակում գտնվող հեղուկի կողմից գործադրվող ճնշումը կոչվում է հիդրոստատիկ ճնշում։

8․

Помощь

Однажды решили провести конкурс, чтобы найти самого любящего и заботливого ребёнка. Победителем стал четырёхлетний мальчик, чей сосед, престарелый мужчина, недавно потерял свою жену.

Когда мальчик увидел, что старик плачет, он подошёл к нему во дворе, забрался на колени и просто сидел там. Когда мама потом спросила его, что он сказал дяденьке, мальчик ответил:
— Ничего. Я просто помогал ему плакать.

Օգնություն

Մի անգամ որոշեցին մրցույթ կազմակերպել որպեսզի՝ գտնեն ամենասիրող և հոգատար երեխային։ Հաղթողը չորս տարեկան տղա էր, ում հարևանը՝ տարեց տղամարդ, վերջերս կորցրել էր իր կնոջը։ Երբ տղան տեսավ, որ ծերունին լաց է լինում, նա մոտեցավ նրան բակում, բարձրացավ ծնկների վրա և պարզապես նստեց այնտեղ։ Երբ մայրը ավելի ուշ հարցրեց նրան, թե ինչ է ասել ծերունուն, տղան պատասխանեց. -Ոչինչ: Ես պարզապես օգնում էի նրան լաց լինել:

Как прожить 100 лет

Корреспонденту дали задание узнать секрет долгой жизни у юбиляра, которому исполнилось 100 лет. Журналист приехал в горное селение, разыскал долгожителя и начал выпытывать, как же ему удалось прожить сто лет.

Старик сказал, что секрет его долгой жизни состоит в том, что он никогда ни с кем не спорил. Корреспондент удивился:

— Что, это правда, что вы прожили 100 лет, и ни разу ни с кем не спорили?
— Да, это правда.
— Ну что, вообще ни с кем, ни с кем?
— Вообще ни с кем, ни с кем!
— И что, даже с собственной женой?
— Даже с женой.
— Даже со своими детьми?
— И с детьми.
— И что, за 100 лет ни единого разочка?
— Ни разу.
— Никогда-никогда ни с кем, ни с кем? — уже накаляясь, продолжал корреспондент.
— Ну да, — спокойно отвечал старик.
Корреспондент (краснея и раздражаясь):
— Да не может этого быть, чтобы вы за всю жизнь ни разу ни с кем не спорили!
— Спорил, спорил, спорил… — с улыбкой ответил старик.
А потом добавил:
— Хотите чаю?

Ինպես ապրել 100 տարի

Լրագրողին հանձնարարվել է պարզել երկար կյանքի գաղտնիքը օրվա հերոսից, ով դարձավ 100 տարեկան։ Լրագրողը ժամանեց լեռնային գյուղ, գտավ երկար ապրողին և սկսեց հետաքրքրվել, թե ինչպես է նա կարողացել ապրել հարյուր տարի։ Ծերունին ասաց, որ իր երկար կյանքի գաղտնիքն այն է, որ երբեք ոչ մեկի հետ չի վիճել։Լրագրողը զարմացավ.

-Ճի՞շտ է, որ 100 տարի ապրել եք ու երբեք ոչ մեկի հետ չեք վիճել։ — Այո, դա ճիշտ է. -Ընդհանրապես ոչ մեկի հետ, ոչ մեկի հետ? — Ընդհանրապես, ոչ մեկի հետ, ոչ մեկի հետ: -Նու՞յնիսկ սեփական կնոջ հետ: -Նույնիսկ կնոջս հետ: -Նույնիսկ երեխաներիդ հետ: — Եվ երեխաների հետ: -Իսկ ի՞նչ, 100 տարում, ոչ մի անգա՞֊մ։ — Ոչ մի անգամ: -Երբեք, երբեք ոչ մեկի հետ, ոչ մեկի հե՞տ — արդեն տաքացած, շարունակեց լրագրողը։ «Դե, այո», — հանգիստ պատասխանեց ծերունին: Լրագրողը (կարմրած և զայրացած). -Չի կարող այսպիսի բան լինել, որ ձեր ամբողջ կյանքում երբեք որևէ մեկի հետ վիճաց չլինեք: — Ես վիճեցի, վիճեցի, վիճեցի… — ժպտալով պատասխանեց ծերունին: Իսկ հետո ավելացրեց. -Թեյ կցանկա՞նաք:

Лучшие притчи, легенды, истории

Օ՝Հենրի ,,Քանի դեռ սպասում է ավոտմեքենան,, 
Վերլուծել պատմվածքը (8-10 նախադասություն): 
Պատմվածքը մի աղջկա և տղայի մասին է: Պատմվածքում աղջիկը  ամեն երեկո գալիս  նստում էր այգու իր սիրելի անկյունում և սկսում էր գիրք կարդալ: Այդ մասին գիտեր մի տղա, որը շատ էր հավանել նրան: Տղան ցանկանում էր գրավել այդ աղջկա ուշադրությունը, բայց նրա մոտ չէր ստացվում: Նրանք զրուցում էին տաբեր թեմաներից: Տղան նաև ասաց իր անունը, բայց աղջիկը իր անունը չէր ցանկանում ասել: Աղջիկը նաև ասում էր, որ իր ազգանունը սամենահայտնի ազգանուններից մեկն է: Վերջում աղջիկը հրավիրված էր ճաշի, իսկ հետո թատրոն: Նա նայեց ժամիմ և վազեց դեպի ռեստորանը, իսկ տղան նստեց սպիտակ մեքենան և գնաց ակումբ:

Աշխարհն իմ աչքերով
(շարադրություն)
Աշխարհը կարող է լինել և՜ լավը,և՜ վատը,բայց տարբեր մարդկանց համար:Երբ դու կյանքին վերաբերվում ես վատ,մեծ հավանականությամբ քո մոտ կլինի ամեն ինչ վատ, իսկ երբ դու լավ ես տրամադրված՝ շանսը շատ ավելի մեծ է,որ դու կհասնես քո նպատակին:Այն փոքր տոկոսը,որը քեզ կարող է կանգնեցնել քո նպատակին հասնելու ճանապարհին,դա անարդարությունն է,դժբախտությունը և այլն:Բայց միևնույնն է պետք է անցնել այդ դժվարությունները և հասնել քո նպատակին:

1. Կարդա՛, ցույց տուր, թե  որ բառերին են լրացնում ընդգծված մակբայները, , որոշի՛ր, թե գործողության ինչն են ցույց տալիս դրանք: 

Ծերունին տխուր մտահոգության մեջ վեր կացավ, վրանի վարագույրները ցած թողեց և իսկույն դուրս գնաց: Սամվելը մի քանի րոպե մնաց լռության մեջ: Մի քանի անգամ վեր առավ մագաղաթի թերթերը, կամենում էր գրել, բայց դարձյալ ցած դրեց: Նա վեր կացավ, արագ ետ քաշեց վարագույրի մի եզրը, նստեց, կրկին առավ մագաղաթյա թերթը և սկսեց դանդաղ գրել: 

Իսկույն-դուրս գնալ, ձևի մակբայ, պատասխանում է ինչպես հարցին

Մի քանի անգամ-վեր առավ, չափ ու քանակի մակբայ, պատասխանում է ինչքան, որքան հարցին

Դարձյալ-ցած դրեց, չափ ու քանակի մակբայ, պատաախանում է ինչքան, որքան հարցին

Արագ-Ետ քաշեց, ձևի մակբայ, պատասխանում է ինչպես հարցին

Կրկին-առավ, չափ ու քանակի մակբայ, պատասխանում է ինչքան, որքան հարցին

Դանդաղ-գրել, ձևի մակբայ, պատասխանում է ինչքան, որքան հարցին:

2. Գտի՛ր  մակբայները: 

Նրանք գյուղեգյուղ(տեղի մակբայ, ուր, որտեղ) փնտրում էին սարերում հայտնված մարդուն: 

Հորիզոնը տեղ-տեղ(տեղի մակբայ, ուր, որտեղ) շատ բարձր էր: 

Քամին գույնզգույն տերևները դեսուդեն(տեղի մակբայ) էր քշում: 

Վայրի գազանները քարեքար(տեղի մակբայ) ընկան, իրենց բներից փախան: 

3. Երգել, խաղալ, ապրել բայերի հետ գործածի՛ր համապատասխան տեղի մակբայներ: 

Ամենուրեք-երգել

Դեմառդեմ-խաղալ

Գյուղեգյուղ-ապրել

Կարդա Մ. Գալշոյանի ,, Ձայն ամենայն հայոց,, պատմվածքը:
Դուրս գրի՛ր անծանոթ բառերը, բացատրի՛ր բառարանի օգնությամբ:
լաճ-տղա
Ինչո՞ւ էր Կոմիտասը ցանկանում Հայաստանի տարբեր գավառներից երգող մանուկներ ունենալ իր երգչախմբում:
Կոմիտասը ցանկանում էր վերականգնել մահացած ժողովրդական երգերը։ Ամեն մի երեխա իր գավառից կբերեր նոր երգ և ամեն մի երեխա կերգեր իր գավառի երգը ավելի լավ։
Ի՞նչ գիտես Կոմիտասի մանկական երգչախմբի մասին:
Երգչախմբում կար 300 երեխա: Երգչախումբը բաղկացած էր եղել տղաներից և աղջիկներից։
Կոմիտասի մասին բոլոր պատմվածքների ընթերցումից հետո փորձիր բնութագրել Կոմիտաս-մարդուն, Կոմիտաս-երաժշտին:
Կոմիտասը բավականյն հայտնի երաժիշտ էր, և նա իր բոլոր երգերը գրում էր հայրենի լեզվով։ Նա շատ հայրենասեր և ընկերասեր մարդ էր։Նրա իսկական անուն ազգանունն էր Սողոմուն Սողոմունյան

Բջիջներ և հյուսվածքներ

Բջիջը բոլոր հայտնի կենդանի օրգանիզմների կառուցվածքային, ֆունկցիոնալ և ժառանգական տարրական միավորն է, օժտված կենդանի նյութին բնորոշ հատկություններով, որոնք պահպանում ու փոխանցվում են հաջորդ սերունդներին։ Բջիջը կազմված է ցիտոպլազմայից։ Ցիտոպլազման պարունակում է կենսամոլեկուլներ, որոնցից են՝սպիտակուցները և նուկլեինաթթուները։ Մարդու մաշկը կազմող բջիջները մեռնում են և թափվում։ Մարդը ժամում կորցնում է 30000-40000 մաշկի մեռած բջջիջներ, ինչն ամբողջ կյանքի ընթացքում կազմում է մոտ 47կգ։ Մարդու օրգանիզմում ամեն բջիջ պարունակում է հրահանգներ։ Այդ հրահանգները կոչվում են գեներ, որոնք որոշում են, թե ինչպես է բջիջը գործում և ինչպիսին է լինելու տվյալ մարդը։ Եթե մեկ բջջի միչուկի ԴՆԹ-ն ձգենք և բացենք, դրա երկարությունը կկազմի 1,8մ, ինչը հավասար է միջին տղամարդու հասակին։ Սիրտն ունի աջ ու ձախ կողմեր։ Աջ կողմում արյունը մատակարարում է դեպի թոքեր, իսկ ձախ կողմում թթվածնով հարուստ արյունը մղում է օրգանիզմով մեկ, որպեսզի սննդանյութեր մատակարարի օրգանիզմի բջիջներին։ Բջիջները կլանում են թթվածինը, և թթվածնով աղքատ արյունը վերադառնում է սիրտ ու կրկին անցնում նույն ուղին։

Հյուսվածք, բջիջների և միջբջջային նյութի ընդհանուր ծագում, որոշակի կազմություն և ֆունկցիաներ ունեցող միասնական համակարգ։ Հյուսվածքների կազմությունը և ֆունկցիաները մշակվել են կենդանական աշխարհի էվոլյուցիայի ընթացքում։ Այդ ժամանակաընթացքում օրգանիզմի և արտաքին միջավայրի փոխազդեցությունը, գոյության պայմաններին հարմարվելու անհրաժեշտությունը նպաստել են որոշակի ֆունկցիաներով օժտված չորս տեսակ հյուսվածքների առաջացմանը՝ էպիթելային, շարակցական, մկանային, նյարդային։

18․10-22․10

Թեման ՝գիտելիքների ստուգում

Լինելու է հետևյալ հարցերի վերաբերյալ

1.Ո՞ր ֆիզիկական մեծությունն է կոչվում ճնշում:
Ճնշումը բնութաբրում է երկու հպվող մարմինների փոխազդեցությունը և հավասար է հպման մակերևույթին ուղղահայաց ազդող ուժի (ճնշման ուժի) հարաբերությանը մարմինների հպման մակերևույթի մակերեսին։
2.Գրել ճնշումը սահմանող բանաձևը:
p=F/S
F=pxS
S=F/p
3.Որո՞նք են ճնշման հիմնական և այլ միավորները
Պա-պասկալ, կՊա-կիլոպասկալ, ՄՊա-մեգապասկալ
4․Որո՞նք են ճնշման միավորները
Պա-պասկալ, կՊա-կիլոպասկալ, ՄՊա-մեգապասկալ
5․Ինչո՞վ է պայմանավորված գազի <<ինքնակամ >> ընդարձակումը:
Արտաքին ազդեցությունների բացակայության պատճառով գազն ինքն իրեն շարունակ ընդարձակվում է։
6․Ինչո՞ւ են գազերը ճնշում գործադրում անոթի պատերին:
Գազի ճնշումն անոթի պատերի (և գազի մեջ գտնվող մարմնի) վրա պայմանավորված է գազի մոլեկուլների հարվածներով: 
7․ Բացատրել գազում ճնշումը ինչպես է փոփոխվում, գազը բնութագրող մեծությունների (ծավալ,ջերմաստիճան,զանգված) փոփոխություններից կախված:
Գազի ծավալի մեծացման ժամանակ գազի ճնշումը փոքրանում է։

Շալվա Ամոնաշվիլի . Շտապեք, երեխաներ, թռչել ենք սովորելու . վերլուծել արտահայտած մտքերը:

Դուք տեսե ՞լ եք՝ ինչպես են մեղունե րը փեթակ  ստեղծում, ինչպես են բզզալով հավաքում մեղրը: Մեղուները ձգտում ունեն:
Այստեղ ասվում է, որ մեղուները դժվարությամբ և տառապանքով են ստեղծում փեթակները։ Նրանք ձգտում են դրան։

Դուք տեսե ՞լ եք՝ ինչպես են մրջյունները մրջնանոցում աշխատում: Նրանք տքնաջան կերպով կառուցում են իրենց պետությունը:
Մրջյունները ձգտման հաշիվ են այդքան չարչարում, նրանք ձգտում են ունենալ իրենց սեփական պետությունները։

Դուք տեսե ՞լ եք՝ ինչպես են մրջյունները մրջնանոցում աշխատում: Նրանք տքնաջան կերպով կառուցում են իրենց պետությունը:

Դուք տեսե ՞լ եք՝ ինչպես են մեղունե րը փեթակ  ստեղծում, ինչպես են բզզալով հավաքում մեղրը: Մեղուները ձգտում ունեն:

Տեսե ՞լ եք՝ ինչպես են կռունկները սեպաձև թռչում: Կռունկները ձգտում ունեն:

Իսկ ինչպես է առվակը սարն ի վար իջնո ՞ւմ: Առվակը նույնպես ձգտում է:

Ոչ մի բան, նույնիսկ՝ քարը, գոյություն չունի առանց ձգտումի:

Ձգտում է Բնությունը, ձգտում է Տիեզերքը:

Մարդկության զարգացումը ձգտման արդյունք է:

Կանգառը մահ է,  ռիթմից ընկնելը՝  սկսվող վայրէջք, իսկ ձգտման լարումը՝  նորի սկիզբ:

Մեզանից յուրաքանչյուրը գիտի՝ ինչ ասել է  ձգտման ուժ, իսկ մեր ներսում կա նաև այն իրագործելու  ուղեցույցը:

Ձգտումն է ստեղծում գեղեցկություն և ներդաշնակություն ինչպես Երկրում, այնպես էլ՝ Երկնքում:

Շտապե՛ք երեխաներ, թռչել ենք սովորելու:

Ձեր մաքուր ձգտումները ապագայի մասին հուշումներ են մեզ համար. հասկանում ենք, թե ինչ պետք է մենք  անենք:

Տեսեք՝ ինչ գեղեցիկ են ասել իմաստունները:

Ձգտումը Բարձրագույն Մտքի զարդն է:

Ձգտումը բոլոր քարանձավների բանալին է:

Ձգտումը արծվի թև է:

Նպատակը՝
Տեսնել ինչպես է գազի ճնշումը կախված ծավալից։

Անհրաժեշտ պարագաներ՝
մխոցով գլան որտեղ մխոցը ազատ շարժվում է, փուչիկ բարակ թաղանթով և թել։

Փորձի ընթացքը՝
Որպեսզի տեսնեմ գազի ճնշման կախվածությունը գազի ծավալից, ճնշման կախումը ծավալից, դրա համար պետք է նույնը թողնել ջերմաստիճաքնը և զանգվածը։ Դրա համար գլանում մխոցը հետ ենք տանում, գլանի վերևվի բաց մասում պինդ կապում ու հարմարացնում ենք ռետինե թաղանթը։ Այսպիսով ապահովում ենք փորձի պայմանները։ Մխոցը սկսեցի դանդաղ առաջ բերելով, փոքրացնելով ծավալը տեսա, որ կախված թաղանթը սկսեց դեպի դուրս կորաձև փքվել։ Հետո սկսեցի հետ քաշել մխոցը այսինքն մեծացնում էի գազի ծավալը գլանի ներսում։

Եզրակացություն՝
Գազի ջերմաստիճանը նույնը պահելու դեպքում, և փոփոխելով միայն ծավալը նաև փոխվում է ճնշումը, որքան մեծացնում ենք ծավալը այդքան ճնշումը փոքրանում է։ Իսկ ինչքան փոքրացնում ենք ծավալը այդքան մեծանում է ճնշումը։

1. Նշել Իտալիայի աշխարհագրական դիրքի առավելություններն ու թերությունները։

Իտալիայի աշխարհագրական դիրքի առավելություններն՝ գտվում է Միջերկրական ծովի կենտրոնում և Իտալիայի մեծ մասը լեռներ են։ Նա ունի նաև կապեր այլ երկրների հետ ծովով և ցամաքով։ Իտալիայի աշխարհագրական դիրքի թերություններն են՝ շատ խոնավ եղանակ ունի ձմառն, իսկ ամռանը շատ շոգ է։

2. Նշել Իտալիայի բնական պայմանների առավելություններն ու թերությունները։

Իտալիայում բնական պայմանների առավելություններն են՝ շատ մեծ մասը սարեր, ձորերն են այդպիսով այն շատ տարածված է բուսաբանությունը։ բնական պայմանների թերություններն են՝ չունի հանածոներ և շատ մեծ վնաս է հասցնում բնությանը։

3. Ի՞նչ դեր ունի Իտալիան ժամանակակից աշխարհում։

Իտալիան ներկրում այլ երկրներ ավտոմեքենաներ, նավեր, սարքավորումներ, քիմիական ապրանքներ, պատրաստի հագուստեղեն, մարմար, ծծումբ, սնդիկ, ձիթապտղի յուղ։ Իտալիան ունի նաև շատ զբոսշրջային և տուրիստական տեսարժան վայրեր։

4. Ուրվագծային քարտեզի վրա նշել Իտալիայի հարևան պետությունները, ափերը ողողող ջային ավազանները, արդյունաբերական խոշոր կենտրոնները։

Հունաստան, Ալբանիա, Խորվաթիա, Սլովենիա, Չեռնգորիա, Ֆրանսիա, Իսպանիա, Ավստրիա, Ալժիր, Թունիս։

1. Տրված գոյականները չորս խմբի բաժանի՛ր ըստ կազմության:
Մայրցամաք, գոյություն, գետին, ողբերգություն, գազան, նախաճաշ, ցնցում, արտասահման, ճամփա, ուժ, զոհ, նավ, նավահանգիստ, նավակ, հայրենիք, վերադարձ, մայրաքաղաք, օտարամոլություն:
Պարզ բառեր-գազան, ճամփա, ուժ, զոհ, նավ։
Բարդ բառեր-մայրացամաք, նախաճաշ, արտասահման, նավահանգիստ, վերադարձ, մայրաքաղաք։
Պարզ ածանցավոր-գոյություն, գետին, ցնցում, նավակ, հայրենիք
Բարդ ածանցավոր-ողբերգություն, օտաևամոլություն։

2. Տրված գոյականներից նորերը կազմի՛ր` ուհի, ստան, ոց, ություն ածանցներով:
Հայ, դպիր, այգի, հնոց, բույր, ծառ, բժիշկ, պարսիկ:
Հայ-հայուհի, Հայաստան, հայոց, հայություն
դպիր-դպրություն, դպրոց
հնոց-հնոց, հնությունը
բույր-բուրաստան
ծառ-ծառայություն
բժիշկ-բժշկուհի
պարսիկ-Պարսկաստան

3. Տրված բայերից  ածանցավոր գոյականներ կազմի՛ր և ածանցներն ընդգծի՛ր:
Նկարել, գրել, զարթնել, թափել, ուսուցանել, քերել, վարել, հաճախել, բախել, հնչել, վազել, հանել, շարժել, մոտենալ, կոշտանալ։
Նկարիչ, գրիչ, զարթուցիչ, թափահարություն, ուսուցիչ, քերիչ, վարող, հաճախական, բախական, հնչակական, վազող, հանող, շարժիչ, մոտականյություն, կոշտանալ։

4. Տրված գոյականակերտ ածանցներից յուրաքանչյուրով երկու գոյական 
կազմի՛ր և գրի՛ր, թե ո՛ր բառերից կազմեցիր:
դնել (դիր) — դրածո, պարսավել — պարսավանք:
Անք, ցի, ածո, ք, ուկ, իք, իչ, ու, ան, իկ, պան, ստան, ուհի:
Անքաղաքավարի, քաղաքացի, պահածո, քուն, դահուկ, գործիք, սրիչ, ուլ, անբան, տատիկ, այգեպան, Հայաստան, իսպանուհի։

 5. Պարզի՛ր, թե քերականական ո՛ր հատկանիշի  հիման վրա է կազմվել յուրաքանչյուր խումբը (խմբի բոլոր բաոերն ի՞նչ ընդհանուր հատկանիշ ունեն):
Ա. Ուրարտու, Արա Գեղեցիկ, Արագած, Արգիշտի, Նեղոս, Վահան Տերյան, «Անուշ», Ռուսաստանի Դաշնություն:
Բ. Մանկություն, միամտություն, ուրախություն, սուգ, վիշտ, ահ, հնարավորություն:
Գ. Հայր, մայր, մարդ, կին, ընկեր, եղբայր, հոգեբան, ուսանողուհի, դերասանուհի, անձնավորություն:
Ա խմբի բառերը հատուկ գոյականներ են, Բ խմբի բառերը վերացական գոյականներ են իսկ Գ խմբի բառերը անձ ցույց տվող բառեր են:

6. Քանի ձևով կարող ես, տրված գոյականները բաժանի՛ր երկու խմբի՝ ամեն անգամ կարևորելով գոյականին հատուկ որևէ հատկանիշ:
Երկիր, խինդ, Սատուրն, մարգարե, լիճ, Մովսես, արաբ, ավագ, Արաբական Միացյալ էմիրաթներ, սարսափ, դատավոր, Մարտիրոս Սարյան, արիություն, ռնգեղջյուր, գետաձի, Հրագդան, զինվոր, հարազատություն, «Ջութակ և սրինգ», զգացում:
Հատուկ-Երկիր, Սատուրն, Մովսես, Արաբական Միացյալ էմիրաթներ, Մարտիրոս Սարյան, Հրազդան, «Ջութակ և սրինգ»:
հասարակ-խինդ, մարգարե, լիճ, արաբ, ավագ, սարսափ, դատավոր, արիություն, ռնգեղջյուր, գետաձի, զինվոր, հարազատություն, զգացում:

1.Երգը ժողովրդի պատմությունն է. գրի՛ր ինչպե՞ս ես հասկանում, համամի՞տ ես, թե՞ ոչ:
Ես համաձայնեմ քանի որ, լիքը սովորույթներ որոնք եղել են հիմա չկա։ Այն ժամանակ մադրիկ ամեն ինչ անելիս ուրախ և զվարթ էին անում, նաև երգում էին և պարում։

2. Ինչպե՞ս է Կոմիտասն իրար կապում մարդուն և երգը:
Կոմպոզիտորների մեծ մասը գրում են երգեր իրենց հոգևիճակի մասին:

Հովսեփ Էմին

Հովսեփ Էմինը ծնվել է 1726 թ. Պարսկաստանի Համադան քաղաքում։ Այստեղիցիր ընտանիքը տեղափոխվել է Հնդկաատան և հաստատվել Կալկաթում։

Երիտասարդ Էմինը գիտեր Հայաստանի ծանր վիճակի մասին, տեսնում էր իր հայրենակիցների թշվառությունը, դա հատկապես ակնառու էր, երբ համեմատում էր եվրոպացիների բարվոք պայմանների հետ։) Նա ոգևորված էր Արցախի ու Սյունիքի ազատագրական պայքարով։ Էմինը երազում էր տիրապետել ռազմական արվեստին և զենքի ուժով ազատագրել հայրենիքը։ Հոր կամքին հակառակ, որն ուզում էր նրան վաճառական դարձնել, 1751 թ. մեկնում է Անգլիա և ընդունվում Վուլվիչի Թագավորական ռազմական ակադեմիա։ Այստեղ ծանոթանում է անգլիական քաղաքական ու պետական գործիչների հետ և նրանց ներկայացնում իր գալու նպատակները։ Էմինին հաջողվում է նաև տեսակցել Անգլիայի վարչապետի հետ։ Սակայն նա համոզվում է, որ Հայաստանի ազատագրման իր գաղափարները չեն համընկնում Անգլիայի շահերին։

• Ինչ է ազատությունը

Ինչ է նշանակում ազատություն: Առաջինը դա էոչ ոք չունի բացարձակ ազատություն `իմաստ ունենալով լիովին հեռանալ հասարակության նորմերից և արժեքներից:Երկրորդ գաղափարը կապված է այն փաստի հետ, որ ազատությունը պարզապես ընտրություն չի ենթադրում այս կամ այն գործողության միջև: Այն տարածվում է նաև մտքերի և հույզերի վրա: Բոլորս որոշակի ազատություն ունենք ընտրելու այն, ինչ մտածում ենք և զգում:

• Ազատություն տեսակները

Խոսքի ազատություն
Մորֆոլոգիկ ազատությունը 
Ստեղծագործական ազատություն։ 
Կրոնի ազատությունը 
Քաղաքական ազատությունը

• Գրել պատումներ ազատության համար պայքարած հայ հերոսների մասին: 
• Ազատության թեմայով ֆոտոշարեր, տեսանյութեր,  

Տնային աշխատանք

1. Բառակապակցություններ կազմի՛ր` Ա խմբի մակբայներն ավելացնելով Բ խմբի ածականներին ու բայերին:

Ա. Շատ, փոքր-ինչ, համարյա, հազիվ, ներքուստ:

Բ. Դեղին, հանգիստ, մեծ, հուզվել, հանգստանալ, լաց լինել:
Շատ մեծ Փոքր-ինչ հուզված
ներքուստ հանգստանալ
համարյա լաց լինել
հազիվ հանգստանալ Համարյա դեղին

2. Կետերը փոխարինի՛ր տրված բառերով: Փորձի՛ր բացատրել, թե տարբեր խոսքի մասերի պատկանող այդ բառերն ինչո´վ են իրար նման:

Տանտեր, լրագրողներ, զրույց, ես, բոլորը, խոսել, պատմել:

Մեր տիեզերական այցելուն կարծես թե արդեն ընտելացել էր. բայց դեռ տանտիրոջից խուսափում էր:
Մեր տիեզերական այցելուն կարծես թե արդեն ընտելացել էր. բայց դեռ լրագրողից խուսափում էր:
Մեր տիեզերական այցելուն կարծես թե արդեն ընտելացել էր. բայց դեռ զրույցից խուսափում էր:
Մեր տիեզերական այցելուն կարծես թե արդեն ընտելացել էր. բայց դեռ ինձանից խուսափում էր:
Մեր տիեզերական այցելուն կարծես թե արդեն ընտելացել էր. բայց դեռ բոլորից խուսափում էր:
Մեր տիեզերական այցելուն կարծես թե արդեն ընտելացել էր. բայց դեռ խոսելուց խուսափում էր:
Մեր տիեզերական այցելուն կարծես թե արդեն ընտելացել էր. բայց դեռ պատմելուց խուսափում էր:

3. Տրված բառերի գործիական հոլովի ձևերով կազմի՛ր նախադասություններ:

Հայր, ծաղիկներ, բոլոր, ոչ մեկ, հասնել, հեռանալ:
Հորով կարողացավ լուծել վարժությունը։
Ծաղիկներով ավելի գեղեցիկ կլինի հյուր գնալը։
Բոլորով համախմբեք և գնացեք ձեր ընկերոջը ետ բերելու։
Ֆուտբոլիստի կարմիր քարտ ստանալուց հետո թիմը մեկով պակասեց։
հասնելով նա ապացուցեց, թե ով է իրականում։
Հեռանալով նա տխրեցրեց իր ընտանիքի անդամներին։

4. Տրված հարցական դերանունները չորս խմբի բաժանի՛ր ըստ նրա, թե ո՛ր խոսքի մասին են վերաբերում:

Ո՞վ, ի՞նչ, ինչպիսի՞, որպիսի՞, ո՞ր, քանի՞, ո՞րերորդ, ինչքա՞ն, որքա՞ն, որչա՞փ, որտե՞ղ, ո՞ւր, ե՞րբ:
գոյական-Ո՞վ, ի՞նչ
ածական-ինչպիսի՞, որպիսի՞, ո՞ր
թվական-քանի՞, ո՞րերորդ, ինչքա՞ն, որքա՞ն
մակբայ-որփա՞փ, ո՞ւր, ե՞րբ
դերանուն-որտե՞ղ

5.  Փորձի՛ր բացատրել դերբայների նման խմբավորումը:

Ա. Անկատար`ընկնում (եմ), մեծանում (եմ): Վաղակատար` ընկել (եմ), մեծացել (եմ): Ապակատար` ընկնելու (եմ), մեծանալու (եմ): Ժխտական (չեմ) ընկնի, (չեմ) մեծանա:
Ակատար-ընկնում կամ մեծանում է հիմա։ Վաղակատար ընկել կամ մեծացել է անցյալում։ Ապակատար-Ընկնելու կամ մեխանալու է ապագայում։ Ժխտական-չի ընկնելու կամ չի մեծանալու երբեք։

Բ. Անորոշ` ընկնել, մեծանալ: Համակատար` ընկնելիս, մեծանալիս: Ենթակայական` ընկնող,մեծացող: Հարակատար` ընկած, մեծացած:

1.գեղձերի տեսակները արտազատիչ, ներզատիչ խառը, նկարագրել վահանաձև և ենթաստամոքսային գեղեձերը , դրանց ֆունկցիան և առաջացող հիվանդությունները
Արտազատիչ գեղձերը հորմոնների դուսր են արտադրում իսկ ներզատիչները ներսում։Խառը գեղձերը ունեն և արտազատիչ և ներզատիչ ֆունկցիա։Վահանագեղձը արտադրում է յոդ ևհորմոններ իսկ ենթաստամոքսային գեղձը ճարպեր,սպիտակուղներ և ալն։ Վահանագեղձի առաջացրած հիվանդությունը կարող է առաջացնել չափից ավել հորմոններ և դա վտանգ է իսկ ենթաստամոքսային գեղձի հիվանդությունը նշիկաբոբ։

2. նյարդային համակարգի բաժինները , ֆունկցիան:

Նյարդային համակարգի կառուցվածքային և գործառական միավորը նյարդային բջիջն է՝ նեյրոնը։ Նեյրոնը ունի մարմին և ելուստներ։ Վերջիններից են կարճ ելուստները, որոնք կոչվում են դենդրիտներ, իսկ երկար նյարդաթելը՝ աքսոն, որն ավարտվում է նախասինապսային ելուստով։ Նշված տարրերից յուրաքանչյուրը կատարում է որոշակի ֆունկցիա։ Նեյրոնի մարմինը սնուցող դեր է կատարում։ Նրանում կան բազմաթիվ օրգանոիդներ, ուր սինթեզվում են կենսաբանական կարևոր միացություններ և փոխադրվում աքսոն ու դենդրիտներ։ Դենդրիտներն ընդունում են տեղեկատվությունը, իսկ աքսոնը նյարդային ազդակը մարմնից հաղորդում է այլ նեյրոններին կամ օրգաններին։

3.գլխուղեղի բաժինները նկարագրել ուղեղաբունը կառուցվածքը և ֆունկցիաները
Կառուցված է 5 բաժիններից կամուրջ, ուղեղիկ, միջին ուղեղիկ
Ֆիզիոլոգիական կողմից գլխուղեղի ֆունկցիան օրգանիզմի օրգանների կենտրոնացված կառավարումն է։ Գլխուղեղն իր գործունեությունն իրականացնում է մկանային ակտիվության կառավարմամբ և քիմիական հատուկ միացությունների՝ հորմոնների սինթեզով:

Վարոլյան կամուրջը կամ ուղղակի կամուրջը գլխուղեղի հիմի կողմից երևում է հաստ, սպիտակ թմբի ձևով, որը վարից սահմանակցվում է երկարավուն ուղեղի վերին ծայրի, իսկ վերից ուղեղի կոթոնների հետ։ Կամրջի կողմնային սահմանը արհեստականորեն անցկացված մի գիծ է, որը անցնում է եռվորյակ և դիմային նյարդերի նյարդարմատներով։

Վարոլյան կամուրջ

• Ուղեղիկի, վարոլյան կամրջի և գլխուղեղի մեծ կիսագնդերի միացումները։
• Գլխուղեղի հիմային մաս։ Տեսքը կողքից։
• Գլխուղեղի հիմային հատված։ Տեսքը ետևից։
• Վարոլյան կամրջի կտրվածքը։

Եթե Վարոլյան կամուրջը չլիներ մենք ընդհանրապես չէինք կարող մեր դեմքի զգացմունքները արտահայտենք:

Պայքար առյուծի հետ

Առյուծը հանգստանում էր մեծ ծառի ստվերի տակ ՝ հագեցած ճաշից հետո: Կեսօր էր:Շատ շոգ: Շակալը մոտեցավ Առյուծին: Նա նայեց հանգստացող Առյուծին և երկչոտ ասաց. — Առյուծ! Արի պայքարենք իրար դեմ: Բայց ի պատասխան միայն լռություն տիրեց: Շակալը սկսեց ավելի բարձր խոսել. — Առյուծ! Արի պայքարենք: Արի կռիվ կազմակերպենք այս դաշտում: Դու իմ դեմ! Առյուծը նույնիսկ ուշադրություն չդարձրեց նրա վրա: Հետո Շակալը սպառնաց. — Եկեք կռվենք: Հակառակ դեպքում, ես կգնամ ու բոլորին կասեմ, որ դու, սարսափահար վախեցար ինձանից: Առյուծը հորանջեց, ծույլ ձգվեց ու ասաց. — Իսկ ո՞վ կհավատա քեզ: Պարզապես մտածիր! Նույնիսկ եթե ինչ -որ մեկը ինձ դատապարտի վախկոտության համար, միևնույն է, դա շատ ավելի հաճելի է, քան այն, որ նրանք ինձ կարհամարեն: Արհամարհել ինչ -որ շակալների հետ կռվի համար …

Лучшие притчи, легенды, истории

1.Բնութագրեք Հարավային Եվրոպայի աշխարհագրական դիրքը, ինչպե՞ս է այն փոխվել ժամանակի ընթացքում:

Հարավային Եվրոպան հաճախ անվանում են Միջերկրական Եվրոպա, քանի աշխարհագրական հարմար դիրքի շնորհիվ երկրների մեծ մասը մուտք ունի դեպի Միջերկրական ծով: Ժամանակի ընթացքում աշխարհագրական դիրքը փոփոխվել է, սակայն կլիման միշտ եղել է բարենպաստ:

2.Որո՞նք են Հարավային Եվրոպայի երկրների տնտեսոությունների զարգացած ճյուղերը։

Զարգացած է բուսաբուծությունը, զբոսաշրջությունը, գյուղատնտեսությունը: Հարավային Եվրոպան աշխարհի զբոսաշրջության և հանգստի խոշոր շրջաններից է: Իսկ բուսաբուծության և գյուղատնտեսության համար կան նպաստավոր պայմաններ:
3.
Ուրվագծային քարտեզի վրա նշել Հարավային Եվրոպայի երկրները:

Կարդա՛ Մուշեղ Գալշոյանի ,,Օրն ավետյաց,, պատմվածքը:
Դուրս գրի՛ր անհասկանալի բառերը, բացատրի՛ր բառարանի օգնությամբ:Անհասկանալի բառեր չկան:
Բացատրի՛ր վերնագիրը:
Օրն ավետյաց նշանակում է լավ լուրերով օր
Տեքստից դուրս բեր մանուկ Սողոմոնին նկարագրող արտահայտություններ, նախադասություններ:
Վարդապետի հայացքը կանգնեց Սողոմոնի դեմքին, ու մանչի լայն բացած խոշոր աչքերում թրթռաց հայացքը:

1.Կետերը փոխարինի՛ր փակագծում տրված բաղադրիչներից կազմված համապատասխան բաղադրյալ բառերով:

Մեր հանրապետության (հանուր, պետ, ություն) թռչնաշխարհի (թռչուն, աշխարհ) տարատեսակությունը (տար, տեսակ, ություն) պայմանավորված է նրանով, որ այստեղ գալիս են Իրանական (Իրան, ական), Միջերկրական (մեջ, երկիր, ական) ծովի և կովկասյան (կովկաս, յան) թռչուններ: Դրանցից .համընդհանուր (համ, ընդ, հանուր) ճանաչում (ճանաչ, ում) ունեն մարդու հարևանություն (հարևան, ություն) ապրողները և նրանք, որոնց կենսակերպը (կենս, կերպ) առնչվում է մարդու տնտեսական (տուն, տես, ական) գործունեության հետ:

2. Կետերը փոխարինի՛ր փակագծում տրված բաղադրիչներից կազմված համապատասխան բաղադրյալ բառերով:

Հողն ինքիամաքրվելու (ինքն, մաքուր, ել) հատկություն (հատուկ, ություն) ունի: Դա չի նշանակում, թե կարելի է նրան չափազանց (չափ, անց) շատ ծանրաբեռնել (ծանր, բեռն, ել) օրգանական (օրգան, ական) և անօրգանական (ան, օրգան, ական) թափոնով (թափ, ոն), բնակավայրից (բնակ, վայր) հավաքված կենցաղային (կենցաղ, ային) աղբով, որովհետև հողի հնարավորությունները (հնար, ավոր, ություն) նույնապես (նույն, պես) անսահման (ան, սահման) չեն: Իսկ թափոնով (թափ, ոն) աղտոտված (աղտ, ոտ, (վ)ած) հողը սպառնում է հիվանդության (հիվանդ, ություն) առաջացման պատճառ դառնալ: Գիտատեխնիկական (գետ, տեխնիկա, ական) առաջընթացի (առաջ, ընթաց) հետ մարդիկ պիտի մտածեն արտաքին միջավայրի (մեջ, վայր) պահպանության (պահ, պան, ություն) միջոցներ ստեղծելու մասին:

3.Բառակապակցությունների իմաստներն արտահայտի՛ր բարդ բառերով:

Երկինքը քերելու չափ բարձր-երկնաքեր, 
բարի մտքով-բարեմիտ, 
վատ համբավ ունեցող-վատահամբավ, 
հեշտությամբ թեքվող-դյուրաթեք, 
խաժ աչքեր ունեցող-խաժակն, 
կյանքը սիրող-կենսախինդ, 
հանրության կողմից ճանաչված-հանրաճանաչ, 
կյանքով ուրախացող-կենսուրախ:

4. Բառակապակցությունների իմաստներն արտահայտի՛ր բաղադրյալ բառերով:

Մանր նկարներ անող-մանրանկարիչ, 
թռչուններ բուծելու տեղ-թռչնաբուժարան, 
գյուղի տնտեսությանը հատուկ-գյուղատնտեսական, 
միտք հղանալը-մտահաղացում, 
արդյունք ունեցող-արդյունավետ, 
աշխատանքը սիրելը-աշխատասեր, 
հավասար կշիռ ունենալը-վասասարակշռված, 
բառերի մասին գիտություն-բառագիտություն:

Վահանագեղձ ողնաշարավոր կենդանիների և մարդու մասնագիտացված ներզատիչ օրգան, արտադրում և կուտակում է յոդ պարունակող հորմոններ, որոնք մասնակցում են օրգանիզմում նյութերի և էներգիայի փոխանակության կարգավորմանը։ Հասուն մարդու ամենամեծ ներզատիչ գեղձն է։ Վահանագեղձ ձևավորվում է սաղմի խռիկապարկերի էպիթելից։ Բոլորաբերանների կենտ վահանագեղձ տեղավորված է աղիքների խռիկային մասի ստորին պատի տակ, ձկներինը՝ խռիկային զարկերակների առջևի մասում։ Երկկենցաղների զույգ վահանագեղձերը գտնվում են ենթալեզվային ապարատի շրջանում։ Սողունների վահանագեղձը հաճախ բաժանված է երկու մասի և տեղավորված է տրախեայի տակ։ Թռչունների զույգ վահանագեղձերը գտնվում են բրոնխների հիմքի մոտ։ Կաթնասունների վահանագեղձ բաղկացած է պարանոցով իրար միացած երկու բլթից, որոշ տեսակներինը բաժանված է 2 առանձին մասերի։ Մարդու վահանագեղձ լրիվ ձևավորվում է պտղի զարգացման 8—9-րդ ամսում։

Նպատակաը՝ փորձերի միջոցով համոզվել թե գազում ճնշում կա թե ոչ։Եվ համոզվել թե գազում ճնշումը ինչպես է փոփոխվում գազը բնութագրող մեծություններից։

Փորձ Ī. նպատակը.

Փորձով համոզվենք գազում ճնշում կա թե ոչ և եթե կա ինչով է պայմանավորված։

Անհրաժեշտ սարքեր և նյութեր։

Օդահան պոմպ զանգով, բարակ թաղանթով փուչիկ, թել։

Փորձի ընթացքը

Փուչիկի բերանը կապել թելով և այն դնում եմ օդահան պոմպի տակ և սկսեցի զանգի տակից օդը դուրս հանեցի։

Նպատակաը՝ փորձերի միջոցով համոզվել թե գազում ճնշում կա թե ոչ։Եվ համոզվել թե գազում ճնշումը ինչպես է փոփոխվում գազը բնութագրող մեծություններից։

Փորձ Ī. նպատակը.

Փորձով համոզվենք գազում ճնշում կա թե ոչ և եթե կա ինչով է պայմանավորված։

Անհրաժեշտ սարքեր և նյութեր։

Օդահան պոմպ զանգով, բարակ թաղանթով փուչիկ, թել։

Փորձի ընթացքը

Փուչիկի բերանը կապել թելով և այն դնում եմ օդահան պոմպի տակ և սկսեցի զանգի տակից օդը դուրս հանեցի։

Կատարելով փորձը ես հասկացա որ գազը ունի ճնշում, քանի որ կապված փուչիկները լցվեցին օդով որոնք գտնվում էին պոմպի մեջ։Որտեղ օգտագործվում էր միայն գազի ճնշման ուժը։Եվ չէր կարող ազդել այլ ուժ։

1. Նշել Գերմանիայի աշխարհագրական դիրքի առավելություններն ու թերությունները:

Աշխարհագրական դիրքի առավելությունները նրանում է, որ Գերմանիան ունի լիքը ջրային ավազաններ, հարեւաններ երկրները Եվրամիության անդամներ են, Գերմանիան գտնվում է Եվրոպայի կենտրոնում.  

2. Նշել Գերմանիայի տնտեսության զարգացման նախադրյալները:

Գերմանիան ունի լավ կլիմայական պայմաններ և դրա շնորհիվ ունի բուսաբուծություն, անասնապահություն։ Գերմանիան գտնվում է Եվրոպայի կենտրոնում, և դրա շնորհիվ նա կարող է զարգացնել իր տնտեսությունը։ Ունի աշխատասեր և մեծ բնակչություն։ Արտահանում է ածուխ։ Նախադրյալներից է նաև ծովային ավազանները։

3.Ի՞նչ դեր ունի Գերմանիան ժամանակակից աշխարհում:

Գերմանիան շատ մեծ դեր ունի ժամանակակից աշխարհում։ Գերմանիայում զարգացած է սպասարկան ոլորտը, ունի նավահանգիստներ, արտահանում է մեքենաներ, քիմիական արտադրություն, ածուխ, հանդիսանում է ամենազարգացած երկրներից մեկը.

4. Ուրվագծային քարտեզի վրա նշել Գերմանիայի հարևան պետությունները, ափերը ողողող ջրային ավազաները: