ֆիդայիները կամ հայդուկները Արևմտյան Հայաստանում ժողովրդական վրիժառուներն էին։Ֆիդայինները հանուն իրենց Հայրենիք Արևմտյան Հայաստանի ազատագրության համար ընտրել էին պարտիզանական ընդվզումը։Հայ ֆիդայինները լինում էին, թե անհատական, թե խմբերով։Առաջին հայ ֆիդայական խմբերը հանդես են եկել 1880-ակաների կեսերին։Սկզբնական նրանց ղեկավար էլ էին Մարգար Վարժապետը, Արաբոնը, Աչգբաշյանն և այլն։
Հայ ֆիդայինների համար նրանց բարձը քարն էր, իսկ վերմակը հողն։Նրանք իրավունք չունեին ընտանիք կազմելու և ինչ-որ հարազատ ունենալու, որպեսզի կորցնելու բան չունենաին, նրանց միակ կորցնելու բանը նրանց պատիվն էր և անունը։
Արամ Ղազարյան 