Ապրում էր մի անբան: Նա չէր ուզում և ոչինչ չէր կարող անել: Հանկարծ այն մտավ նրա գլխին ՝ հողը փորելու և պայթեցնելու համար: Երեք, չորս ամիս, նա հենց այդպես էլ արեց, ավելին չէր անում:
Մի մարդ նրան եկավ կառավարիչից և բերք կանչեց: Բայց նա հրաժարվեց գնալ.
— Ես տանը բավականաչափ աշխատանք ունեմ, ինչու՞ պետք է աշխատել այդ կողմում:
Մի մարդ եկավ նրան հարևանից, որի հայրը մահացել էր, և հրավեր ուղարկեց. «Արի սուգ արա և նշանի սրիկան»: Նա չի գնացել հարևանի մոտ:
Նրանք նորից եկան նրա մոտ `հարսանիք կանչելու, և նա այսպես պատասխանեց.
«Ես հազիվ հասցրեցի մեկ բան շտկել, մինչև այն ավարտեմ և ազատ չստացվի, ժամանակ չունեմ գնալ պալատ, թաղել կամ խնջույք անցկացնել, բայց ես կավարտեմ, այդ ժամանակ ես կանեմ ամեն ինչ»
27.09.2019
Ա) Խնդրեցէ՛ք՝ եւ տացի ձեզ, հայցեցէ´ք՝ եւ գտջիք, բախեցէ´ք՛ եւ բացցի ձեզ։ Զի ամենայն որ խնդրէ՝ առնու, եւ որ հայցէ` գտանէ, եւ որ բախէ` բացցի նմա։
(Ղուկաս ԺԱ, 9-10)
տացի — տրվի, կտրվի, պիտի տրվի, տրվելու է
հայցել — խնդրել, աղաչել, աղերսել, պահանջել, կամենալ, փնտրել, որոնել
զի — որովհետև, քանի որ, թե
բացցի — բացվի, կբացվի, պիտի բացվի, բացվելու է
գտջիք — գտնեք, կգտնեք, պիտի գտնեք, գտնելու եք
առնու — առնում է, վերցնում է
Խնդրեք և կտրվի ձեզ, աղաչեք և կգտնեք թակեք և բացվելու է ձէր առաջ:Որովհետև ով խնդրի վերցնում է, ով խնդրի կգտնի, և ով թակի կբացվի նրա առաջ:
ՀԱՐՑ ԵՎ ԱՌԱՋԱԴՐԱՆՔՆԵՐ
Աշխարհաբա՛ր դարձրու`
ա) խնդրէ, հայցէ, գտանէ բառերը
խնդրէ-խնդրել
հայցէ-աղերսել, աղաչել
գտանէ-գտնել
բ) բացցի նմա արտահայտությունը։
բացցի նմա-կբացվի նրա առաջ:
Հատվածն աշխարհաբա՛ր դարձրու։
Այս հատվածի ո՞ր մասը կառանձնացնես որպես ասույթ:
Որովհետև ով խնդրի վերցնում է, ով խնդրի կգտնի, և ով թակի կբացվի նրա առաջ:
Բ) Որպես կամիք թէ արասցեն ձեզ մարդիկ, այնպէս արասջիք եւ դուք նոցա:
(Ղուկաս Զ, 31)
կամիք — կամենում եք
արասցեն — անեն, կանեն, պիտի անեն, անելու են
արասջիք — արեք, անեք, կանեք, պիտի անեք, անելու եք
Ինչպես կամենում եք, որ անեն ձեզ համար մարդիկ, այնպես արեք դուք նրանց համար:
ԱՌԱՋԱԴՐԱՆՔՆԵՐ
Նոցա բառն աշխարհաբա՛ր դարձրու:
նոցա-նրա
Նախադասությունն աշխարհաբա՛ր դարձրու և համեմատի՛ր այս նախադասության հետ.
Ինչպես որ վարվեք մարդկանց հետ, այդպես էլ ձեզ հետ կվարվեն։
Ըստ ինձ համեմատական նույն իմաստն ունեն:
Գ) Ամենայն որ բարձրացուցանէ զանձն, խոնարհեսցի. եւ որ խոնարհեցուցանէ զանձն, բարձրասցի։
(Ղուկաս ԺԴ, 11)
ամենայն — յուրաքանչյուրը, ամեն մեկը, նա ով
բարձրացուցանէ — բարձրացնում է
խոնարհեսցի — խոնարհվի, կխոնարհվի, պիտի խոնարհվի, խոնարհվելու է
ԱՌԱՋԱԴՐԱՆՔՆԵՐ
Տրված բառերն աշխարհաբա՛ր դարձրու.
զանձն, խոնարհեցուցանէ, բարձրացուցանէ:
զանձն-քո անձը
խոնարհեցուցանե-խոնարհվում է
բարձրացուցանե-բարձրացնում է:
Նախադասությունն աշխարհաբա՛ր դարձրու։
Յուրաքանչյուրը ով կբարձրացնի իր անձը, կխոնարհվի, և ով խոնարհի իր անձը, կբարձրանա:
Մեկ նախադասությամբ հետևությո՛ւն արա։
Համեստ մարդն Աստծո մոտ միշտ բարձր է:
1899 թվականեն սկսյալ, երեք տարի շարունակաբար Կոմիտասին հետ պաշտոնավարած ենք Էջմիածնի Գևորգյան ճեմարանը: Այդ ժամանակամիջոցին կապրեինք նույն սենյակին մեջ: Երեք տարի Կոմիտասին հետ օր ու գիշեր նույն երդիկին տակ ապրելով, մոտեն ճանչցա անոր նկարագրի գծերը… Կոմիտաս մարդկային բացառիկ առաքինություններու ծով էր: Չափազանց աշխատասեր, աննկուն կամքի տեր, անկեղծ, բարեհոգի, ընկերասեր, քաղցր և համեստ՝ ամենուն նկատմամբ: Մաքրակրոն էր ան և մեծ հայրենասեր մը: Բացի իր երաժշտական հանճարեն, քովնտի շնորհքներ ալ ուներ. բանաստեղծ էր և ճարտար կոմիկ դերասան մը, որ ֆարսի մեջ ալ մեզ հայտնի էր:
Վերին աստիճան սրամիտ, կենսուրախ և պատրաստաբան էր Կոմիտաս և սիրված ճեմարանի մեծեն ու փոքրեն: Կոմիտաս բացառիկ դուրեկան ձայն մը ուներ և արժանացած էր Խրիմյան Հայրիկի մասնավոր համակրանքին, Խրիմյան Հայրիկի կարգադրությամբ, տոնական օրերը, Կոմիտասը կղեկավարեր դպրաց դասը և պատասխանատու էր խորանեն երգված սաղմոսերգություններու և ավետարաններու ընթերցման: Անգամ մը ս. Գևորգի տոնին, պատարագեն վերջ, օրվան մեղեդիները Կոմիտասին կողմե այնքան անուշ երգվելուն համար, Հայրիկը անձամբ ուզեց հայտնել իր գոհունակությունը Կոմիտասին. շտապ կանչեց իր մոտ և կուզեր, որ այդ օրը իրեն հետ սեղանակից ըլլար ան: Մեծ էր անշուշտ կաթողիկոսի հրամանը: Ճեմարանի ուսու ցիչ և ուսանող աջ ու ձախ ինկանք Կոմիտասը շտապ գտնելու համար… Այդ օրը հավաքված էին Հայաստանի շրջաններեն հազարավոր ուխտավորներ, որոնք, ավանդական սովորության համաձայն, խնջույքի սեղաններ բացած, կզվարճանային՝ ժողովրդական երգի ու պարի, դահուլի ու զուռնայի աղաղակներով լեցնելով օդը: Կոմիտասի անհայտանալուն լուրը հասավ Վեհափառին… Այդ օրը ուշ երեկո էր, երբ Կոմիտասը ճեմարանի կտուրեն իջնելով մտավ մեր սենյակը և ուրախության բացականչություններով ցույց տվավ օրվա իր հավաքած ժողովրդական երգերն ու պարերգները, որոնք նոտագրած էր հայկական ձայնանիշերով: Երբ քանի մը րոպե վերջ Վեհափառի մոտ գացինք, վրդովված էր Հայրիկը: Կոմիտաս ծունկի եկավ անոր առջև և աջը առնելով ըսավ. «Եթե վեհդ ցանկանա՝ մեղքս շատ շուտ կքավեմ՝ հիմա իսկ երգելով այսօրվան հավաքած հայկական ժողովրդական երգերեն և պարերգներեն»: Եվ Խրիմյան Հայրիկի ներողամիտ հայացքին տակ՝ Կոմիտաս երգեց իր նոտագրած երգերեն: Այդ օրվընե վերջ, Խրիմյան Հայրիկի հրամանով՝ ամեն տաղավարներու, պատարագեն վերջ Կոմիտաս ազատորեն կշրջեր և կհավաքեր հայ ժողովրդի երաժշտության գանձերը: Կոմիտաս մեծ ընթերցասեր մըն էր, ուժեղ էր հայոց լեզվի մեջ, և հայոց պատմությունը շատ լավ գիտեր: Մասնավորապես կկարդար Մովսես Խորենացին և Նարեկացին, իսկ Աբովյանին «Վերք Հայաստանին» կանվաներ իր մասունքը: Կպատմեր, որ իր ուսանողական տարիներեն ան ընտրած էր իր կյանքի ուղին: Ան հաճախ կըսեր, որ «Երաժշտական չոր մասնագիտությունը ոչ մի բավարարություն չի ներկայացներ իրեն, իր միակ փափագը խորանալն է անոր մեջ»: Միշտ կըսեր, որ ժողովրդական բանահյուսությունը իր հոգվույն մեջ զուգընթաց էր ժողովրդական երաժշտության հետ: Եվ կավելցներ վստահ շեշտով մը. «Ես պիտի հասնիմ իմ բուն նպատակին և մեր հայ ժողովրդական երաժշտության գանձերը դուրս պիտի բերեմ հայրենի ավերակներեն…»: Կոմիտաս քաջ պարող մըն ալ էր, միևնույն ատեն կատակերգակ դերասանի հակումներ ուներ. ձևեր և բարբառներ հարազատորեն ընդօրինակելու բացառիկ շնորհք ուներ: Ճեմարանի մեր մտերմական հավաքույթներուն, որքա¯ն հաճելի էր մեզ, երբ ան, մեր խնդրանքին վրա, իր ծննդավայրեն սորված թրքական պարերը թե կերգեր, թե կպարեր, և մենք ծափերով կոգևորեինք իր մատներուն շխշխկոցները՝ իր բազմաձև ճոճումներուն մեջ: Ճեմարանի ուսուցիչներուն մեջ հայտնի ժողովրդական պարողն էր: Տղամարդկանց խիզախ, խրոխտ շորորեն, ծանր ճոճումներով և մարտական սուրով պարերեն մինչև շինական կանանց պարերը, իրենց ձայնի հարազատ ելևէջներով և մարմնի ու ձեռքերու նուրբ արտահայտություններով առհավետ անմոռանալի կմնան: Կոմիտաս շատ կսիրեր ազատ ժամերուն երկար զբոսնել բացօթյա դաշտերուն մեջ և կըսեր. «Ես սակավ ուտելիքով կապրիմ, բայց առանց օդ ծծելու՝ երբեք. իմ առաջին սնունդը ազատ օդի մեջ զբոսնելս է»: Կոմիտաս բծախնդիր էր մաքրության: Անոր թխորակ դեմքը, սեփ սև մազերը մաքրության մեջ միշտ կփայլեին: Մեծ խնամք կտաներ իր հագուստներուն մաքրությանը: Երկար ժամեր ճամփորդելե վերջ, երբ կվերադառնայինք փոշեթաթախ վիճակով, ան մինչև բոլորովին չմաքրվեր՝ չէր կրնար ճաշել, նույնիսկ ամենաքաղցած վիճակին մեջ: Կոմիտաս օր մը ինծի ըսավ. «Հայկական 50 հատ խազ կա: Ես կկարծեմ, որ հայոց ձայնանիշը քանի մը ձայն կպարունակե իր մեջ» և ուրախությամբ վրա բերավ. «Ես գաղտնիքը գտեր եմ…»: * * * Իմացեր եմ, որ 1906 թվին Փարիզի մեջ Կոմիտասի ցուցադրական մեկ համերգեն վերջ, ֆրանսիացի հայտնի կոմպոզիտոր-դաշնակահար Կլոդ Դեբյուսին ծունկի գալով կհամբուրե Կոմիտասի ձեռքերը, ըսելով՝ «Հանճարեղ հայր Կոմիտաս, Ձեր երաժշտական հանճարին առջև կխոնարհիմ…»: * * * Կոմիտասի ձայնը մեծ դիապազոն ուներ: Բեռլին գտնված միջոցին հայ ժողովրդական երգերը անձնապես ցուցադրած համերգեն վերջ, Բեռլինի օպերայի տնօրենը անձամբ կհրավիրե զինքը իբրև օպերայի գլխավոր երգիչ և կխոստանա բացառիկ վճարում: Կոմիտասը կպատասխանե անոր. «Իմ երգչի կարողությունները մեկ նպատակի միայն կծառայեն, մեծ ժողովուրդիս երգն ու երաժշտությունը ծանոթացնել երաժշտական աշխարհին և ապացուցել, որ հայ ստեղծագործ ժողովուրդը սկզբնական դարերեն ունեցեր է իր ինքնուրույն երգն ու երաժշտությունը»: * * * 1901 թվին Կոմիտասը Էջմիածնեն արտասահման երթալու ատեն անկեց խնդրեցի, որ իմ «Բաց նամակ» հավաքածուիս համար անցած բոլոր տեղերեն ինձ պատկերազարդ բացիկներ ուղարկեր: Կոմիտասը հարգեց իր խոստումը. 7 հատ պատկերազարդ բաց նամակներ ուղարկեց. 7-րդ բացիկը մեր սիրաջերմ ընկերական թղթակցության վերջին հիշատակը եղավ:
Հատված «Կյանքիս հուշերից գրքից
Չորրորդ սիրելի անձնավորությունն էր Կոմիտաս վարդապետը, որ ոչ միայն իբրև ազնիվ մարդ և գիտնական անձնավորություն, այլև իբրև հայրենակից, բարեկամացավ ինձ հետ: Նրա բնակարանը հին շենքումն էր. սենյակի դուռը և պատուհանները շղարշով պատած էին, որպեսզի ոչ մի ճանճ չմտնի և իր ձայնագրած էջերի վրա որևէ կետ չավելացնի: Երբ մեկը մտնում էր դռնից, իսկույն բղավում էր. «Դուռը, դուռը, դուռը»: Այդ նրա համար էր, որ մտնողը իսկույն փակեր դուռը, և ոչ մի ճանճ չմտներ: Էջմիածնի ճանճերի քանակությունը արդեն ամենքին հայտնի է: Ահա իմ բոլոր հուշերը Կոմիտասի մասին:
Նա Քյոթահիացի (Կուտիա) էր, թրքախոս հայ: Պատանի ժամանակ լսելով, որ Էջմիածնում մի լավ դպրոց է բացվել, ոտաբոբիկ և առանց գրպանում կոպեկ ունենալու, ճանապարհ է ընկել Քյոթահիայից և մուրալով-կուրալով Էջմիածին է հասել: Ով էր թողնում ոտաբոբիկ տղային ներկայանալ ևորգ կաթողիկոսին: Բայց նա մի կերպ սպրդում է ներս և մտնում է կաթողիկոսի սենյակը: Խոսում է թուրքերեն և ասում է. «Ես եկել եմ Ձեզ մոտ սովորելու»: – Դու հայերեն չգիտե՞ս,– ասում է նրան կաթողիկոսը,– ես քեզ հետ ի՞նչ անեմ: – Էրմենիջի բիլսե իդիմ, նի՞յե գելիր իդիմ (հայերեն եթե իմանայի, ինչի՞ պիտի գայի): ելմիշիմ քի օյրենեյիմ (եկել եմ, որ սովորեմ): Այս հանկարծական և համարձակ պատասխանի վրա կաթողիկոսը զարմացած և ուրախացած հարցնում է. – Սեն թուրքի-մուրքի բիլի՞րսին (դու որևէ եղանակ երգել գիտե՞ս): Սողոմոն Սողոմոնյանը (այս էր նրա աշխարհական անունը) սկսում է երգել մի թուրքական եղանակ, նրա ձայնի գեղեցկության և հմայքի վրա այնպես է հիանում կաթողիկոսը, որ իսկույն հրամայում է. «Շուտ, շուտ վերցրեք այս երեխային և տարեք ճեմարանի աշակերտ գրեցեք»: Այսպես է կատարվում Սողոմոնի ընդունելությունը: Շատ ընդունակ աշակերտ է դառնում, հատկապես առաջադիմում է երաժշտական արվեստի մեջ, ավարտում է ճեմարանը և ուղարկվում է երմանիա (Բեռլին), երաժշտություն ուսանելու համար: Ավարտում է մեծ հաջողությամբ: Ավարտելուց հետո գերմանացիք առաջարկում են նրան օպերայի երգչի պաշտոն ամսական 1000 մարկ ռոճիկով: Կոմիտասը մերժում է, հայտնելով, թե ինքը վարդապետ է: – Վարդապետն ի՞նչ բան է,– հարցնում են նրան: – Վարդապետը Հայ Եկեղեցու կրոնական պաշտոնյա է: – Է, կրոնական պաշտոնը ի՞նչ արգելք կարող է դառնալ օպերայում երգելու: – Հայ Եկեղեցու օրենքով այդպիսի բան արգելված է: Կոմիտասը դառնում է Էջմիածին և լինում է ճեմարանի Կոմիտասը դառնում է Էջմիածին և լինում է ճեմարանի երգեցողության ուսուցիչ: Իր փառավոր գործունեությունը ամենքին հայտնի է: Ինքը եղավ հայ ազգային ժողովրդական երգի մասնագետը: Հիշում եմ, թե ինչպես մի տոնական օր ճեմարանի դահլիճում, կաթողիկոսի, ուսուցչական կազմի, ուսանողության և ժողովրդի ներկայությամբ խոսեց ընդարձակ մի ճառ, որով ապացուցում էր շարականների 8 ձայների և գյուղական ժողովրդական երգերի նույնությունը: Մեջընդմեջ երգում էր մի Վառ ձայնի շարական, իր հիանալի գլգլոցով, որից անմիջապես հետո երգում էր մի հասարակ գյուղական երգ և նրանց նմանությունը բացատրում: Այսպիսի հանդգնություն, այն էլ կաթողիկոսի ներկայությամբ, աններելի պիտի լիներ, բայց կաթողիկոսը, իբրև խելոք մարդ, լսեց ներողամտությամբ: Մեր անհատական խոսակցության միջոցին Կոմիտաս վարդապետը հայտնեց ինձ հետևյալը: – Մեր հայկական խազերի (ձայնանիշների) թիվը 50-ի է հասնում, այսքան նոտա չկա երգեցողության մեջ, որ միայն 7 ձայն գիտե: Ինչո՞ւ հայերը այսքան խազ են հնարել: Մեր բոլոր շարականները և երգեցողական գրքերը միօրինակ և միատեսակ ձայնագրությամբ են գրված, բայց ոչ մի բացատրություն չկա նրանց արժեքի մասին: Ես կարծում եմ, որ այս 50 խազերի մեծագույն մասը ներկայացնում է մի քանի նոտաների գումարը, օրինակ՝ այսինչ խազը ներկայացնում է դո, րե, մի, ֆա քառյակը միասին կամ մի ուրիշ խազ նշանակում է ֆա, մի, րե, դո քառյակը: Կոմիտասը հայտնեց նաև, որ 15 տարի ուսումնասիրել է հին հայոց ձայնագրությունը և վերջապես գաղտնիքը լուծել, այսինքն՝ թե այդ 50 խազերը ո՞ր ձայների գումարներն են: Ինչպես հայտնի է, հայոց հին ձայնագրությունը նորոգեց Կոստանդնուպոլսում մի ոմն Բաբա Համբարձում, նա իր հնարած ձայնագրությունը տարածել էր նաև թուրքերի մեջ, որոնք այդ արվեստը կոչում էին «Բաբա Համբարձում նոթասը»: Գևորգ Դ Մեծագործ կաթողիկոսը առանձնապես սիրող լինելով երաժշտության, ուզեց Բաբա Համբարձումի արվեստը փոխադրել Էջմիածին և տարածել հայոց մեջ, բայց Բաբա Համբարձումը մեռել էր, մնում էր նրա աշակերտը՝ Նիկողայոս Թաշճյանը, որին հրավիրեց իր մոտ, Էջմիածին: Հրավիրեց նաև Կովկասի բոլոր երաժշտագետ տիրացուներին և քահանաներին, մինչև անգամ Աբարանի հետնյալ գյուղերի հայտնի քահանաներին: Այս բոլորից ժողով գումարելով, երգել էր տալիս յուրաքանչյուր շարականը, ինքն էլ նրանց հետ, որովհետև լավ երաժշտագետ էր և այսպիսով որոշելով ամենից հարազատ եղանակը, հրամայում էր Թաշճյանին գրի առնել: Թաշճյանը հին հայոց 50 խազերից որոշել էր 7 հատ ըստ պատահման և դրանցով կազմել էր հայ ձայնագրության նոր յոթնյակը՝ փո, է, վե, բե, խո, նե, պա. այսինքն՝ դո, րե, մի, ֆա, սոլ, լա, սի: Այսպես պատրաստվեց նոր հայերեն ձայնագրությունը: Ամբողջ Շարականը, Ժամագիրքը, Պատարագամատույցը, Խորհրդատետրը ձայնագրվեցին այս ոճով: Կաթողիկոսը ձուլել տվեց այս խազերը և Էջմիածնի տպարանում տպագրել տվեց բոլոր այս գրքերը: Նշանավոր է նրանց մեջ «Ձայնագրեալ Շարական»-ը, որ մեծադիր, խոշոր մի հատոր է և ժամանակին արժեր 80 ռուբլի: Երկար տարիներ Կոմիտասը դասախոսեց ճեմարանում և հասցրեց շատ աշակերտներ: Ման գալով գավառից գավառ, ձայնագրեց 1001 ժողովրդական եղանակ, որոնք սկսեց հրատարակել առանձին տետրակներով՝ Մանուկ Աբեղյանի աշխատակցությամբ: Այստեղ պետք է հիշել Կոմիտասի կազմած մի օպերետկան, որի մասին կարծեմ, թե գրականության մեջ ոչ մի հիշատակություն չկա: Կոմիտաս վարդապետը այս ճյուղն էլ փորձելու համար վերցրեց Պարոնյանի «Քաղաքավարության վնասները» գրքից մի հատված՝ «Բարի իրիկուն, աղա» և ձայնագրեց: Սովորեցրեց ճեմարանի երգեցիկ խմբի աշակերտներին և մի հանդիսավոր օր, ժողովրդի ներկայությամբ ներկայացրեց: Օպերետկան դուր չեկավ. երևի հեղինակն էլ դժգոհ մնաց և ուրիշ անգամ նման փորձ չարավ: Աբեղյանի հետ դժբախտաբար հրատարակեցին միայն 2 գրքույկ, որ է 100 երգ: Ինքը իբրև սիրահար երգերի, ձայնագրում էր ամեն մի նոր երգ, որ չէր լսած: Ինձնից ձայնագրեց պոլսահայ ժողովրդական երգերը և օրորոցի երգը, որ մայրս երգել էր իմ վրա: Հավաքեց նաև թուրքերեն երգերը: Երբ ես զարմանքով հարցրի, թե «Քեզ պես նշանավոր երգահանը ինչո°ւ արժեք է տալիս թուրք այդպիսի հասարակ երգիչների երգերին», նա պատասխանեց, թե «Դրանք բնածին հանճարներ են և նրանց աշխատանքը նույնպես պետք է արձանագրել»: Պատմում են, թե մի օր Կոմիտասը դաշտում մի խնջույքի ժամանակ լսում է էշի զռալը, իսկույն մի թղթի կտոր է վերցնում և սկսում է ձայնագրել. Կոմիտասը էշին հանդիմանում է, թե «Ա¯յ ապուշ, սխալ ես զռում, զռալ էլ չգիտես, այդպես չեն զռա»: Կոմիտասը թեև եվրոպական ձայնագրության մասնագետ էր, բայց հաճախ նկատում էի, որ գրում է Թաշճյանի ձայնագրությամբ: Հարցրի, թե «Մի՞թե հայկական ձայնագրությունը առավել է եվրոպականից, որ դուք գերադասում եք»: Պատասխանեց, թե «Եվրոպական ձայնագրությունը պահանջում է անպատճառ հինգ տողանի թուղթ, իսկ հայկականը որևէ թղթի կտորի վրա կարելի է գրել: Այդ է պատճառը, որ ես հաճախ գրում եմ հայկականով»: Վերին աստիճանի կոմիկ մարդ էր Կոմիտաս վարդապետը, և որովհետև ես էլ սիրող եմ եղել զավեշտի, ուստի մտերմական շրջանում հաճախ երկուսով ներկայացնում էինք Պարոնյանի Բաղդասար աղբարի այն տեսարանը, երբ ազգային ժողովի անդամները դռնից մտնելու համար երկար բարակ իրար համեցեք են ձոնում: Մենք տեսարանը ավելի զարգացնելով, ծաղրանքի բարձրագույն աստիճանին էինք հասցրել: Ընկերները շատ էին ծիծաղում և հաճախ խնդրում էին, որ կրկնենք այդ տեսարանը: Բնավորությամբ, իհարկե արտաքուստ, շատ թեթև էր Կոմիտասը: Այդպես են լինում առհասարակ կոստանդնուպոլսեցիք և դրա համար էլ Կովկասում համարվել են «թեթևամիտ»: Ամենալուրջ խոսակցության մեջ Կոմիտաս վարդապետը հանկարծ մի կատակ կամ թեթև զվարճախոսություն էր խառնում: Բարկանալ ընդհանրապես չգիտեր: Չորս տարվա կենակցությանս մեջ մի անգամ միայն տեսել եմ նրան բարկացած: Ամառվա արձակուրդի ժամանակն էր. ճեմարանի մեծ մասը դռան առաջ, փոքրիկ պատշգամբում նստած էինք երկուսս: Քիչ հեռու, պարտեզում, ուսանողները խաղում էին: Նրանք կազմեցին հանկարծ սովորական մի քառաձայն երգ. «Բիմ, բամ, բում, զանգակները զնգում են»: Բայց քառաձայնը այնպիսի ժխորի վերածվեց, որ Կոմիտասը թռավ տեղից, ահարկու ձայնով սկսեց գոռալ և պահանջեց, որ լռեն: Ես հետևը կանգնած դիտում էի նրան, մինչև ականջները սոսկալի կարմրել էր, քունքի երակները ուռել էին. սարսափեցի և վախեցա, թե սիրտը հանկարծ չպայթի: Ուսանողները նույնպես սարսափեցին նրա ահարկու ձայնից և ցրվեցին: Կոմիտասը նստեց և երկար ժամանակ լուռ էր: Վարդապետները Էջմիածնում հագնում են սև ֆարաջա, ֆարաջայի տակից հագնում են անպատճառ աշխարհականի սև շալվար: Կոմիտասր հաճախ այդ սև շալվարը չէր հագնում և դուրս էր գալիս միայն տակի սպիտակեղենով, որ ծածկված էր ֆարաջով: Ընկերները, որ գիտեին այդ բանը, քաշում էին ֆարաջան և Կոմիտասը երեխայական միամտությամբ ճչում, պպզում և ծածկվում էր:
Առատ մորուք չուներ, քոսակ էր և այդ շատ անհարմար էր իր աստիճանին: Ականջների մազերը չէր կտրում և սսուկը չէր մաքրում, ասելով, թե նրանք բնության կողմից տրված միջոցներ են լսողությունը արտաքին վտանգներից պաշտպանելու համար: Քնած միջոցին բարձ չէր դնում գլխի տակ և վերմակը մի սավան էր միայն: Մի անգամ նա ճանապարհորդության դուրս եկավ դեպի Գերմանիա: Ես խնդրեցի, որ ամեն մի քաղաքից ուղարկի նկարազարդ մի բաց նամակ իմ կազմած ալբոմի համար: Զանազան քաղաքներից ստացա 7 այդպիսի բաց նամակ, որոնց վրա գրված էր լինում. «Սիրելի Հրաչյա, Վիեննա հասա», հետո թվականը և «Կոմիտաս վարդապետ»: Շատ տարիներ հետո այդ 7 բաց նամակները ստացավ ինձանից Ռուբեն Թերլեմեզյանը, որ կազմում էր Կոմիտաս վարդապետի կենսագրությունը: Թե ինչո՞ւ հեռացավ Կոմիտասը Էջմիածնից՝ այդ մասին ոչինչ չգիտեմ: նաց Կոստանդնուպոլիս և այնտեղ տարածեց հայ ժողովրդական երգը: Ինչպես հայտնի է, Կոստանդնուպոլսի հայոց ազգային երգերը բոլորն էլ ժողովրդական եղանակներից սարքած բաներ են: Ժողովուրդը լսելով զուտ հայկական երգերը, սիրեց դրանք և այսպիսով Կոմիտասի երգերը ընդհանուր տարածում ստացան Կոստանդնուպոլսում: Սա էլ մի տեսակ ազգային շարժում էր: Լսել եմ, թե Բուլղարիայի թագավորը, լսելով Կոմիտասի համբավր, հրավիրել է նրան Բուլղարիա և խնդրել, որ հավաքի բուլղար ժողովրդական ազգային երգերը: Կոմիտասը կատարել է նրա խնդիրքը: Նույնը լսելով Սերբիայի թագավորը, հրավիրել է Կոմիտասին Սերբիա նույն նպատակով: Բայց չգիտեմ, թե Կոմիտասը կատարե՞լ է այդ խնդիրքը: Կոմիտասը Ֆրանսիա էլ գնաց, և այնտեղ Փարիզում նշանավոր ղասախոսություններ կարդաց հայկական երաժշտության մասին, միաժամանակ երգելով և նվագելով: Նշանավոր մի երաժշտագետ, ծերունազարդ մի անձ, ֆրանսիացի, լսելով, որ նա վարդապետ է, բեմ է բարձրանում և նրա ձեռքը բռնելով՝ խոնարհությամբ համբուրում է: Կոմիտասը գրկում է նրան և ողջագուրում հասարակության բուռն ծափահարության տակ: Կոմիտասի վախճանր ամենքիս հայտնի է: Նա գժվեց Կոստանդնուպոլսում: Սրա պատճառը երեք տարբեր ձևով են բացատրում: Առաջին այն, որ նա 15 տարի հայկական ձայնագրության գաղտնիքները լուծելու վրա աշխատելուց և գաղտնիքներն էլ լուծելուց հետո հանկարծ գտնում է մի բան, որով իր ամբողջ աշխատանքը ոչնչանում է: Դուրս է գալիս, որ ստացված արդյունքը սխալ էր: Սրա վրա գժվել է: Երկրորդ՝ պատմում են, թե նա սիրահարվել է մի ազնվատոհմ տիկնոջ, թերևս օտարազգի, և այդ անհուսալի սիրո պատճառով գժվել է: Երրորդ՝ որ ամենից ավելի ստույգն է թվում, հայկական ջարդն է 1914 թվականի: Տաճիկները մի գիշերվա մեջ ձերբակալեցին և աքսորեցին Կոստանդնուպոլսից 500 գրական և քաղաքական գործիչների, որոնց թվում էր նաև Կոմիտաս վարդապետը: Գերմանացիների դեսպանը միջամտեց և ազատեց Կոմիտասին, բայց Կոմիտասը տեսած լինելով այն ահավոր տանջանքները և սարսափները, որոնց ենթարկվեցին իր ազգակից ընկերները, գժվեց: Հայտնի է, որ Փարիզի հայերը Կոմիտասին փոխադրեցին Փարիզ և տեղավորեցին մի նշանավոր գժանոցում, ուր ամսական մի մեծ վարձով պահեցին նրան ամենայն հոգատարությամբ մինչև իր մահը: 1925–1926 թվականներին Երևանում ես տեսա նկարիչ Փանոս Թերլեմեզյանին, որ պատմեց, թե ինքը Փարիզում գնացել է նույն գժանոցը, Կոմիտասին տեսության: Կոմիտասը ճանաչել է նրան, ինչպես ասում էր Թերլեմեզյանը, բայց ոչ մի խոսք չի խոսել և ամբողջ մի ժամ լուռ մնալուց հետո, Թերլեմեզյանը տեսնելով նրա համառությունը, մնաս բարով է ասել և հեռացել: Կոմիտասը մեռավ նույն գժանոցում: Փարիզի հայերը սքանչելի մի դագաղի մեջ դրեցին նրա մարմինը և փոխադրեցին Երևան, ուր շքեղ հանդեսով թաղվեց հին գերեզմանատան պանթեոնում:
Առաջադրանքեր․
1․ Կոմիտասին բնութագրող հատվածները առանձնացրու։
2․ Ըստ քեզ՝ ինչպիսի՞ն էր Կոմիտասը, արտահայտիր մտքերդ մի քանի նախադասությամբ։
Քեյփ Քանավերալ
Պատմական առակ
Այն օրերին, երբ տիեզերական հետախուզումը նոր էր սկսվում, ԱՄՆ նախագահ Johnոն Ֆ. Քենեդին այցելեց NASA- ի ռազմակայան, որը գտնվում էր Քեյփ Քանավերալու վրա: Նա հանդիպեց շատ հայտնի գիտնականների և հետազոտողների հետ: Նա հանդիպեց մարդկանց, որոնց ամենամեծ ցանկությունն էր նվաճել տիեզերքը և մի օր զբոսնել լուսնի մակերևույթի վրա: Նա զրուցել է ադմինիստրատորների և հաշվապահների և շատ այլ անձանց հետ, ովքեր ջանքեր են գործադրում նախագծի իրագործման ուղղությամբ: Գայթակղության ենթարկված տղամարդկանց և կանանց հետ նրանք համառորեն ձգտում էին նպատակին և հպարտանում իրենց գործունեությամբ:Միջանցքի միջով քայլելով դեպի իր լիմուզին, նա սայթաքեց մոխրագույն մազերով սևամորթ մարդու վրա, որը կույտ էր թափում աղբի մի կույտից, որի մի ձեռքում աղբի պայուսակ էր, իսկ մյուսում `փորվածք: Սա կարող է թվալ ավելորդ, բայց նախագահը քաղաքավարիորեն հարցրեց նրան.«Ի՞նչ ես անում այստեղ»:
Ուղեղը ուղղելով ՝ հավաքարարը ուշադիր նայում էր նախագահին և, իր ձայնով փայլող արժանապատվության զգացումով, պատասխանեց.
— Նույնը, ինչպես ցանկացած անձ: Ես աշխատում եմ, որպեսզի մարդը հնարավոր լինի թռչել դեպի լուսին: Այստեղ ես անում եմ:
ՀԱՅԵՐԵՆ
ԱՆԳԼԵՐԵՆ
There was once a little Kid whose growing horns made him think he was a grown-up Billy Goat and able to take care of himself. So one evening when the flock started home from the pasture and his mother called, the Kid paid no heed and kept right on nibbling the tender grass. A little later when he lifted his head, the flock was gone.
He was all alone. The sun was sinking. Long shadows came creeping over the ground. A chilly little wind came creeping with them making scary noises in the grass. The Kid shivered as he thought of the terrible Wolf. Then he started wildly over the field, bleating for his mother. But not half-way, near a clump of trees, there was the Wolf!
The Kid knew there was little hope for him.
“Please, Mr. Wolf,” he said trembling, “I know you are going to eat me. But first please pipe me a tune, for I want to dance and be merry as long as I can.”
The Wolf liked the idea of a little music before eating, so he struck up a merry tune and the Kid leaped and frisked gaily.
Meanwhile, the flock was moving slowly homeward. In the still evening air the Wolf’s piping carried far. The Shepherd Dogs pricked up their ears. They recognized the song the Wolf sings before a feast, and in a moment they were racing back to the pasture. The Wolf’s song ended suddenly, and as he ran, with the Dogs at his heels, he called himself a fool for turning piper to please a Kid, when he should have stuck to his butcher’s trade.
Do not let anything turn you from your purpose.
Ժամանակին մի փոքրիկ երեխա կար, որի աճող եղջյուրները ստիպեցին նրան մտածել, որ ինքը մեծահասակ Բիլի այծն է և կարողանում է հոգ տանել իր մասին: Այսպիսով, մի երեկո, երբ հոտը սկսեց արոտավայրից տուն, և նրա մայրը զանգահարեց, Երեխային ուշադրություն չդարձրեց և ճիշտ պահեց `նրբանկատորեն խոտորելով խոտը: Մի փոքր անց գլուխը բարձրացնելով ՝ հոտը չքացավ:
Նա մենակ էր: Արևը խորտակվում էր: Երկար ստվերները սողում էին գետնին: Մի ցուրտ փոքր քամի եկավ նրանց հետ սողացող ՝ խոտերի մեջ ահավոր ձայներ արձակելով: Երեխան ցնցվեց, երբ նա մտածում էր սարսափելի Գայլի մասին: Այնուհետև նա սկսեց վայրիորեն դաշտում ՝ արյունոտելով իր մորը: Բայց ոչ կիսով չափ, ծառերի մի փշուրի մոտ, Գայլը կար:
Երեխան գիտեր, որ նրա համար քիչ հույս կա:
«Խնդրում եմ, պարոն Գայլ, — դողալով ասաց նա, — գիտեմ, որ դուք ինձ կուտեք: Բայց նախ խնդրեմ ինձ լարել, քանի որ ուզում եմ պարել և ուրախանալ այնքան ժամանակ, որքան կարող եմ »:
Գայլին դուր էր գալիս մի փոքր երաժշտության գաղափարը ուտելուց առաջ, ուստի նա ուրախ հարվածեց, և երեխան ցերեկով ցատկեց և տապալվեց:
Մինչդեռ հոտը դանդաղ էր տեղափոխվում տնային տնտեսություն: Դեռ երեկոյան օդում Գայլի խողովակները հեռու էին տեղափոխվել: Հովիվ շները փչեցին ականջները: Նրանք ճանաչեցին այն երգը, որը Գայլը երգում է նախքան խնջույքը, և մի ակնթարթում նրանք կրկին վազում էին արոտավայր: Գայլի երգը վերջացավ հանկարծ, և երբ նա վազեց, Շների հետ կրունկներ ունենալով, նա իրեն հիմար անվանեց `երեխային հաճույք պատճառելու համար պղպեղ շուռ տալու համար, երբ նա պետք է կպչեր իր մսագործ առևտրին:
Թույլ մի տվեք, որ ինչ-որ բան ձեզ վերածի ձեր նպատակից
07.10.2019
76.Ջուրը շատ սառն էր , ճիշտ օրվա նման։
Ալեկոծված ծովը ծեծում էր ափերը։
Ինչու ես այդպես անշարժ նստել փայտ կուլ տվածի նման։
Մարդն այնպես արագ էր քայլում, կարծես կարևոր մի բանից ուշանում էր։
Փոքրիկը մի քիչ ոտքը կախ գցեց հետո սիրտ առավ ու մոտ եկավ։
Ի վերջո այնպիսի մի տաճար կառուցեց, որ բոլորին զարմացրեց իր արվեստով
13.10.2019
2.Ընդգծիր այն հատվածները, որտեղ բնութագրված են անապատի մարդիկ:
Նրանք բարձր չեն ծիծաղում, ժպտու են միայն: Նրանց ժպիտը դժգույ, մարող, գույներով հազիվ գծագրվում է դեմքի վրա և անհետանում: Բայց անապատի մարդու նայվածքը հրային է, արևաշող կիզիչ, խոնավ, փայլփլացող, միշտ արթուն, խոսուն աչքեր, որոնք բերում էին մեզ իրենց ավաձների ձերմությունն ու անդորը:
6.Ընդգծիր այն հատվածները, որտեղ բնութագրում են այդ քաղաքի մարդիկ:
Ուղտը վշտացել էր մարդային մի կոպտությունից: Մի քանի հուժկու երիտասարդներ որոշում են օգնել անապատի մարդուն:ե
- Վերնագի՛ր պատմությունը:
ա) մեկ բառով
Ուղտը
բ) բառակապակցությամբ
Անապատի մարդը
գ) նախադասությամբ
Անապատի մարդը որը ուղտի հետ տանջվում էր մի քաղաքում
Առաջասրանք.88
Նկարած շունը շատ նման էր մեր Բողարին:
Եթե աղջկաս համար ծաղիկներ նկարենք աղջիկս շատ կուրախանա:
Որ գանձը թաղի ու գնա, հետո կգտնի՞:
Մեր թաղի տղաները ամենաճարպիկն են:
Ի՛նչ էլ շահի կուրախանա:
Դերձակի հետ Շահի ծառաները մտան:
Բժշկի դուստրն է ընկերուհիս:
Հիվանդին մայրդ թող բժշկի:
Առաջադրանք.89
Մարտ-Մարտ ամիսը շատ գեղեցիկ է:
Կետ-Տեքստի մեջ շատ կետեր կան:
Շահ-Մեծ կազմակերպությունից ստացված առաջարկը շահեկան էր:
Այր- Թագավորական պալատում ծառայում էին շատ այրեր:
Առաջադրանք.90
Ասել էի, որ տուն վարձեր ու իր իրերը տաներ(Վարձել, վարձ)
Ուզածդ շատ բարձր վարձ էր, դրա համար էլ տղան հեռացավ: (Վարձել, վարձ)
Հիվանդի գլուխը կապեր ու գնար բժշկի հետևից: (կապել, կապ)
Այսքան ամուր կապեր քանդելը հեշտ գործ չէ: (կապել, կապ)
Աղջիկը բարալիկ ծամեր ուներ: (Ծամել, ծամ)
Դեղը պիտի ծամեր ու կուլ տար: (Ծամել, ծամ)
Պարզ է, որ այդքանից հետո պիտի կտուրը կաթեր: (Կաթել, կաթ)
Ամանում այծի կաթ էր: (Կաթել, կաթ)
Առաջադրանք.91
Զարդասեղանին սանրեր էին դրված:
Թե մազերը սանրեր ու լվացվեր, կտեսնեիք, որ սիրուն երեխա է:
Նվերը մի գեղեցիկ սանր էր:
Նա միշտ շատ բարի կախարդ էր:
Եթե իրոք կախարդեր մուկ կդառնայիր:
Եկողն ամենաչար կախարդն էր:
Հավաքվեցին չար ու բարի կախարդներ:
Պատին մի աղջկա նկար էր կախված:
Սիրով որ նկարեր, նկարը սիրուն կստացվեր:
ԼԵԶՎԱԿԱՆ ԱՇԽԱՏԱՆՔՆԵՐ
93. առաջադրանք
պատի ծեփ դառնալ-վախենալ
պայման կապել-պայմանավորվել
քիթը կախել-խռովել
բերանը բաց մնալ-զարմանալ
իրեն պատեպատ տալ-պայքարել
94. առաջադրանք
Մատը մտցնել բզեզի բույնը:
Մատը մտցրեց բզեզի բույնը և գնաց:
Մատը մտցրեց բզեզի բույնը և բզեզները ընկան նրա հետևից:
Լեզու առնել:
Ես գնացի խանութ և առա լեզու:
Երբ նա հարց տվեց ես մտածեցի և լեզու առա:
Մատը կծել:
Ես ծիծաղս զսպելու համար մատս կծեցի:
Ես հաշվարկ էի անում, բայց ընկերս եկավ ինձ խանգառեց և ես մատս կծեցի:
Ոսկոր ու կաշի դառնալ:
Գայլը սոված մնաց և ոսկոր ու կաշի դարձավ:
Նա ոսկոր ու կաշի դարձավ մենամարտից հետո:
Գլուխը յուղել:
Վարդանը իր մազերը յուղեց:
Նա իր գլուխը յուղեց և գնաց կարևոր հանդիպման:
Մատից փուշ հանել:
Բժիշկը աղջկա մատից փուշ հանեց:
Ես մի տղայի մատի փուշը հանեցի նրան գիշերը ճանապարհելով:
Գլխին քար գցել:
Կարինեն Զավենի գլխին քար գցեց:
Ես մի տղայի գործերի գլխին քար գցեցի նրան շեղելով:
97. առաջադրանք
Դերձակը վարսավիրի աշակերտին մի փոքր գումար փոխ է տալիս:
Սա էլ, որ լավության տակից դուրս գա, ասում է.
— Ընկե՛ր ջան, թե քեզ մի փորձանք գա, ամբողջ աշխարհը հերն ու մերդ էլ քեզնից երես կդարձնեն, արի, ես քո մազերը ձրի կտրեմ:
ԼԵԶՎԱԿԱՆ ԱՇԽԱՏԱՆՔՆԵՐ
100.
Վարդագույն-նարնջագույն
Ճերմակահեր-սևահեր
Օձաձև-օվալաձև
Արշավախումբ-երգչախումբ
Սևաչյա-կապուտաչյա
Շիկահեր-սևահեր
Շղթայակապ-վզկապ
101.
Կրծքավանդակ-ճաղավանդակ
Ջրաման-աղաման
Միալար-պորտալար
Նրբագեղ-տգեղ
Ամրակուռ-երկաթակուռ
Երկաթագիր-անգիր
Հորդահոս-արագահոս
Լիահույս-անհույս
102.
Ծովասուն, ձեռնամարտ-ծովամարտ, ձեռնասուն
Բևեռախույզ, երկրամերձ-բևեռամերձ, երկրախույզ
Ձկնակեր, մարդավաճառ-ձկնավաճառ, մարդակեր
103.
Նրա ստեղծած զարդանկարը հնագույն արվեստն է հիշեցնում:
Ծննդյան օրը փոքրիկին նկարազարդ մի գիրք նվիրեցին:
Հագին նախշազարդ կտորից սովորական զգեստ էր, որը նրան շատ էր սազում:
Տաճարի զարդանախշին արտացոլված է մեր երկրի բնությունը:
Նրա գրամեքենան ամբողջ ցերեկը չխկչխկում էր:
Ինձ մեքենագրի էջեր տվեց ու խնդրեց, որ անպայման կարդամ:
104.
Լույս+երես=լուսերես, յ տառը զեղչվում է
Թույն+վոր=թունավոր, յ տառը զեղչվում է
Կենդանի+ություն=կենդանություն, ի տառը զեղչվում է
Տեր+ել=տիրել, ե տառը դառնում է ի
Մեջ+ուկ=միջուկ, ե տառը դառնում է ի
Ուղի+կից=ուղեկից, ի տառը դառնում է ե
Անուրջ+բար=անրջաբար,
Կամուրջ+ակ=կամրջակ, ու տառը զեղչվում է
Կատու+ազգի=կատվազգի, ու տառը զեղչվում է
ԴԱՍԱՐԱՆԱԿԱՆ ԱՇԽԱՏԱՆՔ
Жили-были два соседа. Пришла зимушка-зима, выпал снег. Первый сосед ранним утром вышел с лопатой разгребать снег перед домом. Пока расчищал дорожку, посмотрел, как там дела у соседа. А у соседа — аккуратно утоптанная дорожка. На следующее утро опять выпал снег. Первый сосед встал на полчаса раньше, принялся за работу, глядит — а у соседа уже дорожка проложена. На третий день снегу намело — по колено. Встал еще раньше первый сосед, вышел наводить порядок… А у соседа — дорожка уже ровная, прямая — просто загляденье! В тот же день встретились они на улице, поговорили о том, о сем, тут первый сосед невзначай и спрашивает: — Послушай, сосед, а когда ты успеваешь снег перед домом убирать? Второй сосед удивился сначала, а потом засмеялся: — Да я его никогда не убираю, это ко мне друзья ходят!
Երրորդ օրը ձյունը սկսեց փչել `ծնկների խորքը: Առաջին հարևանը վեր կացավ նույնիսկ ավելի վաղ, դուրս եկավ իրերը կարգի բերելու … Եվ հարևանը `ուղին արդեն հարթ է, ուղիղ — ուղղակի տեսողություն` ցավոտ աչքերի համար: Նույն օրը նրանք հանդիպեցին փողոցում, խոսեցին այս և այդ մասին, ապա առաջին հարևանը պատահականորեն հարցրեց և հարցրեց. — Լսիր, հարևան, և երբ ժամանակ ունես մաքրելու ձյունը տան դիմաց: Երկրորդ հարևանը սկզբում զարմացավ, հետո ծիծաղեց. — Այո, ես դա երբեք չեմ մաքրում, դա ընկերներ են, ովքեր գալիս են ինձ մոտ:Ժամանակին երկու հարևան կար: Ձմռանը եկավ ձմեռը, ձյունը ընկավ: Առաջին հարևանը վաղ առավոտյան թիակով դուրս եկավ տան առջևի ձյունը բռնելու: Ուղին մաքրելիս ես նայեցի, թե ինչպես են իրերը հարևանիս հետ: Եվ հարևանն ունի կոկիկ տրորված ուղի: Հաջորդ առավոտ ձյունը նորից ընկավ: Առաջին հարևանը կես ժամ առաջ վեր կացավ, հասավ աշխատանքի, տեսք ունի, իսկ հարևանն արդեն ճանապարհ է դրել:
Զ. Ազգ երթայ եւ ազգ գայ. եւ երկիրս յաւիտեան կայ: Ծագէ արեգակն եւ մտանէ արեգակն եւ ի տեղի իւր ձգի ի ծագել իւրում: Ելանէ ընդ հարաւ եւ պատի ընդ հիւսիսիւ: Ամենայն ուղխք ի ծով գնան, եւ ծով ոչ լնու:
(Ժողովող Ա, 4-7)
Բառարան
Ազգ — մարդիկ
երկիրս — այս երկիրը
մտանէ — մտնում է (մայր)
ձգի — ձգում է, ձգվում է
պատի — շրջվում է
ոչ լնու — չի լցվում
դառնան — դառնում են, շրջվում են, պտտվում են
ի տեղի իւր — իր տեղը
ի ծագել իւրում — իր ծագելու ժամանակ
ընդ հարաւ — հարավով, հարավի վրայով
ընդ հիւսիսիւ — հյուսիսով, հյուսիսի տակ
ամենայն — բոլոր, ամեն, ամեն մի
ուղխ — հեղեղ, վտակ
ոչ լնու — չի լցվում
Առաջադրանքներ
1. Տրված բառերն աշխարհաբա՛ր դարձրու. Ուղխք, երթայ, գայ, ծագէ, ելանէ, գնայ, դառնայ, գնան:
Ուղխք-հեղեղ
երթայ-գնալ
գայ-գալ
ծագէ-ծագել
ելանէ-ելնել
գնայ-գնալ
դառնայ-դառնալ
գնան-գնում է
2. Հատվածն աշխարհաբա՛ր դարձրու:
Մարդիկ գնում գալիս են, բայց երկիրը հավիտյան կար: Ծագում է արեգակը և մայր մտնում և իր տեղը զբաղացնում ծագելու ժամանակ: Դուրս է գալիս հարավով և շրջվում հյուսիսով: Բոլոր գետերը հոսում են ծով, բայց ծովը մնում է նույնը։
3. Ո՞ր նախադասությունը կառանձնացնես, իբրև առանձին ասույթ:
Բոլոր գետերը հոսում են ծով, բայց ծովը մնում է նույնը։
4. Ինչ է այս հատվածի ասելիքը:
Ես մտածում եմ, որ այս հատվածում ասվում է, որ գետերը ինչքան էլ փորձեն չեն կարող դառնալ ծով:
5. Ինչպես եք կարդում կայ, յաւիտեան, իւր, երթայ, գայբառերը:
կայ-կա
յաւիտեան-հավիտյան
իւր-իվր
երթայ-երթալ
գայ-գալ
ԴԱՍԱՐԱՆԱԿԱՆ ԱՇԽԱՔՏԱՆ
Կրիան ու կարիճը
Մի անգամ կարիճը խնդրեց կրիային անցկացնել իրեն գետը։Կրիան մերժեց, բայց կարիճը աղաչեց նրան։
-Լավ , -համաձայնեց կրիան,- միայն խոսք տուր, որ ինձ չես խայթի։
Կարիճը խոսք տվեց։ Այդ ժամանակ կրիան դրեց նրան իր մեջքին և սկսեց լողալ։
Կարիճը ամբողջ ճանապարհին խաղաղ նստած էր, բայց երբ մոտեցան ափին, նա կրիային խայթեց։
-Ինչպե՞ս չես ամաչում, կարի՛ճ․ չէ՞ որ դու ինձ խոստացել էիր,- բղավեց կրիան։
-Հետո՞ ինչ,- սառնասրտորեն ասաց կարիճը կրիային,- ասա ինձ՝ ինչու՞ համաձայեցիր ինձ գետն անցկացնել՝ իմանալով իմ բնավորությունը։
— Ես միշտ օգնում եմ յուրաքանչյուրին․ դա է իմ բնույթը,- ասաց կրիան։
— Ի՛մ ընկեր,- պատասխանեց կարիճը, — քո բնույթը բոլորին օգնելն է , իսկ իմը՝ խայթելը։ Իսկ ինչո՞ւես քո բնույթը ներկայացնում մեծ բարություն, իսկ իմը՝ ստորություն։
ԱՌԱԿԻ ԻՄԱՍՏԸ
Այս առակի իմաստը այն էր,որ պետք չէ հավատալ ամեն մարդու, որ պետք է ամեն կենդանի կամ մարդ իր խոստումը պահի, որ պետք է բարի լինել և ամեն մարդ կամ կենդանի ունի իր բնավորությունը:
1.Соедините антонимы
3. 1)Потому что у каждого есть компютер, Интернет и электроная почта2)Потому что они думают какая собака тут причём здесь собака3)собака это знак электроной почты в Россие
Արամ Ղազարյան 