1.door

2.fridge

3.cooker

4.sink

5.window

6.table

7.chair

8.bed

9.cupboard

10.sofa

11.armchair

12.shower

13.toilet

14.bath

A.hall

B.kitchen

C.living room

D.bed room

E.sitting room

F.bath

2.There are

3.There are

4.There are

There is a

Տրված բառերը գրի՛ր հոմանիշների փոխարեն: Տրված և ստացված տեքստերը համեմատի՛ր:

Ենթադրություն, ինչքան, հերիք, մի, տեսնել, ժամանակ, հաստատել, նայել, համընկել, թիվ, ամբողջական:

Բավական է՝ նայեք գլոբուսին, որ տեսնեք, թե Հարավային Ամերիկայի արևելյան ծովափը որքա՜ն լավ է ներգծվում Աֆրիկայի արևմտյան ափին: Ֆրենսիս Բեկոնը դա նկատել է դեռևս 1620 թվին1912 թվականին գերմանացի գիտնական Ալֆրեդ Վեգեները մի ենթադրություն  առաջ քաշեց, որ բոլոր մայրցամաքներն մի ժամանակ ցամաքի մեկ ամբողջական զանգված են կազմել: Սակայն Վեգեների կենդանության ժամանակ այդ ե ենթադրությունը ճանաչում չգտավ: Հիմա երկրաբանները հավաստում են, որ Հարավային Ամերիկայի և Աֆրիկայի արմատական ապարների միջև համընկումներ կան:

2. Նախադասության բառերից որը հնարավոր է՝ փոխարինի՛ր հոմանիշներով:

Օրինակ՝

— Արքա՛, անկարելի է քո կամքը կատարել, մեկ այլ բան կարգադրի՛ր:

— Թագավո՛ր, անհնար է քո ցանկացածն անելը, մի ուրիշ բան պահանջի՛ր:

Թագավորի երեսը տեսնելու համար էր այդքան երկար ճամփան կտրել:

Արքայի դեմքը նայելու համար էր այդքան երկար ճանապարհ է անցել:

Երեխաներն իրենց համար պար էին գալիս, հետո շուռ գալիս, իրենք իրենց ծափ տալիս ու ուրախանում, աշխարհքով մեկ լինում:

Մանուկները իրենց համար պար էին գալիս, այնուհետև պտտվում  էին, իրենք իրենց ծափահարում  ու զվարճանում, ուրախանում:

Լուսանում է. սարի ետևից դուրս է գալիս արևը:

Լույսը բացվում  է. լեռան հետևից երևում է  արեգը:

Մի գարնան իրիկուն դռանը նստած զրույց էինք անում:

Ինչ-որ երեկո  տան մոտ նստած խոսում  էինք:

Թե ուզում եք, որ չմեռնեմ,- ասում է թագավորը,- գնացե՛ք ու անմահական ջուրը բերե՛ք, որ խմեմ ու վեր կենամ տեղիցս:

— Թե ցանկանում եք , որ ապրեմ,- հրամայում է  արքան,- գնացե՛ք ու հավերժական ըմպելիքը բերե՛ք, որ ըմպեմ ու կանգնեմ տեղիցս:

Նախակորիզավորների դերը բնական համակեցություններում և մարդու կյանքում:

Կաթնաթթվային բակտերիաների օգտագործումը սննդային արդյունաբերության մեջ։

Կաթնաթթվային բակտերիաներ (լատ.՝ Lactobacterium), անաերոբ բակտերիաների խումբ։ Կաթնաթթվային բակտերիաները խմորում են ածխաջրերը և առաջացնում կաթնաթթու։ Կաթնաթթվային բակտերիաները անշարժ են, գրամդրական, սպորներ չեն առաջացնում և բազմանում են կիսվելով։ Լինում են միայնակ կամ փոքրիկ գաղութներով։ Կան գնդաձև կաթնաթթվային բակտերիաներ, որոնց բջիջները գոյացնում են շղթաներ, օրինակ՝ լատ.՝ Streptococcus Lactis, և ձողաձև, օրինակ՝ լատ.՝ Lactobacillus։ Վերջիններս, ինչպես նաև ստրեպտոկոկերը, խմորում են գլյուկոզը և լակտոզը, արագ բազմանում են կաթում և կաթնաթթվային մթերքում։ Կաթնաթթվային բակտերիաները լայնորեն տարածված են բնության մեջ, մեծ քանակությամբ պարունակվում են բուսական մնացորդներում, հողում, մարդու և կենդանիների աղիքներում։ Կաթնաթթվային բակտերիաները մեծ կիրառություն ունեն արդյունաբերության և գյուղատնտեսության մեջ. օգտագործվում են մածուն, կեֆիր և այլ կաթնամթերք պատրաստելիս։ Կաթնաթթվային բակտերիաների որոշ տեսակներ կարող են փչացնել գինին, գարեջուրը։

Վարժություն 94

ա)5a-(a+1)=4a-1

բ)x-(6x-5)=x-6x+5=(-5x)+5

գ)2a-(7a+5)=2a-7a-5=(-5a)-5

դ)7-4x+(2x-1)=7-4x+2-1=6-2x

ե)a+(a+1)=2a+1

զ)(x-1)+6=x-1+6=x+5

է)a+b+(a-b)=a+b+a-b=2a

ը)(x-y)+(x+y)=x-y+x-y=2x-2y

Վարժություն 95

ա)7a+(2a+3b)=7a+2a+b=9a+3b

բ)9x+(2y-5x)=9x+2y-5x=4x+2y

գ)(5x+7a)+4a=5x+7a+4a=5x+11a

դ)(5x+7a)+5a=5x-7a+5a=5x-2a

ե)(3x-6y)-4x=3x-6y-4x=(-x-6y)

զ)2a+5b-7b=2a+5b-7b=2a-2b

է)3m-(5n+2m)=3m-5n-2m=1m-5n

ը)6p-(5p-3a)=6p-5p+3a=p+3a

Վարժություն 96

ա)3a+(a+2b)=3a+a+2b=4a+2b

բ)7x+(2-3x)=7x+2-3x=4x+2

գ)(3-2a)+(-5a-7)=3-2a-5a-7=7a-4

դ)(3x-y)+(-2x+4y)=3x-y-2x+4y=x+3y

Վարժություն 97

ա)(a+b)-4a=a+b-4a=-3a+b

բ)6x-(4-7x)=6x-4+7x=13x-4

գ)(4b+2)-(5-b)=4b+2-5+b=5b-3

դ)(2x-7a)-(4a+x)=2x-7a-4a-x=x-11a

Մարմիններ-աթոռ, սեղան, մատիտ, գրիչ, հեռախոս։
Նյութեր-փայտ, ապակի, երկաթ, գործվածք, պլաստմասա։
Օրգանական նյութեր-բնական գազ, նավթ, մրջնաթթու, քացախաթթու, ացետոն։
Անօրգանական նյութեր-ավազ, կավ, օդ, երկաթ, պղինձ։
Կենդանի մարմիններ-շուն, կատու, գայլ, արջ, վագր։
Անկենդան մարմիններ-շախմատ, ծաղիկ, մատիտ սեղան, համակարգիչ։

Բաց թողնված տառերը լրացրո՛ւ:

 Պատկերացրեք, որ  երկրի վրա մեզ  հետ  միասին ապրում են էակներ,  որոնց 

կյանքի ժամանակամիջոցը՝ ծնունդից մինչև մահ, տեղավորվում է վարկյանի հազարերորդական մասում: Այդպիսի յուրաքանչյուր էակի կյանքի ընթացքում դիտվող աշխարհը ակնթարթային լուսանկարը կլինի: Այդ  նկարի մեզ տարօրինակ դիրքերում քարացած անշարժ էակներ՝ մարդիկ կլինեն:

3. Բաց թողնված տառերը լրացրո՛ւ:

 Երկրագնդի վրա կյանքը հավանաբար ծովում է սկզբնավորվել: Ու թեև զարմացման միլիոնավոր տարիներ են անցել, հիմա էլ մարդու մարմնի հյուսվածքները ողողվում են աղային լուրույթով, որն իր բաղադրությամբ շատ նման է ծովի ջրին: Դրանք անհրաժեշտ են նյութափոխության և օրգանիզմի ամբողջ գործընթացի համար: Բայց ջուրը միայն օրգանիզմի առողջ և արդնավետ գործունությանն է նպաստում: Ծովն ինքնին սննդանյութերի աղբյուր է: Վեր.ապես նա. ջրա.ին ճանապար.ների մասին հիշենք:

Բացատրի՛ր, թե ընդգծված բառը նախադասություններից յուրաքանչյուրի մեջ ի՞նչ իմաստով է կիրառված:

Ինչո՞ւ  էր այդքան կոպիտ քանդակ առել:

Կոպիտ է խոսում ընկերների հետ:

Շատ կոպիտ դեմք ունի:

Մեր նոր ընկերուհուն Նազելի են կոչում:

Եվ սրան էլ իմաստուն են կոչում:

Ինչ ասում էին, սուս ու փուս կատարում էր:

Իմ գործը կատարեցի, կարո՞ղ եմ հեռանալ:

Որոշումը որ չկատարի, չի հանգստանա:

Բազում հարցերին մի ձևով էր պատասխանում, լռում էր:

Դեռ լռում եմ,որ տեսնեմ, թե մինչև երբ է չարություն անելու:

Արձագանքները լռեցին:

Ափսեները դրեց պահարանում:

Եկավ ու իր օրենքը  դրեց:

Ձեռքի գիրքը մի կերպ դրեց լիքը լցրած պայուսակի մեջ ու դուրս եկավ:

Լեզու բազմիմաստ  բառը նախադասությունների մեջ գործածի՛ր  քեզ հայտնի բոլոր իմաստներով: Որտեղ տրված բառը փոխաբերական իմաստով է գործածված, ընդգծի՛ր

Արցախը որպես անկախ պետություն` Լեռային Ղարաբաղի Հանրապետություն (ԼՂՀ), գոյություն ունի 1991թ. սեպտեմբերի 2-ից: ԼՂՀ-ի տարածքը հիմնականում ընգրկում է Մեծ Հայքի Արցախ նահանգը:

Հայաստանի առաջին բաժանումից (387թ.) հետո Արցախը անցնում է Պարսկաստանին: Պարսկաստանի կազմում Արցախը Ուտիքի և Աղվանքի հետ միասին մտցվում է «Աղվանք» ընդհանուր անունն ստացած մարզպանության մեջ:

Արաբական տիրապետության ժամանակներում Արցախը կազմել է Արմինիա փոխարքայության մասը, իսկ հետագայում մտել է Բագրատունյաց հայկական թագավորության կազմի մեջ:

Հայ պետականության անկումից հետո, երբ Հայաստանը ասպատա­կում էին օտար նվաճողները, Արցախի իշխանություններն ամենից տևական պահպանեցին իրենց անկախությունը: Մտնելով Պարսկաստանի կազմի մեջ Արցախի իշխանությունները ունեին կիսանկախ կարգավիճակ: Դրանք միասին կոչվում էին Խամսայի մելիքություններ (Խաչենի, Ջրաբերդի, Դիզակի, Վարանդայի, Գյուլիստանի):

Արևելյան Անդրկովկաս թափանցած թուրքալեզու վայրի ցեղերը 15-րդ դարից սկսած Արցախի տարածքը կոչել են Ղարաբաղ:

Այժմ Արցախը կայացել է որպես երկրորդ հայկական պետություն: Այդպիսով ներկայիս Հայաստանը բաղկացած է Հայաստանի Հանրապետությունից (ՀՀ) և Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետությունից (ԼՂՀ):

Բնական պայմանները և հարստությունները

Արցախը բաժանված է 7 վարչական շրջանների` Շահումյանի, Քաշաթաղի, Մարտակերտի, Ասկերանի, Շուշիի, Մարտունու և Հադրութի: Վարչական կենտրոնները քարտեզի վրա ընդգծված են:

Արցախը ունի բարդ լեռնային ռելիեֆ: Մակերևույթի բացարձակ բարձրությունների տարբերություն­ները հասնում են մոտ 3700 մետրի (Կուր-Արաքսյան դաշտավայր` 100մ, Գոմշասար` 3724մ): ԼՂՀ հյուսիսային մասում, արևմուտքից արևելք ձգվում է Մռովասարի լեռնաշղթան, որի ամենաբարձր գագաթը Գոմշասարն է:

Արցախի համեմատաբար խոշոր գետը Թառթառն է (հայտնի է նաև որպես Տերտեր, Տրտու), որի վրա կառուցված է Սարսանգի ջրամբարը: Արցախի գետերից նշանավոր են նաև Խաչենագետը, Իշխանագետը և Հակարին: Արցախի բոլոր գետերի ավազանները հիմնականում անտառապատ են, հովիտները` գեղատեսիլ: Շատ են նաև հանքային աղբյուրները:

Գեղեցիկ է Արցախը…

Բնակչությունը

Հին հունական ու հռոմեական գրավոր աղբյուրները վկայում են, որ մեր թվարկությունից էլ շատ առաջ Մեծ Հայքի Արցախ, Ուտիք և մյուս նահանգների բնակիչները եղել են հայեր և խոսել են մեկ միասնական լեզվով` հայերենով: Արցախում հազարամյակներ շարունակ հայեր բնակվելու փաստը վկայում են ոչ միայն հայ, այլև արաբ, պարսիկ, վրացի ու թուրք հեղինակները:

Շատ են Արցախը ի սկզբանե հայերով բնակեցված լինելու նյութական ապացույցները ևս: Այդ տարածքում հայտնաբերված են հազարից ավելի հայերեն վիմագիր արձանագրություններ, ավելի քան 1600 պատմաճարտարապետական հուշարձաններ` վանքեր, եկեղեցիներ, պալատներ, հնագույն գերեզմանոցներ, խաչքարեր, բայց ոչ մի օտար հուշարձան` կառուցված մինչև 18-19-րդ դարերը:

18-19-րդ դարերում Արցախ են թափանցել թուրքալեզու քոչվոր ցեղեր, որոնք ընդհուպ մինչև 1926թ. համամիութենական (նախկին ԽՍՀՄ-ի) մարդահամարը պաշտոնապես կոչվել են կովկասյան թաթարներ: Հետագայում այդ ժողովրդին տրվեց ադրբեջանցիներ անվանումը:

Այժմ ԼՂՀ-ի բնակչությունը միատարր է. բնակվում են միայն հայեր:

Քաղաքները

ԼՂՀ-ի մայրաքաղաք Ստեփանակերտը կառուցված է Կարկառ գետի ձախ ափին: Ստեփանակերտը նախկինում Վարարակն կոչվող հին հայկական բնակավայրն է:

Վերջին տարիներին Ստեփանակերտի համար բնորոշ է եղել բնակչության և քաղաքային տնտեսության համեմատաբար արագ աճը: Քաղաքին բաժին է ընկնում ԼՂՀ-ի ամբողջ բնակչության մոտ 1/3-ը:

Ստեփանակերտը ԼՂՀ-ի ոչ միայն վարչական-քաղաքական, այլև մշակութային ու արդյունաբերական կենտրոնն է: Այստեղ են գտնվում հանրապետության նախագահի աշխատակազմը, Ազգային ժողովը, կառավարությունը, պետական համալսարանը, բազմաթիվ տեխնիկումներ ու դպրոցներ, մշակութային ու առողջապահական գլխավոր օջախները:

Արդյունաբերական ձեռնարկություններից հայտնի են մետաքսի և շինանյութերի կոմբինատները, գորգագործական ֆաբրիկան, էլեկտրատեխնիկական և գինու-կոնյակի գործարանները: Կան նաև կոշիկի, կահույքի և այլ ձեռնարկություններ:

Ստեփանակերտի առաջին հատակագծի (1926թ.) հեղինակը մեծանուն ճարտարապետ Ալեքսանդր Թամանյանն է:

Շուշին Արցախի երկրորդ քաղաքն է: Գտնվում է Ստեփանակերտից 10կմ հարավ, շրջապատի նկատմամբ տիրապետող դիրք ունեցող սարավանդի վրա, Ստեփանակերտ-Գորիս ավտոմայրուղու հարևանությամբ:

Պատմական աղբյուրներում Շուշին հայտնի է որպես բնական անմատչելի դիրք ունեցող բերդաքաղաք, որտեղ արտաքին թշնամու հարձակումներից պաշտպանվել է գավառի բնակչությունը: 19-րդ դարում Շուշին դառնում է Անդրկովկասի առևտրական, արհեստագործական ու մշակութային կենտրոններից մեկը, բնակչության թվով (ավելի քան 40 հազ.) զիջում էր միայն Թբիլիսիին ու Բաքվին:

Շուշին ունեցել է տարբեր անուններ: Վաղ միջնադարում կոչվել է Շիկաքար, ավելի ուշ` Քարագլուխ, Քար, նաև` Շուշի բերդ:

Քաղաքը կառուցապատվել է գլխավոր հատակագծով, 2-3 հարկանի բնակելի շենքերով, դպրոցներով, հյուրանոցներով, խանութներով, եկեղեցիներով: Աչքի էին ընկնում Ղազանչեցոց Ամենափրկիչ մայր տաճարը, Խանդամիրյան թատրոնի շենքը, ճարտարապետական արժեք ներկայացնող այլ շինություններ:

Արշակ երկրորդի և Պապ թագավորի ջանքերը կենտրոնական իշխանության ամրապնդման ուղղությամբ

Արշակ Բ

Արշակ Բ-ն (350-368) գահ բարձրացավ Շապուհ Բ-ի համաձայնությամբ: Ուստի նա, քանի դեռ չէր ամրապնդել իր իշխանությունը, աշխատում էր չգրգռել Սասանյան արքունիքին: Սակայն շուտով Արշակ Բ-ն կարողացավ իր դիրքերն ամրապնդել՝ արքունիք վերադարձնելով Մամիկոնյաններին և կարգավորելով հարաբերությունները մյուսների հետ: Հռոմեական կայսրությունն աշխատում էր Մեծ Հայքում վերականգնել իր խարխլված դիրքերը, սակայն ուժեղացած Արշակ Բ-ն ձգտում էր հավասարակշռված քաղաքականություն վարել իր երկու հզոր հարևանների նկատմամբ: Դա առաջ էր բերում Հռոմեական արքունիքի դժգոհությունը: Կամենալով եկեղեցին ծառայեցնել իր ներքին քաղաքականությանը՝ Արշակ Բ-ն կաթողիկոսական աթոռ բարձրացրեց Հուսիկի թոռ Ներսես Մեծին: Վերջինս մինչ այդ զինվորական էր և արքունիքում զբաղեցնում էր սենեկապետի պաշտոնը: Արշակի գահակալության առաջին շրջանում Ներսեսը թագավորի մերձավոր գործակիցն էր ու խորհրդատուն:

353թ. կաթողիկոս ձեռնադրված Ներսեսն Աշտիշատ գյուղում հրավիրում է հայկական եկեղեցական առաջին ժողովը: Այն ընդունեց եկեղեցական մի շարք կանոններ և կենցաղային խնդիրները կարգավորելու զանազան օրենքներ: Հատկապես խիստ կանոններ ընդունվեցին հեթանոսական սովորույթների դեմ: Արգելվեցին մերձավոր ազգականների ամուսնությունը, թաղումների ժամանակ անպարկեշտ լացն ու կոծը, հասցվող մարմնական վնասները, բազմակնությունը և հեթանոսական այլ հոռի սովորույթներ: Ժողովը Ներսեսի առաջարկով որոշում ընդունեց հիվանդանոցներ, աղքատանոցներ և օտարների համար հյուրանոցներ բացելու մասին: Եկեղեցու սպասավորներ պատրաստելու համար վճռվեց ասորերեն և հունարեն ուսուցմամբ դպրոցներ բացել: Հռոմի հետ հարաբերությունները կարգավորելու համար Ներսեսի գլխավորությամբ պատվիրակություն ուղարկվեց Կոստանդնուպոլիս, սակայն կաթողիկոսը ձերբակալվեց: Կայսրը Հայոց թագավորի դիրքերը թուլացնելու համար Հայաստան ուղարկեց Արշակի՝ պատանդության մեջ գտնվող եղբորորդիներ Գնելին և Տիրիթին՝ նպատակ ունենալով Արշակի հակահռոմեական քաղաքականության դեպքում նրանցից որևէ մեկին Հայոց գահ բարձրացնել: Հասկանալով այդ՝ Արշակն սկզբում սպանում է Գնելին, իսկ այնուհետև՝ Տիրիթին: Ազատվելով իր վտանգավոր մրցակիցներից՝ թագավորն ամուսնանում է Գնելի այրի Փառանձեմի հետ՝ փորձելով սիրաշահել նրա հորը՝ հզոր նախարար Անդովկ Սյունուն: Շատ չանցած ծնվում է թագաժառանգ Պապը:

Պայքար սկսվեց նախարարական տների ներսում: Վասակ սպարապետը դարձավ թագավորի հավատարիմ զինակիցը, իսկ նրա եղբայր Վահան Մամիկոնյանն անցավ պարսկամետների ճամբարը: Հետագայում Վահան Մամիկոնյանը դավաճանության և ուրացության համար սպանվեց իր որդու՝ Սամվելի ձեռքով (այս դեպքերը գեղարվեստորեն նկարագրել է Րաֆֆին իր «Սամվել» պատմավեպում):

Կամենալով ամրապնդել թագավորական իշխանության հիմքերը՝ Արշակը Կոգովիտ գավառում կառուցեց Արշակավան քաղաքը՝ թույլատրելով այնտեղ հաստատվել ավատատիրական ճնշումից դժգոհ տարրերին: Նոր քաղաքի հիմնադրումն ուժեղացնում էր թագավորին, քանի որ իրենց տերերին լքած բնակիչները դառնում էին թագավորի հենարանը: Բանն այն է, որ Արշակի՝ երկրով մեկ արած կոչին՝ գալ և բնակվել Արշակավանում ու վայելել թագավորի հովանավորությունը, արձագանքում էին մեծ մասամբ աշխատավորները: Նրանք փախչում էին նախարարների շահագործումից և հավաքվում Արշակավանում: Սակայն քաղաքում սկսեցին ապաստանել նաև հանցագործ տարրեր, որոնք աշխատում էին ազատվել դատական պատասխանատվությունից: Դա նախարարներին և նրանց պաշտպանող եկեղեցուն հնարավորություն տվեց թագավորին մեղադրել կնաթողներին, ամուսնաթողներին, հանցագործներին, գողերին ու ավազակներին Արշակավանում ապաստան տալու մեջ: Երբ Արշակ Բ-ն գտնվում էր Վիրքում, նախարարները պարսկական զորքերի հետ հարձակվեցին Արշակավանի վրա և ահավոր կոտորած կազմակերպեցին: Նախարարներին առաջնորդում էր դավաճան Մերուժան Արծրունին:

Արշակ Բ-ն, համախմբելով իր կողմնակիցներին, ճակատամարտ տվեց դավաճան նախարարներին: Սակայն կողմերից ոչ մեկը չհաղթեց, և կաթողիկոս Ներսես Մեծի միջնորդությամբ նրանց միջև հաշտություն կնքվեց: Դրա համաձայն թագավորը պարտավորվում էր հարգել նախարարների իրավունքները, իսկ վերջիններս էլ խոստանում էին նրան հավատարմորեն ծառայել: Սակայն Արշակը հաշտություն կնքեց միայն ժամանակ շահելու համար: Նա ուժերը համախմբելուց հետո հարձակվեց Արշակավանը կործանած նախարարների վրա, նրանցից շատերին կոտորեց, իսկ Կամսարականների ընտանիքը գրեթե բնաջնջեց:

Արշակ Բ-ի թագավորության վերջին տարիները նշանավորվեցին հռոմեապարսկական պատերազմներով: Թե’ Հռոմը և թե’ Սասանյան Պարսկաստանը, հաշվի առնելով Հայաստանի ռազմուժի վճռորոշ լինելը այս կամ այն կողմին դաշնակցելու դեպքում, փորձում էին իրենց կողմը գրավել Արշակ Բ-ին: Նա սակայն մնում էր չեզոք՝ շեշտը դնելով Հայոց թագավորության հզորությունն ամրապնդելու վրա: Այսուհանդերձ, Հայոց երկիրը չխուսափեց պարսկական ներխուժումներից, որոնցից մեկի ժամանակ ավերվեց Տիգրանակերտը, իսկ բնակչությունը բռնագաղթեցվեց:

Ի վերջո, ելնելով ուժերի հարաբերակցությունից, Արշակ Բ-ն որոշեց դաշնակցել հռոմեացիների հետ: 363թ. Հուլիանոս կայսրը մեծ բանակով արշավեց Պարսկաստան և հասավ մինչև Տիզբոն: Արշակ Բ-ն հայկական զորքերով և նրանց միացած հռոմեական զորաբանակներով հարձակվեց Մարաստանի վրա: Սակայն Հուլիանոսը կռիվներից մեկում զոհվեց, իսկ նոր կայսր Հովիանոսը Շապուհ Բ-ի հետ հաշտություն կնքեց ամենանվաստացուցիչ պայմաններով: Հայաստանի համար ամենավտանգավորն այն էր, որ կայսրությունը պարտավորվում էր պարսկական արշավանքի դեպքում Հայաստանին չօգնել: Հաշտությունն այնքան նվաստացուցիչ էր, որ իրենք՝ հռոմեացիները (պատմիչ Ամիանոս Մարկեղինոս) այն անվանել են «ամոթալի»:

364թ. Հովիանոսը մահացավ, և Շապուհ Բ-ն, իրեն ազատ զգալով, հարձակվեց Հայոց թագավորության վրա: Թշնամին մտնում է Դարանաղի գավառ, որտեղ Անիում ավերում է Հայոց թագավորների դամբարանը: Քանդել չհաջողվեց միայն Սանատրուկի գերեզմանը: Հայոց թագավորների ոսկորները գերելով՝ թշնամին շարժվեց Այրարատյան դաշտ, որտեղ ջախջախվեց հայկական բանակի կողմից: Թագավորների ոսկորներն ազատվեցին և այնուհետև թաղվեցին Աղձք գյուղի արքունական դամբարանում:

Հայ-պարսկական հիշյալ պատերազմը տևեց 4 տարի: Հայերն սկզբում հաջողությամբ հետ էին մղում պարսից բանակի հարձակումները և անգամ ներխուժում պարսկական երկրամասեր: Սակայն ուժերն անհավասար էին և ավելի փոքր Հայաստանի ուժերն սկսեցին սպառվել: Մի շարք նախարարներ լքեցին Արշակին, իսկ մնացածները կամ չեզոք մնացին, կամ էլ անցան պարսիկների կողմը: Չնայած այդ բոլորին, հայկական բանակը շարունակում էր հարվածներ հասցնել պարսից բանակներին և դուրս քշել երկրից:

Քաջ գիտակցելով, որ Հայոց թագավորության ուժերը նշանակալիորեն թուլացել են, Շապուհ Բ-ն դիմեց նենգ քայլի՝ Արշակ Բ-ին առաջարկելով գալ Տիզբոն հաշտություն կնքելու: Այդ խորամանկ առաջարկն արժանացավ պատերազմից հոգնած նախարարների հավանությանը: Արշակ արքան ու սպարապետ Վասակ Մամիկոնյանը ստիպված եղան ուղևորվել Տիզբոն՝ նախապես երդում ստանալով Շապուհից՝ իրենց անվտանգության վերաբերյալ: Սակայն Տիզբոնում Արշակը ձերբակալվեց և նետվեց Անհուշ բերդ, որտեղ շուտով մահացավ, իսկ Վասակ Մամիկոնյանը մորթազերծ արվեց:

Արշակ Բ-ն մեծ հայրենասեր էր, որն ապրեց ու պայքարեց իր հայրենիքի պաշտպանության համար: ժողովուրդը նրան նվիրել է մի շարք երգեր՝ փառաբանելով նրա խիզախությունն ու հայրենասիրությունը:

Պապ թագավորը և Մեծ Հայք թագավորության հզորության վերականգնման նրա փորձերը

Արշակի ձերբակալումից հետո պարսկական զորքերը 367թ. կրկին ներխուժեցին Հայաստան: Հայոց թագուհի Փառանձեմն արքայաժառանգ Պապի հետ ամրացավ Արտագերս ամրոցում: Երկու դավաճան հայ իշխաններ, մուտք գործելով ամրոց և տեսնելով Փառանձեմի ծանր կացությունը, որոշում են օգնել նրան: Բերդի կայազորն անսպասելի հարձակմամբ խայտառակ ջարդ է տալիս ամրոցը պաշարած պարսկական զորքերին, որից հետո Պապն օգնության խնդրանքով ուղարկվում է հռոմեացիների մոտ:

Շապուհը, ահավոր զայրացած, նոր բանակ ուղարկեց Հայաստան: Երբ թվում էր, թե դրան նույնպես սպառնում էր առաջինի ճակատագիրը, Արտագերսում համաճարակ սկսվեց: Երբ Արտագերսը գործնականում զրկվեց իր պաշտպաններից, պարսիկներին հաջողվեց գրավել ամրոցը և գերել Փառանձեմին: Այնուհետև պարսիկները Մերուժան Արծրունու և Վահան Մամիկոնյանի աջակցությամբ գրավեցին ու ավերեցին Հայոց թագավորության խոշոր քաղաքներ Արտաշատը, Վաղարշապատը, Երվանդաշատը, Վանը, Զարիշատը և այլն: Վերջիններիս բնակչությունը բռնագաղթեցվեց Պարսկաստան:

Պապը հայտնվեց ծանր կացության մեջ: Բարբարոսական ցեղերի հարձակումների պատճառով հռոմեացիները չէին կարողանում օգնական ուժեր տրամադրել, իսկ պարսիկներն ավերում էին երկիրը: Պապը փորձեց լեզու գտնել Շապուհ Բ-ի հետ, սակայն Վաղես կայսրը 370թ. հնարավորություն ունեցավ զորք ուղարկելու Հայաստան՝ Պապի և Վասակ Մամիկոնյանի որդի սպարապետ Մուշեղ Մամիկոնյանի հայկական զորամասերի հետ միասին: Մի շարք ճակատամարտերում հաջողության հասնելով՝ հայ-հռոմեական բանակները Մուշեղ Մամիկոնյանի հրամանատարությամբ 371թ. Նպատ լեռան մոտ՝ Ձիրավի դաշտում փայլուն հաղթանակ տարան պարսկական զորքերի նկատմամբ:

Պապը, չնայած պատանի հասակին, հանդես բերեց պետական մեծ գործչի անուրանալի հատկություններ: Նա ձեռնամուխ եղավ պարսկական արշավանքների ընթացքում Մեծ Հայքից անջատված երկրամասերի միավորմանը և թագավորության տարածքային ամբողջականության վերականգնմանը: Մուշեղ Մամիկոնյանին հաջողվեց կարճ ժամանակում վերականգնել Հայոց թագավորության մինչպատերազմյան սահմանները, պատժել անհնազանդ նախարարներին և հայկական հողերին աչք տնկած Վիրքի ու Աղվանքի թագավորությունները:

Պատերազմից երկիրը տնտեսապես խիստ տուժել էր և թուլացել: Երիտասարդ միապետից պահանջվում էին գերմարդկային ջանքեր թագավորության տնտեսությունը վերականգնելու և ռազմական կարողությունը նախապատերազմյան վիճակին հասցնելու համար: Արշակ Բ-ի ու նախարարների հակադրության դառը հետևանքները հաշվի առնելով՝ Պապը խուսափեց երկիը վերաշինել նախարարներին հարկի տակ դնելով: Նա աշխատեց դա կատարել եկեղեցու տնտեսական հզորությունը թուլացնելու ճանապարհով: Թագավորական հրովարտակով բնակչությունն ազատվեց եկեղեցուն վճարվող տասանորդից և պտղիից: Դեռևս Տրդատ Մեծի օրոք հոգևորականությանը տրված 7 բաժին հողից 5-ը հարքունիս գրավվեց և բաժանվեց զինվորներին: Խիստ կրճատվեց հոգևորականների թիվը: Հոգևորականների դասը թողածները և հոգևորականների ազգականները զորակոչվեցին բանակ: Դրա շնորհիվ գործող բանակի զինվորների թիվը շուտով հասավ 90 հազարի:

Պատերազմի հետևանքով երկրի բնակչությունը խիստ կրճատվել էր, իսկ ծնելիությունը նվազել: Վիճակը շտկելու համար թագավորի հրամանով փակվեցին դեռևս Ներսես Մեծի օրոք բացված կուսանոցներն ու մենաստանները: Կույսերին ամուսնանալու իրավունք տրվեց: Պետական եկամուտները մեծացնելու նպատակով Պապը լուծարեց բարեգործական շատ հաստատություններ, որոնք պահվում էին պետության և եկեղեցու միջոցներով:

Պապի քաղաքականությունը, որի միակ նպատակը Հայոց թագավորության հզորության վերականգնումն էր, առաջ բերեց նախարարների մի մասի և եկեղեցու սպասավոոների ատելությունը: Պապին սկսում են մեղադրել անգամ Ներսես Մեծ կաթողիկոսին թունավորելու մեջ, մինչդեռ նա մահացել էր թոքերի հիվանդությունից: Սակայն նրա հեղինակությունը մեծ էր երկրռւմ, հատկապես ժողովրդական զանգվածների շրջանում: Ուստի բնավ պատահական չէ, որ հռոմեական պատմիչ Ամիանոսը նրան բնութագրում է որպես եռանդուն, խիզախ և խելոք իշխողի:

Հայոց թագավորության ուժեղացմանն ուղղված Պապի քայլերը և անկախ քաղաքականությունն առաջ բերեցին հռոմեական արքունիքի խիստ դժգոհությունը: Նպատակ ունենալով Պապին գահընկեց անել՝ կայսրը նրան բանակցությունների պատրվակով հրավիրեց Տարսոն: Սակայն Հայոց թագավորը, պարզելով կայսեր նպատակը, իր 300 թիկնապահներով փախուստի դիմեց ու վերադարձավ Հայաստան՝ ուրախությամբ ընդունվելով ժողովրդի կողմից: Կայսրն ստիպված եղավ ներողություն խնդրել տեղի ունեցած «թյուրիմացության» համար, իսկ Պապն էլ ձև արեց, թե ոչինչ չի պատահել:

Հայ-հռոմեական հակասությունների հետագա սրման համար պատճառ դարձան Ներսեսի մահից հետո նոր կաթողիկոսի ձեռնադրությունը և Պապի կողմից հայ-պարսկական հարաբերությունները կարգավորելու փորձերը: Սկզբում Պապը փորձեց կաթողիկոս ձեռնադրվելու համար Կեսարիա ուղարկել իր թեկնածուին, որին տեղի միտրոպոլիտը եկեղեցուց վտարեց: Համոզվելով, որ կաթողիկոսի ընտրությանը հռոմեական արքունիքն ու եկեղեցին միշտ միջամտելու են, Պապը դիմեց արմատական քայլի: Հուսիկ Աղբիանոսյան եպիսկոպոսին նա այլևս Կեսարիա չուղարկեց: Նրան կաթողիկոս ձեռնադրեցին հայոց եպիսկոպոսները: Նույնիսկ այսօր դժվար է գերագնահատել կատարվածը: Պապի այդ արմատական քայլի շնորհիվ Հայոց եկեղեցին դարձավ անկախ, ինքնագլուխ և բռնեց ազգային հոգևոր հաստատության վերածվելու ճանապարհը:

Հռոմեական արքունիքը դժկամորեն ընդունեց Հայոց կաթողիկոսի Հայաստանում ձեռնադրվելու փաստը: Բացի այդ, Հռոմի ու Պարսկաստանի միջև խուսանավելու և հավասարակշռություն ստեղծելու Պապի քայլերը, որոնք ուղեկցվում էին հայ-պարսկական հարաբերությունների բարելավմամբ, խիստ անհանգստացրին կայսերը: Նրա գործակալները, որոնք գտնվում էին Հայաստանում և հետևում էին Պապի ամեն քայլին, հանձնարարություն ստացան սպանելու Հայոց թագավորին: Հռոմեական զորքերի հայաստանյան հրամանատարը 374թ. նրան հրավիրեց խնջույքի, որտեղ Պապը սպանվեց հռոմեացի զինվորների կողմից: Թագավորեր Պապը ևս գոնե երկու տասնամյակ, թերևս կկարողանար այնքան զորեղացնել ու կենսունակ դարձնել Հայոց թագավորությունը, որ V դ. 20-ական թթ. այն չէր ընկնի: Ցավոք, Պապի սպանությամբ Մեծ Հայքի թագավորությունը զրկվեց իր երիտասարդ տաղանդավոր թագավորից, իսկ նրա հաջորդներն ի վիճակի չեղան շարունակելու նրա սկսած հայրենանվեր գործը:

Հայոց պետության կենտրոնացման ու թագավորական կենտրոնաձիգ իշխանության ամրապնդման, երկիրը ռազմականապես հզորացնելու՝ Արշակ Բ-ի ու Պապի և նրանց նախորդների փորձերը ձախողվեցին: Պատճառը ոչ միայն ավատականացած նախարարության պառակտիչ գործունեությունն էր, այլև Հռոմի ու Պարսկաստանի՝ երկրի ներքին գործերին մշտապես միջամտելու և Հայաստանն իրենց ենթարկելու քաղաքականությունը:

Հայերեն

Русский

English

Որոնում

Туры в Армению
FindArmenia.ru

Հայաստանի լուսանկարներ

Տուրիզմ և երթուղիներ
Հայաստանում

Տեսարժան վայրերը

Երգեր
Հայկական երգերի խոսքեր, ակորդներ ու mp3-ներ

Հայերեն

Русский

English

Որոնում

Туры в Армению
FindArmenia.ru

Հայաստանի լուսանկարներ

Տուրիզմ և երթուղիներ
Հայաստանում

Տեսարժան վայրերը

Երգեր
Հայկական երգերի խոսքեր, ակորդներ ու mp3-ներ

Պապ թագավորը և Մեծ Հայք թագավորության հզորության վերականգնման նրա փորձերը

Արշակի ձերբակալումից հետո պարսկական զորքերը 367թ. կրկին ներխուժեցին Հայաստան: Հայոց թագուհի Փառանձեմն արքայաժառանգ Պապի հետ ամրացավ Արտագերս ամրոցում:

Մեծ Հայքի թագավորության թուլացումն ու անկումը

1.Ինչպե՞ս է առաջացել աշխարհագրությունը։

1.Դարեր շարունակ աշխարհագրությունն ուսումնասիրել է միայն բնությունն ու բնական երևույթները: Ըստ էության այդ ուսումնասիրությունը կատարողը եղել է բնական (ֆիզիկական) աշխարհագրությունը: Սակայն, երբ վերածննդի ժամանակաշրջանում հայտնագործվեցին նոր տարածաշրջաններ, ինչպես նաև զարգացան արդյունաբերությունն ու տրանսպորտը, աշխարհագրության կազմում հիմնադրվեց նոր ենթաճյուղտնտեսական աշխարհագրությունը, որն սկսեց ուսումնասիրել տնտեսության տեղաբաշխման հարցերը: Տնտեսական աշխարհագրության զարգացման արդյունքում աշխարհագրությունը դադարեց պարզ միայն բնական գիտություն լինելուց և դարձավ բարդ գիտություն, տարբերվելով մյուս բոլոր գիտություններից: Այսպես օրինակ եթե կենսաբանությունն ու ֆիզիկան մտնում են բնական գիտությունների մեջ, իսկ պատմությունն ու տնտեսագիտությունը հասարակական, ապա աշխարհագրության մի ենթաճյուղըբնական (ֆիզիկական) աշխարհագրությունը մտնում է բնական գիտությունների, իսկ մյուսը տնտեսական աշխարհագրությունըհասարակական գիտությունների մեջ: Այսպիսով աշխարհագրությունը միակն է, որ միաժամանակ և՛ բնական, և՛ հասարակական գիտություն է:

2.Որո՞նք են ժամանակակից աշխարհագրության հիմնախնդիրները:

2.Հիմնախնդիրներն են՝

ա) առավելագույն խորությամբ ուսումնասիրել և ճանաչել մադու շրջակա միջավայրի ինքնազարգացման և ինքնակառավարման սահմանները, որպեսզի մարդու տնտեսական գործունեությունը կազմակերպվի այնպես, որ երբեք չխախտվեն այդ սահմանները և շրջակա միջավայրը պահպանվի այնպիսի վիճակում, որը հնարավորություն կընձեռի մարդկությանը մշտապես ապահովել անհրաժեշտ բնական ռեսուրսներով,
բ) խորը ուսումնասիրել բնակչության և տնտեսության տեղաբաշխումը և ապագնահատել, այսինքն որոշել, թե այդ տեղաբաշխումն ինչքանո՞վ է ճիշտ և ինչքանո՞վ է նպաստում երկրի հասարակական զարգացմանը: Այդ գնահատման համար օգտագործվող չափորոշիչը տնտեսության տեղաբաշխման արդյունավետությունն է, որն արտահայտում է, թե որքա՞ն նյութեր, էներգիա, աշխատաժամանակ և դրամ է ծախսվել և դրա դիմաց ի՞նչ արդյունք է ստացվել,
գ) կանխատեսել բնության վրա մարդու գործունեության ազդեցության բոլոր հնարավոր հետևանքները: Այս խնդիրն առավել կարևորվեց այն պատճառով, որ բնության վրա անխոհեմ ազդեցության հետևանքով Երկրագնդի տարբեր մասերում առաջացան բազմաթիվ բացասական երևույթներ: Դրանցից են, օրինակՍևանա և Արալյան լճերի ջրի մակարդակների իջեցումն ու դրա հետևանքով առաջացած էկոլոգիական ծանր իրավիճակը կամ էլ Աֆրիկայի անապատային տարածքի ընդարձակումը սավաննաների տարածքի հաշվին:

3.Նշեք 5 բնական և 5  հասարակական գիտություն, որո՞նք կապ ունեն աշխարհագրության հետ: Հնարավորության դեպքում ցույց տվեք այդ կապը:

3.Բնական՝կենսաբանություն,քիմիա,ֆիզիկա,բնագիտություն,աստղագիտություն:

Հասարակական՝պատմություն,սոցիոլոգիա,տնտեսագիտություն,քաղաքագիտություն,ժողովրդագրություն:

Տնային աշխատանք

Կարդա՛ Վիլյամ Սարոյանի ,,Պատերազմը,, պատմվածքը:

• Դուրս բերել անհասկանալի բառերը, բացատրել բառարանի օգնությամբ:
• Իմ համար այդտեղ անհասկանալի բառեր չկար:
• Մեկնաբանի՛ր վերնագիրը:
• Այս վերնագրով Վիլյամ Սարոյանը մեզ ուզում էր ասեր, որ պատերազմը ամենուրեք է և պետք չե ինչ որ մարդու մտածելակերպի համար նրան ցավ պատճառել:
• ինչպե՞ս է պատերազմն ազդում մարդկանց վրա:
• Մարդիկ ատելությամբ են և ագրեսիվ են դառնում իրենց թշնամիներին հանդեպ: Տեսնում են մոտիկ մարդկանց տանջանքները և շատ մահեր և դա շատ ազդեցիկորեն ազդում է մարդու վրա:
• Պատմվածքում տեղի ունեցածի վերաբերյալ գրի՛ր քո հիմնավորված կարծիքը:

Տնային  աշխատանք

1. Օդ  բազմիմաստ  բառը նախադասությունների մեջ գործածի՛ր  քեզ հայտնի բոլոր իմաստներով: Որտեղ տրված բառը փոխաբերական իմաստով է գործածված, ընդգծի՛ր:

Ես դուրս եկա, մաքուր օդ շնչելու:

Դու այսօր ամբողջ օրը օդը սղոցում ես:

Նա կարծես օդով է սնվում:

2. Երես  բազմիմաստ  բառը նախադասությունների մեջ գործածի՛ր  քեզ հայտնի բոլոր իմաստներով: Որտեղ տրված բառը փոխաբերական իմաստով է գործածված, ընդգծի՛ր:

Նրա երեսը միշտ կեղտոտ է:

Այս փոքրիկը շատ երես առած է:

Մարդ կա մի քանի երես ունի:

3.Գտնել տրված բառերի հոմանիշները տեքստում և փոխարինել դրանցով: 

 Հայտնվի, պարզապես, գահավիժում էր, զմրուխտ, դեգերում են, վայրը, անցնելու, անընդհատ,կտրվի, կաթիլ, վառվում են, գնալ, սքանչացել էին:

Մի  անգամ Սահարայի բեդվին ցեղերի մի քանի առաջնորդներ Փարիզի մոտ մեծ ջրվեժ տեսան:Պարզապես ջրվեժ էր, որ զմրուղտե կոթողի նման գահավիժում էր:

Բայց բեդվինները սքանչացել էին:

Անապատում մարդիկ քանի՜ օր են դեգերում ջրհորին հասնելու համար: Անընդհատ փորում նորից ու նորից փլչող ավազը, մինչև որ փոսի հատակին կաթիլ հայտնվի:

Ջրի ամենափոքրիկ կաթիլներից անգամ հողի վրա վառվում են խոտի վառ կանաչ կայծերը: Երբ մի տեղ անձրև է գալիս, ամբողջ Սահարայից մարդիկ շտապում են տեսնելու այդ վայրը:  Բեդվինները պատրաստ են հարյուրավոր կիլոմետրեր կտրել, որպեսզի տեսնեն, թե խոտն ինչպե՞ս է աճում:

Բեդվինները ուղղակի չէին կարողանում այդտեղից գնալ: Նրանք խնդրեցին շտապեցնող հյուրընկալին.

-Սպասենք, մինչև ջուրը վերջանա:

Հարցեր

1․ Ո՞րն է բնական գիտություն։
Ֆիզիկան։
2. Ո՞րն է ֆիզիկական մարմին։
Ուղղաթիռ։
3․ Ո՞րն է նյութ։
Նավթը։
4․ Ո՞րն է ֆիզիկական երևույթ։
Ցած ընկնելը։
5․ Ո՞րն է մեխանիկական երևույթ։
Քայլելը։
6․ Ո՞րն է ջերմային երևույթ։
Երկաթի հալվելը։
7․ Ո՞րն է ձայնային երևույթ։
Ձյան սոսափյունը։
8․ Ո՞րն է էլեկտրական երևույթ։
Էլեկտրասալիկի տաքանալը։
9․ Ո՞րն է լուսային երևույթ։լ
Աստղերի առկայծումը։
10․ Ի՞նչ չափիչ սարք են օգտագործում հեղուկի ծավալն որոշելու համար։
Չափագլան։
11․ Ի՞նչ երկարություն ունի նկարում պատկերված չորսուն։
15սմ

Большая семья- это здорово!

5-9 октября

Прочитайте текст по ролям

1. Ответьте на вопросы

• Когда Марио поедет на Байкал?
• В середине июля
• Какая семья у дяди Марио, который живет в Риме? Очень большая
• Где живут другие двоюродные братья и сестры Марио?В Риме
• Почему Наташа так любит свою сестру?
• Потому что она только со своей  сестрой может свободна говорить о своих секретах и т.д.

2. Дополните предложения словом который в нужной форме

Отец, любить спорить, друзья, политика.

Отец любит спорить с друзями о политике

Студент, разговаривать, кондуктор, автобус

Студент разговаривает с кондуктором в автобусе

Алина Сергеевна, работать, школа, дети, учитель.

Алина Сергеевна работает в школе учителям детей.

Сестра, мечтать познакомиться, певица Вера Брежнева.

Сестра мечтает познокомится с певицей Верой Брежневой

Он, сын, интересоваться, музыка.

Он и сын интересовались музыкой

Грамматический материал

4. Используя нужные предлоги, раскройте скобки
1. Надо мыть руки перед обедом 2. У нас есть крыша над головой 3. Все люди ищут место под солнце 4. Мы живём в Москве и в Петербурге 5. Я вижу под столом большую собаку. 6. Я чувствую, что кто-то стоит за дверью 7. Самолёт летит над городом 8. Наш гараж находится за домом 9. Где ты познакомился с Наташей? 10. Вчера я встретилась с подругами.

История шоколада:
Сахар, карамель, леденцы, драже и пр.

Представляет собой пластичную или твердую массу (в зависимости от температуры нагревания) различных оттенков жёлтого и коричневого цвета (без дополнительного окрашивания), содержит сахарозу, мальтозу и глюкозу. Карамельная масса аморфна, в отличие от сахара (являющегося кристаллическим веществом). Переход из аморфного состояния в кристаллическое тормозится в результате использования антикристаллизаторов. В качестве антикристаллизаторов обычно используют патоку или инвертный сироп. В карамельном производстве принято добавлять на 100 массовых частей сахара 50 массовых частей патоки. Карамель, приготовленная на инвертном сиропе, обладает большей гигроскопичностью вследствие значительно большего содержания фруктозы — наиболее гигроскопичного сахара. Карамель также применяется в качестве пищевого красителя или вкусовой добавки при изготовлении других пищевых продуктов и напитков. Зарегистрирована в качестве пищевой добавки Е150.

Сладости разных стран мира. Национальные кондитерские изделия: штрудель, трдло, пахлава, пудинг, моти, макарон, чурчхелла, чизкейк, туррон, халва, чак-чак, пряник и пр.

моти-Япония

штрудель-Австрия и Италия

трдло-Чехия

пахлава-Турция

пудинг-Англия

макарон-Франция

туррон-Испания

чурчхела-Грузия

чизкейк-США

пряник-Россия

халва-Восточная

чак-чак-Башкирия, Татарстан

Знакомство учеников с производителями кондитерских изделий –
(Ferrero, Hershey, Chupa Chups, Nestle, Mars и пр.)

Տնային աշխատանք

1.Բաց թողնված տառերը լրացրո՛ւ:

Ախթամար կղզու բոլոր շինություններից ամենահրաշափարը Սուրբ Խաչի տաճարն էր: Բյուրավոր նավեր ցամաքից կրում էին ամենաընտիր քարերը՝ տաճարի շինվացքի համար: Գագիկ թագավորը մինչև անգամ հեթանոսական մի բերդ կործանել տվեց, որ դրա քարերն էլ բերեն Ախթամար: Տաճարի շինվացքի համար օգտագործվեց ավելի քան երկու հարյուր լիտր կաթ: Պատերը զարդարված էին բարձրաքանդակ պատկերներով, որոնց մեջ Աստվածաշնչյան հերոսների և Փրկչի բոլոր կարևոր տնօրիությունները երևում էին:

2. Բաց թողնված տառերը լրացրո՛ւ:

Վերջապես նրանք հասան հռչակավոր Խաչաղհյուրին: Առաջնորդը մագլցեց ժայռն ու անցքի մոտից մի պարան կապեց, որպեսզի տղաները կառչելով բարձրանան քարանձավ: Քարանձավային լճակից թափվող առվակի մեղմ խոխոջունն էր լսվում: Ջուրն այնքան թափանցիկ էր, որ հատակի խիճն ու ավազը երևում էին: Արշավախմբի որոնումները ցնցող արդյունք տվեցին: Տղաները այդ քարանձավից ոչ միայն նախամարդու իրեր գտան, այլ. բազմաթիվ ստորգետնյա անձավներ, լճեր ու գետեր:

3. Տրված բառերը գրի՛ր հոմանիշների փոխարեն: Տրված և ստացված տեքստերը համեմատի՛ր:

Թվական, երբևէ, ընթացքում, գնահատվել, երկրպագու, վճարել, վաճառված, ձեռք բերել:

Հուշանվերների սիրահար ոմն անգլիացի մի գնդակ ունենալու համար հինգ հազար դոլար է տվել: Դա եղել է Անգլիայում ինչ-որ ժամանակ ծախված ամենաթանկ գնդակը: Գնդակն այդքան բարձր գին է ունեցել այն պատճառով, որ 1963 թվին գործածվել է ՖԻՖԱ-ի և Մեծ Բրիտանիայի հավաքականների խաղի ժամանակ:

Դասարանում 

Կարդա՛

Իսկ դու գիտես՝ ի՞նչ ես ուզում: 

Գրավոր շարադրանք. Ինչ կամենում ես, այն էլ ստանո՞ւմ ես

Ես մտածում եմ, որ ինչ ցանկանում ես, չի իրականանում, որովհետև իմ հետ այդպիսի բան չի եղել, կարող է ուրիշ մարդանց մոտ այդ կատարվում է, բայց իմ մոտ այդպիսի բան չի կատարվե:

Տնային Աշխատանք

Աշուն օր

Սևուկ ամպեր վար եկան
Օրան, օրան,
Սարի վրա շար եկան։
Ծագեց առավոտ
Պաղեց, սառավ օդ։

Գոռաց երկինք, բուք արավ,
Հևաց, հևաց.
Ծերուկ երկիր սուգ արավ։
Ճաքեց հեռուն ամպ,
Երկիր դողաց-բա՛մբ։

Բողբոջ արև շող կապեց,
Դողաց, սողաց,
Արյուն-ամպից քող կապեց։
Վառեց լեռան լանջ,
Լեռան ցավատանջ։

Տեղաց անձրև մաղ տալով,
Մարմանդ-մարմանդ,
Հոգնած տերև շաղ տալով։
Երկիր քուն դրավ:
Եվ թռչուն թռավ

Հուզված առուն փախ տվավ
Սողուն-սողուն
Ձորում մշուշ կախ տվավ:
Քամին ելավ վեր
Արավ տար ու բեր:

Մոխիր ամպեր ժիր եկան
Դալուկ-դալուկ
Սարի վրա ցիր եկան:
Հալեց աշուն օր
Կյանքիս սևավոր:

Առաջադրանքներ
1. Գրի՛ր մգեցված բառերի հականիշները: Վար-վեր, առավոտ-երեկո,ծերուկ-պատանի,սուգ-խինդ,կապել-արձակել,վառել-մարել,հոգնած-աշխույժ
2. Ի՞նչ տրամադրություն է արտահայտում բանաստեղծությունը, գրավոր շարադրի՛ր:ուրախ և թախծկոտ
3. Դուրս գրի՛ր գործողություն պարունակող արտահայտություններ, փորձի՛ր ներկայացնել գործողությունները մեկ բառով: ծագել, գալ պաղել,գոռալ,անել,հևալ,ճաքել,դողալ,կապել,դողալ,սողալ,վառել,ռալ,քնել,թռչել,հուզվել,փախչել,տանել,բերել։
4. Ծանոթացի՛ր ,,անձնավորում,, ոճական հնարքին: Արդյոք այս բանաստեղծության մեջ բնությունն անձնավորվա՞ծ է: Հիմնավորի՛ր պատասխանդ: Այո այն անձնավորված է քանի, որ կա մարդու աշխատանք և հատկանիշներ

Վարժ 65

ա)a²(bc) 2a(bc)a, a³(bc), -3(bc)a²

բ)(a²b) -aba², -3(a²b)0, 7(a²b)a

Վարժ 66

ա)2(a³b), 3(a⁴b²), 4(a³b), (a³b) -(a⁴b²) a, 6(p²x) -c (-5)(a³b) -4(p²x)

բ)0(a²b³) -3(a³b²) 0ab 12(a²b³) 2(a³b²)

57

10a-10գործ

15a(2)b-15գործ

127b(3)c(4)-127գործ

a-1գործ

ce-1գործ

(-8)e(4)k(3)-8գործ

(-16)k(2)p-16գործ

20p(2)x(5)=20գործ

-x(3)y(2)=1գործ

1/2ac-1/2գործ

59

(-2)b3=-6b

4a8-32a

(-2)bb(2)4-(-8)b(3)

3a(2)a(3)8-24a(5)

px(2)-1p(3)x(6)-(-1)p(4)x(8)

16x(4)y(3)3x(2)y-48x(6)y(4)

(-3)b(3)c(2)b(4)(-4)-12b(7)c(2)

3e(2)k(3)(-4)ek(2)-(-12)e(2)k(5)

1.  Ուշադրությո՛ւն դարձրու տրված բառերի կազմությանն ու ուղղագրությանը և օրինաչափությունը բացատրի՛ր:
Ա. Ոսկեվառ, գինեվաճառ, գերեվարել, ոսկեվազ, հոգեվարք, կարեվեր  (ծանր, կարի վերք ստացած, խոցված):
Ա խմբում գրվում է եվ։
Բ. Ոսկևորել, գոտևորել, ուղևոր, ուղևորվել, սերկևիլ, հևիհև:
Բ խմբում գրվում է և։
2. Կետերի փոխարինի՛ր եվ հնչյունակապակցությունն արտահայտող մեկ կամ երկու տառով:
Երթևեկել, Եվա, նաև, անձրևաբեր, առևտուր, ոսկեվարս, գերեվաճառ, դափնեվարդ,
արևելաեվրոպական, սևագրել, եվրոպական, հևասպառ, ուղեվճար, ուղևոր:
3. Ա և Բ խմբերի բառերի գրությունը համեմատի՛ր: Ինչո՞ւ են Բ խմբի բառերը ն-ով գրվում:     
Ա. Ամբիոն, ամբարտավան, ամբար, ամբողջ, զամբյուղ, ըմբիշ, ամպ,    ամփոփ, ամփոփում, 
համբերել, ճամպրուկ, ճամփա, փամփուշտ:
Բ. Անբուժելի, անբարյացկամ, անպարտ, անպայման,անպատրաստ, անփոխարինելի, անփույթ:
Որովհետև Բ խմբում բոլոր բառերը ժխտված են։
4. Տրված բառերը տեղադրի՛ր կետերի փոխարեն՝ համապատասխանեցնելով նախադասություններին:
Նախօրոք, շնորհք, մեհյան, ներողություն, խոչընդոտող, նրբանկատ:

Այնքան շատ են խողընդոտողներն ու խանգարողները, որ էլ ոչինչ չեմ ուզում անել:
Դե՛, ցո՛ւյց տուր շնորհքդ, թող տեսնեն, թե ինչեր ես անում:
Նախօրօք ամեն ինչ պատրաստել էր, որ հետո իրար չխառնվեր:
Ներողություն խնդրեց ու հանգիստ դուրս եկավ. կարծես ոչինչ չէր եղել:
Հեթանոսական մեհյան տեղում է կառուցվել այս տաճարը:
Շատ նրբանկատ մարդ է. երբեք ընկերներիս մոտ ինձ դիտողություն չի անում:

1. We don’t know for sure if dreams mean something or not-False
2. We forget more dreams than we remember-True
3. Dreams speak to us in words and pictures-True
4. You can’t learn much from dreams because the things they show are random-True
5. It’s a good idea to use a computer to write your dream diary-False
6. Every detail of a dream might explain something about how you’re feeling about your life-True

Գրեք  բոլոր  սարքավորումների  անունները և նրանց կիրառումը:                              

Ամրակալ`

Քիմիական ամանեղեն`

Սպիրտայրոցի կառուցվածքը, նախապատրաստումը գործածության, վառելն ու հանգցնելը, բոցի  կառուցվածքը  և  նյութերի  տաքացումը  սպիրտայրոցի  վրա¦: 



Սպիրտայրոցի կառուցվածքը`1.-Հեղուկաման (ապակյա կամ մետաղյա անոթ)2. սկավառակով խողովակ3. բամբակե պատրույգ4. թասակՀեղուկամանի մեջ ձագարով լցվում է էթիլ (գինու) սպիրտ` ամանի ծավալի 2/3-ից ոչավելի, սկավառակով խողովակի մեջ մտցվում է բամբակե պատրույգ այնպես, որ ծայրը խողովակից դուրս մնա 5-6 մմ: Երբ սպիրտայրոցը չի օգտագործվում, այն փակում են թասակով: Վառում են սպիրտայրոցը այրվող լուցկով: Չի կարելի այն վառել մեկ այլ սպիրտայրոցով. դա կարող է հրդեհի պատճառ դառնալ: Սպիրտայրոցի բոցը չի կարելի հանգցնել փչելով. դա վտանգավոր է. պարզապես պետք է ծածկել թասակով:Սպիրտայրոցի բոցի առավելագույն ջերմաստիճանը 360C է: Մի քանի անգամ վառե՛ք և հանգցրե՛ք սպիրտայրոցը՝ պահպանելով կանոնները:Հիշե՛քՉի կարելի սպիրտայրոցը վառել մեկ այլ սպիրտայրոցով. դա կարող է հրդեհիպատճառ դառնալ: Չի կարելի սպիրտայրոցի բոցը հանգցնել փչելով. դա վտանգավոր է.պարզապես պետք է ծածկել թասակովԲոցի կառուցվածքը

Բոցի ներքին մասը (1) մյուսների համեմատ մութ է և առավել սառը: Այդ մասումածխաջրածիններ են: Բոցի պայծառ և լուսավոր միջին մասը (2) կազմված է վառե- լանյութի շիկացած մասնիկներից: Ներքին մասի համեմատ ջերմաստիճանն այդ գո- տում ավելի բարձր է, սակայն առավել բարձր ջերմաստիճան ունի բոցի վերևի մասը (3): Այդ մասում հիմնականում ածխածնի (IV) օքսիդ է:Համոզվելու համար, որ բոցի 1-ին, 2-րդ և 3-րդ գոտիների ջերմաստիճանները տարբերեն, կատարենք հետևյալ փորձը. լուցկու հատիկը բոցի մեջ տեղավորենք այնպես, որ հատի բոլոր երեք գոտիները: Կտեսնենք, որ լուցկին արագ կածխանա այն մասերում, որոնք ընկել են 2-րդ և 3-րդ գոտիներում : Նշանակում է՝ բոցի ջերմաստիճանն այդ մասերում ավելի բարձր է:

1.People go to friends’ houses hogmanay

2.People eat special food. People eat haggis

3.People dance and do athletics.There is dancing and the bands play music

A.Summer

B.autumn

C.winter

D.spring

Տնային աշխատանք

Կարդա՛ Կոմիտասի հոդվածը 

Մեկնաբանի՛ր մտքերը.

• Միտքդ մարզէ ազնիւ գիտութիւններով եւ մաքուր գեղարուեստով: 
• Միտքդ մարզիր ազնիվ գիտություններով և մաքուր գեղարվեստով:Հասկացա որ ժամանակը չպիտի ծախսեմ անպիտան զբաղմունքների վրա:
• Կարդա՛ բնութեան գիրքը, որ կարելի չէ ո՛չ մէկ բանով գրել, ո՛չ մէկ ձայնով արձանագրել, ո՛չ մէկ գոյնով նկարել եւ ո՛չ մէկ գործքով դրոշմել…:
• Բնության ստեղծածը հրաշք է և ոչ ոք չի կարող այն կրկնօրինակել

16a³b×2a⁸b²=32a¹¹b³

Վարժ 58

ա) 1½a=½գործ. 1աստիճ.

բ)b=1գործ. 1աստիճ.

գ)-c=-1գործ. 1աստիճ.

դ)4ab=4գործ. 2աստիճ.

ե)-2a=2գործ. 1աստիճ.

զ)20b²=20գործ. 2աստիճ.

է)10a²bc=10գործ. 4աստիճ

ը)7b=7գործ. 1աստիճ.

թ)5a²bc=5գործ. 4աստիճ.

ժ)3a²bc=3գործ. 4աստիճ.

ի)-6,41a=6,41աստիճ. 1գործ.

լ) 8,3ab=8,3գործ. 2աստիճ.

խ)24b=24գործ. 1աստիճ.

ծ)³/²⁵b(5)=3/25գործ. 1աստիճ.

կ)15p(2)=15գործ. 2աստիճ.

հ)2¼ b(2)-2= ¼գործ 2աստիճ.

Վարժություն 67-71

ա)2x+3x=5x
բ)3m+5m=8m
գ)a+4a+a=6a
դ)3b+b+b=5b
ե)2a+4a+6a=12a
զ)4ab+ab+12ab=17ab
է)17a²+13a²+11a²=41a²
ը)15a²b+14a²b+7a²b=26a²b
թ)43ce²+(-17)ce²+11ce²=37ce²
ժ)25b²c²+(-27)b²c²+7b²c²=5b²c²

ա)7x-2x=5x
բ)a-3a=(-2)a
գ)10a-18a=(-8)a
դ)(-4b)-2b=(-6)b
ե)3bc-17bc=(-14)bc
զ)mk-2mk=(-mk)
է)28a²-17a²=11a²
ը)4b²c-12b²c=(-8)b²c
թ)17a²b²-9a²b²=8a²b²
ժ)24b²c³-(-17)b²c³=41b²c³

ա)a²bc+2abca+(-3bca²)=0
բ)(-aba²)+7a²ba+a³b=7a²b
գ)7a²+(-3a²)+(-4a²)=0

ա)3abc-7abc=(-4abc)
բ)9a³b²-9a³b²=0
գ)5a-6a=(-1a)
դ)7a-a=6a

ա)18a²b-4a²b+6a²b=20a²b
բ)6a⁸b²+7a⁸b²+(-2)a⁸b²=11a⁸b²
գ)4b³c⁴+8b³c⁴-14b³c⁴=0
դ)0c²e⁵+4c²e⁵-16c²e⁵=(-12c²e⁵)
ե)2,1a²e-1,6a²e+1,5a²e=9,7a²e
զ)6,46a⁴k+4,36ax²-12,8ax²=(-1,98a⁴kx²
է)5,18a²p³+3,22a²p³-2,4a²p³=6a²p³
ը)7,14ax²+4,36ax²-12,8ax²=(-1,3ax²)

Խնդիրներ

1. Վանդակում փասիաններ և ճագարներ կան։ Նրանք բոլորը միասին ունեն 35 գլուխ և 94 ոտք։ Վանդակում քանի՞ փասիան կա:Լուծում 23 փասիան
2. 12×4+23×2=94(ոտք)
3. 12+23=35(փասիան և ճագար )

<<Կիու-Չանգ>> (Թվաբանության ինը բաժինները) գրքից, Չինաստան, Ք․ա․ 17-րդ դար

1. Գրի՛ր թե առաջադրված ո՞ր պահանջին է համապատասխանում տրված բառերից 
յուրաքանչյուրը:
Որակ, ոզնի, երանգ, եղևնի, տերև, ճանապարհ, կաթսա, արոտ:
ա) Սկսվեն և ավարտվեն ձայնեղ բաղաձայնով:
բ)  Սկսվեն ձայնեղ բաղաձայնով և ավարտվեն խուլով:
որակ — վօրակ
գ) Սկսվեն և ավարտվեն խուլ բաղաձայնով:
ճանապարհ — ճանապար
դ) Սկսվեն խուլ բաղաձայնով և ավարտվեն ձայնեղով:
տերև — տերեվ
2.Տրված բառերը վանկատի’ր և բոլոր հնարավոր ձևերով տողադարձի՛ր:
Գրավչություն — գ-րավ-չութ-յուն, գ-րավչություն, գրավ-չություն, գրավչութ-յուն։
ժողովրդական — ժո-ղո-վր-դա-կան, ժողով-րդական, ժողովր-դական
ճերմակաթև — ճեր-մա-կա-թև, ճեր-մակաթև, ճերմակաթ-և
թևատարած — թև-ա-տա-րած,
ուղևորություն — ուղ-և-որ-ութ-յուն, ուղևորութ-յուն
ավյուն — ավ-յուն, ավ-յուն
3.  Տրված բառերը վանկատի՛ր:
Անիրական — ան-իր-ակ-ան
անապահով — ան-ապ-ահ-ով
չորքոտանի — չորք-ոտ-ան-ի
հեռագրել — հեռ-ա-գրել
հետապնդում — հետ-ա-պն-դում
տձևություն — տ-ձև-ութ-յուն
հարավարևմտյան- հա-րավ-ար-և-մտ-յան
4.  Փորձի՛ր բացատրել, թե ինչպե՞ս է կատարվել տրված բառերի տողադարձը:
Ան- օգուտ, ան- արվեստ, երկ-ոտանի, հյուսիս- արևելյան, նախ-օրոք, մանր-ատամ, բևեռ-աղվես:
գծից հետո բոլոր տողադարձներում ձայնավոր է։

Վարժություն 17

AOB=50°

FOE=70°

AOC-?°

BOD-?°

COE-?°

COD-?°

Լուծում

AOB+BOC+COD=180°

BOC=FOE=70°

COD=180-AOB-BOC=180-50-70=60°

COD=60°

BOD=BOC+COD=70+60=130°

BOD=130°

AOC=AOB+BOC=50+70=120°

AOC=120°

DOE=AOB=50°

COE=COD+DOE=60+50=110°

COE=110°

Тепло домашнего очага

22-25 сентября

1.Ответьте на вопросы.

О каком доме говорят, что это тёплый домашний очаг?Там где есть любовь и солидарность.
Любите ли вы рассказывать дома о своих делах, об учёбе?Иногда рассказываю, иногда нет
Расскажите о ваших семейных традициях.Мы вечером ужинаем вместе
Что вы знаете о ваших дедушках, бабушках? Расскажите. Я расскажу о своей дедушке (отец мамы) Он погиб во время Карабахской войны. Ему было 27лет.Он был офицером.Его похоронен в Ераблуре.

2. Прочитайте текст.

Куда бежит ребёнок, если он испугался, если чему-то обрадовался?
Куда спешат взрослые после работы? Домой, конечно, домой!
Дом – это не просто квартира с удобной кухней и коврами.
Дом – это то место, где тебя любят и понимают. И как хорошо, если в доме часто говорят волшебные слова “спасибо”, “пожалуйста”, “давай я тебе помогу”.
Особенно тепло и уютно в доме, где все помнят и знают, что любят
дедушка и бабушка, мама и папа, где есть свои семейные праздники и традиции, где все уважают друг друга.

3. Напишите сочинение на тему : “Тепло домашнего очага.”

Если человек ищет тепла, покоя, простоты, которая радует глаз, то все это он может получить от собственного дома, если по-настоящему его любить.

4. Прочитайте пословицы и поговорки и объясните их .

1. Не прячь свои неудачи от родителей. надо делится с родителями
2. В хорошей семье хорошие дети растут. Ребёнок зеркало своей семьи
3. В дружной семье и в холод тепло. С тёплой атмосферой в сердце становится теплее.
4. Вся семья вместе – так и душа на месте. Есть семья, нету проблем
5. Где любовь и совет – там и горя нет. В дружной семье и самые сложные проблемы решаются
6. В своём доме и стены помогают. Когда в семье все отлично и дом тебе кажется добрым.

6. Составьте предложения

Отец, любить спорить, друзья, политика.

Отец любит спорить с друзями о политике

Студент, разговаривать, кондуктор, автобус

Студент разговаривает с кондуктором в автобусе

Алина Сергеевна, работать, школа, дети, учитель.

Алина Сергеевна работает в школе учителям детей.

Сестра, мечтать познакомиться, певица Вера Брежнева.

Сестра мечтает познокомится с певицей Верой Брежневой

Он, сын, интересоваться, музыка.

Он и сын интересовались музыкой

Я, ездить, Новосибирск, мама, папа

Мама, папа и я ездим в Новосибирск

1. (B)12
2. (A)75
   3.(B)10
   4.13+12+14=39
   5.(B)26
   6.(D)29
   7.(C)6
   8.(C)1917

ԲԱԿՏԵՐԻԱՆԵՐ

Բակտերիաներ  մեծ մասամբ միաբջիջ միկրոօրգանիզմների թագավարություն։ Բակտերիաներն ունեն կենդանի օրգանիզմներին բնորոշ հատկությունները՝ աճում են, զարգանում, նյութափոխանակություն են կատարում, բազմանում և այլն։ Ներկայումս բնութագրված են մոտ տասը հազար բակտերիա, սակայն իրականում գոյություն ունի միլիոնից ավելի տարբեր տեսակի բակտերիաներ։ Բակտերիաները կյանքի նախնական ձևերն են։ Դրանք շատ փոքր են և տեսանելի են միայն մանրադիտակով։ Մի կաթիլ ջրում հանգիստ կարող են ապրել 40 միլիոն բակտերիաններ։ 1 գրամ հողում կարող է լինել 300 հազարից մինչև 90 միլիոն բակտերիա։

Նախորդ առաջադրանքների քննարկում 

Կոմիտասը ՝ Երևանում. արձան, փողոց, այլ… հետազոտական աշխատանք : 

Բնութագրումներ.

Կոմիտաս- մարդ, բարի, արդար, հայրենասեր

Կոմիտաս-բանաստեղծ, խելացի,սրամիտ,

Կոմիտաս- երաժիշտ, բացառիկ լսողությամբ, լավ երգիչ

Կարդա՛. Հետաքրքիր դրվագներ Կոմիտասի կյանքից : 
1. Քո կարծիքով ինչպիսի մարդ էր Կոմիտասը, բնութագրի՛ր:
Կոմիտասը շատ բարի և շատ խելացի մարդ էր:
2.  Բառարանի օգնությամբ բացատրիր գիրուկ, կեղծանուն, հոդվածագիր, կարճահասակ, անհիշաչար, անհաճո բառերը: 
գիրուկ-չափավոր գիրություն ունեցող
կեղծանուն-մականուն
հոդվածագիր-հոդված գրող
կարճահասակ-կարճ հասակ ունեցող
անհիշաչար-ներողամիտ
անհաճո-տհաճ

Վարժություն 57
ա)10a=10
բ)15,a²b=15
գ)127b³c⁴=127
դ)a=1
ե)ce=1
զ)(-8)e⁴k⁷=(-8)
է)(-16)k²p=(-16)
ը)20p²x⁵
թ)-x³y²=1
ժ)½ac=½

Վարժություն 59
ա)(-2)b3=(-6)b
բ)4a8=32a
գ)(-2)bb²4=(-8)b³
դ)3a²a³8=24a⁵
ե)px²(-1)p³x⁶=(-1)p⁴x⁸
զ)16x⁴y³3x²y=48x⁶y⁴
է)(-3)b³c²b⁴(-4)=12b⁷c²
ը)3e²k³(-4)ek²=(-12)e³k⁵

Վարրժություն 45

ա)3ab×2a=6a²b

բ)8bc³×bc=8b²c⁴

գ)9ce²×6ce=54c²e³

դ)7e²k×6e³k=42e⁵k²

ե)4ap²×5a²p=20a³p⁴

զ)6kp×7k²p²=42k³p³

է)3a²bc×6abc=18a³b²c²

ը)4bc²e×6b²ce=24b³c³e²

թ)7c²ek×5c³e⁴k=35c⁵e⁵k²

Վարժություն 42
ա) B×B×B×B=B⁴
բ) A×A×A×A×A=A⁵
գ) C×C×C×C×C×C×C=C⁷
դ) K×K×K×K×K×K×K×K×K=K⁹


Վարժություն 46
ա)11pk²×4p³x=44p⁴k²x
բ)15x²y³×8x⁴y=120x⁶y⁴
գ)3a ×(-6)a²b=(-18)a³b
դ)(-4)b² ×(-7)bc²=28b³c²
ե)(-5)c³k ×5ck²= (-25)c⁴k³
զ)(-7)k²p³×(-9)kp³=63k³p⁶
է)(-5)p²x²×8p²x⁵=(-40)p⁴x⁷
ը)25x²y ×(-6)x²y²=(-150)x⁴y³

What are your dreams trying to tell you?

Can you remember a time when you woke up from a fantastic or strange dream? Maybe you were afraid and turned on the light or the dream was so good you wanted to sleep longer. But do you think your dreams are telling you something?

Can you see the future in dreams?

For hundreds of years, people thought dreams were messages from gods or spirits. Today, too, many people can remember a time when they saw a place or person in their dream and then, later, the dream happened in real life. Maybe that’s not surprising because we dream a lot but we probably only remember the times when something happens in a dream and then happens for real. Most people have four to six dreams every night after the age of ten. That’s as many as 2,000 dreams per year. So, an 80-year-old person has probably had 140,000 dreams. Maybe we forget 95–99 per cent of our dreams, but that’s still thousands of dreams that might ‘come true’.

Are dreams recycled thoughts?

Around the 18th and 19th centuries, there were two popular ideas about dreams. One said that the things we see in our dreams are things we keep in our subconscious because we don’t want or need to think about them when we’re awake. The opposite idea said that while we’re sleeping, the brain organises memories and thoughts from the day. Dreams are just random thoughts from our day but we try to make a story from them when we wake up.

Are dreams messages from our brains?

But perhaps both ideas are a little bit right. Maybe dreams are made from the thoughts we have during the day, but we see them as symbols. For example, a dream of flying might be a symbol for an exciting new job. When we’re awake, we think in words most of the time. But when we’re sleeping, the part of our brain that helps us with language sleeps, and the part that makes us happy or sad or angry is awake and busy. So, maybe our thoughts come to us in dreams as feelings and symbols instead of words. If you can understand these symbols, you have a window into your subconscious. If you want to understand the messages, you have to match them to what’s happening in your life.

How can you understand the messages?

One way to help you do this is to keep a dream diary. As soon as you wake up, write down everything you remember about your dreams. Use pen and paper, not your phone or computer because the light might wake you up and you’ll forget faster. Sometimes your eyes will be half-closed and your writing will be difficult to read.

Now you can match your dreams to your daily life. Think about the people and place where the dream happened, as they might mean something too. Also, how you were feeling in the dream is important. If you were afraid instead of happy in the flying dream, maybe it means you are worried about the new job. Are you ready to find out what your subconscious is trying to tell you?

Առաջադրանքներ
1․ Որո՞նք են բնական Գիտությունները։ Թվարկե՛լ դրանք։
Քիմիա, Ֆիզիկա, Կենսաբանություն և այլն։
2․ Ի՞նչ է ուսումնասիրում քիմիա գիտությունը։
Քիմիա գիտությունն ուսումնասիրում է նյութերի հատկությունները, փոխարկումները, բաղադրությունները և կառուցվածքը։
3․ Ի՞նչ են ուսումնասիրում կենսաբանություն և ֆիզիկա գիտությունները։
Կենսաբանությունն ուսումնասիրում է կենդանական և բնական աշխարհը։
Ֆիզիկան ուսումնասիրում է բոլոր այն երևույթները և գործողություններն, որոնք կատարվում են մեր կայնքում։
4․ Թվարկե՛լ մեզ ծանոթ մի քանի նյութեր, որոնք նավթից են անջատվում։
Բենզին, Կերոսին, Դիզելային վառելիք, Մազութ և այլն։

Տրված բառերի մեջ մտնող հնչյունները գրի՛ր:

Օրինակ`

հարևան- հ, ա, ր, է, վ, ա, ն:

Յուրաքանչյուր, արհամարհել, ակնդետ, լուսնկա, ուղևորվել, երկաթյա, Սեբաստիա, հիացմունք:

Յ,ու,ր,ա,ք,ա,ն,չ,յ,ու,ր ա,ր,հ,ա,մ,ա,ր,է,լ ա,կ,ը,ն,դ,է,տ լ,ու,ս,ը,ն,կ,ա ու,ղ,է,վ,վ,օ,ր,վ,է,լ ե,ր,կ,ա,թ,յ,ա ս,ե,բ,ա,ս,տ,ի,ա հ,ի,ա,ց,մ,ու,ն,ք,

2. Ծանոթացի՛ր հնչյունների տեսակներին: Կարդա՛ տեքստը՝  հղում …

3. Գրի՛ր տրված պայմաններին բավարարող հինգական բառ:

ա) Սկսվեն ձայնավորով և ավարտվեն խուլ բաղաձայնով:

Աշխարհ

բ) Սկսվեն ձայնավորով և ավարտվեն ձայնեղ բաղաձայնով:

Էջ

գ) Սկսվեն ձայնեղ բաղաձայնով և ավարտվեն ձայնավորով:

Ժաննա

դ) Սկսվեն խուլ բաղաձայնով և ավարտվեն ձայնավորով:

Շուշի

ե) Սկսվեն և ավարտվեն ձայնավորով:

Ավտոմեքենա

17.09.2020

Խնդիր 8
ա)300գ համաձուլվածք-40%անագ
200գ համաձուլվածք_30%անագ
Խառնուրդ_? %անագ
Լուծում
1)300×0,4=120գ(անագ)
2)200×0,3=60գ(անագ)
3)300+200=500գ(համաձուլվածք)
4)120+60=180
5)180×100/500=36%
Պատ.՝36%

բ)300գ համաձուլվածք-30%անագ
200գ համաձուլվածք_40%անագ
Խառնուրդ_? %անագ
Լուծում
1)300×0,3=90գ(անագ)
2)200×0,4=80գ(անագ)
3)300+200=500գ(համաձուլվածք)
4)90+80=170
5)170×100/500=34%
Պատ.՝34%

Խնդիր 9
ա)Աշխատավարձ_200000դրամ
Բարձրացր._30%_ով
Նոր աշխատ.բարձր._20%_ով
Աշխատավարձ_?դրամ
Լուծում
1)200000×0,3=60000դր
2)200000+60000=260000֏
3)260000×0,2=52000֏
4)260000+52000=312000֏
Պատ.՝312000֏

բ)Ապրանք_3000֏
Իջեցրին_20%_ով
Նորգին իջեցրին_10%_ով
Վերջնական գին_?֏
Լուծում
1)3000×0,2=600֏
2)3000-600=2400 ֏
3)2400×0,1=240֏
2400-240=2160֏
Պատ.՝2160֏

Կարդալ Վ. Սարոյանի ,,Դաշնամուրը,, պատմվածքը 

• Բենի նման մարդը պետք է որ կարողանար դաշնամուր նվագել: Ինչո՞ւ: Նա շատ էր սիրում դաշնամուր և նրա մեջ էր երաժշտությունը:
• Ինչո՞ւ էր աղջիկը կարծում, որ Բենը կունենա դաշնամուր: Դու ի՞նչ ես կարծում: Բենը ձգտում էր,և եթե մի բան շատ ես ցանկանում,լինում է:
• Քո կարծիքով ինչի՞ մասին է պատմվածքը: Մարդու երազանքների,նպատակների:
• Ինչպիսինն էր տղան և ի՞նչ բացահայտեց Էմին տղայի մեջ:Ձգտող,նուրբ:
• Առանձնացրո՛ւ այն հատվածները որտեղ երևում է տղայի վերաբերմունքը դաշնամուրի, երաժշտության հանդեպ:Բենի ձեռքերը գուրգուրանքով ձգվեցին դեպի սև ու սպիտակ ստեղները:Ստեղնաշարին նայելիս ժպտում էր:
• Իսկ դու փորձե՞լ ես երբևէ որև երաժշտական գործիք նվագել, պատմի՛ր այդ մասին:Այո,ես 6տարեկանից նվագում եմ կիթառ:Հիմա էլ սովորում եմ շեփոր:Երաժշտությունն իմ ապրելակերպն է:

Մեղվաբուծությունը հայտնի էր դեռևս նախնադարում։ Զարգացել է մի քանի փուլով․ վայրի մեղվաբուծություն (մեղրը և մոմը մարդիկ հայթայթում էին վայրի մեղուների բներից), փչակափեթակային մեղվաբուծություն ( պահմեղուներինում էին փչակներում, չքանդվող փեթակներում), կոճղափեթակային մեղվաբուծություն (մեղուներին պահում էին կոճղերում), շրջանակավոր մեղվաբուծություն (մեղուներին բուծում են հանվող շրջանակներով հավաքվող փեթակներում)։ Ռուս մեղվաբույծ Պ․ Ի․ Պրոկոպովիչի շրջանակավոր հավաքովի փեթակի (1814) և չեխ Ֆ.Գրուշկայի մեղրաքամ մեքենայի (1865) գյուտերից հետո շրջանակավոր փեթակային մեղվաբուծությունը շատ երկրներում դարձավ գյուղատնտեսության բարձրապրանքային ճյուղերից մեկը։

16.09.2020

Վարժություն 42

ա) B×B×B×B=B⁴

բ) A×A×A×A×A=A⁵

գ) C×C×C×C×C×C×C=C⁷

դ) K×K×K×K×K×K×K×K×K=K⁹

Վարժություն 13

ա)5+3=8

բ)3+3=6

գ)1+3=4

դ)0+3=3

ե)(-1)+3=2

զ)(-3)+3=0

Աշխատելու ընդհանուր կանոնները.

1. Ուշադիր լսեք ուսուցչին և կատարեք նրա ցուցումները
2. Քիմիայի կաբինետում պիտի աշխատել արտահագուստով, ձեռնոցներով և ակնոցներով: Արգելվում է սնունդ ընդունել
3. Աշխատանքային սեղանը պիտի մաքուր պահել, չպիտի լինեն ավելորդ առարկաներ, որոնք տվյալ աշխատանքին չեն վերաբերվում
4. Աշխատանքը ավարտելուց հետո մաքրեք և կարգի բերեք աշխատանքային սեղանը
5. Խստիվ արգելվում է կատարել փորձեր, որը չի վերաբերվում տվյալ աշխատանքին, ձեռքերով վերցնել նյութերը, փորձել նյութերի համը:
   Քիմիական նյութերի հետ վարվելու կանոնները.Փորձեր կատարելու համար դուք օգտագործելու եք տարբեր նյութեր, որոնք գտնվում են փակ տարաներում, իսկ հեղուկ նյութերը փակ անոթներում:
6. Փորձեր կատարելու համար վերցրեք նյութերի փոքր բաժիններ: Պինդ նյութերից սովորաբար պահանջվում է թեյի գդալի ¼ չափ, իսկ հեղուկներից` 1-2 մլ:
7. Նյութերից վերցնելու ժամանակ ամանների խցանները սեղանի վրա դրեք շրջված, այսինքն այն մասով, որը չի մտնում ամանի մեջ:
8. Մի թողեք նյութերով ամանների բերանը բաց, նյութից նմուշ վերցնելուց հետո ամանի բերանը փակեք և դրեք տեղը
9. Չօգտագործված նյութերը չի կարելի հետ լցնել մաքուր նյութի վրա, այլ լցրեք այդ նպատակների համար հատուկ նախատեսված անոթի մեջ:
10. Օգտվեք միայն այն նյութերից, որոնց վրա գրված են անունները և որոնք դրված են ձեր սեղանի վրա:
11. Պինդ նյութերը ամանից վերցրեք միայն չոր գդալիկով կամ փորձանոթով: Մինչև նյութերը փորձանոթի մեջ յցնելը` ստուգեք կոտրված չէ արդյո՞ք փորձանոթի հատակը կամ ճաքած չէ՞ արդյոք:
12. Փորձեր կատարելիս միշտ օգտագործեք մաքուր լաբորատոր ամանեղեն:
    Նախազգուշացումներ. 1.Աշխատելիս նյութերը չթափեք ձեռքերին և հագուստին, հատկապես հիմքերը և թթուները:
    2.Փորձանոթում լուծույթը տաքացնելիս կամ եռացնելիս անհրաժեշտ է օգտվել բռնիչից: Փորձանոթի բերանը չի կարելի պահել ոչ իր և ոչ էլ լաբորատորիայում ներկաների կողմը:
    3.Մի թեքվեք դեմքով դեպի փորձանոթի բերանը, որտեղ եռում է լուծույթը, այն կարող է ցայտել ձեր դեմքին:
    4.Նյութերի հոտը որոշելու նպատակով չի կարելի անոթը մոտեցնել դեմքին, այլ ձեռքի ափով շարժում կատարեք անոթի բերանից դեպի քիթը:
    5.Թթուները ջրով նոսրացնելիս (հատկապես խիտ ծծմբական թթուն) հիշեք հետևյալ կանոնը, պետք է թթուն բարակ շիթով դանդաղ լցնել սառը ջրի մեջ խառնելով:
    Առաջին օգնություն. 1. Առաջին օգնությունը ցույց տալ միայն ուսուցչի կամ լաբորանտի մասնակցությամբ:
13. Մաշկի կամ հագուստի վրա թթու թափելիս` այդ տեղը լվացեք ջրի շիթով 2–3 րոպե այնուհետև մշակեք 2–3 %-անոց
    նատրիումի հիդրոկարբոնատի (խմելու սոդայի) կամ ամոնիակի լուծույթով:
14. Մաշկի կամ հագուստի վրա ալկալու թափվելիս անմիջապես այդ տեղը լվացեք մեծ քանակով ջրով, հետո բորաթթվի կամ քացախաթթվի 1–2%-անոց լուծույթով, վերջում թրջոց դրեք կալիումի պերմանգանատի 1–2%-անոց լուծույթով:

Ուսումնական պլան
Ընտրությամբ գործունեություն_Մաթեմատիկա

Մարզաձև-ձյուդո

Լրացուցիչ կրթություն-

Տրանսպորտի ծառայություն-Միակողմանի(միայն առավոտյան)

Երկարացված օրվա ծառայություն-

There was once a little Kid whose growing horns made him think he was a grown-up Billy Goat and able to take care of himself. So one evening when the flock started home from the pasture and his mother called, the Kid paid no heed and kept right on nibbling the tender grass. A little later when he lifted his head, the flock was gone.

Ժամանակին կար մի փոքրիկ երեխա, որի աճող եղջյուրները ստիպեցին նրան մտածել, որ նա մեծահասակ Բիլի այծ է և կարողանում էր ինքն իրեն հոգ տանել: Այսպիսով, մի երեկո, երբ նախիրը գնում էր արոտավայրից տուն և նրա մայրը զանգում էր, Երեխային ուշադրություն չդարձրեց և շարունակեց խորտակել քնքուշ խոտը: Մի փոքր անց, երբ գլուխը բարձրացրեց, նախիրն անհետացավ:

“Սասունցի Դավիթ”

https://youtu.be/xzUgKI19aw4

Հեռահար բոլոր դասերին մասնակցել եմ և առաջադրանքները կատարել եմ

Մարտ

https://ghazaryan.home.blog/2020/03/
HTTPS://MIDDLE.MSKH.AM/%D5%A4%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%B8%D5%B2%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB-%D5%A2%D5%AC%D5%B8%D5%A3%D5%B6%D5%A5%D6%80
ԱՊՐԻԼ

HTTPS://GHAZARYAN.HOME.BLOG/2020/04/
HTTPS://MIDDLE.MSKH.AM/%D5%A4%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%B8%D5%B2%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB-%D5%A2%D5%AC%D5%B8%D5%A3%D5%B6%D5%A5%D6%80
ՄԱՅԻՍ

HTTPS://GHAZARYAN.HOME.BLOG/2020/05/
HTTPS://MIDDLE.MSKH.AM/%D5%A4%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%B8%D5%B2%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB-%D5%A2%D5%AC%D5%B8%D5%A3%D5%B6%D5%A5%D6%80

Yes, I can

Grammar
a.
1. watches
2. goes
3. plays
4. eat
5. asks
6. read
b.
1. She is always late.
2. We usually eat chicken on Mondays.
3. I always go shopping at the weekend.
4. I am usually tired in the morning.
5. The teacher often smiles at us.
6. I hardly ever eat fruit.
c.
1. answer
2. come again
3. don’t watch
4. write
5. don’t it
Vocabulary
a.
1. Thursday
2. Sunday
3. Monday
4. Wednesday
5. Tuesday
6. Saturday
7. Friday
b.
1. 12 o’clock
2. 7 o’clock
3. 11:30
4. 6:20
5. 11:45
c.
1. confused
2. angry
3. excited
4. bored
5. unhappy

Ex.1
John wants to relax and water and sea can help him. Sailing in the sea gives him best memories and emotions. He always comes back totally rested and he is always ready to drive his bus and to carry people from one place to another.
Ex.2
1-F
2-F
3-F
4-F
Ex.3
1-C
2-D
3-F
4-E
5-B
6-A
Ex.4
1-C
2-E
3-D
4-A
5-B
Ex.5
1. She’s writing
2. He’s having
3. He’s playing
4. I’m having
5. I’m buying
Ex.6
1. Is he go to school? No, he isn’t. He’s coming home.
2. Are they eating ice creams? No, they aren’t. They’re drinking milkshakes.
3. Is she reading a book? No, she isn’t. She’s listening CD.
4. Is your father working today? No, he isn’t. He’s having a day off.

Կենսաբանակն նկարագիր
Արմատն առանցքային է, բարակ, ճյուղավորված։ Ցողունը ուղղաձիգ է կամ վեր սլացող, բարակ, ճյուղավոր։ Տերևները դասավորված են հերթադիր, նստած, երկակի կամ եռակի փետրավոր, կտրտված բարակ, նեղ հատվածներով։ Երիցուկն ունի մինչև 60 սմ բարձրություն։ Ծաղկային զամբյուղիկները խոշոր չեն, նստած են ցողունի գագաթներին և երկար ծաղկակիրների ճյուղերին։ Ծաղկազամբյուղի եզրային ծաղիկները վարսանդավոր են (իգական), լեզվակավոր, սպիտակ գույնի։ Ծաղկազամբյուղի ներքին ծաղիկները ոսկեդեղնավուն են, երկսեռ, ձագարա-խողովակաձև։ Ծաղկակիրը երկարակոնաձև է, ներսում դատարկ, մերկ, ծաղկման վերջում երկարում է։

Երիցուկի պտուղը կորացած, հիմքում սեղմված, եռկողանի, գորշ կանաչավուն գույնի սերմիկ է։ Բույսի բոլոր օրգաններն ունեն ուժեղ բուրումնավետ հոտ։ Պտուղները սկսում են հասունանալ հուլիս ամսին։ Բազմանում է սերմերով։
Մշակույթում
Հին ժամանակներից մինչ մեր օրերն ամպագույն երիցուկը (լատ.՝ Chamomilla recutita) համարվել է հավատի, հույսի, սիրո խորհրդանիշ։
Քիմիական կազմ
Բույսը պարունակում է սալիցիլաթթու, ասկորբինաթթու, դառնահամ նյութեր, ֆիտոստերին, դաբաղանյութեր, խոլին, եթերայուղ (մինչև 0,85%), որի կազմում կան մոտ 40 տարբեր տարրեր, այդ թվում խամազուլեն, բիսաբոլոլ և նրա օքսիդները, էն-ին-բիցիկլո եթերներ և այլն։ Ինչպես նաև՝ ստեարինային թթուների գլիցերիդներ, ֆլավոնային գլիկոզիդ, ումբելլիֆերոն, դիօքսիկումարին, շաքար, մոմ, յուղեր՝ լինոլեային, պալմիտինային, օլեինային։

Матрешка – это уникальная игрушка, символ России, известный во всем мире. Может показаться, что история матрешки насчитывает несколько веков, но это не так.
Первая игрушка появилась чуть более ста лет назад, и ее создателем был не народ, а конкретный человек – русский художник Сергей Малютин. Во время путешествия по Японии он увидел забавную игрушку – божество счастья и долголетия Фукуруму – внутри которого находилось несколько таких же фигур. Малютину очень понравилась идея, и по приезду в Россию он создал отечественный аналог – расписную русскую красавицу в сарафане и платочке. Игрушка состояла из восьми фигур.
Изображение девочки чередовалось с изображением мальчика, отличаясь друг от друга. Последняя игрушка изображала  младенца. Малютин назвал свое произведение Матреной – распространенным женским именем в России. Матрешка быстро стала популярным сувениром, олицетворявшим собой материнство, плодородие, благополучие.
Матрёшка, с самого начала своего происхождения символизирует тепло и уют в доме.  Существует такое поверье – если внутрь этой деревянной куклы положить записку с желанием, то оно обязательно сбудется.
Задание

Составьте предложения, используя данные слова.

1. Друзья – предложить – мы – бегать – стадион. 2. Машина – повернуть – сторона. 3. Папа – провожать – дочка – домой. 4. Мальчик – обижать –
младшая сестра. 5. Мы – согласиться – пойти – парк. 6. Ребенок – громко – плакать.
7. Вы – хотеть – проводить – мы – домой.
1.Друзья предложили мне бегать на стадион.2.Машина повернула на сторону.
3.Папа провожала дочку домой.4.Мальчик обижал младшую сестру.5.Мы согласились пойти в парк.6.Ребенок громко плакал.

1.Знакомы ли вы с деревянной игрушкой – матрёшкой?
Да

2.Есть ли у вас дома эта игрушка?
Да есть

3.Как вы думаете, есть ли польза от данной игрушки?
Да,для детей это интересно

4.Может ли ребенок, используя матрёшку, научиться считать ?
Думаю,что да.

Задание.

Найдите интересные факты о матрёшках. Запишите в блоге.
Матрёшка — русская деревянная игрушка в виде расписной куклы, внутри которой находятся подобные ей куклы меньшего размера. Число вложенных кукол — обычно три и более. Обычно имеют форму яйца с плоским донцем и состоят из двух разъёмных частей, верхней и нижней. На традиционных матрёшках изображена женщина в красном сарафане и платке. В наше время темы для росписи разнообразны: сказочные персонажи, девушки, а также семьи. Стали нередки и матрёшки пародийного характера с изображением политических деятелей. Сравнительно недавно стала набирать популярность матрёшка с изображением портрета — портретная матрёшка.

Вставьте в предложения пропущенные глаголы.
1. Этот автобус всегда поворачевается налево около банка. 2. Старшие братья часто ругают младших. 3. Родители разрешили нам погулять в парке. 4. Папа часто проважает маму на работу. 5. Не надо обижать старых людей. 6. Мальчик шѐл прямо, потом повернулся направо. 7. После занятий в университете мой брат встречает свою подругу. 8. Мы друзьями пошли играть в футбол.

1. Ինչո՞վ է պայմանավորված օրգանիզմի ամբողջականությունը։
Ամբողջական օրգանիզմը կազմված է՝ օրգաններից, որոնք կատարում են ամբողջական գործառույթ։
2. Ի՞նչ տեղի կունենա, եթե կենդանին չստանա բավարար քանակությամբ
սննդանյութ։
Եթե կենդանին չստանա բավարար քանակությամբ սննդանյութ, օրգանիզմի աճը կդանդաղի և կխանգարվի բջիջների վերականգնումը։
3. Ցողունի վնասվածքն ի՞նչ հետեւանք կարող է ունենալ բույսի կյանքում։
Ցողունի ցանկացած վնասվածքից ցողունը չի ստանա հանքային նյութեր, բայց արմատների շնորհիվ կշարունակի իր աճը։
4.Ի՞նչ կլինի, եթե կենդանի օրգանիզմները դադարեն սնվել: Պատասխանը հիմնավորե՛ք
Կթուլանան,եթե երկար շարունակվի կմահանա օրգանիզմը։

Առաջադրանքներ․

Առաջադրանքները կատարել 5 օրվա ընթացքում, բոլոր առաջադրանները գրել մեկ հրապարակման մեջ(առանձին-առանձին չգրել), նշել «Մայրենիի հաշվետվություն» բաժինը։

1. Դրեք այն նախագծերի  հղումները, որոնց մասնակցել եք մայրենիից` սեպտեմբերից սկսած՝ նշելով նախագծերի անվանումները (դնել ոչ թե իմ բլոգի հղումը, այլ ձեր կատարած աշխատանքը տվյալ նախագծի շուր )։https://ghazaryan.home.blog/2020/05/
2. https://ghazaryan.home.blog/2020/04/
3. https://ghazaryan.home.blog/2020/03/
4. https://ghazaryan.home.blog/2020/02/
5. https://ghazaryan.home.blog/2020/01/
6. https://ghazaryan.home.blog/2019/12/
7. https://ghazaryan.home.blog/2019/09/
8. Դրեք 2019-2020 ուսումնական տարում մայրենիից պատրաստած ձեր կարծիքով ամենահաջողված նյութի հղումը։ https://ghazaryan.home.blog/2020/04/25/մայրենի-20-04-2020/
9. Ձեր մասնակցած նախագծերից ո՞րն եք ամենից շատ հավանել, դրեք այդ նախագծի մասնակցության ձեր նյութը կամ նյութերի փաթեթը։ https://ghazaryan.home.blog/2020/05/01/մայրենի-36/
10. Դրեք մայրենիի այնպիսի մի նյութ, որտեղ կա ձայնագրություն և որտեղ կա տեսագրություն։https://ghazaryan.home.blog/2020/05/01/մայրենի-36/
11. Դնել մայրենիի բաժնի հղումը  և նշել կատարված առաջադրանքների թիվը։ https://ghazaryan.home.blog/category/մայրենի/ մոտավորապես 40
12. Ի՞նչ ես սովորել մայրենիից այս տարվա ընթացքում։ Ի՞նչ կուզեի սովորել։Սովորել եմ բարբառով բառեր: կուզենայի սովորել քերականություն և թարգմանություն
13. Որ ստեղծագործությունը կամ ստեղծագործություններն ես հավանել բոլորից ավելի շատ։ Իմ ընկեր Նեսոն
14. Ստեղծագործական աշխատանք «Իմ դպրոցն համակարգչի միջից» (ներկայացնել պատում առցանց դպրոցի մասին, 10 նախադասությունից պակաս չլինի, կցել Paint-ով նկարված նկար)։Իմ դպրոցը: Ես որախ եմ ու հպարտ,որ սովորում եմ այս կրթահամալիրում:Առցանց դպրոցն ունի իր առավելություններն ու թերությունները:Տան պայմաններում ավելի ազատ ու հարմարավետ է:Առցանց ուսուցումը նորույթ է ինչի շնորհիվ աճել է մոտիվացիան:Աճել է ծնողների ներգրավվածությունը կրթության մեջ:Կատարելով առաջադրանքը մենք կարող ենք ավարտել ավելի շուտ և գնալ հանգստանալու:Թերությունները:Տեխնիկական խնդիրները,որը մեզանից չէ կախված:Սահմանափակվում է մարդկային շփումը:Չենք կարողանում ընկերներով շփվել,իսկ առցանց շփումն ինձ համար լավագույնը չէ:Ամենակարևորն այն է,որ դասապրոցեսը չի տուժել:Կոնկրետ ես այս ընթացքում սկսել եմ ավելի լավ սովորել:Ճիշտ է կենդանի շփմանը ոչինչ չի փոխարինի,սակայն առցանց դպրոցի միջոցով բաց չենք թողնում մեր դասերը:

Առաջադրանքներ․

1.Անծանոթ բառերը դուրս գրեք, բացատրեք բառարանի օգնությամբ։ Կարող եք օգտվել հետևյալ բառարանից։

2.Ըստ քեզ՝ ինչե՞րն են  չար բաները։ Նրանք ինչո՞ւ պետք է հեռու մնան մեր աշխարհից։

3.Ըստ քեզ՝ ինչե՞րն են կյանքի համն ու հոտը։ Ի՞նչը կարող է խաթարել այն։

4.Ինչպե՞ս ես հասկանում  «Գացեք ըսեք չար բաներուն որ չըլլան
Որ չըլլա թե պատահին» տողերը։ Ո՞րտեղ են չար բաները։

5.Բանաստեղծությունը ձայնագրիր, տեղադրիր բլոգումդ, հրավիրիր ծնողներիդ համատեղ ընթերցման։
1.չըլլան_չլինեն
Պզտիկ_փոքրիկ
Խաթարել_խանգարել
Ըսեք_ասեք
Կրցեր_կարողացել
Պարտկել_թաքցնել,պահել
2.Հիվանդությունը,անժամանակ մահը,աղետները(երկրաշարժ,ցունամի…):Պետք է հեռու մնան աշխարհից,որ մարդկությունը չտուժի:
3.Կյանքի համն ու հոտը:Մենք ենք մեր ծնողների համար:Խաթարող բաներ շատ կան,բայց պետք է ուժեղ լինել:
4.Գնացեք ասեք չար բաներին,որ չլինեն:Որ չլինի թե պատահել են:Ամեն ուր են չար բաները

3. Задание

• Есть ли у вас в семейном альбоме фотографии людей  с Карабахской войны, или Отечественной войны?
•   Если есть, то расскажите об их судьбе. Попросите родителей помочь вам в этом вопросе. Спросите их, знают ли они о своих родственниках, побывавших на войне. Может, они рассказывали им что-нибудь о войне.
•  Соберите материал (в виде видео или фотоальбома) и поместите в своем блоге.

У меня дед(мамен отец ) погиб во время Арцахской войны.Он был военным, жил в России и приехал в Армению, когда началась война.Он погиб в возрасте 28 лет 29 сентября 1993 года.Тогда моей маме была 5 лет.

Моя мама рассказывает,что он был очень хорошим человеком.Он всегда помогал людям.

Арам Камоевич Гукасян 21.06.1965_Берд(Тавуш).

Он похоронен в Ераблур.

Он герой не только для меня и для всех армян.

Меня назвали честь его.

Назовите великих армянских воинов. Найдите их фотографии, поместите в своем блоге и дайте о них краткую информацию. Вы можете также найти интересные факты об их жизни и подвигах или видеоролики и поместить в своем блоге.

Национальный герой Армении и герой Арцаха Монте «Аво» Мелконян родился 25 ноября 1957 года в небольшом калифорнийском городе Висейлия в семье Чарльза и Забел Мелконянов.

В период Арцахской войны Монте был известен как самый опытный, бесстрашный и требовательный командир, авторитет и популярность которого выходили далеко за пределы Армении и Арцаха. В Мартунинском районе семьи называли своих новорожденных сыновей Монте или Аво. На вопрос армянского журналиста: «Почему армяне со всего мира приехали воевать за Арцах?», — Монте ответил: «Вполне нормально, когда армянин приезжает и защищает свою Родину, это обязанность каждого армянского мужчины. Странно только одно — почему приехало так мало армян? Вот что странно».

Монте Мелконян погиб 12 июня 1993 года в селе Марзилу в ходе спецоперации. Его гибель стала национальной трагедией, миллионы армян по всему миру не могли поверить в то, что Аво уже нет.

Андраник Озанян

---

Род занятий:

Революционер, генерал-майор

Воины:

Армянские федаи, Гайдуки, Гнчак, Дашнакцутюн, Армянская рота (Болгария), Русская императорская армия, Армянский корпус (Российская империя), Западноармянская дивизия

Годы жизни:

25 февраля 1865 — 31 августа 1927 гг.

Место рождения:

 Турция (Османская империя), вилайет Сивас, Шебинкарахисар

Родина:

 Армения

Место действия:

Западная Армения
Европа
Ближний Восток
 США

Оружие:

Винтовка Мосина, Luger P08, Шашка драгунская офицерская образца 1881/1909 годов, Бебут образца 1907 года

Враги:

Турецкая жандармерия, Османская армия, Хамидие

Андраник Торосович Озанян

 — один из лидеров армянского национально-освободительного движения конца XIX — начала XX веков, национальный герой армянского народа. Также известен как Полководец Андраник (Зоравар Андраник), Генерал Андраник (в Российской империи) и Андраник-паша (в Османской империи). 23 января 1918 года получил звание генерал-майора Русской армии.

ДРО (Канаян Драстамат Мартиросович, 1(13).5.1883, Игдир – 8.3. 1956, Бостон, в 2000 году останки были перенесены в Апаран и были захоронены возле мемориала, посвященному Баш-Апаранскому сражению), военный и политический деятель , член АРФД. Учился в русской гимназии в Ереване, затем в военном училище Пятигорска (1904). В августе 1905 года в Баку организовал нападение (по заданию партии) на губернатора Накашидзе, обвинявшегося в организации армяно-татарского столкновения. В 1908 году перебрался в Западную Армению, руководил переброской оружия для гайдукских групп. Во время Первой мировой войны (1914-1918) был командующим  2-м Армянским добровольческим отрядом, в конце 1917 был назначен военным комиссаром в Саригамише. 

Геворк Чауш

Родился в 1870г. в с. Мктинк, что в провинции Бсанк.

Учился в школе монастыря св. Карапета (Муш).

Отец его был знаменитый охотник. Сына своего он отдал в монастырь Аракелоц, хотел из него монаха сделать.

В конце 1880-х гг, отучившись четыре года, Геворк уходит из монастыря и идет на заработки в Алеппо для приобретения оружия.

Через несколько недель, по возвращению в Сасун, он вступает в состав одной из первых гайдуцких групп — в отряд Арабо, а после смерти последнего переходит в отряд Ахпюра Сероба.

В одном из сражений он убил самого влиятельного чауша султана, за что и получил кличку “Геворк Чауш”.

В последующие годы сотрудничал с М. Таматяном и Мецн Мурадом (А. Пояджян).

Bonjour, je m’appelle Aram Ghazaryan, j’ai 11 ans, j’en aurai bientôt 12, je suis né en Belgique, j’aime peindre et je peins des animateurs.
Je peux jouer de la guitare, je peux faire de belles vidéos.J’adore lire, je lis “The White Fang”.Pendant mon temps libre, je joue à des jeux ordinateur avec mes amis.

J’ai choisi le français parce que j’aime ça.
Mon père et ma mère connaissent un peu le français et peuvent m’aider:
Il n’y a ni avantages ni inconvénients.

Merci

Please answer the following questions of understanding:

Question 1:

What item did Martha pick up on sale in the fruits and vegetables section?

1 Two bags of salad

2 Six apples

3 Four mushrooms

●4 Three bananas

Question 2:

Which item did Martha buy 5 pounds of in the meat and dairy section?

1 Five pounds of fish

2 Five pounds of cheese

3 Five pounds of milk

●4 Five pounds of meat

Question 3:

How much bread did Martha get while she was shopping at the grocery store?

1 Two loaves of bread

2 One loaf of bread

3 Three loaves of bread

●4 Four loaves of bread

Question 4:

What item did Martha have to go back for at the end of her shopping trip?

1 a block of cheese

2 a bag of cherries

●3 one container of salt

4 one dozen eggs

Martha is at the grocery store, getting ready for a house party. She has a list of what she needs with her as she goes along. The first section she comes has produce. Martha sees apples, bananas, cherries, grapes, and strawberries. She checks her list:
Մարթան մթերային խանութում է, պատրաստվում է տնային երեկույթի: Նա ունի ցանկ, թե ինչ է իրեն անհրաժեշտ իր հետ միասին: Նրա առաջին բաժինը բերում է արտադրանքին: Մարթան տեսնում է խնձոր, բանան, կեռաս, խաղող և ելակ: Նա ստուգում է իր ցուցակը.
6 խնձոր – 6 apples
1 պայուսակ կեռաս– 1 bag of cherries
1 պայուսակ խաղող– 1 bag of grapes
2 տուփ ելակ– 2 cartons of strawberries
Martha gets her items and looks the bananas. They are on sale for much cheaper than they are normally. She picks 3 bananas. Next are vegetables. She sees potatoes, carrots, tomatoes, onions, mushrooms, and salad in bags. She checks her list:
Մարթան հանում է իրերը և նայում բանաններին: Նրանք վաճառում են սովորականից շատ ավելի էժան: Նա հավաքում է 3 բանան: Հաջորդը բանջարեղենն է: Նա տեսնում է տոպրակների մեջ կարտոֆիլ, գազար, լոլիկ, սոխ, սնկով և աղցան: Նա ստուգում է իր ցուցակը.
5 տոպրակ կարտոֆիլ– 5 pounds of potatoes
6 հատ գազար– 6 carrots
4 հատ լոլիկ– 4 tomatoes
2 հատ սոխ– 2 onions
4 հատ սունկ– 4 mushrooms
As she is putting her items into her cart, Martha checks the many bags of salad and chooses 2 of them. She pushes her cart ahead. The next section is meat and dairy. She sees meat, fish, cheese, eggs, and milk. She checks her list:
Երբ նա իր իրերը զամբյուղի մեջ է դնում, Մարթան ստուգում է աղցանի շատ փաթեթներ և ընտրում դրանցից 2-ը: Նա առաջ է քաշում իր զամբյուղը: Հաջորդ բաժինը մսամթերք և կաթնամթերք է: Նա տեսնում է միս, ձուկ, պանիր, ձու և կաթ: Նա ստուգում է իր ցուցակը.
2 ձուկ– 2 fish (salmon)
1 տոփ պանիր– 1 block of cheese (cheddar)
1 տասնյակ ձու– 1 dozen eggs
2 գալոն կաթ– 2 gallons of milk

She looks at the meat that is on sale and chooses a 5-pound roll of hamburger. She gets the rest of the items in that section. She still needs rice, bread, salt, sugar, and flour. She gets:

– 2 bags of rice
– 4 loaves of bread
– a 2-pound bag of sugar
– a 2-pound bag of flour

Martha then realizes that she has forgotten something. She runs back and gets 1 container of salt and then rushes to the checkout. She puts her groceries into her car and leaves.


Նա նայում է վաճառվող միսին և վերցնում 5 ֆունտ համբուրգերային ռոլ: Նա ստանում է այս բաժնում մնացած իրերը: Նրան դեռ պետք է բրինձ, հաց, աղ, շաքար և ալյուր: Նա ստացել է. — 2 տոպրակ բրինձ — 4 հաց հաց — 2 ֆունտ շաքարի պայուսակ — 2 ֆունտ տոպրակ ալյուր Մարթան այնուհետև գիտակցում է, որ ինչ-որ բան մոռացել է: Նա վազում է ետ և ստանում 1 տարան աղ, այնուհետև շտապում դեպի դրամարկղ: Նա իր մթերքները դնում է մեքենայի մեջ և հեռանում:

Нам доверена Память

4֊9 мая

1. Запишите ответы на следующие вопросы.

• Какие памятные даты мы празднуем в мае?
• 1 мая  День труда в Армении,
• 7 мая День радио в Армении
• 8 мая День Еркрапа в Армении
• 9 мая День Победы в Армении
• 17 мая День войск противовоздушной обороны Армении
• 18 мая  Международный день музеев в Армении
• 21 мая Амбарцум — Вознесение Господне в Армении 
•  26 мая День победы в Сардарапатской битве
•  28 мая День Республики в Армении
• 31 мая Пятидесятница в Армении 
• Назовите великих армянских воинов. Найдите их фотографии, поместите в своем блоге и дайте о них краткую информацию. Вы можете также найти интересные факты об их жизни и подвигах или видеоролики и поместить в своем блоге.

2.  Посмотрите видеоролики, посвященные истории Великой отечественной войны Освобождения Шуши.

Освобождение Шуши

День Победы

3. Задание

• Есть ли у вас в семейном альбоме фотографии людей  с Карабахской войны, или Отечественной войны?
•   Если есть, то расскажите об их судьбе. Попросите родителей помочь вам в этом вопросе. Спросите их, знают ли они о своих родственниках, побывавших на войне. Может, они рассказывали им что-нибудь о войне.
•  Соберите материал (в виде видео или фотоальбома) и поместите в своем блоге.

• 

• 

Առաջադրանքներ․

1․ Ի՞նչ իմաստով է գործածվում «ծուռ» բառը «Սասա ծռեր» էպոսում։  Այդ բառով դարձվածքներ, ասացվածքներ փորձիր գտնել-գրել (չմոռանաս համանունների մասին)։
1.Էպոսը համահավաք տարբերակով կոչվում է «Սասնա ծռեր»։ «Ծուռ» բառն այս պարագայում ունի իմաստային մի քանի նշանակություններ՝ դիվահար, խենթավուն, խելահեղ քաջ և այլն։ Տվյալ հատկանիշներից յուրաքանչյուրն էպոսի հերոսների համար բնորոշ է այս կամ այն պարագայում։ «Սասնա ծռեր» էպոսը կառուցվածքային առումով կազմված է վիպական չորս մասերից կամ ճյուղերից, որոնցից յուրաքանչյուրը կոչվել է տվյալ ճյուղի գլխավոր հերոսի անունով՝ «Սանասար և Բաղդասար», «Մեծ Մհեր», «Սասունցի Դավիթ», «Փոքր Մհեր»:
Միտքը ծուռ_հետին միտք ունեցող, նենգավոր,գայթակղեցնոլու տրամադիր
ծուռ աչքով նայել -1. Խեթ՝ խոժոռ նայել մեկին՝ մի բանի:
2. Անբարյացակամորեն վերաբերվել մեկին՝ մի բանի:
3. Կասկածամտություն ցուցաբերել մեկի՝ մի բանի նկատմամբ:
4. Ցանկական հայացքով նայել մեկին, վատ մտքով նայել մեկին:
ծուռ գալ -Խորթ՝ օտարոտի թվալ, իր 
ծուռ ընթացք բռնել — Նույնն է՝
Ծուռ ճանապարհի վրա կանգնել:
ծուռ ճանապարհ — Անազնիվ՝ ոչ շիտակ միջոց՝ վերաբերմունք՝ վարքագիծ:

ծուռ հայելի -1. Պատկերները բեկբեկված՝ ծուռումուռ անդրադարձնող հայելի:
Ասացվածքներ
Հարսը պարել չի կարող,ասոմ է՝ գետինը ծուռ է:
Արագ եմ քայլում, ասում են՝ ծուռ է, կամաց եմ քայլում, ասում են՝ կույր է։
Ուղտին ասացին՝վիզդ ծուռ է, ասաց՝ ո՞ր տեղս է ուղիդ, որ վիզս ուղիղ լինի։
Հայելին մեղավոր չէ, որ դեմքդ ծուռ է։

2․ Մհերը ինչպե՞ս հաղթեց թշնամու զորքին։ Դուրս գրիր այդ հատվածները։

Մհեր զարթնավ, աչքեր տրորեց,
Ձենով Հովանն էլ էն կողմեն էլավ,
Էկան առջև պատուհան, իրիշկեցին.
Տեսան՝ անտառի ծառներին թիվ կա,
Էն յոթ թագավորի զորքին թիվ չկա։
Վանահերն էլ էնոնց մեջ։—
Մհեր ասաց.— Ես գնացի,
Դուք էլ իմ ետևեն էկեք։
Գնաց, հեծավ իր ձին, քշեց…
Քեռին ու հրողբերն էլ էլան՝
Իրենց ձիանք թամքեցին, քշեցին։
Մհերն ընկավ զորքի մեջ,

Աջո՛ւ էզար, ձախո՛ւ էզար,
Էնպես ջարդեց, քշեց,
Ինչպես քամին մժիկի էրամ։

Քեռին ու Հովան էդ որ տեսան՝
Իրենց եռանդն էլ էկավ.
Մեկ-մեկ բարդի քոքհան արին,
Առան իրենց ձեռ, ընկան մեջ զորքին։
Մհեր որ տեսավ, հարցուց.
— Էդ ի՞նչ կանեք, ծառո՞վ կը կռվիք։
Ասին.— Բան չենք անի, տղա՛,
Տեսանք, որ դու կալի մեջ հաշան կ’անես,
Օրանը ցրիվ կը տաս,
Մենք էլ ափները վրա կը բերենք։

Զորքի քոք որ առան, պրծան,
Վանահոր հետ էկան վանք։
Մհեր մեկ ձեռքով վերուց վանքի գերան,
Մեկէլով բռնեց վանահոր մազեր,
Գլուխ դրեց գերանի տակ,
Գերան թողեց վեր գլխուն, ասաց.
— Էս վանքի անուն ըստուց ետ՝
Մատղավանք չը պիտի ըլնի,
Մատնավանք պիտի ըլնի,
Քանի որ վանահեր մատնություն արեց։
Ու էլան իրեքով էկան դեհ Սասուն։


3․Ձայնագրիր քեզ դուր եկած հատվածը։

1․Համացանցից տեղեկություններ գտնել «Սասնա ծռեր» էպոսի մասին։ Քանի՞ ճյուղ ունի։
2․Համառոտ պատմիր՝ ինչի մասին է այս հատվածը, ապա ձայնագրիր և դիր բլոգումդ այն հատվածի հետ, որը հավանել ես (կարող են ընթերցել նաև ընտանիքիդ անդամները)։
1.«Սասնա ծռեր», հայ ազգային էպոս՝ դյուցազնավեպ:«Սասնա ծռերը» բաղկացած է վիպական 4 մասից կամ ճյուղից, որոնցից յուրաքանչյուրը կոչվում է հերոսների մեկ սերնդի անունով՝ «Սանասար և Բաղդասար», «Մեծ Մհեր», «Սասունցի Դավիթ» և «Փոքր Մհեր»:

Հայոց ազգային էպոսը

«Էպոսը հայ ցեղի ապրած կյանքի և հոգեկան կարողությունների հոյակապ գանձարանն է ու իր մեծության անհերքելի վկայությունն է աշխարհի առջև»
Հովհաննես Թումանյան


Ազգային էպոսը նկարագրում է տվյալ ազգի կամ էթնոսի ծագումը, զարգացումը և պատմությունը: Այն նաև օգնում է փոխանցել ազգի ինքնորոշման կամ ինքնաճանաչման դրվագները և բազմաթիվ ազգային խորհրդանիշների առաջացման պատմությունը:
Հայկական մշակույթում «Սասնա ծռեր» ազգային էպոսն առանձնահատուկ տեղ է գրավում: Այն ծնունդ է առել Հայկական լեռնաշխարհի ամենագողտրիկ անկյուններից մեկում՝ Սասունում: Սասունը պատմական Մեծ Հայքի Աղձնիք նահանգի տասներորդ գավառն է, որը տարածվում է Հայկական Տավրոս լեռների վրա: Սասունը լեռնային երկրամաս է, որի տարածքում են գտնվում հայտնի Ծովասար և Մարաթուկ լեռնագագաթները: Սասունցիներն աչքի են ընկել միայն իրենց տեսակին հատուկ համառությամբ, հայրենիք ու հող պաշտելով և մի փոքր էլ «ծուռ» լինելով:

Հայոց ազգային էպոսը փոխանցվել է բանասացների և վիպասացների միջոցով՝ տարբեր պատումների ձևով: Ինչպես, օրինակ՝ տարոնցի երեսփոխան Կրպոյից Գարեգին Սրվանձտյանը գրի է առել և այնուհետև 1874 թ-ին հրատարակել «Սասունցի Դավիթ կամ Մհերի դուռ» վերնագրով էպոսի պատումներից մեկը: Այնուհետև մոկացի Նախո Քեռի-ից 1889թ-ին Մանուկ Աբեղյանը գրի է առնում մեկ այլ տարբերակ և հրատարակում «Դավիթ և Մհեր» վերնագրով:

1939 թ-ին՝ վիպերգի ստեղծման 1000-ամյակի առթիվ, 60 պատումների հիման վրա կազմվել է միասնական, համահավաք բնագիր (հեղինակներ՝ Մանուկ Աբեղյան, Գևորգ Աբով, Արամ Ղանալանյան), որն ամբողջական և հստակ պատկերացում է տալիս էպոսի մասին:

Էպոսի բովանդակությունը

Էպոսում գործում են վիպական հերոսների չորս հիմնական սերունդ, որոնք միմյանց հետ կապված են ազգակցական կապերով: «Սասնա ծռերը» բաղկացած է վիպական 4 մասից կամ ճյուղից, որոնցից յուրաքանչյուրը կոչվում է հերոսների մեկ սերնդի անունով՝ «Սանասար և Բաղդասար», «Մեծ Մհեր», «Սասունցի Դավիթ» և «Փոքր Մհեր»:

Էպոսի առաջին հերոսները Սանասարն ու Բաղդասարն էին, նրանք հայոց Գագիկ թագավորի աղջկա՝ Ծովինարի զավակներն էին: Ծովինարը հայրենի հողը լքելուց առաջ մեկ լիքը բուռ և մեկ կիսատ բուռ ջուր էր խմել Կաթնաղբյուրից: Լիքը բռից ծնվում է խոշորակազմ և ուժեղ Սանասարը, իսկ կիսատ բռից՝ փոքրակազմ Բաղդասարը: Այնուհետև մեծանալով և հզորանալով եղբայրները կռվում են խալիֆայի զորքի դեմ, հաղթում նրան և փախչելով Բաղդատի խալիֆի իշխանությունից՝ գալիս են հայրենի Սասունում բերդ կառուցում, հզորացնում և շենացնում այն:

Սանասարին հաջորդում է իր որդիներից ամենաքաջը՝ Մհերը: Մեծ Մհերին նաև ասում էին Առյուծաձև Մհեր, քանի որ գոտեմարտել էր հսկա առյուծի հետ, որը փակել էր հացի ճանապարհը, և մեջտեղից երկու կես արել: Վիպասացները նկարագրում էին, որ ինչպես նժույգին հեծած Սանասարը «մեկ սար էր սարի վրա», այնպես էլ նրա որդի Մհերը «խոջա ամրոց էր նստած ձիու վրա»: Մհերը նաև մենամարտում հաղթում է Մըսրա Մելիքին և Սասունն ազատում հարկերից:

Տարիներ հետո, երբ Մելիքը մեռնում է, նրա կինը՝ Իսմիլ Խաթունը Մհերին խնդրում է, որ գա և տիրություն անի իր երկրին: Սակայն Իսմիլ Խաթունը խորամանկությամբ և արբեցնելով կարողանում է 7 տարի Մհերին պահել Մըսըրում և մի արու զավակ ունենալ նրանից, որին իր ամուսնու անունով անվանում է Մելիք: Հասկանալով իր սխալը՝ Մհերը նորից վերադառնում է Սասուն և նորից շենացնում այն: Որոշ ժամանակ անց ծնվում է Դավիթը, որին տուն բերելուն պես, Մհերն ու կինը մահանում են:

Սասնա ծռերի առաքինությունները կատարելության են հասցված Դավթի կերպարում, որին ժողովուրդը դարձրել է իր էպոսի առանցքային կերպարը: Էպոսում հենց Դավիթի կերպարի միջոցով են արտահայտվել հայ ժողովրդի վեհ գաղափարները, խոր հույզերն ու բոլոր նվիրական իղձերը: Հենց Դավիթն էր, ով կռվելով կրտսեր Մըսրա Մելիքի հսկայական զորքի դեմ, սրի մեկ հարվածով սպանում է նրան և Սասունն ազատում է հարկերից և արաբների իշխանությունից: Դավիթն ունենում է մեկ որդի՝ Փոքր Մհերը, որին մահից առաջ անիծում է, քանի որ մենամարտի էր բռնվել իր հետ՝ չիմանալով որ իր հայրն է:

Դավիթը Մհերին անիծում է, որ անմահ լինի և անժառանգ: Փոխարինելով հորը՝ Փոքր Մհերը քաջաբար պատերազմում է Դավիթի թշնամիների հետ և լուծում հոր վրեժը: Եվ իհարկե, կատարվում է հոր տված անեծքը և «Սասնա ծռեր»-ի վերջին հերոսն, այդպես էլ անժառանգ ծերանալով, փակվում է Ագռավաքարում և պատգամում.

Քանի աշխարք չար է,

Հողն էլ ղալբցեր (ծուլացել) է,

Մեջ աշխարքին ես չեմ մնա:

Որ աշխարք ավերվի, մեկ էլ շինվի,

Եբոր ցորեն էղավ քանց մասուր մի,

Ու գարին էղավ քանց ընկուզ մի,

Էն ժամանակ հրամանք կա, 

որ էլնենք էդտեղեն:

Եվ այսպես էլ Փոքր Մհերը, անժառանգ մնալով, ավարտում է հայկական հերոսավեպը:

Էպոսում գլխավոր հերոսների կողքին տեսնում ենք ժողովրդի իմաստությունը մարմնավորող Քեռի Թորոսին, Ձենով Օհանին, արտատեր պառավին, արաբ ծերունուն և այլ տարեց մարդկանց, որոնք իրենց խրատներով օգնում են Սասնա քաջերին:

Փոքր Մհերը «Սասնա Ծռեր» էպոսի հերոսական սերնդի վերջին ներկայացուցիչն է։ Էպոսի չորրորդ ճյուղը նվիրված է նրա հալածական և հերոսական կյանքի պատմությանը։

Փոքր Մհերը Սասունցի Դավթի ու Խանդութ Խաթունի որդին է։ Ամուսնությունից հետո Դավիթը մեկնում է Գյուրջիստան և 7 տարի մնում այնտեղ։ Խանդութը որդի է ունենում ու կոչում Մհեր։ Չափահաս դառնալով՝ նա որոշում է գնալ և գտնել հորը։ Ճանապարհին հայր ու որդի հանդիպում են և, իրար չճանաչելով, մենամարտում։ Դավիթը Մհերի բազկապանից ճանաչում է որդուն, չի ներում, որ նա հանդգնել է մենամարտել իր հետ և անիծում է. «Անմա՜հ ըլնես, անժառա՜նգ»։

Դավթի մահից հետո հորը փոխարինած Փոքր Մհերը պատերազմում է թշնամիների դեմ և հաղթում, սպանում է Չմշկիկ Սուլթանին՝ լուծելով հոր վրեժը։ Ապա ամուսնանում է գեղեցկուհի Գոհարի հետ։ Բայց կատարվում է հոր անեծքը. Մհերը մնում է անժառանգ։ Մեռնում է Գոհարը։ Հողն այլևս չի դիմանում Մհերի ոտքերի տակ։ Սասնա վերջին քաջազունը փակվում է Ագռավաքար ժայռի մեջ՝ պատգամելով.

Քանի աշխարք չար է,
Հողն էլ ղալբցեր (ծուլացել) է,
Մեջ աշխարքին ես չեմ մնա։
Որ աշխարք ավերվի, մեկ էլ շինվի,
Եբոր ցորեն էղավ քանց մասուր մի,
Ու գարին էղավ քանց ընկուզ մի,
Էն ժամանակ հրամանք կա,
որ էլնենք էդտեղեն։

Ma chabre
Voici ma chambre, elle est isolée dans un appartement au rez-de-chaussée, située entre la salle de bain et la chambre de mes parents. Elle est assez grande, elle mesure 15m². Les 4 murs de la chambre sont recouverts par un papier peint bleu ciel avec des bordures blanche, sur le papier peint il y a des fleurs grise souris dessinées dessus.Le sol est couvert d’une grande moquette bleue marine, sans motif. A droite se situe une fenêtre sur laquelle sont accrochés des rideaux blancs de chaque côté de la fenêtre, à l’opposé se trouve une armoire où sont rangés tous mes vêtements et ce qui va avec.
Ահա իմ սենյակը, այն մեկուսացված է բնակարանի առաջին հարկում, որը գտնվում է բաղնիքի և իմ ծնողների սենյակի միջև: Այն բավականին մեծ է, այն չ 15 մ² է: Սենյակի 4 պատերը պատված են երկնագույն կապույտ պաստառով սպիտակ եզրերով, պաստառների վրա վերևում նկարված են մոխրագույն ծաղիկներ, հատակը ծածկված է մեծ ծովային կապույտ գորգով, առանց նախշերի: Աջ կողմում մի պատուհան է, որի վրա կախված են պատուհանի յուրաքանչյուր կողմում սպիտակ վարագույրներ, հակառակ ՝ զգեստապահարան է, որտեղ պահվում են իմ բոլոր հագուստները և նրանց հետ եղածը:

1.Ծաղկից առաջանում են բույսի պտուղները և սերմերը։

2.Ի՞նչ դեր ունեն այդ օրգանները բույսի կյանքում։
2.Պտուղների ամենակարևոր գործառույթը սերմերի պահպանումն ու տարածումն է։Պտուղները լինում են հյութալի և չոր։Հյութալի պտուղները լինում են միասերմ՝ կորիզապտուղներ,և բազմասերմ՝հատապտուղներ։
3.Ինչո՞ւ են վարսանդը եւ առէջները համարվում բույսի գլխավոր մասեր։
3.Վարսանդը բույսի իգական սեռական օրգանն է,առէջը՝ արական սեռական օրգանը։Այն ծաղիկները,որոնք ունեն և վարսանդ,և առէջներ,կոչվում են երկսեռ ծաղիկներ։Օրինակ բալը,կակաչը,վարդը։Որոշ բույսեր ունեն միասեռ ծաղիկներ(վարունգ,բարդի,չիչխան)։Դրանք ունեն կա՜մ վարսանդ,կա՛մ առէջներ։

4.Ի՞նչ պայմաններ են անհրաժեշտ սերմերի ծլման համար։
4.Սերմ՝ սաղմնային բույս է՝ իր մեջ կուտակված պաշարային սննդանյութերով։ Այն բույսերի բազմացման և տարածման օրգան է։

Սերմը արտաքինից պատված է ամուր ծածկույթով՝ սերմնամաշկով, որի ներսում գտնվում են սաղմը և պաշարային սննդանյութերը։ Սերմնամաշկը սերմը պաշտպանում է չորանալուց և մեխանիկական վնասվածքներից։ Սերմնամաշկի վրա երեվում է սերմնասպին, այն հետքը, որով սերմն ամրանում է սերմնաոտիկին։ Սերմնասպիի կողքին գտնվում է սերմնամուտքը, որով սերմի մեջ են թափանցում ջուրը և օդը։ Սերմի հիմնական մասերն են սաղմը և պաշարանյութերը։ Սաղմում լավ երևում է շաքիլը, որում կուտակված են պաշարային սննդանյութեր։ Դրանցով է սնվում սաղմը սերմի ծլման սկզբնական փուլում։ Տարբերում են երկշաքիլավոր և միաշաքիլավոր սերմեր։ Երկու շաքիլ ունենարևածաղկի, խնձորենու, վարունգի, սեխի և մի շարք այլ բույսերի սերմեր, որի համար էլ կոչվում են երկշաքիլավոր բույսեր։ Կան նաև միաշաքիլավոր բույսեր, որոնց սերմն ունի մեկ շաքիլ։ Միաշաքիլավոր սերմերի էնդոսպերմը կարող է գտնվել սաղմի մոտ կամ շրջապատել սաղմը։ Սերմերի բաղադրության մեջ մտնում են օրգանական (օսլա, ճարպեր, սպիտակուցներ) և անօրգանական (ջուր և հանքային աղեր) նյութեր։

5.Ինչպե՞ս են պտուղները եւ սերմերն օգտագործվում մարդու կողմից:
Բույսերի տարածումն իրականանում է պտուղների և սերմերի միջոցով։

6.Բույսերի ի՞նչ օրգաններ են ներկայացված հետեւյալ նկարում: Ի՞նչ գիտեք դրանց մասին:
6.Նկարում կան պտուղներ,սերմ,կորիզապտուղ,հատապտուղներ։

Մեջբերում կատարենք Փիթչերից.

“Պակաս կարևոր է, թե ինչ եք դուք տեսնում, քան թե ինչպես եք դուք դա տեսնում: Մի անհատ կարող է տեսնել փողոցում իրենց ոչ-վայել կերպով պահող մի խումբ մարդկանց, մյուսը կարող է տեսնել հերոսական ժողովրդական ցույց, երրորդը`տպավորվել տեսարանի գունագեղությունից: Տարբեր ականատեսներ մոտենում են իրականությանը տարբեր սպասումներով և տարբեր հետաքրություններով: Երիտասարդ ամերիկացի ականատեսները եկել էին այն սպասումներով, որ իրենց աչքի առաջ պետք է ծնվի մի նոր տիպի
հասարակություն, մինչդեռ բրիտանական ականատեսների համար ոչ այնքան կարևոր էր ինքը` Հեղափխությունը, որքան դրա նշանակությունը Առաջին աշխարհամարտի ընթացքի համար”:
Այսպիսով, որպես պատմության ականատեսներ, նրանք ոչ միայն
նկարագրում են իրենց տեսածը, այլև որոշակի ձևով մեկնաբանում են այն:
1.Պատմական իրադարձություններին կամ զարգացումներին կարելի է նայել
բազմազան դիտակետներից: Դա անելու համար համար անհրաժեշտ է իմանալ այն, ինչ մարդիկ տեսել են, լսել են կամ զգացել են: Մեզ նաև պետք է իմանալ որքանով է արժանահավատ պատմական յուրաքանչյուր աղբյուրը: Դրա համար անհրաժեշտ է ոչ միայն համեմատել և համադրել յուրաքանչյուր աղբյուրի վկայությունները այլ աղբյուրների հետ, այլև վերլուծել աղբյուրի համատեքստին վերաբերվող տեղեկատվությունը. ովքեր են աղբյուրների հեղինակները, որտեղ են նրանք եղել իրադարձության ժամանակ, ինչ են արել իրադարձության ժամանակ, ինչպես են ստացել տեղեկատվությունը, և այլն: Այս ամենից բացի աղբյուրների գնահատման գործընթացը պետք է հաշվի առնի նաև այն պայմանները, որոնք որոշակի սահմանափակումներ են դրել նրա վրա, թե ինչ է տեսել, լսել կամ զգացել աղբյուրի հեղինակը, ընդ որում այդ սահմանափակումները կարող են ունենալ ֆիզիկական, տեխնիկական բնույթ, կամ էլ արվել հենց իր` հեղինակի կողմից:
2. Մենք կարող ենք պատմական իրադարձությունները և զարգացումները
դիտարկել բազմազան տեսանկյուններից: Դա անելու համար անհրաժեշտ է
հասկանալ այն մոտիվները, որոնք կանգնած են այդ տարբեր տեսանկյունների
ետևում, լինեն դրանք աղբյուրների հեղինակների, թե աղբյուրներում հիշատակվող
անձանց տեսակետները: Ընդհանուր առմամբ այս գործընթացը պարունակում է երեք բաղկացուցիչ մաս: Նախևառաջ, այն ընդգրկում է արտահայտվող տեսակետի ետևում ընկած տրամաբանությունը հասկանալու փորձերը: Ի՞նչու են նրանք այդպես մտածել: Ի՞նչ հիմքեր ունեին նրանց տեսակետները: Ի՞նչու էին նրանք հավատում որոշ տվյալների և չէին հավատում ուրիշ տվյալների: Ի՞նչու էին նրանք կարևոր համարում որոշակի տեղեկատվություն, և դուրս թողնում մնացածը: Ի՞նչպիսի հնարավորություններ են նրանք ունեցել: Ի՞նչն է նրանց ստիպել գործողության բոլոր հնարավոր տարբերակներից ընտրել որոշակի տարբերակ: Երկրորդ, այն ընդգրկում է տեքստի լեզվի դեկոնստրուկցիա (օրինակ, պետք է տարբերակել ստուգման ենթարկվող փաստերը, փորձագիտական կարծիքը, չհիմնավորված կարծիքները և ասեկոսեները, ուշադրություն դարձնել նրա վրա, թե ինչն է բաց թողնված, նկատել զգացմունքային լեզվի, կեղծ համեմատությունների, կարծրատիպերի օգտագործումը): Դեկոնստրուկցիայի այս գործընթացը հավասարապես վերաբերում է ինչպես փաստաթղթերին, այնպես էլ այլ տիպի աղբյուրներին, ինչպիսիք են բանավոր վկայությունները, լուսանկարները, կինոնկարները, ցուցապաստառները և ծաղրանկարները:
3. Պատմական իրադարձությունները կարող ենք նաև դիտարկել պատմական
շարադրանքի և մեկնաբանությունների բազմազանության ներքո (ընդգրկելով
շարադրանքի տարբերակները, որոնք ստեղծվել են տարբեր
ժամանակաշրջաններում, տարբեր նպատակների և տարբեր լսարանների համար): Դա պատմագրական վերլուծությունն է, որը հետազոտում է աղբյուրների ընդգրկման շրջանակների միջև նմանություններն ու տարբերությունները, պատմողական կառուցվածքը, մեկնաբանությունը և շեշտադրումները, համաձայնության և անհամաձայնության հիմնական կետերը:

Напишите сочинение на тему: “Чтобы поверить в добро, надо начать делать его”.
Доброта начинается с детства.
Доброта – Божий свет, согревающий нашу планету тёплыми лучами. Она несёт человеку радость, счастье и моральное удовлетворение. Человек рождён для добрых дел, и чем больше он их в жизни совершает, тем чище и благородней становится. У него есть свой ангел – хранитель, который его оберегает и ведёт по жизни. Добро – великое чудо, преображающее мир и все, мы создания божьи, пришедшие на эту землю, чтобы помогать другим, а иначе и быть не может.
Самолюбивый, эгоистичный человек, равнодушный к чужому горю никогда никому не окажет помощь и пройдёт мимо. У него отсутствует чувство сострадания.
Хороший поступок должен всегда идти от сердца, а не от скуки или расчета. Если человек не обладает добротой, то он не сможет воплотить ее в деле. Зло порождает лишь зло. Такова закономерность, определяющая порядок вещей.

1.He can play football very well,

2.but he can’t play rugby: he’s not good at rugby.

3.This cake is delicious: you   can  cook very well!

4.Mum, can I go out tonight?

5.No, you can not.

6.I’m sure you can do this exercise alone: it’s very easy!

7.This is too difficult! I can do it.

8Can your uncle speak Chinese?

9.Yes, he can .

10. My uncle is trilingual. He can speak French, English and Chinese.

11.I can not carry this bag: it’s too heavy for me.

12. Sorry, but I can not hear you: there’s too much noise!

I Can…

I can swim.I can not play tennis.I can play the guitar.I can not play the viola.I can help my mother.I can not cook.I can read.I can not read chinese books.

I can run.I can not sing.I can ride a bike.I can not drive a car…

Ես շատ հետաքրքրություններ ունեմ:Այսօր կպատմեմ հ տիեզերքի մասին:

Հնագույն օրերում մարդիկ կարծում էին, որ Երկիրը հարթ է և գտնվում է 3 կետերի վրա, իսկ այսօր մենք գիտենք Մեծ պայթյունի, սև անցքերի և տիեզերքի անսահմանության մասին:  Սակայն մեր գիտելիքները ևս չնչին են թվում` օրեցօր նոր բացահայտումներով ներկայացող գիտական աշխարհի տեղեկությունների համեմատ:

Տիեզերքը լի է դեռևս անհայտ ու չմեկնաբանված երևույթներով, որոնք գիտնականները շարունակում են ուսումնասիրել և բացահայտել ամեն օր: Այս մասին գրում է AdMe.ru-ն` մի շարք աներևակայելի ու ապշեցուցիչ փաստեր ներկայացնելով տիեզերքի մասին:

1.     Նյութի 99 տոկոսը դատարկությունն է կազմում: Եթե այդ դատարկ տարածությունը վերացնենք մեր ատոմներից, ապա մարդկությունը (7 մլրդ) կարող է տեղավորվել շաքարի մեկ խորանարդիկում:

2.     Վեներայի վրա մեկ տարին հավասար է Երկրի վրա 224 օրվան, սակայն մեկ օրը Վեներայում հավասար է Երկրի 243 օրվան, այսինքն` օրը Վեներայում ավելի երկար է, քան տարին:
3.     Արեգակը կազմում է Արեգակնային համակարգի  զանգվածի 99.8 տոկոսը: Արևն այնքան մեծ է, որ նրանում կտեղավորվեր Երկրի պես 1.3 մլն մոլորակ:
4.     Տիեզերքում ավելի շատ աստղեր կան, քան ավազահատիկ Երկրի վրա:
5.     Տիեզերքը բուրում է արքայամորու, ռոմի, բեկոնի, նուշի և վառոդի բույրերով:
6.     Նեյտրոնային աստղերն այնքան խիտ են, որ նյութի մեկ թեյի գդալը, որից նրանք կազմված են, ավելի ծանր է, քան Էվերեստը:
7.     Այն, ինչ տեսնում է մարդու աչքը, կազմում է տիեզերքի 5 տոկոսը միայն, իսկ մնացյալ 95 տոկոսը կազմում է մթությունն ու մութ էներգիան, որի մասին մենք դեռևս քիչ բան գիտենք:

Առաջ.305
Մակբայները տեղադրել նախադասությունների մեջ:
Իր 216_րդ ցատկը կատարելիս ամերիկացի 87_ամյաթոշակառու Սմիթը հայտարարեց,որ պարաշյուտով թռչելը երբեք ուշ չէ:
Անգլիայում արդեն արտադրվում է էլեկտրոնային սարք,որը լեռներում կորած,ձյան մեջ թաղված ու վտանգված մարդկանց գտնելու հնարավորություն է տալիս:
Ձեռքի գնդակը շատ նման է ֆուտբոլին:Առաջ հենց ֆուտբոլի դաշտում էլ ձեռքի գնդակ էին խղում:
Վերջերս հրուշակեղենի մի խոշոր ֆիրմա երեխաների համար ֆուտբոլի արքա Պելեի “արձանն” էր պատրաստել քաղցրվենիքով ու շոկոլադով:”Արձանի” չափերը լիովին համապատասխանում էինհռչակավոր ֆուտբոլիստի չափերին:Բայց երեխաները չէին ըմբռնել նվերի իմաստն ու տեղնուտեղը կերել էին:


Առաջ.306
Մակբայները տեղադրել

Վերջ ի վերջո գտանք այս ջրհորը,ջուրն էլ շատ սառն է ու համով,արի դու էլ խմիր:
Անապատում ջուրը միշտ էլ ոսկով են գնահատում:
Երեք հազար տարի ապրեց այն ծառը,որի տակ փիլիսոփա Պլատոնը հաճախ զրուցում էր իր սաների հետ:
Պատառաքաղը համարյա հենց նոր՝ ընդամենը 4դար առաջ է հայտնագործվել:
Առաջին անգամ Ֆրանսիայի թագավոր Հենրի Երրորդն է օգտագործել,որովհետև ձեռքով ուտելիս ճերմակ օձիքը կեղտոտում էր:
Հարավային Ամերիկայի բնակիչները վաղուց են սկսել կարտոֆիլբմշակել՝14 հազար տարի առաջ:
Շուտով առանց բանվորների գործարաններ են լինելու:Այսօր արդեն Ճապոնիայի Նագոյա քաղաքում կա այդպիսին:Նրա 18 ռոբոտներն աշխատում են գիշեր ու զօր և առանց հանգստյան օրերի:
Քաղաքային աղբի մեջ միշտ են լինում ջարդված ապակի ու հին շշեր:Գերմանացի ինժեներները դրանք օգտագործելու ձևն վաղուց գտել են.արդեն դրանցից ջրատար խողովակներ են պատրաստում:


Առաջ.309
Մակբայներ
Հուշերով տարված ՝լրիվ մոռացել էր հոտն էլ,շներին էլ:
Բոլորվին չէր հիշում,թե որտեղ էր տեսելայդ դեմքը:
Ունեցածը_չունեցածը ամբողջովին կտակեց փոքր թոռանը:
Ամենևին մոտ չթողեց որևէ մեկին:
Աչքերից երևում էր,որ պատմածներիս ամենևին չի հավատում:
Բոլորովին ցավ չէր զգում:
Հումորի զգացումդ լրիվ կորցրել ես:
Ծերությունից լրիվ մանկացել էր:

DIALOGUE :

Greg : Alors voici ta chambre.

Nao : Elle est grande !

Greg : Oui, elle est grande. Mais le lit est petit.

Nao : Un bureau !

Greg : Oui, un bureau et des tiroirs pour tes cahiers.

Nao : Il y a une armoire ?

Greg : Oui, il y a une grande armoire.

Nao : Il y a aussi une table basse.

Greg : Et un fauteuil.

Nao : Super !

Greg : Il y a un réveil sur la table de chevet. Et il y a aussi des étagères à côté de la fenêtre.

Nao : C’est fantastique ! Merci beaucoup.

Greg : Et bien, tant mieux !


Գրեգ. Ահա ձեր սենյակը:

Նաո. Այն մեծ է:

Գրեգ. Այո,այն մեծ է: Բայց մահճակալը փոքր է:

Նաո. Գրասենյակ:

Գրեգ. Այո, սեղան և գզրոց նոթբուքերի համար:

Նաո. Կա՞ զգեստապահարան:

Գրեգ. Այո, կա մեծ զգեստապահարան:

Նաո. Կա նաև սուրճի սեղան:

Գրեգ. Եվ բազկաթոռ:

Նաո. Հիանալի:

Գրեգ. Անկողնային սեղանի վրա կա զարթուցիչ: Եվ պատուհանի կողքին կան նաև դարակներ:

Նաո. Դա ֆանտաստիկ է: Շատ շնորհակալ եմ:

Գրեգ. Դե, շատ ավելի լավ:

1. Թվարկել I-IV դարերի հայոց պատմության կարևորագույն իրադարձությունները: Վերջիններիս ընտրությունը հիմնավորել;
2. Սահմանել «Քրիստոնեություն» հասկացությունը և նրան առնչվող 10 հասկացություն;
3. Վերլուծել անհատի դերը պատմության մեջ որևէ պետական կամ մշակութային գործչի օրինակով;
4. Ուսումնա-հետազոտական աշխատանքների թեմաները` «Կրոնը Հին աշխարհում», «Քրիստոնեության ակունքները և առաքյալները», «Հին Հռոմի ճարտարապետությունը և շինարարական տեխնոլոգիաները», «Վերգիլիոսը և նրա «Էնեական» պոեմը», «Քվինտոս Հորացիոս Փլակոս. հռոմեական գրականության գագաթներից մեկը», «Ճարտասանական արվեստն անտիկ աշխարհում», «Պլինիոս Ավագ. հանրագիտակ գիտնականը», «Պարթև Արշակունիները հայոց գահին», «III դարի հայ – պարսկական պատերազմները», «Տրդատ և Գրիգոր. առասպել և իրականություն»:

1. Հայոց պատմություն կամ հայ ժողովրդի պատմություն, հայ էթնոսի պատմություն, որը ժամանակագրական առումով բաժանվում է մի քանի դարաշրջանների։ Այդ բաժանումն անվանում են պարբերացում։ Ներկայումս Հայոց պատմության պարբերացումը կատարվում է հետևյալ սկզբունքով.
• Հնագույն շրջան — անհիշելի ժամանակներից մինչև Վանի թագավորության անկումը
• Հին շրջան — Երվանդունիների թագավորության կազմավորումից մինչև քրիստոնեության հռչակումը պետական կրոն
• Միջնադար — քրիստոնեությունը պետական կրոն հռչակելուց մինչև հայ ազգային-ազատագրական շարժման վերելքը (վաղ, զարգացած և ուշ միջնադար):

Հայաստան — I — IV դարում

Պետության բաժանումը Հռոմի և Պարսկաստանի միջև
Արտաշեսյանների թագավորության ավարտը համընկավ Հայաստանի մուտքի հետ նոր թվարկություն: Նոր թվարկություն մտավ նաև Արտաշեսյանների ստեղծած Հայկական պետականությունը, որին հաջորդ երկու հազարամյակում դժվարին փորձություններ էին սպասում:
Մ.թ. առաջին 4 -րդ դարերում Հայաստանի պատմությունը ինքնուրունության կորստի և Հայկական թագավորության բաժանումն է երկու հզոր պետությունների, Հռոմի և Պարթևական պետությանը փոխարինած պարսիկների պետության միջև: Դրան նպաստում էր նաև ներքին պառակտումը հենց Հայաստանի ներսում, որտեղ կողմերից մեկը հարում էր ժամանակակից հելլենիստական, իսկ մյուսը ավելի ավանդական իրանիզմին: Այսպիսով, Հայաստանի առջև երկու ուղի կար, կամ կորցնել մշակութային ինքնությունը և լուծվել Հռոմի հետ, կամ էլ բացահայտորեն մտնել Արևելյան աշխարհի կազմի մեջ և կիսել նրա պատմական ճակատագիրը:
Մինչև առաջին հարյուրամյակի սկիզբը Հայաստանի բոլոր թագավորները Հռոմի կողմից թագադրված էին և ենթակա էին Հռոմին: Առաջին հարյուրամյակի երկրորդ կեսին պատկերը փոխվեց: Գահ բարձրացավ Արշակունիների առաջին թագավոր Տրդատը, որը հարում էր Պարթևական թագավորությանը: Իպատասխան դրան, Ներոնը Հայաստան ուղարկեց իր լեգեոնները: Մի քանի տարվա պատերազմները Հռոմին հաղթանակ չբերեցին և նա ստիպված էր ընդունել հայերի հնազանդության սիմվոլիկ արտահայտությունը: Տրդատը համաձայնեց անձամբ ժամանել Հռոմ, որպեսզի Ներոնի ձեռքից ստանա արքայական թագը: Դա հին հայկական դիվանագիտության հաղթանակի վառ օրինակ էր:
Ներոնը մեծ տոնակատարություններ է կազմակերպում հայոց արքայի համար, վերջում էլ թագադրում է նրան, սակայն ոչ մի պարտավորագիր Հայոց արքան իրվրա չի վերցնում: Հակառակը իր հետ բերում է նկարիչների արվեստագետների մի ստվար խումբ և հետ է գանձում հռոմեացիների կողմից ավերված քաղաքների վերականգնման արժեքը:
Պատերազմը Հռոմի և Պարթևական Թագավորության միջև շարունակվեց ամբողջ երկրորդ հարուրամյակի ընթացքում: Հայաստանը հրաժարվում է Տիգրան Մեծի գրաված այլազգի տարածքներից և կենտրոնանում է միայն հայկական շրջանների մեջ:
Այդ ժամանակաշրջանում Հայաստանի մայրաքաղաքը Արտաշատից տեղափոխվեց Նոր Քաղաք, որն էլ հետագայում վերանվանվեց Վաղարշապատ: Այդ քաղաքի ողջ պատմությունն սերտորեն կապված է հայկական եկեղեցու հետ:
301 թ — ին Հայաստանն ընդունեց քրիստոնեությունը և այն համարվեց Հայաստանի պետական կրոնը: Կաթողիկոսի նստավայրը տեղափոխվեց Վաղարշապատ և հաստատվեց Էջմիածին տաճարում: Այդտաճարի անունով էլ հետագայում Վաղարշապատը վերանվանվեց Էջմիածին:

Սկսած առաջին հռոմեա — պարսկական պատերազմից և հետագա հարյուրամյակի ընթացքում Հին Հայաստանը միշտ Հռոմի դաշնակիցն է եղել: Սակայն այդ կապն էլ դարձավ Հայաստանի համար կործանիչ, երբ Հռոմը և Պարսկաստանը խաղաղության դաշինք կնքեցին և որոշեցին, որ պետք չէ պահպանել Հայաստանի անկախությունը: Նրանք բաժանեցին հայկական հողերն իրար մեջ և 428 թվականին հին Հայաստանի պետությունը դադարեց գոյություն ունենալուց:

.Սահմանել «Քրիստոնեություն» հասկացությունը և նրան առնչվող 10 հասկացություն:
Քրիստոնեություն
Քրիստոնեությունը համաշխարհային խոշորագույն կրոններից մեկն է: Այն
ունի մոտ 2,1 մլրդ հավատացյալ աշխարհի գրեթե բոլոր երկրներում:
Քրիստոնեություն (հուներենից՝ Χριστός — «օծյալ») — մոնոթեիստական կրոն, հուդայականության և իսլամի հետ մտնում է աբրահամական կրոնների խմբի մեջ, իսլամի և բուդդայականության հետ մեկտեղ մտնում է երեք համաշխարհային կրոնների թվի մեջ:
Քրիստոնեություն բառն առաջին անգամ օգտագործվել է Իգնատիոս Անտիոքացու կողմից (մահ. 113/117) Մագնեզիայի, Հռոմի և Ֆիլադելֆիայի եկեղեցիներին հղած նամակներում: Քրիստոնեության գլխավոր հատկանիշներն են՝ միաստվածությունը՝ օրինակարգված Աստվածության միության (միակության) մեջ դրսևորվող դեմքերի՝ Երրորդության (Հայր Աստված, Որդի Աստված, Սուրբ Հոգի Աստված) վերաբերյալ վարդապետությամբ:

Հասկացություն Աստծո՝ ոչ միայն որպես բացարձակ Հոգու, բացարձակ Բանականության և Ամենազորության, այլև բացարձակ Բարու ` Սիրո մասին:
Վարդապետություն մարդկային անձի՝ իբր¨ Աստծո պատկերով և նմանությամբ արարված անմահ հոգևոր գոյության, բոլոր մարդկանց՝ Աստծո առջև հավասար լինելու, ազատ կամքի և աստվածային շնորհի միջոցով Աստծուն միանալու, աստվածային կատարելությանը հասնելու և հավիտենական երանությունը վայելելու վերաբերյալ:
Վարդապետություն նյութի նկատմամբ հոգու լիակատար գերիշխանության մասին: Աստված է նյութական աշխարհի Արարիչը, մարդուն վերապահված է տերը լինել նյութ. արարչության:

Քրիստոնեության կարևորագույն հրամանակարգն (դոգմա) է՝ մեղքից, մահից և անեծքից մարդուն ազատելու նպատակով իրապես մարմնացած և մարդացած Աստվածամարդու, Նախահավիտենական Աստծո Որդու՝ Հիսուս Քրիստոսի մասին վարդապետությունը:
Ժամանակի ընթացքում, պատմական հանգամանքների և աստվածաբանական մտքի զարգացման թելադրանքով, քրիստոնեական եկեղեցին ճյուղավորվել, երկփեղկվել է արևելաքրիստոնեական և արևմտաքրիստոնեական ուղղությունների (որոնցից են Ուղղափառությունը, Կաթոլիկությունը), իսկ XVI դ., Ռեֆորմացիայի արդյունքում ձևավորվել է քրիստոնեությանյան երրորդ մեծ ուղղությունը՝ բողոքականությունը:

Քրիստոնեության սրբազան գիրքը Աստվածաշունչն է (իր երկու անխախտելի մասերով՝ Հին կտակարան և Նոր կտակարան), քրիստոնյաների պատկերամամբ՝ Աստծո խոսքը՝ ուղղված իր իսկ արարած աշխարհին: Հայտնությամբ տրված քրիստոնեական դավանանքի հիմնական դրույթները համառոտ և ամփոփ բանաձևվված են Հավատո հանգանակներում:

Ըստ քրիստոնեական ուսմունքի՝ Աստված իր Միածին Որդուն՝ Հիսուս Քրիստոսին, մարդու կերպարանքով ուղարկեց աշխարհ՝ ճշմարտությունը հայտնելու մարդկությանը և նրան ազատագրելու մեղքից: Հիսուս Քրիստոսը դրա համար չարչարվեց, խաչվեց, մեռավ խաչի վրա, հոգով իջավ դժոխք և ազատեց հոգիներին, երրորդ օրը հարություն առավ, 40 օր հարություն առած մարմնով երևաց աշակերտներին, նրանց նախապատրաստեց ապագա առաքելության համար, համբարձվեց երկինք: Քրիստոսի երկրորդ գալուստով բոլոր մեռելները հարություն կառնեն, և արդարների համար երկրի վրա կստեղծվի հավիտենական կյանք:
Քրիստոնեությունն առաջացել է մ. թ. I դարի սկզբին՝ Իսրայելի հրեականության և Հռոմեական կայսրության մեջ տարածված բազմաստվածության հետ մրցակցության պայմաններում. II դարի կեսերին այն դարձել է համաշխարհային կրոն: Քրիստոնեության վերջնական հաղթանակի համար էական դեր են խաղացել միաստվածությունը, ավելի ամբողջական ու հստակ արտահայտված բարոյամարդասիրական բովանդակությունը, անդրշիրիմյան կյանքի հեռանկարը, Աստծու առջև բոլորին (նաև ստրուկին) հավասար հայտարարելը, ծիսակարգերի պարզությունն ու մատչելիությունը և այլն:
«Քրիստոնեություն» եզրույթն առաջին անգամ օգտագործել է Իգնատիոս Անտիոքացին (I–II դարեր)՝ Մագնեզիայի, Հռոմի և Ֆիլադելֆիայի եկեղեցիներին հղած նամակներում:

Քրիստոնեական դավանաբանությունը սահմանվել է IV–V դարերում՝ եկեղեցու հայրերի երկերում՝ Աստվածաշնչի և տիեզերական ժողովների որոշումների հիման վրա: Քրիստոնեության մեջ առանցքային նշանակություն է ունեցել Նիկիայի տիեզերական ժողովը (325 թ.), որն ընդունել է ուղղափառ դավանանքի հիմնական դրույթները՝ Հավատո հանգանակը:
Քրիստոնեական աստվածաբանության համաձայն՝ Հայր Աստվածը, Որդի Աստվածը և Սուրբ Հոգի Աստվածը միասնական՝ մեկ Աստվածության 3 անձեր են՝ Սուրբ Երրորդություն: Նիկիայի տիեզերական ժողովն ամրագրեց Սուրբ Երրորդության Անձերի համագոյությունը, այսինքն՝ նույն բնությանը պատկանելը:
Արարչագործության գլխավոր նպատակը մարդն է, որն արարչության կենտրոնն է և ստեղծվել է Աստծու պատկերով և նմանությամբ: Ադամական մեղքի պատճառով խզվել է մարդու հետ Աստծու ճշմարիտ հարաբերությունը: Մարդը զրկվել է Աստծու հետ լինելու կատարյալ երանությունից և արտաքսվել դրախտից: Պատվիրանազանցությունը հանգեցրել է մարդու երկակի մահվան՝ հոգևոր և մարմնավոր:
Բայց Տիրոջից հեռացած մարդկությանն Աստված չզրկեց իր արարչական խնամքից և փրկեց Որդու՝ Հիսուս Քրիստոսի փրկագործությամբ: Քրիստոսը նոր Ադամն է, որ աշխարհ եկավ և նորոգեց մեղքով ապականված ու մահվան դատապարտված մարդկությանը:

Քրիստոնեական դավանաբանության եզրափակիչ մասը Հիսուս Քրիստոսի երկրորդ գալստյան, մեռելների համընդհանուր հարության, ահեղ դատաստանի և երկնային արքայության մասին է. մեղավորները դատապարտվելու են դժոխքի տանջանքների, իսկ արդարները հարություն են առնելու՝ հավիտենական երանությունը վայելելու համար:
Քրիստոնեական եկեղեցին Հռոմեական կայսրության բաժանումից (395 թ.) հետո տրոհվել է հռոմեական-արևմտյան և հունական-արևելյան մասերի, որոնց միջև Քաղկեդոնի ժողովից (451 թ.) հետո խորացել են հակասություններն ու մրցակցությունը: Հակաքաղկեդոնական ավանդապաշտ եկեղեցիները, հավատարիմ մնալով առաջին 3 տիեզերական ժողովների դավանաբանական սահմանումներին և աստվածաբանությանը, կազմել են Ընդհանրական եկեղեցու Արևելյան ուղղափառ ընտանիքը: 1054 թ-ին Սուրբ Հոգու բխման մասին վարդապետության մեջ Հռոմի կողմից ավելացված «և Որդու» (այսինքն՝ Սուրբ Հոգին բխում է Հորից և Որդուց) հավելվածի պատճառով այդ եկեղեցիները բաժանվել են: Բաժանումից հետո հռոմեական եկեղեցին՝ Վատիկան կենտրոնով, կոչվել է Կաթոլիկական, իսկ հունա-բյուզանդական եկեղեցին՝ Ուղղափառ (երկաբնակ): IX–X դարերից սկսած՝ կազմավորվել են ինքնուրույն երկաբնակ եկեղեցիներ, որոնք միավորվում են Ուղղափառ (Արևելյան երկաբնակ) եկեղեցիներ անվան տակ: Դրանցից են Կոստանդնուպոլսի, Ալեքսանդրիայի, Դամասկոսի, Երուսաղեմի աթոռները, Մոսկվայի (Ռուս ուղղափառ եկեղեցի), Սերբիայի, Բուլղարիայի, Ռումինիայի պատրիարքությունները, Հունաստանի, Վրաստանի, Լեհաստանի, Աֆրիկայի, ԱՄՆ-ի և այլ ուղղափառ եկեղեցիներ:

Արևելյան ուղղափառ եկեղեցի են Հայ առաքելական և քույր` Եգիպտական ղպտի, Ասորական, Հնդիկ մալաբար և Եթովպական կամ Հաբեշական եկեղեցիները:

XVI դարում Կաթոլիկ եկեղեցում սկիզբ է առել հակակաթոլիկական շարժում, որը հայտնի է որպես բողոքական ռեֆորմացիա: Կաթոլիկ եկեղեցուց առանձնացել են լյութերականները, կալվինականները, անգլիկանները, անաբապտիստները և ուրիշներ:
1996 թ-ի տվյալներով՝ աշխարհի 2 մլրդ քրիստոնյաներից 981 մլն-ը կաթոլիկներ են, 600 մլն-ը՝ բողոքական, 182 մլն-ը՝ ուղղափառ:

Հայ առաքելական եկեղեցին աշխարհի հնագույն եկեղեցիներից է. սկզբնավորվել է սբ Թադեոս և սբ Բարդուղիմեոս առաքյալների քարոզչությամբ: 301 թ-ին, Հայոց Տրդատ Գ Մեծ արքայի օրոք, Սբ Գրիգոր Լուսավորչի ջանքերով Հայաստանում քրիստոնեությունը հռչակվել է պետական կրոն (առաջինը` աշխարհում):

Քրիստոնեությունը նպաստել է հայ հոգևոր մշակույթի վերելքին, մայրենի լեզվի և գրականության պահպանմանն ու ծաղկմանը, ազգային ինքնագիտակցության զարթոնքին: Հայ եկեղեցին տևական ժամանակ համախմբել է պետականությունը կորցրած հայ ժողովրդին:

«Մեղուն ու հավը»
Հավը Մեղվի վրա ծիծաղելով ասաց մեկ անգամ.
— Ինչ անշնորհք ճանճ ես դու, ամբողջ օրը ծաղկից ծաղիկ ես թռչկոտում և ոչ մի բանի
պետք չես գալիս:
— Իսկ դու, հավիկ — մարիկ, ի՞նչ ես շինում,- հարցրեց մեղուն:

.1.Տեքստից դուրս գրիր հեղինակի խոսքը։

— Մի՞թե չգիտես, թե ինչ եմ շինում, ես քեզ նման պարապ — սարապ չեմ տզտզում: Ես օրը
մեկ ձու եմ ածում, մեկ ձու, գիտե՞ս մեկ ձուն քանիս է:
— Գիտեմ, գիտեմ, հասկացա: Բայց ես մինչև հիմա կարծել եմ, թե դու օրը հարյուր ձու ես
ածում:
— Ինչպե՞ս կարելի է օրը հարյուր ձու ածել, անխելք մեղու:
— Ապա եթե քո ածածդ ընդամենը մի ձու է, էլ ինչո՞ւ ես հարյուր անգամ կչկչում, թե հա˜յ,
հարա˜յ, լսեցեք, որ ձու եմ ածել: Իմ կարծիքով ՝ այսքան կչկչալուն մի ձուն շատ քիչ է:
Այնպես չէ, իմաստուն հավիկ — մարիկ:
— Բայց դու ի˜նչ ես շինում, դու, որ իմ մի ձուն քիչ ես համարում:
— Ես ինչ որ շինում եմ, քեզ պես կչկչալով չեմ հայտնում ուրիշներին: Ես գլուխս քաշ գցած,
մեղր եմ շինում: Գիտե՞ս ինչ է մեղրը: Դա հավի կերակուր չէ, քո խելքի բանը չէ, հավիկ —
մարիկ:
1902

1.Տեքստից դուրս գրիր հեղինակի խոսքը։

Հավը Մեղվի վրա ծիծաղելով ասաց մեկ անգամ.

2.Պաշտպանիր մեղվին։ Մեղուն աշխատասեր և ժրաջան կենդանի է իսկ հավը ուզում էր նրան ստորացնել:

3.Պաշտպանիր հավին:Այս տեքստի մեջ հավին չեմ կարող պաշտպանել

4.Ո՞րն է առակի գլխավոր ասելիքը։

Առակի ասելիքն այն է որ պետք է ամեն մեկը իր գործն անի ոչ թե գլուխ գովի

5.Գիտե՞ս ինչ է մեղրը: Դա հավի կերակուր չէ, քո խելքի բանը չէ, հավիկ — մարիկ: Նախադասությունը ինչպե՞ս ես հասկանում։

Որ մեղուն հավին համարում է անխելք ես այդպես եմ հասկանում այդ նախադասություն:

6.Գտիր առակին վերաբերող առած-ասացվածքներ։

Աղվեսի բերանը խաղողին չի հասնում, ասում է՝ խակ է։
Ամեն փայտ շերեփ չի դառնա, ամեն սար՝ Մասիս։

1.Ո՞ր բույսեր են կոչվում ծաղկավոր: Ի՞նչ օրինակներ գիտեք:

Ծաղկավոր բույսեր (ծածկասերմեր) բույսերի ամենակատարելագործված և գերիշխող տիպը:Ծաղիկներով բույսերը կոչվում են ծաղկավոր կամ ծածկասերմ:Մասրենի,երեքնուկ,բամբակենի,մեխակ….
2. Ի՞նչ են օրգանները: Բույսերի ի՞նչ օրգաններ կարող եք թվարկել:

Օրգանը մարմնի մաս է,որն ունի որոշակի կառուցվածք,ձև և տեղ օրգանիզմում:Արմատ,ընձյուղ:

3. Ի՞նչ է արմատը, ի՞նչ գործառույթ է կատարում բույսի օրգանիզմում:

Արմատը օրգան է:Արմատներով բույսն ամրանում է:Արմատային համակարգը ոչ միայն բույսն ամրացնում է հողին,այլև հողից կլանում է ջուր և նրա մեջ լուծված հանքային աղեր:

4. Ինչո՞վ են միմյանցից տարբերվում բույսերի արմատները:

Լինում են գլխավոր, հավելյալ և կողքային արմատներից:

5. Ինչպիսի՞ արմատային համակարգեր կան բույսերում: Ինչո՞վ են
դրանք միմյանցից տարբերվում: Արմատային համակարգը լինում է առանցքային՝լավ ռզարգացած գլխավոր արմատով,և փնջաձև՝ցորեն,սոխ,սխտոր…

6. Փորձե՛ք որոշել, թե ինչպիսի՞ արմատային համակարգ ունեն ձեր շրջապատի ծանոթ բույսերը:

Կողքային

1.Ի՞նչ է հյուսվածքը։

Միևնույն ծագում ունեցող, կառուցվածքով և գործառույթներով նման և միջբջջային նյութթով միացած բջջիջների խումբը կոչվում է հյուսվածք:

2. Ի՞նչ հյուսվածքներ ունեն բույսերը։

Բարձրակարգ բույսերում տարբերվում են գոյացնող, հիմնական, ծածկող, փոխադրող, և մեխանիկական հյուսվածքները:

3. Բույսի ո՞ր մասերում է տեղադրված գոյացնող հյուսվածքը։
Արմատի ծայրին և ընձյուղի գագաթին։

4. Ո՞ր հյուսվածքն է կատարում բույսի եւ նրա օրգանների հենարանի դեր։
Մեխանիկական

5. Կենդանական ի՞նչ հյուսվածքներ գիտեք։
Էպիթելային, շարակցական, մկանային, նյարդային։

6. Ի՞նչ պաշտպանական դեր է կատարում շարակցական հյուսվածքը:
Շարակցական հյուսվածքը կատարում է հենարանային և պաշտպանական դեր։ Այն կարող է լինել պինդ, փուխր կամ հեղուկ։ Օրինակ՝ արյունը հեղուկ շարակցական հյուսվածք է ։ 

«Ծառերի գանգատը» 
Մեր տված փայտից կրակ են անում, տուն տաքացնում, թոնիրը վառում, կերակուր եփում, փափուկ հաց թխում, ուտում կշտանում, բայց մեզ չեն հիշում, մեզ չեն պահպանում, այլ անգութ կերպով մեզ կոտորում են, մեզ փչացնում, ոչնչացնում:

Մեր գերաններից շինում են տներ, գոմեր, մարագներ, ժամեր ու վանքեր, մեր տախտակներից ՝ հատակ, առաստաղ, աթոռ, պահարան, սեղան, նստարան, դուռ ու պատուհան և այլ շատ տեսակ կահ և կարասիք. բայց մեզ չեն հիշում, մեզ չեն պահպանում, այլ անգութ կերպով մեզ կոտորում են, մեզ փչացնում, ոչնչացնում: Կամուրջ են շինում ՝գետերով անցնում. սայլեր են շինում ՝ ամեն ինչ կրում. գութան են շինում հողերը հերկում. լուծ, սամի շինում եզ, գոմեշ լծում, օրորոց շինում ՝ մանկիկ օրորում. քանոն են շինում՝ տետրակներ տողում, նավեր են շինում ՝ ծովի մեջ լողում… բայց մեզ չեն հիշում, մեզ չեն պահպանում, այլ անգութ կերպով մեզ կոտորում են, մեզ փչացնում, ոչնչացնում: Ո՞վ չի տանձ կերել կամ կարմիր խնձոր, նուռ ու սերկևիլ, կեռաս ու սալոր, դեղձ կարմրաթշիկ, ծիրան անուշիկ: Ապա խաղո՞ղը. և քանի՞ տեսակ կանաչ ու կարմիր, թուխ-թուխ ու սպիտակ. և այդ ամենը մարդիկ են ուտում… Բայց մեզ չեն հիշում, մեզ չեն պահպանում, այլ անգութ կերպով մեզ կոտորում են, մեզ փչացնում, ոչնչացնում: Խելոք մանուկներ, դուք որ մեծանաք, մեծ մարդիկ դառնաք, մեզ խնայեցեք, մեզ պահպանեցեք և ձեր հանդերում, ձեր այգիներում ծառեր տնկեցեք…

Առաջադրանքներ․

Բառարանի օգնությամբ գտիր կարմիրով նշված բառերի բացատրությունները և սովորիր։
Անգութ_անխիղճ,անհոգի,անողորմ
Գերան_ճյուղերը մաքրած մեծ ծառաբուն,հեծան,մարդակ,
Գոմ_փարախ,անասնագոմ,
Մարագ_հորդանոց,դարմանոց,խոտանոց
Սայլ_քառանիվ փայտաշեն բեռնատար փոխադրամիջոց,կառք
Լուծ_ամուր փայտից սարքած ձող,որ դնում են լծվող զույգ եզների պարանոցին
Սամի_առեղ,քեղի,

Գրի՛ր, թե ըստ տեքստի՝ ո՞ր ոլորտներում են օգտագործում փայտը։
Կրակ են անում, տուն տաքացնում, թոնիրը վառում, կերակուր եփում, փափուկ հաց թխում, ուտում կշտանում, :

Ըստ քեզ՝ ինչո՞վ կարելի է փոխարինել փայտը։
Արևային էներգիայով, գազով և այլն…

Արդյո՞ք ծառերի գանգատը տեղին է։ Ինչո՞ւ։
Այո որովհետև ծառերի գանգատը սովորեցնում է ,որ չպետք է աղտոտել և վնասել բնությունը:

«Եթե ամեն մեկս մի ծառ տնկենք» վերնագրով փոքրիկ պատում գրել, ընդգրկել նաև ընտանիքիդ անդամներին՝ գրե նրանց մտքերը։
Եթե ամեն մեկս մի ծատ տնկենք ապա աշխարհում կշատանա 7մլրդ ծառ և աշխարհը կդառնա ավելի մաքուր և գեղեցիկ:
Ծառերը Երկիր մոլորակին տալիսեն թթվածին և թարմություն:Բայց մարդկան 90 տոկոսն է ծառեր տնկում և սիրում, խնամում:
Դրա համար պետք է սիրել բնությունն ու Երկիր մոլորակը:

Վարժ.1124
ա)3,56-2,14=1,42
բ)81,22-53,12=28,1
գ)111,782-65,327=46,455
դ)17,1-8,256=8,844
ե)0,625-0,1=0,525
զ)7,35_6,35=1

Վարժ.1126
ա)3-0,1=2,9
բ)25-10,38=14,62
գ)100-96,24=3,76
դ)1,037-1=0,037
ե)8,002-8=0,002
զ)11,397-9=2,397

Վարժ.1128
ա)0,375+4,02=4,395
բ)(-11,03)-5,77=(-16,8)
գ)(-6,24)+(-9,273)=(-15,513)
դ)4,88-10,506=(-5,626)
ե)(-26,011)+18,91=(-7,101)
զ)(-0,387)-(-5,62)=(-0,387)+5,62=5,233

Խնդիր 1131
Երկար-10,01դմ
Լայն.-6,37դմ
Մեծ կողմը 10,01-3,2
Փոքր կողմ 6,37-5,5
P=?դմ
Լուծում
1)10,01-3,2=6,81(դմ)
2)6,37-5,5=0,87(դմ)
P=(6,81+0,87)×2=15,36դմ
Պատ.՝15,36դմ

Վարժ.1134
ա)(0,241-0,15)×100+(3,72-14,25)×10=(-96,2)
1)0,241-0,15=0,091
2)3,72-14,25=(-10,53)
3)0,091×100=9,1
4)(-10,53)×10=(-105,3)
5)9,1+(-105,3)=(-96,2)

բ)(-56,37-43,21)÷10-(2,36-2,01)÷100=(-9,9615)
1)(-56,37-43,21)=(-99,58)
2)2,36-2,01=0,35
3)(-99,58)÷10=(-9,958)
4)0,35÷100=0,0035
5)(-9,958)-0,0035=(-9,9615)

1.Ուսումնա-հետազոտական աշխատանքների թեմաները` «Հելլենականություն», «Ալեքսանդր Մակեդոնացու կերպարը կինոյում», «Ալեքսանդր Մակեդոնացին և Հայաստանը», «Գավգամելայի ճակատամարտը», «Ալեքսանդրի վեպը», «Ալեքսանդր Մակեդոնացու կյանքը և գործը», «Արտաշես Ա. Հանճարեղ արքա», «Հայկական աշխարհակալություն», «Տիգրան Մեծ. կայսրապաշտությունից հայրենապաշտություն», «Տիգրան Մեծի կերպարն արվեստում», «Տիգրանակերտ մայրաքաղաքը»:

Հելլենիստական աշխարհը

Ալեքսանդր Մակեդոնացին մահացավ Ք.ա. 323 թ. 33 տարեկան հասակում: Իշխանության համար դաժան պատերազմներ սկսվեցին: Միմյանց դեմ պայքարում էին արքայի զորավարները, որոնցից յուրաքանչյուրը ձգտում էր զբաղեցնել թափուր գահը: Ի վերջո Ալեքսանդրի տերությունը տրոհվեց: Առաջացան հելլենիստական նոր պետություններ՝ Սելևկյան տերությունը, Եգիպտոսը, Մակեդոնիան, Պերգամոնը և այլն:

Հելլենիստական ԵգիպտոսըԱյս պետությունը հիմնել է Ալեքսանդրի զորավարներից Պտղոմեոսը Ք.ա. 305 թվականին: Տարածքն ընդգրկում էր Նեղոսի հովիտը և Էգեյան ծովի արևելյան ափի որոշ հատվածներ: Բանակը և կառավարման բոլոր լծակները կենտրոնացած էին մակեդոնացիների և հույների ձեռքին:  Համայնական գյուղացիներն իրավազուրկ էին՝ կիսաստրուկի մակարդակի: Նրանք պարտավոր էին պետությանը առաջին հերթին մատակարարել հացահատիկ: Գյուղացիներից քիչ էին տարբերվում արհեստավորները:Դրան հակառակ՝ արքունիքն ապրում էր շվայտ կյանքով: Արքան իր մտերիմներին, պաշտոնյաներին ու զինվորականներին նվիրում էր կալվածքներ և ստրուկներ՝ դարձնելով պետական իշխանության հենարան:Մայրաքաղաքը Ալեքսանդրիան էր, որը հիմնել էր Ալեքսանդր Մակեդոնացին Ք.ա. 332 թ.: Ալեքսանդրիան ուներ 100 հազարից ավելի բնակչություն: Մեծամասնությունը մակեդոնացիներ և հույներ էին: Եգիպտացիները, որ Ալեքսանդրին դիմավորել էին իբրև ազատարարի, այժմ մերժված էին: Նրանց ու նվաճողների միջև հակասությունն ու պայքարը երբեք չդադարեց: Դա աստիճանաբար թուլացրեց հելլենական Եգիպտոսը: Ք.ա. 30 թ. երկիրը գրավվեց Հռոմի կողմից և վերածվեց նրա մի նահանգի: 

Հելլենիստական մշակույթի կենտրոնները Հելլենիստական տիրակալները հելլենիստական մշակույթը ծառայեցնում էին հպատակներին միավորելու և իրենց իշխանությունն ամրապնդելու նպատակին: Նրանց հովանավորությամբ ձևավորվեցին մշակույթի կենտրոններ Ալեքսանդրիան, Պերգամոնը, Անտիոքը և այլն:Ալեքսանդրիան Ք.ա. III դարի առաջին կեսից սկսեց վերածվել համաշխարհային մշակույթի կենտրոնի: Ստեղծվեց նշանավոր Մուսեյոնը, ուր հրավիրվեցին ժամանակի ականավոր մաթեմատիկոսներ, աշխարհագրագետներ, պատմագիրներ, իմաստասերներ, բանաստեղծներ: Պետությունը հոգում էր նրանց բոլոր ծախսերը. նրանց մնում էր միայն ստեղծագործել: Ժամանակի ընթացքում ձևավորվեց Ալեքսանդրիայի գրադարանը, որտեղ պահվում էր շուրջ 500 հազար ձեռագիր գիրք:Հելլենիստական գիտության նվաճումներից էր նաև Ալեքսանդրիայի փարոսը՝ շուրջ 120 մետր բարձրությամբ մի աշտարակ: Փարոսի բրոնզե հայելիները լուսավորում էին ծովը և ապահովում անվտանգ նավարկություն:Պերգամոնը համանուն թագավորության մայրաքաղաքն էր: Այն Փոքր Ասիայի արևմուտքում էր: Ք.ա. III դարի վերջին այստեղ հիմնվեցին ակադեմիա և գրադարան՝ 350 հազար ձեռագրով: Այստեղ հորթի կաշվից ստեղծվել էր գրության հատուկ նյութ՝մագաղաթ:Անտիոքը նույնպես ամբարել էր մեծ քանակությամբ գիտական և գեղարվեստական գրականություն: Այստեղ ձևավորվել էր իմաստասիրական դպրոց, որը շարունակում էր Արիստոտելի Լիկեոնի ավանդույթները:Ժամանակակիցները հիացմունքով էին խոսում Անտիոքի ճարտարապետական տեսքի մասին: Նրբագեղությամբ այն չուներ իր հավասարը ողջ հելլենիստական աշխարհում: 

Ալեքսանդր Մակեդոնացի

Զորավար, պետական գործիչ Ալեքսանդր Մակեդոնացին ծնվել է Պելայում մ. թ. ա. 356թ.-ի հուլիսի 20 (21)-ին։ Ալեքսանդր Մակեդոնացու (Մակեդոնիայի թագավոր մ. թ. ա. 336-323թթ.) ստեղծած տերությունը տարածվում էր Միջերկրական ծովից մինչև Հնդկական օվկիանոս:Ալեքսանդրին կրթել ու դաստիարակել է հույն փիլիսոփա Արիստոտելը, իսկ ռազմական պատրաստությունն անցել է հոր՝ Մակեդոնիայի թագավոր Փիլիպոս II-ի ղեկավարությամբ: Ալեքսանդրը եղել է խելացի, խորաթափանց անձ, աչքի է ընկել համառ կամքով ու քաջությամբ: Նրա բանակը կարգապահ էր ու լավ մարզված:  Մ. թ. ա. 334թ. հունամակեդոնական զորքով անցել է Հելլեսպոնտոսը (ներկայիս Դարդանելը) և մայիսին Գրանիկոն գետի մոտ պարտության մատնել պարսիկներին: 333թ.-ի աշնանը Պարսից արքա Դարեհ III-ը փորձել է Իսոս քաղաքի մոտ դիմադրել Ալեքսանդրի զորքին, սակայն կրկին պարտվել է: 332թ. գրավելով բոլոր նավահանգիստները`   Մակեդոնացին պարսկական նավատորմին զրկել է հենակետերից և իր տիրապետությունը հաստատել ծովում: Մ.թ.ա. 332-331թթ. առանց դիմադրության գրավել է Եգիպտոսը: 331թ.-ի հոկտեմբերի 1-ին Ադիաբենեի Գավգամելա (ներկայումս`   Թել Հոմել, Իրաք) գյուղի մոտ Ալեքսանդրը ջախջախել է պարսկական բանակը (Գավգամելայի ճակատամարտ): Դարեհը կրկին փախուստի է դիմել, սակայն նրան սպանել են իր մերձավորները: Ալեքսանդրն իրեն հռչակել է Աքեմենյանների ժառանգորդ ու Ասիայի արքա: Գավգամելայի ճակատամարտին պարսկական բանակի կազմում մասնակցել են նաև Մեծ Հայքի զորքերը Երվանդ Գ-ի, Փոքր Հայքինը Միթրաուստեսի գլխավորությամբ: Վերջիններս պարսկական կողմի պարտությունից հետո հռչակվել են թագավորներ: Ալեքսանդրը Հայաստան չի արշավել, բայց Մենոն զորավարի գլխավորությամբ զորք է ուղարկել`   գրավելու Սպեր գավառի ոսկու հանքերը: Հայերը, սակայն, թույլ չեն տվել հունամակեդոնական զորքին մտնել Հայաստան և ճակատամարտում սպանել են Մենոնին: Իր իշխանությունն ամրապնդելու համար Ալեքսանդրը հիմնադրել է մոտ 70 քաղաք-գաղութ՝ դրանց մեծ մասն իր անունով կոչելով Ալեքսանդրիա: Շարունակելով ռազմերթը՝ 329թ. ներխուժել է Միջին Ասիա, 327թ.-ի գարնանը մտել Արևմտյան Հնդկաստան և 326թ. գրավել Փենջաբը: Հանդիպելով հոգնատանջ զորքի բացահայտ դիմադրությանը`   դադարեցրել է արշավանքը դեպի Գանգեսի ափերը և 324թ. վերադարձել է կայսրության մայրաքաղաք հռչակված Բաբելոն, որտեղ էլ հունիսի 13-ին մահացել է դողէրոցքից: Նրա դին մեղրի մեջ տեղափոխել են Մակեդոնիա: Ալեքսանդրի հսկայածավալ տերությունը շուտով տրոհվել է առանձին պետությունների: Մակեդոնացու նվաճումներից հետո սկզբնավորվել է հելլենիզմի դարաշրջանը: 

1.կարդալ և թարգմանել տեքստը։

Le voyage
Je m’appelle Hugo et j’ai treize ans. Aujourd’hui, avec mes parents et ma sœur nous partons en voyage. Ma sœur s’appelle Laura, elle a seize ans. Nous sommes à l’aéroport : direction Barcelone en Espagne !
J’ai déjà pris l’avion car nous sommes allés à Rome en Italie, il y a deux ans. A Barcelone, mes parents
ont réservé un appartement près de la plage. Mes parents souhaitent louer des vélos pour visiter
Barcelone. Ils veulent admirer la célèbre Sagrada Familia, se balader dans le Parc Güell et goûter la
nourriture locale. Moi, je veux aller au zoo et à l’aquarium… et manger des glaces. Ma sœur préfère
aller à la plage pour lire et bronzer. Nous séjournons pendant deux semaines à Barcelone.
J’espère qu’il y aura beaucoup de soleil. Je n’aime pas la pluie, surtout pendant les vacances.



Իմ անունը Հյուգո է, և ես տասներեք տարեկան եմ: Այսօր ծնողներիս և քրոջս հետ ուղևորվում ենք ճամփորդության: Իմ քրոջ անունը Լաուրա է, նա տասնվեց տարեկան է: Մենք օդանավակայանում ենք. ուղիղ Բարսելոնա Իսպանիա:
Ես արդեն թռչել եմ, քանի որ երկու տարի առաջ մենք գնացինք Հռոմ Իտալիա: Բարսելոնայում, իմ ծնողները լողափի հարևանությամբ բնակարան են վարձել: Ծնողներս ցանկանում են հեծանիվներ վարձել, որպեսզի այցելեն
Բարսելոնա: Նրանք ուզում են տեսնել հայտնի Sagrada Familia- ով, շրջել Parc Güell- ով և համտեսել այն տեղական սնունդ: Ես ուզում եմ գնալ կենդանաբանական այգի և ակվարիում… և պաղպաղակ ուտել: Քույրս գերադասում է
գնալ լողափ ՝ կարդալու և արևահարվելու: Երկու շաբաթ մենք մնալու ենք «Բարսելոնայում»:
Հուսով եմ, որ շատ արև կլինի: Ես անձրև չեմ սիրում, հատկապես արձակուրդների ժամանակ:


2.Պատասխանել հարցերին՝

Questions de compréhension:
1) Quel âge à la sœur d’Hugo ?
a) 6 ans
7 ans
13ans
[v] 16 ans
2) Où Hugo et sa famille partent-ils en
vacances ?
à Paris
[v] à Barcelone
en Italie
à Rome

3) Pour aller à Barcelone, Hugo et sa famille
utilisent
Le train
[v] L’avion
La voiture
Le vélo

4) Que souhaite visiter Hugo ?
L’appartement
[v] La Sagrada Familia et le Parc Güell
Le zoo et l’aquarium
La plage

5) Que souhaite manger Hugo ?
Des glaces
Des fruits
[v] De la nourriture locale
Du poisson

6) Pendant combien de temps séjournent-ils à
Barcelone ?
2 ans
2 mois
[v] 2 semaines
2 jours