Category: Ֆիզիկա 8

Կախված արտաքին պայմաններից, բոլոր նյութերը հանդիպում են պինդ, հեղուկ և գազային վիճակներում, որոնք ընդունված է անվանել ագրեգատային վիճակներ:Տարբեր ագրեգատային վիճակներում նյութերը ունեն տարբեր հատկություններ:

Պինդ վիճակում մարմինները ունեն որոշակի ձև և ծավալ:

Հեղուկները պահպանում են ծավալը և հեշտությամբ փոխում են իրենց ձևը:

Գազերը չեն պահպանում են իրենց ձևն ու ծավալը:

Նույն նյութը 3 ագրեգատային վիճակներում էլ բաղկացած է նույն մոլեկուլներից կամ ատոմներից:

Այդ վիճակների տարբերությունը պայմանավորված է նյութի մասնիկների շարժման բնույթով և փոխազդեցությամբ:

Բյուրեղային նյութի անցումը պինդ վիճակից հեղուկ կոչվում է հալում:

Վաղ ժամանակներից ի վեր ոմանք ձգտել են ստեղծել սարքեր, որոնք, առանց էներգիա ծախսելու, կարողանային անընդհատ օգտակար աշխատանք կատարել։ Այդ սարքերն անվանել են <<հավերժական շարժիչներ>>։

Ա նկարում պատկերված է հավերժական շարժիչի ամենահին նախագծերից մեկը։ Ըստ հեղինակի՝ այն հավերժ պետք է պտտվի ժամասլաքի պտտման ուղղությամբ, քանի որ աջ կողմերի գնդերի ծանրության ուժերի բազուկներն ավելի մեծ են, հետևաբար մեծ են նաև դրանց ուժի մոմենտները։ Իրականում այն չի պտտվում։ Չնայած անիվը ժամասլաքի պտտման ուղղությամբ պտտող ծանրության ուժերի բազուկներն ավելի մեծ են, սակայն այդ ուղղությամբ պտտող մոմենտ են առաջացնում հինգ գնդերի ծանրության ուժերը, իսկ հակառակ ուղղությամբ՝ վեց գնդերինը։

Հավերժական շարժիչի մեկ այլ նախագիծ պատկերված է Բ նկարում։ Ըստ հեղինակի՝ քանի որ աջակողմյան մարմինների վրա, բացի ծանրության ուժից, ազդում է նաև դեպի վեր ուղղված արքիմեդյան ուժը, ապա սարքը միշտ պետք է պտտվի ժամասլաքի պտտման հակառակ ուղղությամբ։ Սակայն այն չի աշխատի, քանի որ մարմինները ներքևից ջրավազանի մեջ մտցնելու համար անհրաժեշտ է հաղթահարել ջրի սյան հիդրոստատիկ ճնշումը։

Թելավոր ճոճանակի տատանումների ուսումնասիրում.

Պարզել թելավոր ճոճանակի աշխատանքի նպատակը.

Պարծել թելավոր ճոճանակի պարբերության և հաճախության կախումները.

Անհրաժեշտ սարքեր և նյութեր.

Անցքով կամ կեռիկով գնդիկ, թել, նկրատ, ամրակալան` կցորդիչով և թաթով, վարկյանաչափ

Աշխատանքի ընթացքը.

Սեղանին դրեցի ամրակալանը և նրա վերևի ծայրին ամրացրեցի թաթը, չափերիզով չափեցինք 100 սմ թել կտրեցի մկրատով, նրանից կապեցի կեռիկով գնդիկը, այն կախեցի թաթից այնպես, փաքր ինչ բարձր լինի սեղանից: Ճաճանակի թելի երկարությունը չափեցի l-ով

Գնդիկը շեղեցի հավասարակշռության դիրքից 8-10սմ և բաց թողեցի: Չափեցի N հավասար է 40, լրիվ տատանումների ժամանակը: Հաշվեցի տատանումների պարբերությունը`T=t/N և հաճախությունը նշանակեցի` նյու:

Նյուն հավասար է N/t

Փորձը կրկնեցի կարճացնելով թելը 4 անգամ տատանումների լայնույթը դարձնելով 2-3սմ-ով:

29.

m=3կգ

F=6ն

a=?

a=F/m

a=6ն/3կգ=2

2մ/վ2

1.Որ շարժումն են անվանում ազատ անկում
Մարմինների անկումը, որը տեղի է ունենում միայն երկրի ձգողության ազդեցությամբ, կոչվում է ազատ անկում:

2.Գրել և բացատրել ազատ անկման բանաձևը
v=gt

3.Ձևակերպել Գալիլեյի օրենքը
Բոլոր մարմինները Երկրի ձգողության ազդեցությամբ ընկնում են նույն արագացմամբ։

4.Որ շարժումն են  անվանում   շրջանագծային հավասարաչափ շարժում:
Կորագիծ շարժումը, որի դեպքում մարմնի հետագիծը շրջանագիծ է, կոչվում է շրջանագծային շարժում:

5.Ինչ ուղղություն ունի արագությունը շրջանագծային հավասարաչափ շարժման դեպքում:բերել օրինակներ
Մարմնի շարժման ակնթարթային արագության ուղղությունը համընկնում է այդ կետով շրջագծին տարված շոշափողին:

6.Ինչ է պտտման պարբերությունը:
Պտտման պարբերություն է կոչվում այն ժամանակամիջոցը, որի ընթացքում շրջանագծով հավասարաչափ շարժվող մարմինը կատարում է մեկ լրիվ պտույտ։

7.Ինչ է պտտման հաճախությունը,և որն է նրա միավորը:
Շրջանագծային հավասարաչափ շարժման պտտման հաճախություն կոչվում է կամայական ժամանակամիջոցում մարմնի կատարած պտույտների N թվի և պարբերության հակադարձ մեծությունն է:

8.Գրել և բացատրել պտտման պարբերության և հաճախության կապն արտահայտող բանաձևը:
n=1/T

9.Ինչպես կարելի է հաշվել շրջանագծով հավասարաչափ շարժվող մարմնի արագությունը,եթե հայտնի են շրջանագծի շառավիղը և պտտման պարբերությունը կամ պտտման հաճախությունը:
Շրջանագծով հավասարաչափ շարժվող մարմնի արագությունը կարելի է հաշվել՝
v=S/t բանաձևով, որտեղ t=T,  S=2 ПR, որտեղ П=3.14,
v=(2ПR)/T, հաշվի առնելով, որ T=1/n, կստանանք
v=2ПRn

Հավասարաչափ փոփոխական շարժումներ և դրանց դասակարգումը

Այն շարժումը, որի ժամանակ գոնե երկու հավասար ժամանակամիջոցներում մարմինն անցնում է անհավասար ճանապարհներ, կոչվում է անհավասարաչափ կամ փոփոխական շարժում:

Հավասարաչափ արագացող շարժում, արագացում

Այն շարժումը, որի ընթացքում մարմնի արագությունը կամայական հավասար ժամանակամիջոցներում աճում է միևնույն չափով, կոչվում է հավասարաչափ արագացող շարժում:

Այն ֆիզիկական մեծությունը, որը հավասար է կամայական ժամանակամիջոցում արագության կրած փոփոխության և այդ ժամանակամիջոցի հարաբերությանը, կոչվում է հավասարաչափ արագացող շարժման արագացում:   

Առաջադրված են  մի քանի փորձեր,որոնց կատարման ընթացքում պարզաբանվում  և քննարկվում են՝

1.Ի՞նչ է մեխանիկական շարժումը

Ժամանակի ընթացքում մարմնի դիրքի փոփոխությունն այլ մարմինների նկատմամբ կոչվում է մեխանիկական շարժում:

2.Մեխանիկայի ո՞ր բաժինն  են անվանում կինեմատիկա

բաժին, որն ուսումնասիրում է մարմինների շարժումների երկրաչափական հատկությունները, առանց մարմինների զանգվածներն ու դրանց վրա ազդող ուժերը հաշվի առնելու։

3.Ի՞նչն են անվանում նյութական կետ

Այն մարմինը, որի չափերը տվյալ պայմաններում կարելի է անտեսել, կոչվում է նյութական կետ:

4.Ի՞նչն են անվանում շարժման հետագիծ(թվարկել տեսակները )

Երբ շարժումից հետո դու կամ ինչ-որ իր թողնում է հետքոր։ Օրինակ՝  երբ ինքնաթիռը գնում է , և հետևից հետք է թողնում, կամ դու քայլելիս մտնում են ներկի մեջ և քեզանից հետո թողնում ես հետագիծ։

5.Ի՞նչն են անվանում մարմնի անցած ճանապարհ

Հետագծի երկարությունը, որով մարմինը շարժվում է որոշ ժամանակահատվածում, կոչվում է անցած ճանապարհ։

6.Ինչո՞վ է տարբերվում հետագիծը մարմնի անցած ճանապարհից:

Մարմնի հետագիծը այն գիծն է, որով շարժվել է մարմինը, իսկ մարմնի անցած ճանապարհը որոշակի ժամանակամիջոցում անցած հետագծի երկարությունն է:

7.Ո՞ր շարժումն են անվանում հավասարաչափ և որը ՝անհավասարաչափ:

Հավասարաչափ շարժման ժամանակ մարմինը հավասար ժամանակամիջոցում անցնում է հավասար ճանապարհ, իսկ անհավասարաչափ շարժման ժամանակ մարմինը անհավաարաչափ ժամանակամիջոցում անցնում է անհավասարաչափ ճանապարհ:

8.Ո՞ր մարմինն են անվանում հաշվարկման մարմին:

Հաշվարկման մարմին կոչվում է այն մարմինը, որի նկատմամբ դիտարկում են այլ մարմինների դիրքերը։

      9.Ո՞ր շարժումն է կոչվում անհավասարաչափ:Բերել օրինակներ

Անհավասարաչափ է կոչվում այն շարժումը, որի ընթացքում հավասար ժամանակամիջոցում մարմինը անցնում է անհավասար ճանապարհներ: Օրինակ՝ վայրէջք կատարող ինքնաթիռը :

      10.Սահմանել անհավասարաչափ շարժման միջին արագություն:

Այն ֆիզիկական մեծությունը, որը հավասար է մարմնի հետագծի երկարության և այդ անցնելու ժամանակի հարաբերությանը, կոչվում է միջին արագություն:

      11.Գրել միջին արագության բանաձևը

Vմիջ=St

        12.Ի՞նչ ֆիզիկական իմաստ ունի անհավասարաչափ շարժման միջին   արագությունը

Մարմնի անցած ճանապարհի և այդ ճանապարհն անցնելու ժամանակի հարաբերությունն անվանում են մարմնի անհավասարաչափ շարժման միջին արագություն:

       13.Ի՞նչ է ակնթարթային արագությունը

Ժամանակի տվյալ պահին մարմնի արագությունը կոչվում է ակնթարթային արագություն:

Աշխատանքի նպատակը հաշվել ջրում ընկղմված մարմնի վրա ազդող արքիմեդիան ուժը և փորձով ստուգել ստացված արդյունքը:

Անհրաժեշտ սարքեր և նյութեր ամրակալան կցորդիչով, մարմին, ուժաչափ, ջրթափ անոթ, վերանբարձ, չափագլան և ջուր.

Փորձի ընթացքը, ամրակալանին ամրացնենք կցորդիչը, կցորդիչից ամրացնենք ուժաչափը, ուժաչափից կախում ենք դույլը, դույլի տակից կախում ենք այն մարմինը: Դույլի ծավալը հավասար է ընկղմվող մարմնի ծավալին, նրա տակ դրեցինք վերանբարձը, վերանբարձի վրա տեղավորեցինք ջրթափ անոթը:Ջրթափ անոթի մեջ լցրեցինք ջուր մինչև ջրթափ անոթի կարմիր գիծը’ ծորակը:Նայեցինք ուժաչափին մարմնի կշիռը օդում:Նայեցի ուժաչափի ցուցմունքին մարմնի կշիռը օդում ցույց տվեց P=1,5ն:

Չափագլանը դրեցինք ջրթափ անոթի ծորակի տակ և սկսեցինք բարձրացնել մինչև մարմինը ամբողջությամբ ընկղմվեց:Նայեցի ուժաչափին տեսա, որ մարմնի կշիռը ջրում դարձավ’ P1=0,5°ն

Չափագլանի մեջ, ջրի ծավալ

1. Ինչպես հեղուկում, զսպանակում նույնպես սեղմելիս ծագում են առաձգականության ուժեր։
Որովհետև, սեղմված զսպանակն ազդում է մխոցի և անոթի հատակի վրա, մինչդեռ սեղմված հեղուկն ազդում է ինչպես մխոցի, այնպես էլ հատակի և պատերի վրա։
2․ 3․ Պասկալը փայտը տակառն ամբողջությամբ լցրել է ջրով։ Տակառի կափարիչի վրա արված տառին ուղղաձիգ դիրքով ամրացրել է երկար խողովակ։ Խողովակի մեջ ջուր է լցրել՝ հետզհետե ավելացնելով վերջինիս քանակը։ Երբ խողովակում ջրի մակարդակը հասել է որոշակի բարձրության, տակառի կողմնային պատերը ճեղքվել են, և ջուրը դուրս է ցայտել բացված ճեղքերից։ Փորձի բացատրությունը հետևյալն է։ Խողովակի մեջ լցված ջուրը  տակառի ներսում ստեղծում է հավելյալ ճնշում։ Համաձայն ճնշման սահմանման՝ p=F/S, որտեղ S-ը խողովակի լայնական հատույթի մակերեսն է, իսկ F-ն խողովակում լցված ջրի կշիռը։ Այդ հավելյալ ճնշումն առաջացնում է տակառի ջրի լրացուցիչ սեղմում։ Դրա հետևանքով տակառի ներսի բոլոր մասերում ջրի ճնշումն ավելանում է հավելյալ ճնշման չափով։
5․ Հեղուկներն ու գազերը իրենց վրա գործադրվող ճնշումը միատեսակ են հաղորդում բոլոր ուղղություններով։ Այս օրենքը կրում է այն հայտնագործող Բլեզ Պասկալի անունը՝ Պասկալի օրենք:

1․ Նշանակում է, որ հեղուկները շարժվում են։
Շնորհիվ հոսունության՝ հեղուկի ձևը փոփոխելիս չեն ծագում առաձգականության ուժեր։
2․ Հեղուկների հոսունությամբ է բացատրվում  հավասարակշռության վիճակում հեղուկի ազատ մակերևույթի միշտ հորիզոնական լինելը։
3․ Հեղուկի ճնշման ուժերը առաձգականության ուժեր են:Քանի որ դրանք առաջանում են մարմինների հմպան հետևանքով առաջացած դեֆորմացիայից:
4․ Օրինակ՝ եթե ջրի բաց ծորակը մատով փակենք, ապա մատի վրա կզգանք ջրի ճնշման ուժի ազդեցությունը։
5․ Մինչև ճնշման ուժ չգործադրենք հեղուկի առանձին մասերը չեն փոխազդի։
6․ Հեղուկներն ու գազերը բոլոր ուղղություններով փոխանցում են ոչ միայն իրենց վրա գործադրվող արտաքին ճնշումը, այլև այն ճնշումը, որ գոյություն ունի իրենց ներսում սեփական մասերի կշռի շնորհիվ։ Հեղուկի վերին շերտերը ճնշում են գործադրում միջին շերտերի վրա, միջին շերտերը՝ ստորին շերտերի վրա, վերջիններս էլ՝ հատակի վրա։ Հանգստի վիճակում գտնվող հեղուկի կողմից գործադրվող ճնշումը կոչվում է հիդրոստատիկ ճնշում։

8․

18․10-22․10

Թեման ՝գիտելիքների ստուգում

Լինելու է հետևյալ հարցերի վերաբերյալ

1.Ո՞ր ֆիզիկական մեծությունն է կոչվում ճնշում:
Ճնշումը բնութաբրում է երկու հպվող մարմինների փոխազդեցությունը և հավասար է հպման մակերևույթին ուղղահայաց ազդող ուժի (ճնշման ուժի) հարաբերությանը մարմինների հպման մակերևույթի մակերեսին։
2.Գրել ճնշումը սահմանող բանաձևը:
p=F/S
F=pxS
S=F/p
3.Որո՞նք են ճնշման հիմնական և այլ միավորները
Պա-պասկալ, կՊա-կիլոպասկալ, ՄՊա-մեգապասկալ
4․Որո՞նք են ճնշման միավորները
Պա-պասկալ, կՊա-կիլոպասկալ, ՄՊա-մեգապասկալ
5․Ինչո՞վ է պայմանավորված գազի <<ինքնակամ >> ընդարձակումը:
Արտաքին ազդեցությունների բացակայության պատճառով գազն ինքն իրեն շարունակ ընդարձակվում է։
6․Ինչո՞ւ են գազերը ճնշում գործադրում անոթի պատերին:
Գազի ճնշումն անոթի պատերի (և գազի մեջ գտնվող մարմնի) վրա պայմանավորված է գազի մոլեկուլների հարվածներով: 
7․ Բացատրել գազում ճնշումը ինչպես է փոփոխվում, գազը բնութագրող մեծությունների (ծավալ,ջերմաստիճան,զանգված) փոփոխություններից կախված:
Գազի ծավալի մեծացման ժամանակ գազի ճնշումը փոքրանում է։

Նպատակը՝
Տեսնել ինչպես է գազի ճնշումը կախված ծավալից։

Անհրաժեշտ պարագաներ՝
մխոցով գլան որտեղ մխոցը ազատ շարժվում է, փուչիկ բարակ թաղանթով և թել։

Փորձի ընթացքը՝
Որպեսզի տեսնեմ գազի ճնշման կախվածությունը գազի ծավալից, ճնշման կախումը ծավալից, դրա համար պետք է նույնը թողնել ջերմաստիճաքնը և զանգվածը։ Դրա համար գլանում մխոցը հետ ենք տանում, գլանի վերևվի բաց մասում պինդ կապում ու հարմարացնում ենք ռետինե թաղանթը։ Այսպիսով ապահովում ենք փորձի պայմանները։ Մխոցը սկսեցի դանդաղ առաջ բերելով, փոքրացնելով ծավալը տեսա, որ կախված թաղանթը սկսեց դեպի դուրս կորաձև փքվել։ Հետո սկսեցի հետ քաշել մխոցը այսինքն մեծացնում էի գազի ծավալը գլանի ներսում։

Եզրակացություն՝
Գազի ջերմաստիճանը նույնը պահելու դեպքում, և փոփոխելով միայն ծավալը նաև փոխվում է ճնշումը, որքան մեծացնում ենք ծավալը այդքան ճնշումը փոքրանում է։ Իսկ ինչքան փոքրացնում ենք ծավալը այդքան մեծանում է ճնշումը։

Նպատակաը՝ փորձերի միջոցով համոզվել թե գազում ճնշում կա թե ոչ։Եվ համոզվել թե գազում ճնշումը ինչպես է փոփոխվում գազը բնութագրող մեծություններից։

Փորձ Ī. նպատակը.

Փորձով համոզվենք գազում ճնշում կա թե ոչ և եթե կա ինչով է պայմանավորված։

Անհրաժեշտ սարքեր և նյութեր։

Օդահան պոմպ զանգով, բարակ թաղանթով փուչիկ, թել։

Փորձի ընթացքը

Փուչիկի բերանը կապել թելով և այն դնում եմ օդահան պոմպի տակ և սկսեցի զանգի տակից օդը դուրս հանեցի։

Նպատակաը՝ փորձերի միջոցով համոզվել թե գազում ճնշում կա թե ոչ։Եվ համոզվել թե գազում ճնշումը ինչպես է փոփոխվում գազը բնութագրող մեծություններից։

Փորձ Ī. նպատակը.

Փորձով համոզվենք գազում ճնշում կա թե ոչ և եթե կա ինչով է պայմանավորված։

Անհրաժեշտ սարքեր և նյութեր։

Օդահան պոմպ զանգով, բարակ թաղանթով փուչիկ, թել։

Փորձի ընթացքը

Փուչիկի բերանը կապել թելով և այն դնում եմ օդահան պոմպի տակ և սկսեցի զանգի տակից օդը դուրս հանեցի։

Կատարելով փորձը ես հասկացա որ գազը ունի ճնշում, քանի որ կապված փուչիկները լցվեցին օդով որոնք գտնվում էին պոմպի մեջ։Որտեղ օգտագործվում էր միայն գազի ճնշման ուժը։Եվ չէր կարող ազդել այլ ուժ։

365․

S=0,5սմ2 = 0,005մ2 F = m x g = 5500 x 9,8 = 53900Ն
= 10,780,000Պա
___________
P — ?
366․

S=4սմ2 = 0,04մ2 F = m x g = 32000 x 9,8 = 313600Ն
= 7,840,000 Ն/մ2 = 7,840,000Պա
____________
P — ?

368. 1մ²=1մ•1մ=1000մմ•1000մմ

0,000000,1մմ²

Ճնշումը բնութագրում է 2 հփվող մարմինների փոխազդեցությունը և հավասար է հփման մակերևույթի ուղղահայաց ազդող ուժի հարաբերությանը հփվող մակերևույթի մակերեսին:

Ճնշումը նշանակում ենք (p) տառով

Ճնշման ուժը նշանակում ենք (F) տառով

Մակերևույթի մակերեսը (S) տառով

р=F/S

F=p×S

S=F/p

P նշանակել ենք մարմնի կշիռը

Որպես ճնշման միավոր ընդունված է 1Պա

1Պա=1Ն/մ²

Վ. Լուկաշիկի խնդրագրքից էջ 46
Խնդիր 358.
F=37,5=37500ն P=F/S=37500ն/0,00075մ²=50000000ն/մ²=50000000Պա=5000կՊա=50ՄՊա
S=0,00075մ²
P-?

Խնդիր 359.
g=9,8ն/կգ=10ն/կգ
m=3,9կգ
S=1300սմ² 1մ²=1մx1մ=100սմx100սմ=10000սմ²
V=3,9կգ 1մ²=0,0001մ²
p-? S=1300սմ²=1300×0,0001մ²=0,13մ²
F=mg=3,9կգx10ն/կգ=39ն
p=F/S=39ն/0,13մ²=300ն/մ²=300Պա

Խնդիր 360.
g=48ն/կգ=50ն/կգ
m=
S=320սմ² 1մ²=1մx1մ=100սմx100սմ=10000սմ²
F=48կգ 1մ²=0,0001մ²
p=? S=320սմ²=320×0,0001մ²=0,032մ²

Խնդիրների լուծում Գ.Մխիթարյանի խնդրագրքից էջ 51 տարբերակ 1

I)Մարմնի վրա ազդող ուժի արդյունքը, կախված է ազդող ուժի մոդուլից և մակերեևույթի մակերեսից, որի վրա ուղղահայաց ազդում է ուժը: Պատասխան 1

II)Ճնշում անվանում են այն մեծությունը, որը հավասար է մակերեևույթի ուղղահայաց ազդող ուժի հարաբերությանը այդ մակերևույթի մակերեսին: Պատասխան 2

III)Մեքենաների անվագպատրաստում են լայն ամրագոտիներով, որպեսզի ճնշումը փոքրացնեն, քանի որ որքան մեծ է հենման մակերեսը, այնքան փոքր է ճնշումը Պատասխան 2

IV) 4ում կառաջացնի մեծ ճնշում առաջինի դեպքում Պատասխան 1

V)P=54կգ ն.=54000ն.

p=40000Պա.

S=?

S=P/p=1.35մ²

Պատասխան 2

Ճնշման ուժ և ճնշում.

Ֆիզիկա 7 էջ. 102֊105

Կատարել էջ. 104֊ի հարցերը և առաջադրանքները։

Էջ 105֊ի թեմայով պատրաստել նյութ։

Բերել հետաքրքիր փաստեր ֆիզիկոս Բլեզ Պասկալի մասին։

Կրկնել բոլոր ուժերը, բանաձևերը։

1. Պատասխան՝ Ճնշման ուժը։

2. Պատասխան՝ Այն ֆիզիկական մեծությունը, որը հավասար է մակերևույթին ուղղահայաց ազդող ուժի հարաբերությանը այդ մակերևույթի մակերեսին, կոչվում է ճնշում: Եթե ճնշումը նշանակենք p, մակերևույթի մակերեսը` S, իսկ ճնշման ուժը` F, ապա սահմանման համաձայն.
P=F/S

3.Ճնշումը այն առաձգական ուժն է, որը առաջանում է հպվող մարմինների իրար վրա փոխազդելու ժամանակ:

4.հեկտոպասկալ (հՊա), կիլոպասկալ (կՊա) և մեգապասկալ (ՄՊա).

Ինչու ծառերը չեն կարող հասնել երկնքին

Չափազանց բարձր ծառը չի դիմանա սեփական ծանրությանը։
Կատարենք այսպիսի հաշվարկ։ Նախ հաշվինք, թե որքան է այն ճնշումը, որը գործադրում է, օրինակ, 50 մ բարձրությամբ ծառն իր բնի հիմքի վրա։ Այդ ճնշումը կարելի է հաշվել p=F/S բանաձևով, որտեղ S-ը ծառի բնի լայնական հատույթի մակերեսն է բնի հմքի մոտ, իսկ F-ը՝ որ ծառի կշիռը․ F=mg (m-ը ծառի զանգված ն է, g-ն՝ միավոր զանգվածով մարմնի վրա ազդող ուժը․ g≈10Ն/կգ)։ Հետևաբար՝ ճնշումը կարելի է ներակայացնել p=mg/S բանաձևով։ Մյուս կողմից՝ մարմնի նյութի խտության ρ=m/V բանաձևից ունենք՝ m=ρV, որտեղ V-ն ծառի ծավալն է։ Ենթադրենք՝ ծառի բունը գլանաձև է և, բացի այդ, ծառի ամբողջ ծավալը կենտրոնացաված է նրա բնում։ Այդ դեպքում V=Sh, որտեղ h-ն ծառի բարձրությունն է։ Ուրեմն՝ m=ρSh և որոնելի ճնշումը հաշվարկելու համար կստանանք հետևյալ բանաձը՝ p=ρhg:
Եթե ծառի միջին խտության համար վերցնենք 600կգ/մ³ արժեքը, կստանանք , որ p=300000 Պա=0,3 ՄՊա։ Այդպիսի ճնշում ստեղծում է 30տ զանգվածով առարկան գետնի վրա, երբ հենման մակերեսը 1մ² է։ 100 մ բարձրությամբ էվկալիպտի գործադրած ճնշումը կլինի, 0,6 ՄՊա։ Նշանակում է՝ դրանից ավելի մեծ ճնշման դեպքում ծառը կոտրվում է։ «Երկնքին», այլ կերպ ասած՝ ամպերին հասնելու համար ծառը պետք է ունենա մի քանի կիլոմետր բարձրություն։ Հետևաբար՝ եթե ծառի բարձրությունը մեծանա, օրինակ, 10 անգամ (դառնա 1 կմ), ապա, նույնպես կմեծանա 10 անգամ՝ դառնալով զգալիորեն ավելի մեծ, քան առավելագույն ճնշումն է։ Հենց այդ պատճառով է, որ ծառերը չունեն նույնիսկ մի քանի հարյուր մետր բարձրություն։

Բլեզ Պասկալ

Ծնվել է Ֆրանսիայի հարավում գտնվող Օվերն գավառի Կլերմոն քաղաքում 1623 թ. հունիսի 19-ին։ Հայրը՝ Էտյեն Պասկալը եղել է հարկային տեսչության նախագահ և նույնպես հետաքրքվում էր մաթեմատիկայով և գիտություններով։ Ունեցել է երկու քույր՝ Ժակլին և Ժիլբերտա անուններով։ Մայրը Օվերնի սենեշալի դուստրն էր և մահացել է, երբ Բլեզը երեք տարեկան էր։
1631 թ. Պասկալների ընտանիքը տեղափոխվում է Փարիզ, իսկ 1640 թ. հունվարին այնտեղից՝ Ռուան։
Ռուանում Պասկալի առանց այդ էլ վատ առողջությունը գնալով ավելի է վատանում։ Չնայած դրան, նա շարունակում է աշխատել։ Այստեղ նա իր հոր հաշվապահական աշխատանքներին օգնելու ժամանակ ստեղծում է գումարումներ կատարող սարք։
1658 թվականից սկսած Պասկալի առողջությունը կտրուկ վատանում է։ Մեր օրերի տվյալներով, իր ամբողջ կյանքի ընթացքում Պասկալն ունեցել է մի շարք հիվանդություններ՝ ուղեղի քաղցկեղ, աղիքային տուբերկուլյոզ, ռևմատիզմ ։

Բլեզ Պասկալը մահացել է 1662 թ. օգոստոսի 19-ին։

Ճնշման ուժ և ճնշում:

Ֆիզիկա 7 էջ 102-105:

Կատարել էջ104-ի հարցերը և առաջադրանքները:

Էջ 105ի թեմայով պատրաստել նյութ:

Բերել հետաքրքիր փաստեր ֆիզիկոս Բլես Պասկալի մասին:

Կրկնել բոլոր ուժերը, բանաձևերը: