Կենսաբանություն

Մարսողական համակարգ

Մարսողական համակարգը դա օրգանների համակարգ է,որի դեր ընդունված է սննդանյութերը ենթարկվել մեխանիկական և քիմական մշակման։Սննդամթերքի հիմնական բաղադրիչները՝ սպիտակուցները, ճարպերը, ածխաջրերն ու հանքային աղերն են:Սպիտակուցների, ճարպերի և ածխաջրերի քայքայումն ավելի պարզ` ջրում լուծելի միացությունների, կատարվում է մարսողական համակարգում:Մարսողության սկզբնական փուլում սննդանյութերը մանրացվում և խառնվում են մարսողական հյութերի հետ: Այնուհետև մարսողական հյութերի ազդեցության տակ խոշոր և բարդ օրգանական միացությունները քայքայվում են ավելի պարզ միացությունների և դառնում են լուծելի ու մատչելի ներծծման համար:Մարսողական օրգաններն են բերանի խոռոչը, ըմպանը, կերակրափողը, ստամոքսը, 12-մատնյա աղին, բարակ, հաստ աղիները, ուղիղ աղին և հետանցքը:Մարսողական գեղձերն են թքագեղձերը, լյարդը, ենթաստամոքսային գեղձը, նաև ստամոքսի ու աղիների լորձաթաղանթում գտնվող հսկայական քանակությամբ մանր գեղձերը:

Հայոց լեզու

1. Նայի՛ր օրինակին և ընդգծված որոշիչ բառակապակցությունը փոխարինի՛ր որպես կամ  իբրև կապերով կազմվող բացահայտիչներով: Կետադրությանն ուշադրությո՛ւն դարձրու:

Օրինակ`

Կոշիկի դատարկ տուփի  նման տունը ինչ-որ մեկի կողմից մոռացվել էր այդ հեռավոր բլրի վրա: 1. Որպես կոշիկի դատարկ տուփ՝  տունն ինչ-որ մեկի կողմից մոռացվել էր այդ հեռավոր բլրի վրա:
 2. Տունը` որպես կոշիկի դատարկ տուփ, ինչ-որ մեկի կողմից մոռացվել էր այդ հեռավոր բլրի վրա:
Նավի հսկա թրի նմանվող սուր քթամասը ճեղքում էր ջուրը:
Ապահով թաքստոցի նմանվող այդ տակառը կատվին շատ էր փրկել:
Մութ վարագույրի նմանվող անտառը թաքցնում էր այդ հսկա կենդանիների բախումը, բայց ձայները լսվում էին:
Սպիտակ բրդի եթերային ծվենների նման  ամպերը սահում էին մեր գլխի վրայով:
Տարօրինակ արձանների նմանվող ժայռերը կանգնել էին
քամուն հանդիման:
Այդ վայրերի միակ տիրակալի նման  քամին շեփորում ու գոռգոռում էր ժայռերի ծերպերում:

1.Որպես՝ նավի հսկա թուր, սուր քթամասը ճեղքում թր ջուրը։

2.Քթամասը՝ որպես նավի հսկա թուր, ճեղքում էր ջուրը

1.Որպես՝ ապահով թաքստոց, այդ տակառը կատվին շատ էր փրկել։

2.Տակառը՝ որպես ապահով թաքստոց, կատվին շատ էր փրկել։

1.Որպես, մութ վարագույր, անտառը թաքցնում էր այդ հսկա կենդանիների բախումը, բայց ձայները լսվում էին:

2.Անտառը՝ որպես մութ վարագույր, թաքցնում էր այդ հսկա կենդանիների բախումը, բայց ձայները լսվում էին։

1.Որպես՝ սպիտակ բրդի եթերային ծվեններ, ամպերը սահում էին մեր գլխի վրայով:

2.Ամպերը՝ որպես սպիտակ բրդի եթերային ծվեններ, սահում էին մեր գլխի վրայով։

1.Որպես՝ տարօրինակ արձաններ, ժայռերը կանգնել էին
քամուն հանդիման:

2.Ժայռերը՝ որպես տարօրինակ արձաններ կանգնել էին քամուն հանդիման։

1.Որպես՝ այդ վայրերի միակ տիրակալ,  քամին շեփորում ու գոռգոռում էր ժայռերի ծերպերում:

2.Քամին՝ որպես այդ վայրերի միակ տիրակալ շեփորում ու գոռգոռում էր ժայռերի ծերպերում

2. Նախադասությունն ընդարձակիր` կետերի փոխարեն  որպես ի՞նչ, իբրև ի՞նչ, որպես ո՞վ, իբրև ո՞վ հարցերին պատասխանող բացահայտիչներ գրելով:

Էլիասը`որպես ղեկավար, ինձ բացատրում էր ճանապարհը:
Անտառը`որպես բուսական աշխարհ, մռայլ ու գժկամ տեսք ուներ:
Թռչունի առաջին ճիչը`իբրև ողջույն, չափազանց զարմացրեց մեզ:
Իսկ այդ արձակ տարածության մեջ արձանն էր`որպես հիշատակ:
Պահակը`որպես պարտաճանաչ անձ, որոշեց ինձ մենակ չթողնել:
Ներողամիտ հայացքով նրանց խուճապին ու իրարանցմանը հետևում էր հավաստին`որպես գաղտնալսող:
Հարցերին պատասխանող պարոնը`որպես դերասան անցավ հավաքվածների միջով ու մոտեցավ մեքենային:

3.Կետադրի՛ր:
Հույներր ծովերի աստված Պոսեյդոնին եզ էին գոհաբերում՝ որպես ջրային տարերքի հզորության խորհրդանիշ:
Քարակերտ ու կղմինդրածածկ փոքրիկ տունը՝ որպես շքեղ ապարանք առանձնանում էր գյուղի խարխուլ տների մեջ:
 Նկարահանող խցիկի մոտ անփույթ կանգնած էր Ջեկը՝ իբրև իր արժեքն իմացող անփոխարինելի օպերատոր:
Տուփից ուղիղ դեպի կինը դուրս թռավ թունավոր կանաչ օձը՝ իբրև դիպուկ նետված փետրագնդակ:
Իբրև` սուրացող շնաձկանը կպած խխունջներ կառչել էինք վազող կենդանուց:
Լեռների ու բլուրների մեծ մասը՝ որպես հրաբխային ժայթքման զավակներ վեր են նետված ստորերկրյա հզոր ուժերի կողմից: